Historisch Archief 1877-1940
SCHOOL VOOR
HANDSCHOENTJES'
De Koloniale School
ER zijn M?le scholen in ons land.
op allerlei gebied. Maar een
school waar een meester in de
rechten en een dokter les komen
nemen, is toch wel een merkwaardige
instelling. En dat is de Koloniale
Schot/1 in Den Haag in verscheiden
opzichten.
Kinderen komen hier niet: het
onderwijs wordt gegeven aan volwas
senen en wel uitsluitend aan meisjes
en vrouwen, die naar Indiëgaan.
R Weet u. wat tropische hygiëne is?
Hebt u er eenig idee van. hoeveel
volksstammon in ons fnsulindc wo
nen? Kunt u Indisch koken? Verstaat
u Maleisch?
Neen? Kri toch /al straks de boot
u meevoeren naar dat verre geheim
zinnige land. waar alles zoo heel
anders is en waar gij misschien een
groot deel van uw leven zult wonen.
Wellicht ./J j t gij bevoorrecht door het
wonen i u een groot-e stad. maar velen.
zeer velen gaan de buitenbe/attingen
tegemoet.
En in al dut vreemde en onwennige
wordt het jonge gezin neergezet en
moet zich op een of andere wijze maar
zien te redden. Vooral die eerste» o zoo
moeilijke tijd heeft menig jong gezin
voor goed ecu knauw gegeven. De
man, die vermoeid van het werken in
de hitte, thuiskomt, vindt een teleur
gestelde, gedeprimeerde vrouw.
De man. die een Indische betrekking
gaat vervullen, is op zijn taak voor
bereid, maar de vrouw komt meestal
ongewapend in den strijd. En hierin is
de. Koloniale School tegemoet gekomen.
Vrouwen, die naar Indiëgaan. kunnen
in een cursus van 13 weken (tf maan
den) zich uitvoerig voorbereiden op
het nieuwe leven.
Het is nk-t-zon wei'i", w.i». men
weten moet. om in Indiëgoed te
kunnen leven. En de directrice.
mevrouw B. ter Heide-Nolle,' laat
haar leerlingen met enthousiaste voort
varendheid flink aanpakken. Op den
lesrooster staan heel wat vakken, die
door docenten met ruime Indische
ervaring worden onderwezen. De di- .
rectrice zelf, die tien jaar in Indiëals
verpleegster heeft gewerkt, zoowel in
Batavia en op de ondernemingen als
.in Singapore, geeft les in het inte
ressante vak: Indische samenleving".
Bovendien geeft zij een moedercursus,
doceert verbandleer. en ziekenver
pleging.
Op den rooster staat verder o.a.
Maleisch, land- en volkenkunde,
tropische hygiëne, plantenverzorging,
practijk der baby-verzorging. Indisch
koken, eerste hulp bij ongelukken.
De lessen der Indische samenleving
behandelen het meenemen van een
doelmatige uitzet in de eerste plaats.
Aan boord van het schip moet al
worden begonnen niet het zich aan
passen aan Indische gewoonten, zooals
b,v. het mandiën (baden) en het
Malcisch praten. (Kr worden exciu'sies
gemaakt naar een der booten van
de Hotterdamsclie Lloyd, waar de
leerlingen dan.b.v. zelf in het Maleisch
koffie bestellen aan de Indische be
dienden). Voel aandacht wordt besteed
aan de dagindeeling; elke vrouw kan
i n Indiëhaar tijd geven aan een lief
hebberij, schilderen, musiceereii. we
ven, botanie. Het. verzorgen van het
huis stelt bijzondere eischen. Wel is
liet gewoonte, dat de Indische be
dienden al het \verk doen. maar eiken
dag opnieuw moet de 'huisvrouw op
drachten geven, alles zorgvuldig con
troleeren en daarbij tact met de be
dienden toonen.
Bij land- en volkenkunde wordt het
duidelijk, hoe de verschillende men
taliteit van de volkstammen een be
paald optreden van den Europeaan
eischt. Een inlander1 houdt b.v. de
petop bij het binnenkomen; een draai om
de ooren geven y.ou een erge fout zijn,
want volgens de adat is het hoofd
heilig. De inlander beschouwt een
hond als een onrein dier; men inoet
kokkie dus nooit den hond laten
wasschen of eten laten geven. Be
grijpen van den volksaard voorkomt
conflicten.
De tropische hygicne leert de uiter
ste zorg te besteden aan goten.
riolen en putten op het erf. die bron
nen yan. infectie zouden kunnen
zijn.
DéHollandsche vrouw moet in
Indiëverstand hebben van verpleging;
zij leert op de Koloniale School het
opnemen van pols en temperatuur,
abcesbchandeling, geven van prisnitz,
rieusdouches. .enz. Als'de kinderen
mazelen hebben, en doktershulp is
moeilijk te krijgen, dan kan de moeder
die op' deze school is geweest, zichzelf
redden. Ex'tra uitvoerig wordt verder
de babyverzorging in de kliniek be
handeld.
Daar ligt in de Indische wieg een
blond Kuropeesch kindje. Het is een
Kut hèK ruwe-pop, speciaal voor dit
doel gemaakt, een pop die het gewicht.
heeft van een echt kind. die zwaar ligt
op den arm en ei'ii slap hoofdje heeft.
«lat voorzichtig gesteund moet worden.
Daarbij worden ook de moeilijkheden
van een bevalling besproken, want
talrijk /ijn de gevallen, dat medische
hulp of zelfs de assistentie van een
Europeesche vroedvrouw niet te krij
gen is. De. jonge moeder behoort op
de hoogte van haar eigen hygi
nische verzorging te zij», zoodat /ij
de noodige aanwijzingen kan geven;
het gaat hier soms om het behoud van
een menscheiileven.
Een der fleuiige kanten van het
Indische leven zijn de heerlijke planten
en de huisvrouw heeft in de tropen op
dit gebied veel te leeren. Een dubbel
stel kamerplanten is gewenscht; het
«?ene stel gaat lelkens naar buiten in
de schaduw.
Dan is er de belangrijke kwestie
van het koken! Om niet willoos en
hulpeloos te zijn overgeleverd aan de
Indische kokkio. die de onbekende
gerechten van de rijsttafel klaar
maakt, leeren de aanstaande In
dische huismoeders koken, zoowel naar
Indischen als naar Europeeschen trant.
fn de groote gezellige zaal heeft elke
leerling een eigen gasstel met een tafel.
waarin zij beschikt over een eigen
lade met ingrediënten, lepels, vorken.
afwaschteiltje en droogdoeken. In de
kasten, waarvan de pooten naar In
disch gebruik in kommet jes met water
zijn geplaatst, bergen zij de
stopflesschen met meel, sago. suiker enz.
Goede voorbereiding is brood nood ig
ER is natuurlijk veel verschil in
hetgeen een vrouw moet weten, die
naar Batavia gaat en in datgene wat
de toekomstige bewoonster der
buitenbezittingen moet leeren. Maar men
leert niet pa Uw te veel. En bij over
plaatsing kcmt soms kennis te pas.
die eerst nutteloos leek. Hoe nood
zakelijk het filtreereli Van water is.
daar waar geen leidingwater aanwezig
blijkt, woidt menigmaal niet ingezien
door Hollandsche vrouwen, die in de
ondernemingen kcinon' te wonen.
Op het oogenblik telt de Koloniale
School bij de 21 leerlingen van dezen
cursus, twee getrouwde vrouwendie
reeds vier jaar in Indië. waren, doch nu
op de K.S. zich systematische kennis
komen verwerven, u m beter de moei
lijkheden in de tropen te kunnen be
strijden. ' .-' '
Een goede basis .voor de practijk
van het Indische leven is waarlijk
broodnoodig. niet slechts voor het
iic'hflmeJijk welzijn der Europeesche
familie, maar vooral ook voor de
goede verstandhouding in het huwelijk.
Moreele depressies woiden niet zelden
veroorzaakt door onkunde en onwe
tendheid ten opzichte van Ind'scl e
gewoonten en gebruiken. Telkens
klinkt in de talrijke brieven, die oud
leerlingen uit alle ooi der» Van Insulinde
naar de ziel van defe school: mevrouw
ter Heide, zenden, dezelfde dankbaar
heid, dat de kennismaking met het
niéuwe land zoo uitstekend is gegaan.
De Koloniale School in Den Haag
heeft do aandacht van het buitenland
getrokken. In het Irezoekeisbock ge
tuigen tal van handtcektinngcii van
de belangstelling van buitenlanr'.sche
autoriteiten' op onderwijsgebied, zelfs
uit Canada en Australië. , ,
Des te wonderlijker, dat in Neder
land deze bij uitstek mittige school.
nog steeds te weinig! bekend is. In de
ruim 13 jaar van haar bestaan 7ag zij
822 leerlingen en na een inzinking
\'orijr jaar, is nu nieuwe opleving te
constateert n. wat er op wijst, dat de
toestand in Indiëook weer iets hoop
voller wordt. 4
EAftlY VAN LOKHOHKT
Wat de kracht
W. WIJNAENDTS
Tentoonstelling G. van Gelder
OlM) AMSTKHDAM. In het
ge«leelte tussi hen den
Schreicisloren en het begin van den
Singel liggen «Ie huizenrijen, waar
Vosnwer's Maurits Lijnslager speelt.
Waar men eigenlijk zelden meer komt.
«lat men alleen hnust ig kruist, zoo men
zich nl te vo«>t van liet station naar
de binnenstad begeeft.
Op de l'rins Heiidrikkade in. een
van die deftige behuizingen waar
vroeger de welvarende*
Amsteidarnsche kooplieden woonden en hun
vrouwen haar ingewikkelde huis
houdingen bestieiden. vonden we ge
heel onverwacht nog dien typeerenden
oud-hollandschen geest., die zich niet
van de wijs heeft laten brengen door
de razernij van zesdaagschen en het
geheele jachtige leven met z'n uit
huizigheid, z'n bridge en
bicscoopwoede. We vonden er een man met
een fijnen regent enkop. die zich
en nu eens op sympathieke wijze !
warm maakt voor de taak van het
jonge meisje in huis. En die er ook
iets voor doen wil en doet. Telkmjare
stelt hij z'n kennis op het gebied van
porcelein en aaidewerk beschikbaar
voor haar die een vakkundige oplei
ding als huisvrouw zoeken en wanneer
de leerarcsse-n met de meisjes door
hem worden rondgeleid, gaat hij uit
van het beginsel: dit mag niet AVorden
beschouwd als een uitspanning, het is
een lesuur. Maar met dat al zit er zoo
veel charme in de wijze, waarop dez«i
mentor het materiaal dat hem lief is,
laat zien. dat het ons bekend is hoe
een klein meisje uit de provincie maar
hoeft te hooien dat mot der wet r plan
heeft om te gaan naar wat voor haar
een trover paleis van hcc-rlijkheeleri i».
<"»f ze bedelt om mee te mogen en weer
die snoezige minialmukcipjrs t«'
haiitecren. te kijken naar het
speelgredpaklmis uit oude dagen, dat er staat
tegenover de geelekte kirtelertafel met.
z'n aanlokkelijk seivie-sje van
cn'nukleurig aaidewerk met v.warte konijn
tjes in allerlei houdingen bedrukt.
Het was vooial in de h c op ( m aan
het j«:nge geslacht meer bezon
ke-nheiel bij te brengen en weer liefde te
kweeken voor het eigen interieur, dat
een tentoonstelling ingelicht weid van
gedekte tafels. ..Heelemaal niets
bizonders". zal men'dadelijk uitroepen:
..dat hebben we al in het Gemeente
museum van den Haag gehad, en dan
nog wel geschiedkundig* en <r zijn
telkens allerlei filma's die op die
wijze publiek trachten te trokken."
Er was ditmaal echter een belangrijk
verschil. Zijn liet ?elders de beste
? talc-ui's. kunstenaars in hun vak vaak.
aan wie het wei;k weirdt toevertrouwd.
nu waien het de leerlingen van de
Anif-terdaniscbc huuheut'schcol. aan Avie
het kostbare en rnirde-r kostbare
poreelein en aai de werk waren in honden
gegeven om er haar krachten en kun
nen op te beproeven. En laten we he>t
nu dadelijk rnaar zeggen: uit dezen
kring, die straks zal moeten v»;mgaaii
<m behalve dcsk'uinligluid ook JU fdc* ?
en schoonluiéfszin voor het (igen
intelieur aan te kwcekcn. bleek um te be
ginnen een weikelUk h«;pel«;os gemis
van originaliteit. Maar wat veel eiger
is. hoe weinig kit ui i nzin likken de
meesten te bezitten', van hoe weinig
fijnheiel paf haar w< ik blijk. Daar AVas
ren y.p.n, ..elite - tafel" in T-vorm,
waarop een greote massa ioe:de anjers
zoet haid stordcti te kraaien, dat we
zelfs niet meer zouden wetrn te ver
tellen welk servies het Avas, dat v
nut hun buigerlijke diukte
docdslocgen. Daar was de kindertafcl iin-t
het bover.!geno( nule konijn t j< s-xci vi< H
r.e boven ging
f RANCKEN-DYSERINCK
kapot gemaakt d->or een ivgenboog
van kleurige smalle lintjes. Daar Avas
liet Kerstdiner Avanraan alle
vroolijklieid. maar ook alle Avijtling ontbrak.
Alleen uaii de ontbijttafels had men
iïeoii kwaad kunnen eloeii. en een
buffet van. de niet ongoslaagde
rawvkost-tafel was uit. zich zelf tot iets
heel moois geworden., omelat «Ie
guraspte biet tot een zoo prachtig diep
bruin verklaard (maar twens oneet
baar geworden !) Avas. elat deze een
fraai kleurengamma v«.»rmde rnet de
geraspte; AVorteltjes. ke»ol en sla. t
elukkig hael men niets Aveten te be
derven aan de Avitte serviezen. Hoe
rustig-voornaam deed het onbeschrij
felijk mooie? Wedgwood met z'n
reliefdruivenmotief gedekt op een
Engelsche, of liever Amerikaansehc, tafel
met slechts een paar sober
gebor?luurele kleedjes op het donkerbruine
blad n het elegante» middenstuk, 'n
porceleincn reiger tusscheii
gelijkkleurige fresia's. Ook het crèmekleu
rige Minton-elójeunei'-ser\"ies was er
genadig afgeke>men. Bij onzen latcren
rondgang tusschen de A'itrines toonde
onze mentor ons ook nog een gekleurd
servies A*an diezelfele fabriek met,
ouderwetsche landschapjes in lila.
/ooals men zich elie nog uit groot
moeders huis herinnert. Goed Avas
beslist de middenstanels-tafel, een
doodeenvoudig sorA'ies, waarvan ele
?55 stuks A'oor werkelijk een minimum
prijs worden aangeboelen en dat voor
treffelijk uitkAvam e»j> een matblairw
lafellaken. terwijl een beker met
l'resia's e>p een A'an de hoeken neer
gezet juist de noot gaf. die het middag
maal moet uitheffen boven het alleen
maar materieel A'oedsel tot zich riemen.
Desnoods kan men zich elie tafel
«?enige koeren A-ermenigvuleligd
A-oorstellen in de eetzaal A'an een coöpe
ratief woningblok. .Met verstand
was degeen te Averk gegaan, elie de
opdracht had gekregen do tafel voor
liet- jachtdiner te A-ersieïen: smalle
donkergroen fluAVeelen linten liepen
kruiselings 'over het laken, AA'aarop
de. borden en schalen met het uiter
aard geweldig elrukke patroon met
telkens verschillende jachttafereelen
gerangschikt Avas.
Prachtig A-an kleur A-ooral Avas het
serA-ies,,Camillia" van Spode, t)pnieuw
gemaakt naar een ontwerp van 1795.
Welk een liefde A'oor het A~ak moet die
Avcrkers in do ceramiek bezield heb
ben. Hier is het een drukpatroon, dat
door middel A*an koperplaten Avorelt
opgebracht, en ele AA-arme kleur
harmonieerde AA'eleladig met de enkele
gele theerozen, die om een stuk
spiegelglas Avareii geschilderd. Welke
huismoeder zou niet. A'en-ukt zijn
nis het blijkt dat de dekschalen.
wanneer het deksel er af is genomen,
afzonderlijk gebruikt, kunnen Avorden
«;n dan een A'olmaakt fraaie en bruik
bare bak of schotel voor brood, voor
A'leesch, voor compóte vormen.- Jam
mer alloen dat, op deze
..galadinertafel'' een paar wijnflesschen zoo maar
uit den kelder .waren neergeplompt.
elie den indruk g.iven alsof op een
keurig geschreA-en e-arte een paar on
smakelijke intvlekken Avaren
neergeknoeid. Is het? toeA-al geAVeest, e)f
laten wc hopen een evcnAyiclitig
geA'oel Aroor verhouding en kleur, die het
jonge moisjo aan wie een eenvoudig
maar mooi Wegdw«>od-servit-s met een
Ja, de tekst, die op het Persil pakje
staat, wordt nog wel eens nagemaakt.
En ook de indeeling en de vorm
van dat pakje schijnen de namaak
steeds weer te inspireeren.
Doch de inhoud schijnt wat moei
lijker na te maken. Want vondt
U ooit een waschmiddei beter
dan Persil?
Persil
persil
E. Ostermann & Co'i Handel Mij. N. V.. Amilerdam Fabriek *e JutpHaat bij Utrecht
A'ersiering in gi'ijsbhmw en mat-rood
en een groen A'oce-ltje was
toevertrouwd A-oe>r een dergelijken misgreep
behoedde? Zij koe>ss voe>r haar tafel,
waare>p ele met angeli»|Ut- A^ersiertle
halve grape-fruits te Ava«-htt'ii stonden
en Avanrop do geeloranje e.hrysantcn
op de bladeren A'an de mahonie
harmonieerelen met tle fruitstrliaal, Avuurin
witten druiven en bananen den
boA-eiitoon A'oerelen.
Met hoeA*eel belangstelling hebben
Ave tenslotte het A'ele fraais en
k«>stbaarsbezi -htigd dat ons uit de vitrines
getoond Averd: een bord van het ser
vies dat. de Koningin op het Huis
ten Bosch gebruikt, oiitvvorptm door
Alma Tadema, met den oranje rand.
Avaarin rozen. verge«»t-nu«-nietjes en
myrthen en het Nedeilanelsche wapen;
het dagelijkscho servies A-an onze
LandsA-orst inne met don donker-rooden
rand: en het aantrekkelijke servies
uit Worcester met z'n eenvoudig
smal gouden .randje en het
Xoderlandsche Avapen in goud en
Nassaublamv. Wie zou niet glimlachen wan
neer een bord met. turkooizen rand
te voorschijn gehaalel Avordt, gelijk en
gelijkA-orrnig aan dat AVat eenmaal
A*oor EdAvard VII gemaakt Averd en
dat John Pierpont Morgan voor eigen
gebruik liet namaken, Avaarbij na
tuurlijk zijn monogram den E met
koningskroon verving l Hoeveel
A'erloren moeite A-oor de pottenbakkers
Avanneer men hoort dat turkexnsblauAv
zóó moeilijk te ven-aardigén is. dat er
A'ijftien , borden gebakken moeten
worden om er twee A'an gelijke kleur
te krijgen.
Hoe moet het hart Van ieelere
Vrouw opengaan Avanneer ze mag
rondwaren tusschen al dergelijke heerlijk
heden, wanneer ze den klank als een
klok hoe»rt dien sommige schalen geA'en.
Toen Ave na afloop afdaalden doorliet
marmeren trappenhuis naar...Avat een
maal misschien de huiskamer A'an
Maurits Lijnslager's vrienden is geweest en
nu niets moer is dan een pakruimte, wa
ren AVC Avel zeer sterk ondor den indruk
dat er waarden zijn geAVeest waarvan
Ave moeten trachten ook in het
moderno IcA'en nog iets hinüberzuretten.
IETS GOEDS
KOEK EN
BESCHUIT
OUD-BUSSEM
BEREIDT VOEDSELS VOOR LIJDERS AAN
MAAG- EN INGEWANDSTOORNISSEN
ZIE DEN BON OP PAGINA 28
Elf feestelijke dagen
ALLE ZALEN OP UNIEKE WIJZE
IN KERSTSTIJL GEDECOREERD
22, 23, 24 Dec: Diner dansant . . .... . f3.-, f4.-,
f5.25 en 26 Dec.: Grote Kerstdiners ..........
f5.27,28,29,30 Dec.: Diner-Dansant ....... f3.-, f4.-,
f5.31 December: Oudejaarsavond Souper
f5.I Januari: Nieuwjaarsdiner ...... f3.-, f4.-,
f5.
Prögramma met vele attracties o.a.:
Ray Binder en zijn orkest van het Casino,
Biarritz en Bagdad, Parijs.
Orchestre Francrs Keth met den solo
violist Gaston Raskin.
K. Ter-Abramoff et ses Tziganes Russes.
Sunny Smile Ballet.
Josephine X.
Helen Twyndale.
De vier Accordeon virtuozen.
Pony Boy.
John and Charlie, coloured Merrymakers.
Jillette and Oliver.
Good King Wenceslas.
SCHITTERENDE KERSTCADEAUX VOOR ALLE BEZOEKERS
Reserveert reeds thans Uw tafel. Tel. 34000 (16 lijnen)
ARLTON HOTEL
AMSTERDAM
PAG. 18 DE 'GROENE Ne. 3001
PAG. 19 DE GROENE No. 3001