Historisch Archief 1877-1940
Wij varen om de wereld
HENDRIK WILLEN VAN LOON
Tahiti
IK heb vrienden die dit eiland sinds vele jaren
kennen, die hier twintig en tien jaren geleden
waren en die het niet met mij eens zijn. Wel ten
opzichte van de ongeloofelijk slordige en onver
schillige Fransche regeerings-methodes ten opzich
te van deze heele eilandengroep. Zij doen er
niets aan,'Vzeggen zij; zij hebben op een kleinen
schoener vrijwel al de eilanden van de Marquesas
tot en met Marotiri in de Tubaigroep bezocht
en zij zijn door den heeleix Tuamotuarchipel gevaren.
Zij zijn het daarin dus roerend eens met alle andere
niet-Pranschen, die ik tot nu toe ontmoet heb
en die de Fransche bezittingen in den Stillen
Oceaan op hun duimpje kennen. Alles bestaat
op papier, maar niets bestaat hier in Werkelijk
heid. Er Wordt niets gedaan voor de algemeeno
gezondheid. De oude levenswijze, de zeer eenvoudi
ge oude levenswijze van de inboorlingen, die hun
natuurlijke levenswijze was, en waarbij zij zich
ten minste gelukkig gevoelden, omdat zij verder
niets verlangden, bestaat al lang niet meer. De
zendeling heeft daar een einde aan gemaakt
zonder hun echter iets nieuws te goVen dat daar
voor in de plaats kon treden. En dus zijn de
inboorlingen er nu veel slechter aan toe dan zij
dit waren in het jaar 1788, toen Luitenant Bligh
van de ongelukzalige Bounty (het beroemde
rauitelingen'-schip) hen voor het eerst bezocht.
Xa dit bezoek is Tahiti een soort speelbal geweest
van verschillende zendelingen-groepen en van
diverse gouvernementen, totdat het in de tachtiger
jaren van de vorige eeuw voorgoed aan Frankrijk
werd afgestaan. Wat Frankrijk er aan heeft,
?weet ik heusch niet. Ik hoor, dat de gvoote baai
aan den anderen kant van Morea een zoodanigen
omvang heeft, dat de heele Fransche vloot erin
schuil kan gaan. Maar wat zou de Fransche vloot
hier doen. en waarom zou zij in haar geheel in die
baai schuil gaan? Daar heeft zij toch haar eigen
havens voor in geval van oorlog, nu het eenige
Wat een vloot gedurende een oorlog kan doen.
is zich ergens rustigjes schuil te houden, totdat
«r Weer vrede verklaard is.
Vaste huwelijkskianten
En wat de zendelingen hier bereikt hebben,
dat kan ik u ook niet precies vertellen. Mijn vrien
den, die hier een heel jaar lang al de eilanden en
eilandjes afgereisd hebben, hadden eens een mede
passagier, die een Roomsche zendeling was.
De goede pater moest naar een eilandje om twaalf
huwelijken in te zegenen. Zij feliciteerden den
braven man met zijn succes. Dat was toch wel
een heele overwinning, zoo maai' twaalf huwelijken
tegelijk en als je dan dacht aan de oude heidensche
dagen, toen iedereen maar zoo zonder trouwacte
tezamen huisde, alsof er geen God en Gebod was.
De zendeling antwoordde dat het inderdaad zeer
bevredigend was, maar hij bad een enkel bezwaar.
.,En wat is dat bezwaar, Edelachtbare?" of wat
je tegen een dergelijk heilig man zegt. Wel, het
bezwaar was dit. Het vorige jaar was hij ook op
ditzelfde eilandje geweest om twaalf huwelijken
in te zegenen. En dit jaar waren bet dezelfde
vier en twintig mannetjes en vrouwtjes. Maar
uu trouwden zij allemaal met een ander. Een
soort ,,cbangez de dames et messieims".
Dat het tusschen passagiers en vertegenwoor
digers van zendelingen-stations van tijd tot tijd
niet eens tot een open vechtpartijtje gekomen is
was te dankeu aan het tactvol optreden van onze
Man van Cook. Zonder heui en zijn
hemol-omvatKERSTMIS TE N IC E
"Bijzonder goedkoope 7 daagsche Reis naarde"
Fransobe Rlvlera, per extra trein.
Vertrek 21 Deo. 's morgens; terug 27 Dec. 's
avondsALLES INBEGREPEN vanaf AMSTERDAM
F 70.'OF F 88.50 ar
F118.met 8e kl. spoor met 2e kl. spoor met Ie kl. spoor
*nel. spoorblltetten, maaltijden Rest.wagen, verblijf «n
maaltijden In prima Hotels, (ooien en taxen.
Aantal plaatsen beperkt; laat u spoedig Inschrijven.
Aanvang eveneens; mogelijk te Den Haag, R'dam of
Roosendaal» met reductie voor het verschil.
Vraagt uitgebreid programma bij:
AGENCE FRANCAISE DE VOYAGES
DEN HAAG - LANGE HOUTSRAAT 5a . TEL. 11Q568
tonden tact" Was er nog heel veel meer gebeurd.
Maar hij was oen genie op het gebied van olie
op-do-zee gieten. En na vijf maanden is er heel
wat olie noodig ook. Want dit schip is een drijven
de broeikas. Met de stijgende hitte worden de ge
moederen er niet gemakkelijker op, en men kon
er een dik boek over schrijven als men eens alles
bijeengaarde wat er .op dergelijke wereldreizen
zooal, via slechte zenuwen, gebeurd is.
Blank en bruin
DOCH laat ik tot mijn vriendenterugkeeren,die
Tahiti sedert zoovele jaren konden en die het
heelemaal niet met mij eens waren, dat de slechte
en onverschillige Fransche regeering de eilanden
vrijwel voorgoed bedorven had. Integendeel"
zoo zeiden /.ij mij, dat is juist datgene Wat dezen
eilanden nog oen klein tikje aantrekkelijkheid
geeft. Omdat de Franschman heelemaal niets
doet, laat hij don inboorling nog vrijwel aan zijn
oigon lot over, on do inboorling heeft nog iets van
zijn voorvaderen overgehouden. Want dat dunne
laagje Christendom hoeft niets te beduiden.
de inboorling bestaat hier daarom nog vrijwel
onveranderd voort. Wacht eens tot je de eilanden
zult hebbon gezien, waar de boel wél in orde is.
Daar wordt alles uitgeroeid wat nog oorspronkelijk
en aardig was. Daar krijg je oen standaard-for
maat gedegenereerd on inboorling, waar je van
versteld zult staan. Er zijn nog maar twee deelen
van de wereld, waar de inboorling aan zichzelf
overgelaten wordt. In de Fransche koloniën,
waar do autoriteiten te onverschillig zijn om zich
veel met hen te bemoeien, en in do Hollandsche
koloniën, waar men langs k oei-beredeneerde wijze
tot de conclusie gekomen is. dat men uit een
Javaan toch geen Europeaan kan maken en hem
dus wijselijk maar zijn eigen gangetje moet laten
gaan. Maar waar men ernstige pogingen gedaan
.heeft om do gekleurden de zegeningen van de
blanke beschaving to doen ondervinden, daar
zul jo eens wat zien."
Ik moet het afwachten. Ondertusschen schaam
ik mij langzamerhand voor mijn witte huidskleur
en ik hoop dat buurman Adolf hot mij niet kwalijk
zal nemen, maar als dit nu Ariërs zijn, die dit
Paradijs tot een dergelijken hondenstal vernederd
hebben, neen. dan stuur ik mijn lidmaatschaps
kaartje in do Algetneene Arische Vereeniging
maar liever weer naar het Hoofdbestuur terug.
Tk ben er niet t rotsen op. Ik moet er verder niets
van hebben. Want het is geen verheffend schouw
spel. Xiet, dat de oude beschaving onder de diverse
Pomare I en Pomare II en Pomare III je nu
meteen aan Athene onder Perikles doet denken.
De staat van gedrag van deze Tahitiaansche
Majesteiten was treurig genoeg, vooral nadat de
parul- en walvischvaarders HH.KK.HH. met de
geneugten van do brandewijnflesch bekend hadden
gemaakt waardoor het HH.KK.HH. behaagde
in den regel via oen klein delirtumpje ten grave
to dalen.
.Ongelukkige menschen in een gelukkig land
MAAR waar Was het voor hen eigenlijk in dit
leven om t e doen? Om met het grootste aantal
gelukkige uren van hut wiegje naar, het kerkhof
te wandelen en er met het kleinst mogelijke aantal
ongelukkige uren in t« lasschen. En als nu toe
vallig je wiegje in een ,van do gelukzaligsto oorden
van. dezen' aardbol stond; als je nu toevallig
geboren Werd in een van' 's wereld's rijkelijkst
voorziene provisiokasten; als je nu als jongeling
de keus kon doen uit meiskens, zooals ze nergens
anders gevonden werden en als je binnen de twee
dagen een net huis kon bouwen om daarin met
oon van die allerljefelijkste meiskens te gaan
wonen, zeker .wetende dat Moeder Natuur voor
je natje on je droogje KOU zorgen, wat zou je er
dan van zeggen als dat mooie en luchtige strooien
huis door een smerig kot mét een golvend ijzeren
d-ak vervangen werd, als je vriendinnen en vrien
dinnetjes door weggeloopen gespuis van
uitheemschc schepen geschaakt of gestolen werden om
dan naderhand, behept met dranklust en andere
infirmiteiten (dio wy niet eens behoeven te noemen)
weer naar het voorvaderlijke dorp terug te koeren,
en to sterven, wat zou je daar dan allemaal van
zeggen? Helaas, de inboorling zegt niets! Want
hij weet dat hot hem tocb niet helpen kan. De
Allerhoogste Hooge Overheid zit heel ver weg in
PAG. 18 OE GROENE No. 2999
Wet binnenland van Tahiti is al even mooi als de kust
Parijs en weet niet eens waar Tahiti ligt. De
plaatselijke overheid denkt maar aan een enkel
ding: wanneer kan ik weer met pensioen weg?
Degeneratie
WAAR ga je je beklagen als er geen plaats-van
beklag is? Nergens. Wat doe je danPXiets.
Je gaat uit louter hopeloosheid aan het strand
zitten en je schooiert een paar centen bij elkaar
en koopt daar de bekende f lesschen-vergetelheid
voor, die weleer uit het eerzame Schiedam kwam.
En je lacht zoo maar eens, als de een of andere
vorloopen Europeaan of Amerikaan, die hier
aan wal stapt met een dikken credietbrief op de
plaatselijke bank en oen onverzadigbaren dorst,
je je vriendelijkste meisje zoo maar voor je nous
wegkoopt. Want er is niemand die zich dan ook
maar een allerkleinste kleinigheid om je bekom
mert. Dus je doet niets. Je degenereert. Je laat
langzamerhand alles maar reilen en zeilen zooals
het reilen on zeilen wil. Je vangt geen visch meer,
maar koopt dezelfde visch in een blikje, als je
ten minste nog credit hebt bij den plaatselijken
toko-man.
En je slaapt maar ergens. En als je een vriend
hebt met een paar duiten, dan neemt hij je mis
schien mee naar den bioskoop en daar zit je dan
een hooien avond lang je ellende te vergeten terwijl
je ziet hoe de menschen in het Hollywoodschc
paradijs zich vermaken en verlustigen. En die
dwaze Hollywoodsehe rommel (de stad van een
millioen inwoners zonder een onkel fatsoenlijk
restaurant), die eet je dan voor zoete koek op.
Maar je weet, dat je er toch nooit komen kunt
of zelfs komen mag. Want al had je het passage
geld, dan kreeg je toch, als bruine jongen, nooit
permissie om daar aan wal te stappen. En dus
loef je in een bedoèzeling van slechten drank en
nog veel slechter kino-gespeel totdat je dood gaat.
En misschien is doodgaan voor dit
menschengeslacht in den Stillen Oceaan dan ook maar het
beste wat zij doen kunnen. Hun leven is al sedert
bijna een eeuw afgeloopen. Niemand heeft zich
tot nu toe de moeite gegeven, dit afgestorven ras
netjes e ven te begraven. Dat komt wel. Dan kannen
wij weer heilige tranen storten over het
ongelukzalige lot van den armen Tahitiaan. Maar zoolang
hij nog leefde hebben wij alles, maar dan ook
letterlijk alles gedaan, om hem naar den onder
gang te helpen. Amen en zegt het voort.
Wij gingen tegen zonsondergang van Tahiti
weg. Wij zetten koers naar het Westen. Tusschen
Tahiti en het schoone Morea door. Morea moet
nog een veel mooier land zijn dan Tahiti. De
eilanden lagen als zwarte brokken op een fluweelen
zee. De bekende witte wolkenpluim steeg boven
hen ten hemel. Ik kal ze nooit weerzien.
TRIANON
CABARET EN DANCING
LEIDSCHEPLEIN
lederen avond 8 V, uur 8 o l r e-D a n B a n t e
met optreden van
INTERNATIONALE ARTI8TEN
Vrij «ntré« Dansen tot Zondac matlné*
V«rli»fd ttrltf 12.45 uur 3.30?6 uur
HAMBURG-AMERIKA LINIE
met het m.s. MILWAUKEE" van 22 De.
cember tot 6 Januari naar Lissabon, Tanger,
Teneriffe, Madeira en Vigo. Billijke passageprijzen. Betaling in Registermark.
\A7CD C l r\DC|C per s.s. RESOLUTE", naar 29 landen
VYCI\CUL/I\CIO en 40 havens. 26 Januari van
Villefranche. PASSAGE naar Ned. Indië, Oost-Azië, West-lndië,
Noord-ZuidAmerika met snelvarende schepen.
Inlichtingen en prospectussen bij: *
WAMBERSIE & ZOON C. V. o. A.
HoofdpasMg*«o«nt«n v. Nvderland, Amsterdam en d* ?rkanda RCISBUREAUX.
'f
H^t
EL P
INSTITUUT VOOR
HANDELS
EN BEDRIJFSVOORLICHTING
Amsterdam-C, Amstelstraat I4-I8 Telefoon 32000 (6 lijnen) Toestel 39
Geen Contributie Geen Lidmaatschapsgeld
Leden zijn de abonné's op het Weekblad Handelsbelangen". Het instituut
stelt er prijs op, dat de leden hunne belangen ter kennis brengen en vragen
stellen. Alle mededeelingen van de leden van het Instituut, betreffende hunne
bijzondere zaken-belangen, worden als strikt vertrouwelijk beschouwd. Aan
abonné's op het Weekblad Handelsbelangen" wordt op verzoek
KOSTELOOS een diploma uitgereikt. Vraagt een diploma aan. Er blijkt
uit, welke talrijke rechten U verkrijgt, waardoor U zich belangrijke kosten
zult kunnen besparen. Het lidmaatschap brengt geenerlel aansprakelijkheid
onderling of tegenover derden mee.
ZIE
ons f o t o r a a d s e l op
pagina 32 van dit nummer
Wintervacantiedubbele vacantie!
zij dezen winter het meest begeerde doel van
uw vacantie: winterzon, hooge lucht en
sport verdubbelen de bronnen van uw kracht
In de, over de heele wereld beroemde Zwitsersche
hotels, is het niet duurder dan ergens anders. De
Zwitsersche hotelgids, die bij de reisbureaux gratis
verkrijgbaar is, zal U daarvan overtuigen. Ook de
spoorwegen en de postauto's zijn goedkooper
geworden: de buitenlandsche gasten genieten van
15 Dec. 1934 tot 15 April 1935 een reductie tot
45 % op de prijzen der biljetten. In alle winter-Kurorte
zijn slcischolen, die door gediplomeerde instructeurs,
volgens een beproefde standaardtechniek geleid
worden.
Graubünden Engadin: meer dan 40 zonnige
sportplaatsen, waar men tot in April verzekerd is van
sneeuw, verwachten U. Bündner hotelgids gratis bij
de reisbureaux verkrijgbaar.
Het zonnige Berner Oberland, waar men zeker is
van sneeuw.
Crans b/Sier re, 1500 M. Simplonlijn, Zwitsersche
skischool. Alle winter
sporten. .
Inlichtingen en Prospec
tussen bij:
Zwitsersche
Verkeerscentrale, Joh.
Verhulststraat 147, Amsterdam Z.
en alle reisbureaux.
! l