Recht en wet dan nog.... nee. dan iuist is iedere syllabe van beteekenis moet iedere nuance van den sterk besnoeiden dia loog tot haar recht komen. Nu is het mogelijk dat dit met den Amerikaanschen dialoog het geval is ik ver klaar mij niet in staat het te beoordeelen. Zelfs met een vrij goede kennis van het. verloop der handeling, ont gaat mij nog te veel van het gespro kene om meer dan hier en daar een uitroep of een volzin te herkennen. En ziedaar nu de zwakke stee: het kan niet anders of op deze wijze moet veel verloren gaan. dat bij een Nederlandschen tekst het geheel verrijkt zou hebben. Al of niet getolereerd het woord »'«t er nu eenmaal in de geluids film en de eenvoudigste logica eischt. dat met zijn t r. t een minimum be perkte aanwezigheid, het maximum aan effect wordt bereikt. Welnu een film als ..Men in white", toont duidelijk aan. wat wij in dit opzicht (n'en déplaisealle orthodox»» theorieën) bij vreemdtalige films verliezen, //uider dat ons dit bewust wordt. Kn niet dit oratio pro domo met dit onver wachte pleidooi voor de Hollandsche film stappen wij van de zaak af. De macht van het woord WAT nu het exposéen het «Iramutiseh verlo»»pder handeling be treft <><ik hierbij vallen belangwek kende momenten te noteeren. Kr zijn tafereelen. «lie bij «Ie tooneelvert»»óning superiour'izijn .er'.komeii evenzeer episoden \'o<>r. waarin de film zich de sterkste toont. Curieus genoeg heo.fl dit afwisselend geluk weinig of ni»«ts-. te maken niet het verschil in materieele middelen, gelijk ik reeds aan stipte integendeel: daar waar d<« film .triomfeert doet zij merkwaar digerwijs juist afstand van alle inise en-scène. om zich te concentreeren op de intiemste essentie der handeling. Ken behartigenswaardig verschijnsel. dat sterke aanbeveling verdient bij «ie velen die gedachteloos prat«»n over de ..uiterlijke"- suprematie der film ! Aan den anderen kant wordt op dras tische wijze bevestigd, dat het tooneel het grootst is. waar de. oppermacht van het voord heerscht. De prachtige, monologen van Dr. Hochberg. de spannende debatten van het curatorium. de wrange uiteenzetting van den ongelukkiger» Dr. l^evine. (eigenlijk de praenüsse van het stuk).... al deze .culminaties van het gesproken woord stellen op het tooneel de film in de schaduw. Vandaar dat de Dr. llochr berg van den ouden Schwab (die .su blieme creatie !) ontegenzeggelijk storAnna Sten (midden) in de film Nana, die thans draait in het theater Tuschinski kf r, dieper'en vooral menschelijker is l'an de figuur zooals zij door den uverigens voort re f f el ij ken Jean Hers holt werd uitgebeeld. Het Woord in al zijn macht troont in deze rol en ?Schwab beheerscht het dermate, dat de Amerikaan met zijn meerendeels onverstaanbaiven tekst wel in het nadeel moet blijven. Aan de discussie op de Vergadering van het curatorium heb ik. voor wat het tooneelstuk be treft, een der beste herinneringen be houden. Zij raken het hart der quaestie en vormen o'p de Bühne terecht het groot e keerpunt der handeling in de levendigheid en hartstochtelijkheid waarmee Laseur's regie deze scène tot haar recht deed komen. In de film wordt liet geval sterk besnoeid en nogal en bagatelle behandeld. Zie daar enkele punten, «lie het tooneel in zijn voordeel mag boeken. Waar de film haar mogelijkheden toont M AA H dan is daar een tweetal sc nes, waarin de film niet een enke len machtigen «'pzwrtiii b:»ven de tooneelvertooning uitstijgt. Ik bedoel al lereerst: de episode met het patientje dat door een verkeerde behandeling dreigt testerven. Dezeheele scène, van het moment af waarop Dr. Ferguson. zijn collega, het injectiespuit ju ontrukt, tot (vooral !) het langzame bijkomen van het kind is van een oneindig gr» »otere spanning en intenser teerderheid dan de tooneel ?'episode. De gefluisterde dialoog tusschen het zieke ineisje en .Dr. Fergusou rukt «ie vertooning plots«'ling op een plan. dat voor het to«>neel onbereikbaar is. Deze navrante beslotenheid dit samentrekken van een tragedie binnen het heilige domein der allerpers«)onlijkste intimiteit dit beklemmende drama van gesta melde f luister-zinnen, schept een sfeer. die zich ver van het tooneel verwijdert. Hetzelfde geldt voor de gelijkst>ortige scène, waar Barbara sterft. Ook in deze epis«>de steunt de film op middelen die het tooneel niet kent en het treffendst uit zich dit Wel aan het slot, waar FergUson na den dood der jonge vrouw hét bed achterover doet hellen en het doodenmasker lang zaam uit het beeldvlak verdwijnt, om slechts het symbolische kruis van het mat-verlichte venster achter te .laten. de reeds vermelde reien van het t aal-verschil. Maar het pleit zeker voor de film. dat zelfs met d.e handicap der onverstaanbaarheid de karaktefs der Amerikanen voor het meerendeel stand houden naast de Neclerlandsche dramatis personae. Clark CJable geeft in zijn Dr. Ferguson een zijner beste creaties minder levendig en hartstochtelijk misschien dan Joan Remmelts, maar daartegenover dikwijls imponeerender door rust en evenwicht en stellig fijner en teederder dan de Hollandsche spe ler. Hersholt, de Dr. Hochberg der film, legt het met vlag en wimpel af (gelijk gezegd) tegenover de onver getelijke creatie van .Schwab en ook Myrna Loy. een speelster die mij persotmlijk «>veiigens in ht>t>go mate antipathiek is. kan. vergeleken met de IMlandsche actrice, de rol van Laute niet aan. Otto Kruger levert met zijn uiterst gevoelig masker een Dr. Levine die m. i. de zeer mooie rol van Cor Hermus nog overtreft, terwijl ook de Barbara van Elisabeth Allen voor Tilly Lus niet onderdoet. Dit zijn dan de voornaamste im-. pressies, die men van deze merkwaar dige en voor studie-doeleinden zoo uiterst interessante film meeneemt. Zno'n strooptocht op verboden ter rein blijkt wel zeer instructief en ver helderend'te werken?zoowol v«jor het tooneel als voor de film. Maar ook zonder dat beh«»ort Men in White" tot de zeer g«>ede films, welke wij dit seizoen zagen en waarin .Metro-Goldwyn haar aandeel met succes bijdraagt. TENTOONSTELLINGEN Beeldhouwwerk van de Zweedsch Duitsche beeldhouwster Astrid Spath Begas. Tot 9 December. Kunstzaal van Lier, Rokin 120. Schilderijen door Aug. G, Stahl. Tot 13 December. Kunsthandel Frans Buffa en Zonen, Kalverstraat 30. Werken door Jan Greg»>ire. Tot 15 December. Kunsthandel Santee Landweer,Keizersgracht 403. Schilderijen van Stel'aan Couwenberg, houtgravures van W. J. R.Rozendaal. Tot 14 December. Kunstzaal van Lier, Kokin 126. Japansehe pottenbakkerskunst. Tot 15 December. Museum Fodor, Oud-Hollandsche teekeningen. der verzameling van Dr. A. Welcker. Tot 16 December. Stedelijk Museum. Schilderijen, aquarellen, teekeningen, pastellen, grafische kunst- en beeldhouw werken door leden van de Vereeniging ..Sint Lucas". Tot 10 December. Sted. Museum. Vereeniging tot het vormen van een openbare verzame ling van hedendaagsche kunst te Am sterdam. Aquarellen. 60-jarig bestaan der Vereeniging. Arti et Amicitiae, Amsterdam. Extra tentoonstelling. Tot 17 December. Kunsthandel Fetter. Wetering schans 79. Schilderijen van l*. W. R. Wenck«>baeh. Tot 29 December. Kunsthandel van Meurs. Keizers gracht 578. Oud-Japansche S rimonu's. Tot l Januari. Kunsthandel Aalderiuk. Jacob van Lennepkade 55. Expositie van de heele collectie. Atelierwoningen, ingang L'iterwaardestraat. Zuid. Tentoonstelling van kunstwerken door de bewoners. Den Haag Kuustkelder ..'t Center". Toren straat 140. Den Haag. Weefwerk van Betty Boet: Schilderijen en teeke ningen van Paul .van Keden. Tot S December. Teekengenootschap Pictura", Voorstraat 152. Keuze-tentoonstel ling van werken van een 30-tal Nederlandsche kunstschilders. Wer ken van H. A. van Oosterzee. Tot 10 December. Kunstzaal Kleykamp, 17e-eeuwsche schilderijen, Vlaamsche, Italiaansche en Spaansche school. Kunstzaal Hél. Meijer Timmerman Thijsseii. Oustduinlaan 22. Plastiek, 'teekenweik en schilderwerk; Chris Lanooy, ceramiek; Marianne. Hartong decoratieve wandkleeden; Miek Eekhart, borduurwerk. Tot 8 December. Kunst zaal Mart huis Liernur, Zee straat (33. W»»rken van Toon Kelder en van Karel de Neree tot Babberich. Tot 10 December. Huizo Statenlaaiv 71. Werken van Ida E. SieWertsz van Reesema. Tot 10 Decembor. Kunsthandel ..Vincent". Bilderdijkstraat »S'J. Werken van G. Arn. Smith. [Rotterdam Rott'. Kunstkrinir. Witte de Withstraat 35. Weef werken ..Het Paapje"; schilderijen Tin<»s van Doorn: beeld houwwerken llubert van Lith. Tot l") December. Huwelijkswaardeering In memoriam Funke Küpper M De spelers OEILIJKER ishetde creatie der personages te vergelijken om Armterda nv Kunsthandel J. Vermeulen, Kei zersgracht 520,17e eeuwsche Hollandsche en Vlaamsche meesters. De Kunstkelder, Spui 13. Aarde werk van Het Kruikje"; modern speelgoed; zelfportretten. Tot S De cember. Atelier Lea H. Halpern, Plantage Franschelaan 25 beneden. Ceramiek van Lea Halpern. Tot 8 December. Amsterdamsche Weef inrichting Prinsengracht 717. Tentoonstelling van Kunstnijverheid. Tot 8 Dec. Kunsthandel . J. van Wisselingh, Rokin 78-80. Aquarellen uit het nage laten werk van M. A. J. Bauer. EL KA A M YC STORT OP GIRO 7550 fis.NIEUW DAMES (HEEREN) POLSHORLOGE ELKA, KALVERSTR. 206 AMSTERDAM PAG. 14 DE GROENE No. 3000 Onre juridische meiewerker zul voortaan re'jelniatiy belanijicekken'ie rechtsproblemen voor ons bespreken. De redactie zal ijaarne icenschen uit den lezers~ krin/ ve/nemen omtrent kwesties, die aan de orde, kunnen worden gesteld. TOT het wezen van het huwelijk wordt de vrije toestemming der aanstaande echtgenooten vereischt. Dit beteekent. dat men zijn wil moet kunnen bepalen en eenig besef moet hebben omtrent de beteekenis van een huwelijk. Curateele wegens krankzinnigheid, razernij of onnoozelheid sluit vrije toestemming uit. Doch ook buiten deze gevallen is het denkbaar, dat .iemand zoozeer beperkt is in zijne verstandelijke ver mogens, dat hij niet in staat is zijn wil te bepalen. Jaren geleden heeft zich in de rechtspraak een interessant geval voorgedaan. De Officier van Justitie is wettelijk verplicht een huwelijk te stuiten, indien hij van meening is. dat de vrije toestemming van een der a.s. echtgonooten ontbreekt. Z.E.A. nu ^yas van meening, dat een zeker trouwlustig landbouwer dusdanig ge brekkig ontwikkeld was, dat hij de draagwijdte van het huwelijk niet kon overzien en zijn toestemming niet met- cordeel des onderscheids kon geven. De boer voelde zich terecht in zijn mannelijke eer gekwetst en voerde aan, dat hij niet knap was in lozen, schrijven en rekenen, doch hij wel zijn handteekening kon plaatsen ? alsook in staat was zijn gedachten behoorlijk uit te dmkken en zelf standig arbeid te verrichten. De Officier betoogde evenwel de onjuist heid van 's mans beweringen. De Rechtbank was van meening. dat de Offi??ior' niet voldoende be wijzen voor de onnoozelheid van den man had aangcto«>nd en laatstge noemde werd toegolateri te bewijzen. dat hij vold»x'nde bewustzijn had van de letcekcnis en waarde van het huwelijk en d«;szelfs verplichtingen. '.Na de getuigenverhooren .werd. dit bewustzijn door cle Rechtbank afinwezig geacht, met de navolg»»ndo lichtelijk ironische en geestige overweging: ..dat er wel redelijke twijfel Aanwezig is of eischer inderdaad het h oo f il der echtverceniging zal zijn of «lat er veel zal terechtkomen van de gehoorzaamheid, wolke «In vrouw den man versehnKligtl is. doch dat dit Vooruitzicht nog geen reden is om de opheffing van de stuiting te weigeren; dat integendeel eischer eenig»» leiding behoeft en eischer zelf rcsct't, dat .die leiding in zijn verder leven noodig en nuttig is; dat e'ischer dus met vele andere huwelijkscandidaten alleen hierin verschilt, dat hij verwacht en reeds te voren goedkeurt den toe stand, waarin die vele anderen eerst na de huwelijksvoltrekking goed- of kwaadschiks geraken." Schijnhuwelijk Een ander voorbeeld leert, dat in bijzondere gevallen een huwelijk. hoeWel alle noodige formaliteiten ver vuld zijn, desondanks als een schijn huwelijk en als niet-bestaande wordt beschouwd. Een Poolsche had hier te lande een huwelijk gesloten met een Neder lander, .teneinde diens nationaliteit te verkrijgen. Na 14 dagen vorderde? de intusschen Nederlandsche geworden oischeres ontbinding van haar huwelijk op grond van overspel. De Rechtbank evenwel wilde haar niet tot het bewijs hiervan toelaten, omdat zij van meening was, dat van een huwelijk in het geheel niet kon worden ge sproken. Hij onderzoek was gebleken. dat partijen geen gemeenschappelijke woning hadden en «lat de vrouw zich in geen enkel opzicht overtuigd had van de persoonlijke omstandigheden van haar aanstaande. Bovendien bleek het doel der echtelieden geenszins ge baseerd te zijn geweest op een tuin of meer duurzame samenleving, doch slechts om de echtgenoote niet te versteken van een tamelijk goed ge honoreerde dienstbetrekking, welke zij als vreemdelinge zou hebben ver loren. Ondanks het feit, dat partijen voor den ambtenaar van den Burgerl ijken Stand verklaard hadden elkaar tot echtgenooten te zullen aannemen en getrouwelijk alle plich ten, aan den huwelijken staat ver bonden, te zullen vervullen en ook overigens alle papieren yoor het huwelijk in orde waren, word dit als niet-bestaande beschouwd. Voorwaar een zeer merkwaardige beslissing. omdat daarmede meer gewicht wordt toegekend aan de meestentijds ver borgen motieven der hu wenden dan aan hun voor den ambtenaar afge legde verklaringen. De vraag rijst of de'ze beslissing als juist kan worden aanvaard en of de wet niet uitgaat van het bestaan van een eenmaal formeel voltrokken huwe lijk, waarvan slechts de nietigver klaring kan worden gevraagd in de speciale gevallen, die de wet uitdruk kelijk noemt. De wet toch regelt wel de gevolgen van een nietig verklaard huwelijk, doch laat ongeregeld de ge volgen van een schijnhuwelijk, zoowel ten aanzien van de kinderen als ten op zichte van het huwelijksgoederenrecht. Huwelijk tusschen Duitsche Ariërs en niet-Ariërs Tenslotte' is het interessant na1 t o gaan. hoi» de Nederlamlsclic rechter staat tegenover een huwelijk van een Duitscheii Israëliet met een Arische. De/e vraag m»iet. beantwoord wor den naar het ver«lrag van 12 Juni l!t02 tot regeling der wetscont'licteii met betr«'kking tot het huwelijk. waarbij zoowel Nederland als Duitscliland is aangesloten en volgens hetwelk iii het algemeen «Ie bevoegdheid «'in een huwelijk aan te gaan beheerscht wordt do«»r d«» nationale Wet van ie«1er der aanstaand»» echt genoot i»n. Twee Duitschers. een Isiaëliet en een Arische, vervoegden zich bij den. Burgerlijken Stand t»» Rotterdam teneinde zich in <l»'ii echt te doen y.-reenigen. De Ambtenaar weigerde <>venwel het huwelijk t o voltrekken. omdat de vrouw geen verklaring kon overleggen van «leii gemeenteraad van Leipzig. dat tegen haai- huwelijk geen bezwaar bejstoiul. (Jebleken was. dat deze verklaring alleen geweigerd was op grond, dat het niet in het belang van de instandhouding van hét Duitöche ras werd geacht, dat Arisch met J«>odsch bloed werd vermengd; dit luiwelijksbelelsel vond evenw«»l geen steun in nige Duitsche wetsbepaling. De Rechtbank redeneerde m.i. dan ook volkomen terecht, dat, daar de Duitsche wet het huwelijk tusschen Ariërs en niet-Ariërs niet vérbood, geen beletsel aan de voltrekking van het huwelijk in den weg stond. Aan de hand van het verdrag meen ik, dat in Nederland een huwe lijk tusschen Duitsche Ariërs en nietAriërs niet zou kunnen worden vol trokken, indien, een Duitsche we sbepal ing zulk een huwelijk zou Ver bieden, al druischt zulk een bepaling ongetwijfeld in tegen onze zeden en ons rechtsbewustzijn. Mr. B. C'. G. Een veelbelovend kunstenaar HET heeft buiten de kringen der S.D.A.P. niet zoo bijster veel wöerklank gevonden dat een der sterkste vertegenwo»>rdigers onzer nationale caricatuurkunst door den dood werd weggerukt. Verwondering behoeft deze onverschilligheid weinig te baren wij zijn nu eenmaal geen ras. dat voor de satyre in teekening en tekst warm loopt. Onze bew«mdering voor deze kunst had te allen tijde iets plichtmatigs en we deden er alleen aan mee, toen de Europeesche mode het voorschreef. Maar niet zoodra kenteren de tijden en waait de wind uit den ..serieuzen" vaderlandschen en autovitairen hoek of we wenden ons geclnjqueeid af. En zoo kon het dan gebeuren, dat Albert Funke Küpper op den drempel van een veelbelovend kunstenaars leven do«>r een plotselingen. gewelddadigen dood werd overvallen zonder dat men zich daar erg veel rekenschap van gaf. Hij was de ..roode" teekenaar. er bestond grond genoeg hem te haten en over zijn kunstenaarspersoonlijkheid te zwijgen. Dit mag noch groot van standpunt, noch ruim van blik zijn.. . . het is bovenal inconsetjuent ! Want wij. die tegenwoordig zoo op zoek zijn naar nationale grootheden en geen gelegenheid laten passeeren om onze geestdrift tot de grenzen der hysterie uit te zetten wij hebben de kans voorbij laten gaan om een jong en sterk kunstenaar naar ver diensten te eeren. Een kunstenaar. die het weinig populaire en weinig rendabele métier van den caricaturist had gekozen en zich in luttel jaren tot de eersten dier weinig talrijke cate gorie wist op te werken. Want inder daad verliest «U» Nederlandsche caricatuur in Funke Küpper een figuur van ft>rmaat en buitengew«tnen aan leg. Misschien zullen zij. die in «Ie cariratuurkunst uitsluitend een aan winst voor musea en. liefhebbersportefeuilles zien. dit weinig beseffen. Maar wie gen«>eg van de eischen der moderne j«»urnalistieke teekenkunst op de hoogte is, zal uiet bewondering hebben gekeken naar dit soms haas tige, maar altijd rake, Hlagvaar«lige werk. De tijden zijn n.l. voorbij, waarin de teekenaar rustig op inspiratie k«m zitten wachten en het onder werp van zijn gading kiezen. De earicatuur is een vttk geworden, als dat van den journalist en geen van beiden behoeft zich voor'deze omstandigheid ' te schamen. De teekenende publicist heeft iets van den debater: hij moet paraat zijn en a l'improviste kunnen reageereii op iedere interruptie. Deze voortdurende hoogspanning' dit altijd op zijn rmi vive wezen dit feillooze beheerschen van het mate riaal, maken de caricatuur in onze dagen tot een even nweilijk als weinig begeerlijk levenswerk. Funke Küpper beantwo«>rdde aan al de zware eischen door het métier gesteld: niet alleen beschikte hij over een voortreffelijk teekentalent maar daarnaast over een spitse intelligentie, een vindingrijk heid en slagvaardigheitl. die ten slotte toch eerst den modernen caricaturist vormen. Dat hij daarbij een teekenaar-report er van buitengewone begaaftlheid was, kon hij als sul-plus op zijn crodit boeken. Maar wat wij vooral in zijn heen gaan betreuren is het vernuft en de bekwaamheid, om snel en raak te reageeren op alles wat de publieke belangstelling in beweging brengt.... dit merkwaardige verschijnsel, dat in zijn nerveuse bewegelijkheid nieuw is en bij onzon tijd hoort, zonder dal die tijd zich daar dikwijls nog bewust van schijnt. Maar wij. collega's in engelen zin van Funke Küpper, wisten te waardeeren wat in dit jonge. robuste talent seluml en brengen het bij zijn vei scheitien een laat sten. eer biedigen s,T»>et ! L. J. JOHDAAX Teekening van Funke Küpper in De Notenkraker" van 10 Februari 1934 VGOBiBNLARBBfc VAK MET MATIG-KAAS, PAG. ts DE|GROENE No. 3000 '?n ' ?