rl l J Uit Rogftvecn: Da»nt]e put op hit huis. Teektninj van d«n schrijver Over kinderboeken J. RIEMENS-REURSLAG NAUWELIJKS is ilp zesjarige de moeilijkheden van hot tech nisch lezen tebovon. <vf niowve werelden ontsluiten zich voor hem: hij begint het genot te kennen van wat Thomas a Kempis zoo simpel noemde: ..met een boekske in een hoekske." Tot zijn vijftiende jaar. misschien nog iets langer, zal het kinderboek een trouwe begeleider zijn op zijn levensweg. Veel is en wordt er geschreven over den invloed van het kinderboek. Zoozeer is ons denken ten opzichte van opvoedkundige invloeden vast gelegd aan schematische consequen ties, dat we ons opzettelijk van allerlei traditie bevrijden inoeten. om eerlijk de vraaj; onder het oog te zien: Wat is dan wel de invloed van het kinder boek ?. . ? Bij een cultuurvorm van jonge\x datum, bij de film. is een onderzoek ingesteld .naar het verband tusschen jeugdfriminaliteit «-u film dat verband kon niet. worden aangetoond. Deze conclusie geeft. \*eel te deuken teu opzichte- van het kinderboek. waar. voor zoover mij bekend, een dergelijk stelselmatig onderzoek nooit heeft plaats gehad. ? en dat bijna 'ge heel uit paedagogisch standpunt wordt bekeken. Pioniersters OX/K pioniersters voor goede kinderlectuur. 'Xellie van Kol en Xynke van Tlichtum. deden goed werk. ? ?n de eischen. die zij aan een goed kin derboek stelden, zijn aanvaardbaar: naar het beginsel religieus, naar den inhoud universeel, naar de strekking evolutionair, en naar den vorm .helder. Maar hoe goed «tok geformuleerd. men moet toch inzien, dat hierbij de voornaamste , ste.ni uit het kapittel vergeten is. n.l. die van den jeugdigen : lezer zelf. In het uitschland van vóór het derde rijk. waar «'tok liet kinderboek geheel onder paedagogische censuur stond, kwam een reactiebeweging op, die in ons land nog, weinig .navolgers heeft, n.l. om het kinderboek te be schouwen ,.Vom K inde avis." Vom - Kinde aus/' dat beteekent dus: bezien door de oogen van het. kind, rekening houdende met zijn psychologie. Dit eerste wil niet hetzelfde zeggen als geschreven op kinderlijken toon; het is juist deze kinderlijke toon, die veel jeugdige lezers aanvoelen als neerbuigend, onjuist, zoetelijk. De schrijver, die zijn,stof beziet door de oogen van het. kind. neemt zijn le/,er. welken leeftijd hij ook heeft:, geheel au serieus., hij behandelt hem als vol. Deze schrijver js evenzeer een let ter-? kundige als hij die een roman compo neert: het werk wordt uit inspiratie geboren. De meeste kinderboeken voldoen niet aan dezen eisch: hoe braaf ze ook zijn. hoe paedagogisch juist, zij missen een ziel. het is maak werk . Door de oogen van het kind M AA H niet alleen is noodig, dat het kinderboek wordt bezien door de oogen van het kind. het 'moet ook rekening houden met zijn psycholo gische gesteldheid: er is een be paald soort boeken, die op zekeren leeftijd gaarne gelezen wordt. Xu zou' ik toch weer A-ia een omweg komen op wat juist bij onze kiiiderlectuur zoo zorgvuldig wordt uitge zocht: ..voor welken leeftijd is het boek geschikt." als ik dit woord ..psychologische gesteldheid" niet Veel ruimer zag. De kwestie: ..geschikt voor een bepaalden leeftijd'' is n zijde er van: de andere is: waarom ki"st een kind. niet beïnvloed in zijn keuze. een bepaald soort boeken?" l"w zoontje van acht is misschien een best kereltj". hij gaat langs het rechte pandje: maar als hij zoo onaf scheidelijk is van zijn Dik Trom. dan weet 'gij ook. dat hij graan anders zou willen. L* w veertienjarige dochter heeft haar heele leven gevuld met haar huiswerk, het gymnasium en de sport. Maar diep in haar groeien vage liefdesverlangens, en ze leeft zich uit in haar ('iss'y van Marxveldt: zij is .loop. ter Heul. zij is Marijke, de. door ieder beminde. Xu noem ik met opzet boeken, die in veel voorlichting afgekeurd worden en die tegelijk -behooren tot de meest gelezen jeugdboeken. Het kind iclentjficeert zich niet den hoofdpersoon en reageert er zijn vage en onvoldane verlangens op af. ? Zoo gezien is het boek niet alleen leideri het is ook afleider, en het laatste in twee beteekenissen: het leidt af. zuivert en het geeft afleiding, in den zin van verstrooi ing. welke twee beteekenissen in diepste wezen elkaar dekken. Standaard boeken HET is opmerkelijk, hoe veel werk er de laatste twee jaar door uitgevers gemaakt wordt van de boeken voor hen. die pas beginnen te lezen. Deze zijn Over het algemeen aardig en belangwekkend,' b.v. de methodisch gerangschikte boekjes van de Hchakeltjes-serie of de Benjamin bibliotheek, de boeken van Roggeveen. K ie ('ramer en zoovele anderen. Hoggeveen schrijft ook een sprietje yoor zevenjarigen: Okkie IVpernoot, ?>'n voor jicht jarigen: Daantje past op het huis, e.a. Deze boekjes, met hun NIEUWE UITGAVEN Sinterklaas komt bij Spits door M. M. Stiemens-Hopman. Foto's van Piet Marée. Uitg. v. Gorcum PIJ eerste kennismaking lijkt dit ^ een aardig boekje voor schooluitdeelingcn op St. Nicolansdag: vlot ver teld, prachtige foto's. Piet vraagt aan Sint-Xicolaas niet een cadeau voor zichzelf, maar een lange looplijn voor den kettinghond van buurman. Muur.. .. als Pietje eenmaal zoo'n brief kan schrijven, dan gelooft hij al lang niet meer aan. Sinterklaas. Dus hoc moet dat nu ? lijk en overdreven; aan dat gevaar is het derde boekje niet ontkomen. Zeer fijn on toch niet sentimenteel is het verhaaltje van Micn l.ablx-rUm. Twee moederloo/e kinderen komen met grooto moeite er toe. met moederdag iets voor hun tante te doen, die de gestorven moeder vervangt. Hoewel nu tic Moeder dag een Amerikanisme is, dut we ongaarne zien geïmporteerd, moeten wij tocli er kennen, dat hier een fijn en teer aquarelletje van is gemaakt. De wondertempel" door David Tomkins. De Kerstgroet" door Rein Valkhof. Rietje zorgt i er voor" door Nannie van Wehl Waardoor Reintje geholpen werd" door Mien Labberton. Uitg. van Gorcum EEN zeer te waardeeren poging om van allerlei sentimenteele, melo dramatische kerstlectuur voor uitdee lingen enz. af te komen, welke poging door alle vier de schrijvers op geheel verschillende wijze is ondernomen. Tomkins heeft het gezocht in een gedragen, fantastisch verhaal, dat zeer bewonderd zal worden: de plaatjes zijn minder bekoorlijk. In ,,De Kerstgroet" van Rein Valkhof wordt een jonge zeeman ten tooneele gevoerd, die op eenvoudige wijze leert, ietf> voor anderen over te hebben. Licht worden dergelijke verhalen harteknolk-bollige hoofdfiguurtje, doen een beetje denken aan dez.g. ..Kasperle"literatuur voor dezen leeftijd, wnar Hollandsche schrijvers zich niet aan wagen, en tlie hier geïmporteerd wordt in t'inoechio en de Harlekijnt jeboeken. Daarnaast staan «Ie boekjes van liet gewone gezinsleven, waar mevrouw X, v. Hichtum een eereplaat s iivr neemt, naast mevrouw de Jioone .SwartwoU e.a. Ken allermerkwaardigst boekje voor tienjarigeu is PietcrjoHs, o-oor LUC. Willink: het herinnert af en. toe aan: Lief en leed van twee kleine jongens van Duhamel. waar het kinderleven objectief wordt weergegeven, zonder dat de volwassene telkens om den hoek kijkt. Xu komt de afscheiding van jongens- en meisjes'boeken: meisjes zijn op 12-jartgen leeftijd echte ..Leseratteii" en lezen ook de speciale jongenslect uur. maar een jongen leest nooit een meisjesboek. Eigenlijk kon het jongensboek met ?bedachte' geschiedenissen uit.' liet jongensleven gerust achterwege blijven: in Frankrijk bestaat dit soort jeugdlectuur lïeelcmar.1 niet. Historische ,en aardrijkskundige wer ken, techniek, dat is het. waar de jeugdige lezer om vraagt. Wie. schrijft eens een jongensboek over do ont wikkeling van het spoorwegwezen, óver eenvoudige archeologie? De Stam van de Stekende Schor pioenen", door J. .T. CJroenewcg geeft een boeiend verhaal van Afrikaanse!) e folklore, op natuurlijke wijze ver weven niet een jongensgeschiedenis. Het beste meisjesboek van den laatsten tijd is ongetwijfeld: de («ril van Marion de Greeff, door Marie Schmitz; hier is al de overgang naar den roman, waar vijftienjarigen 'naar grijpen. * In het algemeen kan men van ons kinderboek zeggen, dat de boeken voor de a.llerjongstW de beste zijn, voor hoe ouderen leeftijd, des te onbelangrijker wórdt het. Kn enkele uitzonderingen daargelaten ontbreekt humor en echte pret. t\veo factoren, die he.t kind zoo gaarne in een boek vindt. PAG. 10 DE GROENE No. 3000 Het avontuur van Teddybeer en Harlekijntje door Ro FrankfortWerkendam. Uitg.J.M.Meulenhoff HÉT moeilijke in poppenverhalen als deze is de aansluiting aan de werkelijkheid: tusschen deze en de fantasiewereld moet toch wel een flinke afscheiding gemaakt worden, opdat het kind niet ongemerkt van de eene sfeer in de andere komt. Hier is deze moeilijk heid tamelijk goed opgelost.: Harle kijntje en Teddybeer worden door hun meestcresje in het park verloren -?maar zij wilden wel zoo. 't Geheel is wel onder houdend verteld voor ongeveer zeven jarigen. . Sprookjes", leesboek voor het tweede leerjaar. Verteld door B. J. Douwes. Plaatjes v. Jeanne Faure. Uitgave H. ten Brink D K bekende, oude sprookjes worden hier eenvoudig aan kinderen ver teld. Terecht heeft Uouwes-niet wijzer willen zijn, dan het leven zelve, en heeft de sprookjes niet ,,om"gepaedagogiseerd". 't Is wel niet zoo mooi van de ouders van Klein-Duimpje, dat zij hun kroost naar het bosch brengen, maar 't is nu eenmaal zoo; in de sprookjes-sfeer is het zei l's begrijpelijk. Ken aanbevelenswaardige uitgave. J. R.-R Licsbeth, door J. Riemens-Reurslag. Uitgave van Holkema & Warendorf H KT vierde deeltje van de Gele Urcm-serie" is thans verschenen, en hoewel volgend, op de drie anderen, is het. een op zichzelf staand verhaal. Liesbeth. het zevenjarige nuisjc uit tic Oostenrijksche bergen, kwijnt weg van. verdriet als haar vader in den oorlog moet en na twee jaar vermist wordt. Dan gaat ze een half jaar naar Holland en 'in dien tijd ontwikkelt ze haar muzikale talenten, die ze van haar vader geërfd heeft. Twee jaar na het einde van den wereldoorlog keert de vader terug uit de krijgsgevan genschap, als een sombere man. Maar langzamerhand weet Licsbeth zijn.oude liefde voor de muziek weer wakker te roepen en het slot is, dat vader en dochter samen zingen voor de grammofoonplaat en dat hun stemmen door den aether over de geheele wereld klinken. De figuur van de kleine Liesbeth is er aarilig in ontwikkeld; we volgen haar met plezier op haar verschillende bevin dingen. Het feest in de bergen heeft schrijfster zeker eens zelf meegemaakt, want dat is levendig beschreven. Mevrouw Riemens zal met dit boek ongetwijfeld menig meisje plezierige uren bezorgen. Er zijn aardige illustraties van Rie Reinderhoff. Sommigen ervan zijn echter wat stijfjes. W. Het Carnaval der Burgers, door Mennoter Braak. Tweede druk. Uitg. Nijgh »S: van Ditmar, Rotterdam. Hun Geheim, door Sannëvan Havelte. Geïllustreerd door Hans Borrebach. Uitg;. \V. J. Thieme & Cie. Zutphen. Onder Amstcrdamsche Humanisten ,? door Dr. J. F. M. Sterck. N.V. Paul Brand's Uitg. bedrijf, Hilversum en Intern. Antiquariaat (Menno Hertz bei ger), Amsterdam. Graafschapsche Geschiedenissen, door Kerst Zwart, W. J Thieme &,Cie, Zut phen. Gcschichte der Deutschen Litcratur_ von Dr. Th. C, van Stockum und Dr. J. van Dam. L Band. J. B. Wolters, Groningen. Herman Heyernuins, Keur (uit de, beste vertellingen van Samuel Falkland. Amsterdam, Km. Ouerido. TWEE KOSTBARE WERKJES WAT INHOUD EN UITVOERING BETREFT ARTHUR VAN SCHENDEL door J. GRESHOFF Gec. F1.1O - Geb. F 1.65 Gedrukt op Oud>Holland»ch papier, genummerde exem plaren, F 3.90 MINNEBRIEVEN VAN EEN PORTUGEESCHE NON vertaald door ARTHUR VAN SCHENDEL Gec. F 1.10 - Geb. F 1.65 Gedrukt op Oud-Hollandsch papier, genummerde exem plaren, F 3.90 In eiken boekhandel vei krijgbeer l J. M. Meulenhoff - A'dam een fascineerend boek: ZOO JUIST VERSCHENEN ING. F. 2.25 GEB. F. 2.90 vertaald in 9 talen DAILY TELEGRAPH: Eén van de tien belangrijkste boeken, die na den oorlog ver schenen zijn" Verkrijgbaar in den boekhandel CONTACT - AMSTERDAM Clichés Voor alle doeleinden SPREEKT men over Kantoormeubelen en BRANDKASTEN dan denkt men direct aan MOZES KNAP; Oude Hoogstraat 1, Amsterdam £e*t fe&ict een, en elk ding, dat door zijn vingertjes gaat, krijgt kleur en beweging. Er is zo weinig toe nodig, de aandacht van het kind te boeien: om de simpele stukken van het spel tovert hét zijn grote, vreemde wereld. Waarom zoudt gij uw lieveling niet met een van on ze spellen verrassen,- wat een ver scheidenheid bieden zij, hoe origineel en gedistingeerd'is hun grappige opzet. En dan die ideale combinatie: spel en lekkers en beide van Ringers! Laat ook uw kind dit sprookje beleven. KLEUR- EN KNIPSPEL A. B. C. D O O S J E CLOWNTJES IEGSPEL DIERENKIENSPEL L E T T E R P U Z Z L E ONS DORPSPLEIN WIE PLAKT ER MEE ? O P Z E l S P E L DOMINOSPEL KL t U R K R l J'T JES HOLLAND -IMDItSP'L DIVERSE SIGAREN- EN SIGARETTEN3CCSJÏ3 Lef op de naam / /fl&t Onzen indischen Abonné's wordt verzocht het abonnements geld 1935 (zeepost f 10.?; per mail f 13.50) tijdig te voldoen, zoodat wij vóór l Febr. '35 in het bezit daarvan zijn., Na dien datum wordt anders over het bedrag gedisponeerd, verhoogd met f I. incassokosten. DE ADMINISTRATIE Bezoekers aan Amsterdam Victoria Hotel - Damrak t/o C. Station - noodigt U uit. Wij verzorgen U in ons hotel tegen matige prijzen, U zult tevreden zijn t Kamers met Hpll. ontbijt ? Lunch Diner vanaf f 3.50 f 1.50 en f2.?f 2.?, f 3.?en f4. D« Directie b; i WEEGEWIJS RAPENBURG 44 - AMSTERDAM MARMER MARMERSLIJP NATUURSTEEN Telef. 42662 li FAG. II DE GROENE No- 3000 'V ,