Historisch Archief 1877-1940
.*!
/l
Groote studiezaal, universiteitsbibliotheek Uppsala
UPPSALA
Alma mater van het Noorden
HET is tegenwoordig een voor
het prestige vrij hachelijke on
derneming pin in fatsoenlijk
gezelschap over Romantiek téspreken.
zulk een anachronisme kan zich nog
slechts een père noble veroorloven, die
zich niet stoot aan een
welwillend-medelijdenden blik van zijn audito
rium, dat dit onderwerp definitief
beneden iedere discussie acht.
Maar het is, zelfs voor functionalis
tisch afgestemde jongeren, moeilijk,
zich te ontworstelen aan de romantiek
van oude eerbiedwaardige universi
teitssteden, aan die romantiek, die 'een
onanalyseerbare legeering is van oude
traditie en jeugdigen overmoed, van
kouden wetenschappelij ken ernst en
warmbloedig joie-de-vivre.
Uppsala heeft deze spheér sterker
'dan wolke universiteitsstad ook en het
is met vreugde, dat de reunistcn tel
ken jare de allicht eenige-'honderden,
misschien een kleine duizend kilo
meter afleggen, om met een tikje Wee
moed te kunnen slenteren door de
weivertrouwde smalle straatjes met de
pretentielooze empire.-gevels, om met
oude bekende gezichten een glas Gr
nstedt-punch te drinken in het
pijpelaatje van Farbror Kalle, waar de
atmospheer zwaar is van tabaksrook
en onopgeloste levensproblemen en
om voor enkele uren den tijd te doen
herleven, dat men zong Forsan et
haec olim menimisse jubavit!" zonder
toen feitelijk te gelooven, dat het ooit
zoover zou komen....
Over een tekort aan oude traditie
behoeft Uppsala zieh in ieder geval
niet te beklagen; het heeft papieren,
die uit voorhistorischen tijd (lateeren.
Bij het begin onzer jaartelling lag de
stad, waarvan de naam beteekent De
Hooge Zalen", nog hoogor op langs
de Fyrisil. ongeveer waar nu Ciammla
(= Oud) Uppsala gelogen is, Dit
stadje- heeft zich geleidelijk naar het
zuiden verplaatst, naarmate het water
van het MalaTmocr zich terugtrok.
Nadat de beroemde heidenschc tem
pels in dit Oude Uppsala afgebroken
waren, trok de gekerstende bevolking
naar een nederzetting, toen Fyrisvall
gohooton, b!j do/.c verhuizing den
najun dor stad modoiiomomle. Z >odjit
t-r. nudtit Krik <U> ICoilip- in li>7;{
offioiool yjjn goodkoin-ing gohouht had
jitvn do/o ovorb:M'king. twee Uppsulu'g
tomlon, oou kilometer of zes van
olkiVUl' gologon.
Univorsitoitsstud word Uppsnla in
J177, de eerst o van hut Zwoodsehe
rijk, muur pas onder (instav Vasu
gorankte het geestelijk leven tot
grooten bloei, mode tengevolge van de
omstandigheid, dat hij er een
impolu-orimd slot liet bouwen, dat langoo
tijd koninklijk paleis was. De tand des
tijds toonde echter zeldzaam woinig
piëtoit voor dit bouwwerk en het
nageslacht eveneens; thans is het,
ontiaan van allen glans, ambtswoning
van don gouverneur en herburgzaam
oord voor alle soorten
ovei-heidsadministraties. Maar een bescheiden
buste heeft men do nagedachtenis van
don vorst toch vereerd.
levendiger in de herinnering is
gebleven een andere Gustav: Gustav
Adolf, maar die begon dan ook de
universiteit hot niet to vorwaarloozon
prosimt van ^00 landgoederen te doon.
Een schenking, waarvan de pacht tot
op heden een der voornaamste bron
nen van inkomsten der hoogeschool
vormt. Als contraprestatie word het
voornaamste universiteitsgebouw naar
den milden koning genoemd en ook
dit Gustavianum bestaat nog, zij het
clan sterk gewijzigd in uiterlijk. Na
don grooten brand van 1052 namelijk,
die do halve stad in de asch legde, do
kathedraal haar twee torens roofde
en ook het Gustavianum niet onge
moeid liet. zag men het terrein vrij om
hot gebouw rijkelijk van versierselen
in Barockstijl te voorzien. De
architoct Zuttervall' onderwierp de beide in
de l Se eeuw weer opgebouwde kerk
torens oen goede veertig jaar geleden
aan een overigens vrij hardhandige
zuiveringskuur, maar hot Gustavia
num mocht zijn ornamentiek grooten
deels bfhoudeti. Hoofdgebouw is het
echter niet meer; in de tweede helft
der vorige oeuw, na de snelle toename
van het aantal studenten, werd als
collegegebjuw een vrije copie gezet
van den ouden burcht der Katholieke
bisschoppen. De uiterst bescheiden
residentie der huidige Luthei'sche
aartsbisschoppen ligt daar vlak bij,
naast Odinslund, de geliefde verzamel
plaats der studenten.
Tot de beroemde oude gebouwen
der universiteit behoort nog de
Orangerie van-. Lintteaus, thans zoölogisch
instituut, een botanicum uit lateren
tijd en het Carolina Rediviva, de
bibliotheek, over de geheele wereld
bekend als de bewaarplaats van den
Codex Argenteus, den Gothischen
bijbel van bisschop Ulfila, omstreeks
het jaar 500 met zilveren inkt óp
purperkleurig perkament geschreven.
De boeken scha t omvat vorder ruim
700.000 banden en 17.000 hand
schriften. Ncvenstaande foto geeft een
blik in de allerhuiselijkste groote
studiezaal van deze bibliotheek.
Behalve deze gebouwen behooren
natuurlijk nog tal van instituten tot
de universiteit, door de studenten
familiair met verkortingen aangeduid.
Kuggis, vrij vertaald: de Zwoegerij",
is thans miheralogisch museum,
Labbis het chemisch laboratorium, Asis
het; anatomicum en Fysis het
fysiblogiexim. Welk een toewijding voor de
wetenschap gaat er schuil achter deze
gemeenzame betitelingen, die de ge
voelswaarde Van liefkoozinggnamen
hebben !
Ken speciaal cachet krijgt het stu
dentenleven in Uppsala, doordat de
studenten, afhankelijk van het land
schap waar zij geboren zijn, ingedeeld
worden in naties", ieder met hun
eigen verzamellokaal. Deze naties,
ruim een dozijn in getal, beschikken
vaak over zeer aanzienlijke fondsen en
de natiehuizen, waarvan dat van
Non-land het grootste is en van
WestAzorisch
VULKANEN
MIDDEN iu den Golfslroom ligt
de eilandengroep dor Azoren
verspreid, ongeveer ter hoogte
van Lissabon, maar mot eon klimaat
dat bij oen veel zuidelijker ligging zon
passen. Want in dit sappige
eilandenrijk is hot nooit winter, even goed als
het er ook nooit echt zomer wordt.
Ik bedoel een zomer met hitte en
andere ongemakken. H"t heele jaar
door is het er namelijk een
teniDeratuiir zooals op een uiooieii lentedag,
zeer gelijkmatig, nooit te warm en
nooit te kond. Geen wonder dat hier
de natuur bijzonder op dreef is. Men
ziet er alle boomen en planten en.,.
bloemen uit alle luchtstreken der
aarde. De banaan groeit er naast
forsche eiken, de thee wordt er
geoogst in een landschap van dennen
en span-en. Wat den verbaasden
toerist misschien nog het moest
treft, is de overvloed van bloemen
en bloeiende heesters langs de wegen;
uren lang rijdt de auto tussehen
eindelooze heggen van hortensia's
door, en over alle tuinmuurtjes steken
de kruinen van camelia-boomen hun
bloeiende pracht omhoog. Men waant
zich in een sprookjesland....
Oude legenden
INDERDAAD bchooren deze Azoren
| in menig opzicht tot het land der
oudste en meest eerbiedwaardige
legenden. Toen omstreeks hot jaar
700 do Moorcn in Spanje en Portugal
binnendrongen, en de christelijke
bewoners des lands steeds ? verder
voor zich uitdreven, verzamelde de
aartsbisschop van Porto zijn
geloovigen om zich heen, en stelde hun voor
Gothland het mooist, zijn dan ook
ware kasteelen- Deze naties spelen een
nog grooter rol in het studentenleven
dan onze Nederlandsche corpora met
hun sociëteiten, omdat hun autoriteit
grooter is. De senaat der vereeniging
kiest namelijk uit de professoren een
inspecteur, die een grooten möreelen
en ook wel daadwerkelijken dwang uit
kan oefenen op de studenten, zoowel
wat toewijding voor de studie, als wat
het zedelijk gedrag aangaat. Het
saamhoorigheïdsgevoel tussehen de leden
dezer corpora is bijzonder groot n de
zwakke broeder kan steeds op
intellectueelen en zoo nood i g ook op f
inantieelen steun rekenen.
Het was te verwachten, dat in een
land, hetwelk zoo op uiterlijk vertoon
gesteld is als het Zweedsche en dat
zoo aan de traditie hecht, veel oude
gewoonten bewaard zijn gebleven.
De grootste gebeurtenis van het aca
demisch jaar is de promotie, bij welker
uitgebreid ceremonieel het begroeten
der nieuwbakken doctoren met kanon
gebulder behoort. De laatste April,
Valborgmasso-afton (Valpurgisnacht)
is ook een kardinale feestavond, met
authentieke, door de gemeente opge
richte vreugde vuren, veel gezang en
zooveel punch, als er in het wel niet
drooggelegde, maar toch sterk
gedraineerde Zweden te produceeren valt.
Dien nacht mag alles, wat anders
heelemaal niet mag, en de gewoonlijk
zoo actieve politieagenten gedragen
zich en bloc als de. klassieke aapjcs,
die, gén kwaad zien, gén kwaad
hooren en gén kwaad spreken.
Maar het is ook slechts nmaal
Valborgmassa-afton in een heel lang
studiejaar....
Ir. B. 8WANENBURG
paradijs
EN ANANAS
om liever de wijk te nemen op den
wijden Oceaan, dan zich aan den
Islam te onderwerpen. Zes bisschop
pen volgden zijn voorbeeld. Het
verhaal wil dat elk van hen een schip
uitrustte, en dat deze vloot van
zeven bisschoppen de zee opvoer,
het Westen in. Hiermede eindigt
eigenlijk het authentieke gedeelte
van deze historische gebeurtenis. Want
regelrechte berichten heeft men sinds
dien nooit meer vernomen. Maar
met groote hardnekkigheid bleven
de geruchten de ronde doen dat
de zeven bisschoppen een nieuw
vaderland hadden gevonden, ver over
zee. Zij waren in een liefelijke strook
aangekomen, waar elk van hen een
eigen diocese gesticht had. En dit
Land der Zeven Steden heeft geduren
de de geheele Middeleeuwen hot.
gedachtenleven der christelijke wereld
beziggehouden. Men zocht er met
ijver naar, evenals men in. Oostelijke
richting speurde naar het even legen
darische land van Priester Johannes.
Toen nu de Portugeezen in 1432 eon
groep eilanden in den Oceaan vonden
liggen, waar niemand ooit van had
gehoord, werd er terstond de con
clusie getrokken: het land dor Zeven
Steden is gevonden ! Weliswaar bleken
het tenslotte negen eilanden to zijn,
maar de beide meest Westelijke waren
maar klein en onaanzienlijk. Zon
het dus niet hier geweest zijn dat do
Portugeesche uitwijkelingen hun Seto
Cidadea hadden gesticht? De Portu
geezen zeiden van ja. Do Spanjaarden
zeiden van neen, on bloven vorder
westwaarts zoeken. Wie zal hot
raadsel oplossen?
Aarzelend heeft men don ouden
naam op de nieuwe eilanden toege
past. Maar zoodra de legende dit
blijde einde had gevonden, raakt o
het oorspronkelijke verhaal óp don
achtergrond. De nieuwe bewoners
der Azoren gaven weldra aan elk
hunner eilanden een anderen naam,
grootendeels naar hun schutspatronen.
Het eene eiland heet Silo Miguel,
een ander Silo Jorge, weer een ander
Santa Maria. Gelukkig echter is
de legende der Zeven Steden niet
geheel uitgewischt: op het hoof
doilaud Sao Miguel ligt binnen in
een hoog en woest bergland van
lava en vulcanische asch een diepe
kraterketel, een volmaakt cirkelvor
mige put, Waaruit in vervlogen tijden
de uitbarstingen omhooggeslingerd
werden. Dit kratèrdal is sindsdien
met water gevuld geraakt, tot onge
veer op de helft van de steil opstaande
randen. En dit meertje, heeft men.
genoemd de Lagune der Zeven Steden.
Er ligt langs de 'smalle doch liefelijke
oevers een simpel dorpje' van be
scheiden boortjes. De aanzienlijke
burgers van Sfio Miguel plachten
er hun ? zomervérblijven to hebben,
totdat het water te hoog steeg en
alles overstroomde. Dit euvel hoopt
men thans to verhelpen door een
tunnel door den kraterwand te boren,
die het teveel aan water zal spuien.
Een grootsch schouwspel, die gelijk
matige ronde rand van het
kratergat, die zulk een prachtig groen
Alpenmeertje omsluit. Het is een
der geliefkoosde tochten van Ponta
Delgada uit, de Azoreaansche hoofd
stad, een autorit die dit jaar door
vele Nederlandsche toeristen, is ge
maakt. Want de K. N. S. M. loopt
tegenwoordig deze nog schier onbe
kende eilanden bij wijze van proef
aan met haar groote passagiersschepen
diéuit Oeritraal Amerika naar
Holland varen. In aansluiting op een
bezoek aan Madeira kan men per
Portugeesche mail in twee dagen
naar de Azoren reizen, en aldaar
tijd en gelegenheid vinden om de
Zeven Steden te gaan bewonderen.
Tropische vruchtenteelt
C R is echter nog veel meer van
be*? teekenis te zien op deze Azoren.
De vulkanische aard van den bodem
heeft gemaakt dat er op een ander
gedeelte van Silo Miguel een soort
gelijke kraterketel ia ontstaan als
bij de Sete Cidades. Doch deze vul
kanische put van de Furnas is niet
met een groen meertje gevuld: daar
kookt het van gloeiend heet water,
dampende zwaVolbronnen en mine
raalwateren van alle mogelijke tempe
raturen en samenstel Hngon. Verbaasd
staart do reiziger over den
kraterrand hoon naar dien walmenden
dalbodem. Het lijkt wel of de heele
Furnasvallei in brand staat! Men
kan er echter zonder gevaar alles
van nabij bekijken, en weldra wande
len wc vatïhet eene stogmende gat
naar het andere, terwijl de witte
damp overal uit don grond om ons
heen krinkolt.
%7ermoedelijk is het de bijzondere
kracht van dezen vulkanischon bodem,
die ook mogelijk maakt dat men
op de Azoren een geheel tropische
vrucht kan teelen, de ananas. Dit
is nl. een zeer teere en kieskeurige
plant. Elders heeft men deze cultuur
tevergeefs geprobeerd: Silo Miguel blijft
er het monopolie van behouden,
en verzorgt heel Europa met dit
prachtige fruit. Ook op do
Rotterdamsche 'veilingen kont men zeer
good het zorgvuldig verpakte product
xiit de kassen van Arru'da of van de
Sociedadc Corretora do Ananazes
uit St. Michaels. Want onder dien
Engelschen naam staat dit belang
rijke product overal bekend. Londen
i* do belangrijkste markt er voor
geweest, voornamelijk omdat er naar
andere havens, geen directe
scheepsgelegenheid bestond. Dit zal anders
worden indien do Xedorlnndsehe lijn
mocht doorgaan, 'met hot aanloopen
van de Azoren. want in diit geval
kan er om d<? voertien dagen eon
verschc lading in Holland ter veiling
komen, vermoedelijk in hoof l/aak
te Rotterdam.
Mr. W. J. VAX BALEN
WINTERSPORT
Terwijl in hot laagland koude mist
on regenbuien ons in do wat-me
kamer drijven, lacht over blanke
sneeuwveldeii de zon. In Oenove is
hot weer van oen Hollandsche herfst
ighoid. maar hoop 'boven do oevers.
op 2000 meter, straalt hot landschap
van Les Avants in eon pracht, die
aan een. schilderij van Sègantini
doet denken. Los Avants is een
centrum van ski- en hookeysport
en bezit, bovendien oen dor mooiste
bobsleebancii ter wereld. Toch is hot
rustig: een plaats vóór hen, die naar
do bergen gaan voor ontspanning
en sport, en niet' in de eerste plaats
voor luxe .eii jazz.
Wat verder van het Meer van
Gerieve, vlakbij Montana. ligt
Trans weliswaar wat lastiger
to bereiken dan Les Avants. maar
?misschien juist daardoor voor don
echten wintersportliefhebber des te
aantrekkelijker. Ook Zermatt heeft
.zich in den laatsten tijd tot een win
tersportplaats ontwikkeld,, maar de
sterke hellingen daar zijn niet naar
ieders smaak. Onorvarenen doen mis
schien beter in de eerder, genoemde
plaatsen te blijven.
Nieuwe en mooie skibanen zijn
ook die van Toggenburg en St.
Gallon (waar ook do bckondo onder
wijsinstituten van dr. Schmidt on
prof. Duscr gevestigd zijn).
MARTIN ZKilDEN
Wintervacantiedubbele vacantie!
zij dezen winter het meest begeerde doel van
uw vacantie: winterzon, hooge lucht en
sport verdubbelen de bronnen van uw kracht
In de, over de heele wereld beroemde Zwitsersche
hotels, is het niet duurder dan ergens anders. De
Zwitsersche hotelgids, die bij de reisbureaux gratis
verkrijgbaar is, zal U daarvan overtuigen. Ook de
spoorwegen en de postauto's zijn goedkooper
geworden: de buitenlandsche gasten genieten van
15 Dec, 1934 tot 15 April 1935 een reductie tot
45°0 op de prijzen der biljetten. In alle winter-Kurorte
zijn skischolen, die door gediplomeerde instructeurs,
volgens een b e p roef de standaardtechniek geleid
worden.
Graubünden Engadin : meer dan 40 zonnige s
portplaatsen, waar men tot in April verzekerd is van
sneeuw, verwachten U. Bündner hotelgids gratis bij
de reisbureaux verkrijgbaar.
Het zonnige Berner Oberland, waar men zeker is
van sneeuw.
Cransb Sier re, 1500 M.
Simplonlijn, Zwitsersche
skischool. Alle winter
sporten.
Inlichtingen
tussen bij:
en
prospecZwitsersche
Verkeerscentrale, Joh.
Verhulststraat 147, AmsterdamZ.
en alle reisbureaux.
PAG. M DE GROENE No. 3001
PAG. 23 DE GROENE No. 3001
i - - * » ? »