Historisch Archief 1877-1940
]
i
??i
T
V. J
Hoe van 't een
't ander kan komen
HENRIETTE VAN EYK
Illustratie Theo Ortmann
IEMAND weet nooit van. te
voren wat er naderhand
gebeurt, en als je denkt
de goeie weg op te wan
delen is 't de verkeerde. Maar als
je blijft probeeren komt er tenslotte
altijd een uiteindelijk einde met een
oplossing. Dat is ? zoo met mij. Het
begon verleden jaar. Ik was toen m>^
jonger dan nu en wilde een roeping
hebben omdat ik het niet goed en eerlijk
vind dat een bepaald soort vrouwen
altijd alleen maar roepingen heeft.
Ik had in Parijs (met Mama) een
lange' ontwerper leereu kennen van
bronzen koeien, die verwerkt waren
in gespmotieven en sierspeldon. Het
was een vooraanstaand ontwerper.
en hij hoefde (geldelijk gesproken)
heelemaal niet te ontwerpen, maar
hij deed het tóch. uit aandrang. Hij
zei: ,,Mijn vader heeft olie (hij be
doelde: aandeelen), maar dat KOU
voor mij, als zoon. nooit een reden
zijn om .. .." Hij bestond van de
olie van z'n vader, maar z'n siga
retten betaalde hij allemaal zélf, met
z'n kunst.
Ik wil k zooiets", zei ik later
thuis. Waarom-zou de eerste de beste
typiste wél geld verdienen en ik niet ?
Ik verveel me. Ik wil een roeping. Ik
wil ?werk."
,/Wat voorwerk?" zeien ze, en ik
herinner me nog de rimpel waarmee
Mama in haar theekop keek, en ik
huilde heele nachten als ik dacht aan
al de ellende overal, en dat mijn Papa
aldoor maar meer belasting moest be
talen, en dat de oude freules Knoop
Knoop al hun paarden en auto's had
den verloren op n na, en dat de van
Naeldwycken bezuinigden op het per
soneel en de schouwburg, en. dat er
haast nooit meer iemand doen kon
wat ie wou, en dat Gravin Knal er
over dacht om margarine in te voeren,
en dat 't heele dameskoor was opge
heven, en dat John volgend jaar niet
in Leiden zou gaan studeeren, maar
gewoon in Amsterdam, en dat Gravin
Knal gezegd had: Verkwisting is
. zonde in een tijd als deze", en dat dat
waar was, en dat ik daar maar zat en
mijn leven sleet zonder mijn vingers
uit te steken, en dat ik me verveelde,
en dat ik óók wel 's wat anders wilde
mee maken en nuttig zijn, en dat 't
mijn plicht was mijn maandelijksche
toelage te verhoogeti uit eigen bron.
Kr was een bedelaar aan de deur ge
weest met potlooden. Zelfs die, bede
laar verdiende geld .... Ik stak mijn
kokend hoofd in het kussen en huilde.
Het arme kind", zei Mama. ..Xe
ssou alles aanpakken, als ze maar wist
wat."
Tot ik een halve betrekking accep
teerde als assistente in de kliniek van
onze tandarts, die speculeerde op het
aanstaande gebit van Papa, en die
?/ondermeer mijn voorgangster (een
gewone verpleegster) opzei met 't oog
op de overtolligheid. Ik bleef daar
drie dagen maar toen kwam. er iemand
met een kaakontsteking, waarna ik
mijn onmiddellijk ontslag indiende.
Na de kliniek kreeg ik een heel ver
antwoordelijke positie in de besloten
show room van een Fransch Huis. Kr
wandelden daar modellen met eigen
mannequins, en er was een stalen
salon de recept ion Waar een juffrouw
zat op een stoel. Die juffrouw kwam
uit een minder milieu en gebruikte
haar salaris om het in een bodemloo/.e
put te.gooien wat er verder niet toe
doet. Ze had geen houding, en ze had
geen Kinderstube, en ze joeg de klan
ten weg. en 7e werd vervangen d
ooimij in 't zwart velours tot aan in'n
kin. En de verkoop van het Fransche
"liiis steeg enorm omdat al mijn
ken.jissen naar me kwamen kijken tot ik
er genoeg van kreeg.
.Maar 't is heerlijk om nuttig te zijn
en extra-geld te verdienen, en dus ging
ik naarde Algemeen Ethische Hadio
Omroep en zei tegen de voorzitter wie
ik was. De voorzitter .zat in een ver
warmde groen-pluche kamer met een
orgel en een Va'lsche piano, en vroeg
me of ik thee wilde, maar ik was daar'
niet gekomen om thee. maar om werk.
.,lk behoor tot het leger van jonge
werkloozen", zei ik achteloos, maar hij
knikte treurig en zei dat ie al iemand
had. en toen liet ik 'm duidelijk blijken
dat-'rn'n Papa in bepaalde comitees
zat. en ik stipte familierelaties aan.
en dat ik z«mp.... Sopraan.
,.Ja....'% zei ie krabbend. De
sopraan wordt eigenlijk verzorgd door
een gediplomeerde dame.... Maar
als u denkt dat u ....
Natuurlijk", zei ik. En ik liet alles
doorschemeren en dat het ministerie
een eigen oom van me was, en toen
verdween de gediplomeerde dame uit
de aether, en werd vervangen door mij
met een geheim pseudoniem. En ik
zong net zoo lang voor de microfoon
tot ik naar een keelspecialist moest
met een beroepsziekte.
Maar tóch begreep ik dat de tijden
téernstig waren om bij de pakken
neer te zitten. De handen uit de
mouwen", schreef de oude gravin
vanuit de Rivièra, en toen liet ik me
in met een scheepvaartmaatschappij
voor een film. '
Thérèse doet veel te veel", zei
Mama tegen de vrouw van de
Waalscho predikant gedurende een Wij
dingsdienst. En de vrouw van de
Waalsche predikant zei: Ik ga in
retraite. Een week. Ik word gek (dat
is zoo). Al die machines. En al die
menschen. Wat is er eigenlijk met
Thérèse? Laat ze thuis blijven en ta
pijten maken, en puddingen." Waar
mee ik maar wil aantoonen hoe weinig
sociaal sommige menschen denken en
voelen.
Maar om op die scheepvaart!ilm
IK ZEG...
OP- EN AANMERKINGEN
UIT ONZEN LEZERSKRING
Welk land moet het
voorbeeld geven?"
DOOK alle eeuwen is goud een
zeer begeerlijk bezit geweest, maar
dat de absolutistische heerschappij
van dit metaal zeer veel onheil en
ellende gesticht heeft, zal in. dezen
tijd niemand ontkennen. De vele
landen, die zich achtereenvolgens van
den gouden standaard hebben afge
wend, hebben volgens velen. grooten
deels den econoinischen chaos veroor
zaakt. Het is wel eigenaardig dat een
land, dat zich zoogenaamd van het
goud afwendt, plotseling er veel meer
voor wil betalen. Toen Engeland den
gouden standaard nog bezat, betaalde
het circa 137 pond sterling voor l K.G.
goud en Amerika betaalde toen nog
circa ffflO dollars. Nu betaalt Engeland
circa 220 pond sterling en Amerika
circa 1138 dollars voor l K.G. goud.
Deze jacht naar he,t goud heeft niet
alleen den wereldhandel verlamd, doch
veroorzaakt onvaste en dalende
goederenpryzen.
Zeer terecht vraagt men of m n wel
goed deed aan dezen goudhonger maar
steeds toe te geven. Was het niet
logischer en verstandiger geweest juist
terug te komen. Het was de Haarlem
mer Lloyd, een maatschappij van een
neef. ,;Vbor 't journaal", zeien ze.
..Een aardige opname: ,.De passagiers
gaan aan boord."
Een reclame-film", zuchtte Mama.
Maar ik zei dat van 't een 't ander
komt. en dat (ireta Garbo k niet
ineens begonnen is met haar laatste
film. Kti Betty deed ók'me'e. En het
honorarium was eigenlijk heel aardig,
wat we accepteerden omdat van 't een
't ander komt. en Papa bracht ons
geschminkt met de wagen naar Rot
terdam waar de meeste booten liggen,
en we werden voorgesteld aan een
filmman en liepen in tweed reispakken
met suit-cases de loopplank op en neer
van de Haarlemmer Lloyd T, voor het
journaal.
..De passagiers gaan aan boord",
dat is heelemaal niet zoo eenvoudig
als 't lijkt. We hebben 25 keer gere
peteerd voor we het kenden. We moes
ten lachen, en wuiven naar de kade,
en de suit-cases zöhouden dat ieder
oen het etiket van de maatschappij
kon lezen. En als we allén waren ge
weest was 't natuurlijk meteen goed
gegaan, maar er waren nog achttien
andere passagiers, van niks, die te ,
stom waren om te begrijpen dat je niet
voor eikaars gezicht moet wuiven, en
.er was een meisje met een platina
permanent om te huilen, maar ze
huilde verkeerd, en er was niemand
die béter huilde, want iedereen wilde
liever lachen. Maar toen 't donker werd
was de film klaar en gingen We uitge
put naar bed mét het honorarium.
Maar die film had een staartje,
want toen we 'm later op ons gemak
zagen draaien moesten we tot onze
schrik twee van de overige passagiers
identificeeren als een manucurejuf
frouw en een vroegere ober uit 't Ritz,
die fungeerde als kwasie-heer.
De manucurejuffrouw heeft natuur
lijk haar mond open gedaan. Zoo zijn
ze. Maar 't geheel heeft me tóch tot
stilstand gebracht.
Eerst .moest ik naar buiten voor
de wintersport. En nu heb ik een
nieuwe roeping, een chte. Ik schrijf.
Ik ben de manucurejuffrouw laatst
tegen gekomen in een zeep-film. Ze
krijgt een afbrekende kritiek in het
Vrouwenleesblad van Vrijdag.
het goud tegen lageien prü» in te
koopenr1 Dus, bijv. het goudgewicht
van de munt te vermeerderen. Dit heeft,
mits gepaard met een
f/ouri-vilroer<? verbod, als gevolg een vlucht uit het
goud in de goederen mot alle gevolgen
ten gunste van den
wereldgoederenhandel en alles wat hiermede in ver
band staat. Het spreekt van zelf, dat
deze maatregel zeer voorzichtig en
geleidelijk genomen zal moeten wor
den. Wel is waar zouden door dezen
monetairen maatregel de goud bezitters
gedupeerd worden en de
goederenbezitters bevoordeeld. Het feit, dat
er meer goederenbezitters zijn dan
goudbezittcrs zou een reden kunnen
zijn ten gunste van dezen maatregel.
H.R.C. H.
Gouden standaard
NAAR aanleiding van uw artikel
De strijd om den gouden stan
daard" door Th. Ligthart zou ik
het volgende willen opmerken.
De devaluïsten voeren geen strijd
om den gouden standaard (zie de
brochure van E. D. van Walree blz. 11
He en 7e regel)! De bepaling van het
percentage voor devaluatie behoeft
geen moeilijkheden te veroorzaken.
Daarvoor is wel een grondslag te
vinden. Of zou inderdaad het percen
tage van de waardevermindering van
pond en dollar uitgedrukt in onzen
gulden willekeurig zijn?
Zeker, devaluatie is loonsverlaging.
maar deze verlaging moet toch komen.
In dezen vorm is zij de minst onrede
lijke, daar tegelijkertijd de huur.
rente, aflossingen en dergelijke
verplichtingen in gelijke mate dalen.
Het maatschappelijke voordeel zit
niet alleen in het naar beneden bren
gen van de waarde van het gouden
tientje. De schulden, die drukken
op den staat en zijn onderdeelen, op
bedrijven, instellingen en particuliere
personen en die door de waarde
stijging van het geld onevenredig
zwaar zijn geworden, zouden ver
minderen.
Het volgende voorbeeld moge u
dat duidelijk maken: Een fabrikant
met een bloeiend bedrijf liet bij zijn
overlijden zes jaar geleden twee
zoons na. De zaak, ter waarde van
2 ton, wordt door den oudsten zoon
voortgezet, waarbij de jongste voor
zijn erfdeel krijgt een 5 % vordering,
door _ hypotheek op de bezittingen
van de onderneming gedekt. Dooi
de economische omstandigheden is de
waarde van het bedrijf gedaald tot
? 120.000.-. Door de sterke daling
van de prijzen der producten is de
oudste niet in staat de rente van de
schuld te verdienen. Hij zou, om dat
te kunnen, de prijzen van zijn arti
kelen zoo hoog moeten calculeren,
dat zoo goed als geen enkele order
meer te krijgen is. Zou het nu niet
in het belang zoowel van den debiteur
als van den crediteur zijn, wanneer
ook de ? schuld eeris verminderde
met 40 % ? Hierdoor zou voor beiden.
zij het ook op een lager niveau, weer
een bestaansmogelijkheid ontstaan.
J. A. "DE ZWAAN
De arme en de kunst
DE heer P. H. Uitveld oefent
critiek uit op het huwelijksgeschenk
van de koningin aan het vorstelijke
Engelsche bruidspaar en meent dat
een kamerscherm met schilderijtjes
over welker kunstwaarde mogelijk nog
getwist kan worden/... geenszins re
presentatief is voor de Xederlandsche
schilderkunst".
Wij hebben het geval het scherm
dan afgebeeld gezien en velen zul
len het met die waardeering eens zijn.
Doch stel: een nichtje van den heer
P. H. Uitveld te Bolsward b.v. is voor
nemens den heer G. D. Lichtveld te
Groningen te huwen. Dus zendt de;
heer P. H. Uitveld, uit conventie, uit
genegenheid, of alleen maar omdat hij
er niet buiten kan, een geschenk
nemen wij aan: een blauw
schoorsteenstel. Hij betaalt dit uit zijn eigen
portemonnaie en boekt het dus niet
up; onkosten voor de zaak. Door een
indiscretie of om welke reden ook
verschynt een afbeelding van dit
schoorsteenstel in het geïllustreerde bijvoeg
sel van de Tuitjemahornsche Nieuws
bode en de heer P. H. Binnenveld
schrijft nu in de Groene:
,,Het schoorsteenstel door P. H.
Uitveld aan het bruidspaar
UitveldLichtveld geschonken is rondweg een
sof het is de vraag of de
jonggehuwlen er ooit rustig bij zullen kunnen
slapen. In ieder geval representeert het
schoorsteenstel in de verste verte niet
?nze nationale
schoorsteenstelleninlustrie en het is een schande dat P.
II. Uitveld niet beter uit zijn oogen
,'ekeken heeft en zoo weinig cultuur
>ezit,"
De heer P. H. Uitveld zou dit
waarschijnlijkeen vervloekte onbeschaamd
'ieid vinden, want al is hij dan als
wet'umder of Statenlid of burgemeester
' >f zelfs maar als
president-commissa?is van een N.V. blootgesteld aan de
imbliciteit hij mag toch aan zijn
lichtje geven wat hij wil en naar eigen
?maak, geweten en portemonnaie. En
',oo denk ik er eveneens over.. ..
L.
Vlucht uit de huizenmaatschappij
IN uw nummer van 10 November
j.l. komt een artikel voor, ge
titeld: Vlucht uit de
Huizenmaatschappij", waarin worden behandeld
d v gevolgen van de Wet van 7 Aug,
1033 betreffende het heffen van
registratierechten a 21/2 pC't. over een
?venredig aandeel in het totaal der
? uu-oercnde goederen van de Vennoot
schap, bij verkoop van aandeelen.
Zooals daaiin terecht wordt opge
merkt, wilde men die
vennootschappen treffen, welke met een gering
laiideelenkapitaal waieu opgericht
int exploitatie van een complex
perceelen.
Hiei op wijst ook het door den
schrijver gegeven voorbeeld met een
aandeelenkapitaal van ? 10.000. Men
lu-eft echter de heffing uitgestrekt
'tot de maatschappijen met een
aandei'lenkapitaal van minder dan
' 100.000, bij de oprichting waar
van nimmer vermijding vnn
over'Imchtsrechteii heeft voorgezeten,
l och uitsluitend bona-fide handel in
.onroerende goederen. Het gevolg is,
lat de aandeelen van verschillende
maatschappijen met een
aandeelen? kapitaal ?? van ?50.000 tot ?100,000
vrijwel onverkoopbaar zijn geworden
door het hooge registratierecht. Niet
alleen bij den overgang van aan
deelen, doch ook bij verkoop van vast
yjoed zal registratierecht worden ge
heven, zoodat de onbillijkheid der
wettelijke regeling in het oog springt.
K. E. A:
De heer Meyburg, schrijver van
het bedoelde artikel antwoordt hierop:
Mijn artikel was voornamelijk ge
wijd aan de wijzigingswet van 27 Juni
1931, waarbij de wet van 7 Aug.
1033 moest worden genoemd tot goed
begrip van deze nieuwe regeling. De
heer A. vindt hierin een
aanknoopingspunt, om de ongewenschte ge
volgen van- de wijziging van 1933
naar voren' te brengen. Inderdaad,
wanneer de wetgever bepaalde, criteria
aanlegt om de categorie Besloten
Letterraadsel
Tal van lezers hebben reeds met
eenige bezorgdheid gevraagd, of het
letterraadsel niet terugkwam. Inder
daad, het komt terug I In het vervolg
geven wij zooveel mogelijk ofwel naast
de fotopuzzle die zulk een groot
succes is gebleken een letterraadsel,
ofwel ter afwisseling in plaats van
de fotopuzzle andere opgaven, waarin
ook het letterraadsel de plaats zal
krijgen die het blijkens de waardeeriug
onzer lezers toekomt.
Cm te beginnen het volgende:
LETTERRAADSEL
Uit onderstaande lettergrepen moe
ten 15 woorden gevormd worden,
waarvan de 5e en Ie letters, de laatste
van beneden naar boven gelezen, een
vers van Willem Kloos vormen.
a - ad - bon - bri - cee - dant -de
den - du - els ? ex - ex - ge - ha - in
je - ju - king - lam - ma - moon
naald - nan - ne - nen - on - po - pres
re - ren - rin - ring - ring - roo ? se
sek - ta - tem - trai - tro - ver - wijk
zee - zee.
Omschrijving:
1. stad in ons land, 2. meisjesnaam,
3. losbandig, 4. piraat, 5. uitnoodigen,
6. onvoorbereid, 7. geslacht, 8. oefe
nen, 0. legerrang, 10. bloem, 11. be
timmering, 12. boom, 13. versneld,
14. visch, 15. stad in China.
Voor den winnaar is een boek of
giatnofoonplaat ter waarde van f 2.5(1
beschikbaar. Oplossingen bij voor
keur op een briefkaart, in elk yeral mei
vermelding run het u-oord
LETTERRAADSEL" aan de adreszijde
vóór Woensdag a.s. aan de Redactie
van De Groene".
Oplossing van het Fotoraadsel
deukhocd?uk?hoed = DE
(kerk?k) X 2?erker = K
lemmer?emmer = L
muurwerk?uurwerk = M
isis : 2 = IS.
gans~schotsch?schots=(rA?fK>CIl
hol-f land = HOLLAND
gewei?wei -f- (driehoek
hoek)2=ge-{-32=ge-*-negen=
GENEGEN
,.üe K.L.M.' is gansch Holland
genegen."
De prijs (boeken of gramof oonplateu.
ter waarde van f 10.?) is na loting
toegekend aan den heer J. Bosscher.
H.M. Dijklaan, Rijk-Haarlemmermeer,
wien verzocht wordt, zijn wenschen,
aan de Redactie kenbaar te maken.
Huizen-Maatschappij" af te hakenen.
zal daaronder een aantal worden
begrepen, die, wanneer onderzoek
ware toegelaten, niet als besloten
konden worden aangemerkt. Ik wijs
erop, dat het ontwerp nog een uit-.
zondering toeliet voor N.V.en met
aandeelen op naam, toebehoorende
aan tenminste vijf verschillende, bin
nen het Rijk wonende of gevestigde
eigenaren, tusschen wie geen huwelijk
bestaat, noch bloed- of aanverwant
schap, tot den derden graad inge
sloten. Uit vrees voor ontduiking
werd deze bepaling geschrapt.
Verder kan ik den heer A. ver
wijzen naar eenige artikelen in De
Naamlooze Vennootschap" van 15
Juli 1933. Het zal hem interesseeren,
dat de heer D. Veenenbos aldaar
eveneens bezwaar oppert tegen de
aangenomen grens van tenminste
/ 100.000 aandeelenkapitaal en dit
zou willen zien' teruggebracht oj>
? 40.000.
BLUSSCHERS HOLLANDIA"
Diverse systemen o.a. SCHUIM, KOOLZUURSNEEUW,
TETRA, enz., worden sedert 35 jaren gefabriceerd door:
N.V. FABRIEK ES PAN A"
v.h. SPANJAARD & Co. - UTRECHT
BEGRAFENIS VEREENIGING
TE AMSTERDAM
. SAX J"
P. C. Hooftstr. 38 -Tel. 2O341-242SO
CREMATIE
Wat zegt
DE GROENE"?
Wie 57 jaar lang in het centrum van het
cultureele leven heeft gestaan, mag zijn meening
zeggen. DE GROENE" doet dit zonder vrees,
over ieder onderwerp: over binnen- en.
buitenlandsche politiek, over film en tooneel, over
boeken en schrijvers, over schilderkunst en mu
ziek,'over financiën en architectuur, over sociale
vraagstukken, mode, spel en sport.
Wat zegit DE GROENE" ? Die vraag is belangrijk
voor lederen modernen, waarheidslievenden geest.
Onderstaande coupon brengt U het antwoord.
Versturen in open enveloppe, gefrankeerd met M cent.
Aan de GROENE AMSTERDAMMER'*,
Keizersgracht 555, Amsterdam, C. Giro 72880.
Gemeente Amsterdam G. 1000, Telefoon 37964.
Ondergeteekende wenscht zich voor het jaar 1935 te abonneeren
op DE GROENE AMSTERDAMMER" ad f 10.?per jaar.
Naam
Adres
PAG. 28 DE GROENE Ne. 3000
PAG. 19 DE GROENE Ne. 3000
"?"S "71