l l ^HLÜl BAL^'" l ,'T* . HET UIVERNEST IN DEN POLDER Indrukken van een bezoek aan Neerland's eerste luchthaven Slechts een wil schenkt den mensch vleugels WIJ hebben nu weldra de hul diging van de vliegers van de l'iver en ik hoop dat hot (iemeentepersoneel dan vrij zal heb ben. ..." In een helder moment plaatste een van onze Raadsleden deze opmerking over een onderwerp, dat buiten den Raad warempel algemeene belang stelling geniet, zoo maar pardoes mid den in de beschouwingen over Amsterclam's begrooting. De vermetele werd door den voorzitter natuurlijk onmiddellijk tot de orde geroepen. Daarvan staat niets in de stukken ! 't Is geen algemeen praatje, maar alge* meene beschouwingen.... O zoo ! Blijf bij uwe stukken, geachte voor zitter. Dat spel ligt reeds lang aan stukken, en geen verstandig mensch neemt meer de moeite de brokken te lijmen. Met-, zonder- en over uw begrootingsstukken heen is de Uiver met een vracht Van frissche gedachten in ons midden neergestreken. Kn we hebben ons met- en. zonder uw toe stemming, allemaal even vrij gemaakt om voor die kranige kerels ..Hoera !" te roepen. Hetzij op Schiphol, hetzij op straat, hetzij op kantoor, op fabriek of zelfs op de zeer talrijke gemeente lijke bureaux. klonk dwars tegen elk geheiligd stukwerk in. die onparle mentaire kreet ..Hoera!" Och. het was met de eerste keer dat de Amste-rdamsche Haad zich jegens het vlie gend element tot de orde van de veilige zetels bepaalde en het zal ook wel niet de laatste keer zijn geweest. Wie het laatst lacht .... Werd de heer Manassen niet in dit gezelschap weggelachen toen hij in 11)17 voorstelde inliet planZuidrekening te houden met den aanleg van een vliegveld? En toch werd een paar jaar later Schiphol reeds door Oorlog aan de burgerluchtvaart in bruikleen afgestaan. In 1J»20 vertrok van Am sterdam uit zelfs het eerste post vlieg tuig naar Engeland, zonder dat zulks in de ..stukken" van de begroot inj; vermeld stond. Het ..most-nietmagge". en het werd niet eens een mislukking. Want in 1021 volbrachten van der Hoop c.s. den eersten lucht sprong Schiphol-Batavia en was eieen ..ComitéAmsterdam Vlieghaven" onder leiding van dien lastigen heer Fuld, die niet eens op zij ging voor het machtsprobleem tusschen twee kibbe lende departementen van Oorlog en Waterstaatvmaar bovendien het vliegschuwe gemeentebestuur ook nog zou overtuigen van de noodzakelijkheid om Schiphol in gemeentebeheer te nemen. Die malligheid kwam zelfs in de stukken" en Fuld kreeg zijn zin ! Sindsdien heeft Koppen de eerste post naar Indiögevlogen, werd Schip hol een technisch model-geoutilleerde vlieghaven, met geregelde Europeesche en nationale diensten, en volbracht Smyrnóff het Pelikaan-Kerstrecord. Bij de foto's Het bestudeeren van de weerkaart vó^r het vertrek; het aan boord dragen der scheepspapieren" voor de vlucht naar Indie (twee tasschen vol officieele paperassen) ; wat de bij nacht vliegende piloot ziet: niets dan' de lichtende knoppen en wijzer platen van zijn instrumentenbord. Daar komt als een juichkreet uit drie werelddeelen, die elkaar in drie . dagen vonden, onze zegevierende l* i ver terug, en heel Amsterdam roept. met heel Nederland ..Hoera J" Ont houd dien kreet goed, mijnheer de voorzitter, want 't was meer dan een ..praat je" of een versleten formule voor zekere chronische plechtigheden. In het ..hoera" voor de Uiver kunt gij den hartslag beluisteren van een nieuwe generatie, die een nieuwen tijd heeft ingeluid. Uelukkig dat wij Am sterdam's burgervader buiten den Raad van een andere zijde hebben leeren kennen. Hoor luie de heer de Vlugt op Schiphol, dadelijk na delanding van de Uiver, zich tot zijn collega van Albury wendt, om hem inderdaad namens de geheele burgerij voor een sportieve daad te huldigen. Ilour hoe de burgemeester aan het diner het woord richt tot de vliegers vrouwen, die bij het weer/Jen' zelfs voor ministers gingen. Daar sprak een regent als mensch uit het volle hart van 't leven, en liet een geringeloorden ..voorzitter" mét zijn raadsstukken, de levenlooze stukken. Waar een wil is. ... Wie den geest van Schiphol wil be grijpen moet zich niet bepalen tot een zitje op de terrassen, een kijkje in het comfortabele restaurant, of een vluchtigen blik op dienst borden, kaar ten en grafische voorstellingen, waar uit de piloot bij voorbaat afleest onder Welk weertype hij zijn vlucht zal vol brengen. Kn zelfs niet tot een bezoek aan de radio-technische afdeeling. waar hij wel het geloof, maar toch niet de wijsheid deelachtig wordt. lioe de expert tikkend, luisterend. vonkend en doovend de navigatie van elk vliegtuig in de lucht instrueert en het zoO noodig naar den grond loodst. Wie als leek den geest van Schiphol wil vntten. aanvaarde de techniek als een onfeilbaar supplement op een kerngedachte, die het best is weer te geven in de formule: tflcchta een Tl'j/ achenkt tien niensrh vleugels. Niet zoo maar eens oen willetje uit liefhebberij .of eigemvijslu id. maar n Wil, on tembaar en ondeelbaar. Die Wil werd tijdens de ooilogsjaien gebwieii uit de sfeer van Soesterberg. Het Nederlandsche militaire vliegkamp bleef tijdens den wereldkrijg ??vrijwel geïsoleerd. Vóór 1011 hadden eenige fanatieke pioniers heldhaftige pogingen gedaan per ballon'of vlieg tuig het luchtruim voor een vrede lievend verkeer te veroveren, door enkelen bewonderd en door velen be spot, want de massa geloofde nog niet in den vliegenden mensch. De oorlog joeg in moordend tempt) de vliegtechniek omhoog. De spaanders vlogen er af en enkele verdwaalde» stukken kwamen ook in Nederland terecht. Daar deed Soesterberg haar voordeel mee, want onder leiding van v. Hëyst en Versfceegh werden deze buitenlandsche toestellen als leermateriaal gebruikt voor een dertigtal militaire piloten, met de simpele opdracht: leer vliegen", volgens het sobere recept door niet te willen vallen". Tot deze self-made vliegers behoorde ook de Lt. A. Plesman, een fantast, met te positieve visie geladen om in nega tieve wilskracht bevrediging te vinden. Maar 1018 opende voor het Neder landsche vliegwezen slechts negatieve perspectieven: wat verouderd buitenlandsch materiaal, een leege schat kist en een apathische publieke opinie. PAG. 16 DE GROENE Ne. 2999 Vit deze negatie schiep Plesman's .vil den modernen Vliegenden Holander. Met de E. L. T. A. won dezft -terko wil de massa -?men zag en l verd gevlogen door de E.L.T.A. uggereerde hij de vestiging van de N'ederlandsche Vliegtuigenfabriek te Vmsterdam d.w.z. eigen productie . u plaats van vreemd afval en , ia de E.L.T.A. werd hij leider van Ie K.L.M., in toomelooze energie Holland opvoerend naar de wereldvlucht des vredes. Een kapitein! Een dictator? Ja en neen. Neen in den zin van een zelfzuchtigde despoisme, dat slechts willekeur kent om ?igen grillen te bevredigen en als zoo!anig volkomen on-Hollandsch. Ja, u den zin van de oud-Hollandsche ruditie: ,,Eên kapitein op n schip", naast CJod schipper op zijn schip, die. ,eiid in onwrikbaar vertrouwen de ? arende gemeenschap, om onvoorvaardelijk gediend te worden. Die . arende gemeenschap der lucht is M-t vliegtuig, met levende- en doode' .iding. Ken nheid, door n wil bej'ieerscht en bestuurd, in ontembare f Irit't lot slagen, in ondeelbare ver; i ut woordelijkheid het risico aanvaarili-nd. Dat is het groote en sterke .principe van Plesman's idee. de die ii'-nde leider, die niet beveelt alvorens u'-leerd te hebben om zelf te gehoor.amen. Dat is het beginsel waardoor de -??rvice van de K. L. M. wordt ge'Lrageti. en dat isdegeest'dienmenuok i erugviiidt op haar bureaux, vlieg\ elden en in alle geledingen van haar personeel. Eertijds was het v. d. Hoop, -isteren Smyrnoff, heden Parmentier u morgen piloot N. Maar zij allen /.ijn getogen en gevormd uit n en HMi/.elt'den wil, den wil om dienend v oor de gemeenschap iets te bereiken. Onverzettelijke wilskracht Het is deze onverzettelijke uils kracht, die ook de algemeene instructie voor vliegtuigbestuurders Bepaalt. Een paar lotse grepen: ...De dringende eisch van veilig heid in het luchtverkeer moet niet ?i Heen gedurende de vlucht zijn (des vliegtuigbestuurders) handelingen beheerschen, maar verplicht hem eveneens tot een nauwgezette voor bereiding van iedere vlucht. Ook zijn levenshouding bviten de diensturen moet het stempel dragen van groote verantwoordeiykheid gedurende den vliegdienst". En verder: De vlieg tuigbestuurder is verantwoordelijk voor zijn materiaal.... voor den dienst van zijn bemanning.... en voor de passagiers en de lading, zoo lang deze aan hem zijn toever trouwd." Dat is de algemeene basis, waarop «Ie piloten weten waar zij aan toe zijn. Londen-Melbourne ! E on monsterrace, een extra nummer, dat extra instructies vereischt? Een vaste, uitgebalanceerde wil be geeft zich niet in experimenten. London?Melbourne is niet anders dan een Holland-Indiëvlucht, ine.t een Engelschen kop en een Australischen staart. Sla de instructie vóór de Am sterdam-Bat ivia route maar op. en de Uiver" kan starten: Het doel van de vlucht is het veilig overbrengen va'n de lucht post. passagiers en lading.... Het reis plan is de grondslag voor het uit voeren der vlucht. Afwijkingen van de reisroute zijn alleen toegestaan indien dringende omstandigheden (Albury !) dit noodzakelijk maken.... waarbij met goede hotelmogelijkheid voor de passagiers moet wolden rekening gehouden. Versnelling van het reisteuipo is slechts toegelaten, zoolang het vliegtuig vertraagd is ten opzichte van het geldende reis schema". We weten nu allen hoezeer Pannen tier op het hart was gedrukt zich aan het reisschema te houden., waarin zelfs voor een noodlanding was voor zien. . We weten dat de wil van de K.L.M, te sterk gesteld was, om zich door een zinlooze jacht naar de haaien van de Timorzee op sleepdrit't te laten nemen. We weten dat we hem desondanks in den nacht van Albury geweldig hebben geknepen en we weten ook dat de taaie wil die overwon tot een deliiium van geest drift heeft gevoerd. Die wil was in dit geval de in. de idée-Plesman gestaaiden wil van Parmentier. Deze kapitein deed zijn plicht: leve Parmentier l En: hoera!" déUivor is weer op het nest .Schiphol. PKEM'O '-VA 'TWvv ? O O * O, Het bord met fnededeelmgtn voor piloten op Schiphol UIVER-PËtNZING TOEN Koene Dirk Parmentier jongstleden Woensdag zijn blikken Viver. op Neerland's dierbren gi'ond deponéei'de. had dit Californische vliegtuig met zijn Betuwschen naam heel wat op zijn kerfstok. Het heeft er kans toe gezien, lieden enthusiast te suddereh. wier dofperkamenten kaken sinds het kroonjaar geen jubeltoon geslaakt hadden. Vier en twintig soorten Uiverspeldjes verschaffen een srelardeerden ki'entonbol aan duizenden stumpers in den lande. Slijterijen, wier tapkranen' bijkans verroest waren, werden schielijk in de Viver" herdoopt en sindsdien schuimt het gerstenat rijkelijk over de toonbank. l'iveikoekjcs, uiverdoekjes. uiVei. hemden, uiverwol, Uiverpetten, uiverdasscn, ui vercocktail, uiveiTo'l (film), Uivermarschen. uivermoppen, uiverpijpen, uivei schoenen, Uiverkleppers, uivérborden, uiverboorden, uivei-zoenen (vlug-goed).... Heizigers, die altijd neg een beetje angst voor vliegen hadden, werden door de Uiver" van hun 'huiver verlost. Immers wanneer de K.L.M, zonder radio, zonder benzine en met een dot ijs op de vleugels een keurige nachtlanding kan draaien op een drassige renbaan, dan is zoo'n tocht van Schiphol of Waalhaven naar Croydon een hapje, een stapje.... Heel Nederland uivert. Maar ook buiten onze landsgrenzen heeft deze gestroomlijnde vogel iets achtergelaten ! Kijk maar eens naar die daverende headlines in de New York Times": Flying Dutchmen reach goal, en blader maar eens door die stapels Scandinaafsche. Duitsche en .Engelsche kranten. Overal wordfc ons land samen met de K.L.M. gonoemd. Want dat heeft die Uiver voor de heele wereld nog eens plechtig bezegeld: Nederland en K.L.M, zijn n !" (ielukkig schijnt de aanval van Douglasteria", waaraan ecnigc BritHchc buren sukkelden, niet van ernstigen aard te zijn. B. PRINSKX GEERL1GS Sr. KUNSTZAAL VAN LIER ROKIN 126: AMSTERDAM DOORLOOPEND TENTOONGESTELD KUNSTWERKEN VAN JONGE HOLLANOSCHE EN BUITENL. MEESTERS PAG. 17 DE GROENE Ne. 2999 ''l'