Historisch Archief 1877-1940
l
Het kladschrift van Jantje
EEN LIEDJE VAN KOOPEN
EN NIET BETALEN
OP- EN AANMERKINGEN
UIT ONZEN LEZERSKRING
Moreele steun aan jeugdige
werkloozen
(ieachlc redactie.
O
Croquante croquetjes
ALIDA ZEVENBOOM
EEN slavenarmband voor d»>
klcino AH en voor' nicht drie
wollen ondel-lijfjes en voor
neef een barnsteenen sigarenpijpje en
voor meneer Stief stro een
tandenstoker en dan hoeft hij het niet langer
met zijn vork of zijn vingers te doen
on voor ons acteurtje een rijksdaalder
in een gevulde koek gebakken en wat
krijg je er voor terug van je lieve
familie en vrienden? Een gebarsten
vaasje van do Niemvmarkt en een
letter A in margarine gebakken en
een zakdoekje van kant,dat verlegen
is en zoo ga je maar door en je '/ou er
voor bedanken om nog wat uithaal te
maken met Sinterklaas en het is maar
goed dat meneer Verkade zijn intocht
gehoudenheef t;. want dat heeft me weel
een beetje met alles verzoend, liet was
echt mooi. dat moet ik zeggen en ik
had nog nooit dr. de Hurtogh van
dichtbij, gezien maar dat is ook de
moeite waard en hij had ter eeie van
den Sint zijn hoogeii zijden op en dat
deed me goed. want dat is voor een
fatsoenlijk man toch maar de eenige
behoorlijke dracht en ik vind het jam
mer dat zij alleen nog maar gedragen
worden bij begrafenissen, trouwpar
tijen en andere familie-rampen. Wijlen
meneer stond om zoo te zeggen met
zijn hoogen zij-je op en ging er mee
naar bed en dat is geen grapje, want
ik heb hem eens op een nacht hooren
thuis komen van een jongelui's fuif
en toen ik den volgenden ochtend thee.
binnenbracht, lag hij met zijn hoogen
hoed op in bed.
Wijion meneer zou liever zijn hoofd
hebben laten afhakken dan zonder
hoogen zijje naar de. Beurs te gaan.
Hij vond dat dat bij zijn rredict en
zijn eer als koopman hoorde en ik
DANSEN
EEN BESCHAAFD GENOEGEN
mits in
TANZ KLAUSE
MarnlMtr. b/h LEIDSCHEPLEIN
geloof dat hij gelijk had. Een hooge
hoed geeft vertrouwen al ben ik er eens
ingeloopen door een heer met een
hoogen hoed op en met een gezicht,
waarop je zoo een tientje voorschot.
zou geven, zoo keek hij. En een stem
dat hij had en wie draagt er tegen
woordig nog een hoogen hoed als hij
naarde Beurs gaat 'i Ik geloof dat zij hen
die het durven doen. /ouden uitlachen
en meneer Stiefstra is de vorige week
getuige geweest bij een trouwerij en
hij ging ei heen niet 'zijn slappen hoed
op en kan een huwelijk dan goed gaan
als er zoo weinig om de plechtighied
zelf gegeven wordt? En nu ben ik een
beetje bang voor meneerVerkade.dat.
als? hij het volgende jaar weer op dien
mooien schimmel van van Gend en
Loos zijn intocht doet, hem \vel wat
wat al te veel van het goede zal worden
aangeboden. Xu bleef het gelukkig nog
maar bij een glas Spaanschen wijn en
een kruik ('uracao. inaar u begrijpt
dat het volgend jaar de concurrenten
niet achter zullen blijven en ik heb
al eens. zoo in mijn gedachten, opge
teld hoeveel heilige huisjes meneer
Vcrkade op zijn tocht van het Y-.naar
het -Stadhuis-'tegenkomt en dat zijn
er minstens een paar dozijn on als hij
bij elk er van moet stilhouden en zij
bieden hem een hartigen slok naii*~
.nou.... En wil u wel gelooveii. dat
ik. toen ik hern zoo zag, weer onwille
keurig aan Sinterklaas ben gaan g
looven? En waarom ook niet? Is een
mensch niet een kind in al zijn doen en
laten ui trekt hij er nog zulke wijze
gezichten bij? En nu wij den srnaak
van dien eenen intocht Ie pakken
hebben, waarom zouden de. heeren
vun het feest-comiténu niet zorgen
dat wij elke maand minstens een in
tocht hadden? Waarom ook niet net
als bij de opening van de
StatenyGencraal op Prinsjesdag, hier in Amster
dam de opening van den Gemeente
raad een. beetje plechtig gevierd?
Waarom bijvoorbeeld niet een tocht
door de grachten op versierde
zolder-schuiten die toch bij Amsterdam hoo
ren? Voorop oen schuit met de muziek genoeg
en dan de schuit van B. en W. en
daar achter een paar schuiten met de
r«-st van de 45. Wij hebben nu wel
eens van tijd tot tijd van die
gondeloptochten met. lampions maar dat
pakt niet omdat je de menschen in de
gondels niet kent. maar als de Raad
/Jch inscheept en bijvoorbeeld bij
gelegenheid van den zooveelsten
verjaaidag van De Ruyter, zou het een
echt volksfeest kunnen worden. Er%is
natuurlijk het echt-Amsterdamsche
bezwaar dat er kwajongens zouden
kunnen zijn. die op de bruggen ston
den en wat naar beneden gooiden op
de hoofden van de 45, maar daar kan
de politie, toch wel voldoende voor
zorgen, zou ik zoo zeggen. Nu varen er
alleen tegen de verkiezingen schuiten
met reclameborden door de grachten,
maar dan zouden wij de heeren en
dames in levenden lijve voor ons zien
en passende costuums zijn er genoeg
in Amsterdam te huur. Vroeger had je
van die prachtige historische optoch
ten en niemand achtte zich te hoog
of te gering om er aan mee te doen en
men kon de Bocht zien loopen naast de
Cïoudsbloemdwarsstraat en wijlen me
neer heeft eens in zoo'n optocht
Karel V voorgesteld en hij kwam drie
dagen daarna thuis en zag er zoo ver
fomfaaid uit dat hij wel op Karel X
leek en neef uit de Commelinstraat is
eens pon Batavier geweest en hij heeft
nog i-en deuk in zijn hoofd van den
klap van.et'ti sabt-1 die i-en agent hem
gpgevcMi had omdat hij met alle ge
weld in een nitgeholden boomstam
de Xes wou binnen varen. En daarom
hoop. ik maar dat het feest-comitéer
wat op vinden zal. dat meneer Verkade
hot volgend jaar niet al te veel keeren
moet stil houden om op de gezondheid
van den Sint te drinken. Maar als de
heor<!tv ooit een intocht gaan houden
met de Amsterdamsche Stedemaagd er
bij. dan hebben zij mijn adres. Ik ben
liet eens geweest bij de opening van
de Voedingsmiddelen-tentoonstelling
van meneer Calisch en het zal pro
fessor Brugmans plezier doen te
hooren dat de heeren toen ook al erg
veel met de geschiedenis op hadden,
want al de Jeden van de
tentoonstellingscommissie wilden '
met de Stedemaagd op
stap en ik gaf heelemaal
Keen erg, daar kent u
me nu ,wel góéd n lang
voor. nietwaar?
P geen gebied der
Werkloo/enhulp wordt zoo met lapmid
delen gewerkt en op zoo hin
derlijke wijze liefdadigheid" beoe
fend als ten aanzien van de jeugdige
Werkloozen. Ik wil aannemen.dat in
de meeste gevallen uit onnadenkend
heid zoo gehandeld wordt; zij, die
geen nood kennen, en nimmer nood
gekend hebben, zullen nooit komen
tot aanvoelen van de moreele ellende
der werkloosheid- Deze wordt niet
veroorzaakt door het gebrek aan
heziijheid, maar door de uitsluiting
van loonenden arbeid, waardoor do
werklooze genoopt wordt zich als
parasiet te gaan beschouwen; waar
door de jeugdige werklooze zich de
mogelijkheid ziet ontnomen, op eigen
beenen te staan, en er niet aan denken
kan", een eigen gezin te stichten.
De kampen en cursussen, dit* men
ten behoeve van de jeugdige werk
loozen organiseert, en waarvoor men
de gelden o. m. bijeenbrengt met
collecte's, radio-puzzle en stuivers
actie, dit alles is niet.,beter dan niets".
Het is integendeel erger dan niets.
Het is een noodlottige taktiek de
jonge krachten buiten het Werkelijke
leven te houden. Op die manier komt
de jonge generatie van thans nooit
meer aan de slarj! Bij een mogelijke
economische opleving zullen zij wor
den voorbijgegaan ter wille A-an hen,
die dan hun opleiding zullen hebben
voltooid. Op dit gevaar is reeds meer
malen gewezen, maar men" schijnt
er nog steeds blind voor te zijn, dat
de jonge generatie van thans tot een
blijvende last voor de gemeenschap
dreigt te worden.
Ik moet hier nog wijzen op de ge
varen van het ,,volontairen". Het
oVergroote aanbod van jeugdige
krachten brengt menigen werkgever
enmenigenoverheids-dienst inde ver
leiding, hun verantwoordelijk werk is
doen verrichten, dat voor deze ge
legenheid scholing" of opleiding"
genoemd Wordt, en in overeenstem
ming met kwalificatie wordt gehono
reerd. Wanneer een volontair" werk
verricht, dat in dien vorm reeds van
waarde is voor onderwijs, wetenschap,
handel of industrie, dan behoort d«
belooning met die waarde in overeen
stemming te zijn.
Wanneer zal men toch eens gaan
inzien, dat het bezighouden van do'
jongere werkloozen slechts de illusie
wekt, dat er iets gedaan wordt, de.
aandacht afleidt van den ijselijken
ernst van do zaak, en deze tot in het
oneindige sleepende houdt ?
Zooals Nederland thans reilt en
zeilt, leven wij toch immers nog met
elkaar. Laat dan het werk geschieden
doür hen, die hun leven nog vóór zich
hebben !
Het is verheugend, dat het .rapport
over 'de jeugd-werkloosheid, uitge
bracht door de commissie uit den
Vrijz.Dem. Bond, in boven aangeduide
richting wijst, en vóór alles de jeug
dige werkloozen in het productie
proces opgenomen wil zien. De door
voering van deze gedachten zal op
taaien weerstand stuiten. Dit mag
ons echter niet doen voorbijzien, dat
Wij hebben een pracht kaplamp reeds vanaf f 17.50
voor U. Is dit geen aardig cadeau ?
JASPERS» Ceintuurbaan 308
Er Is maar n Jaspers op de Ceintuurbaan
c r*
t VJ . . .
Nieuwe Telefu n ken platen
KAREL MENGELBERG
l
'ti
van alle lagen der bevolking offers
guëischt moeten worden.
De practischu uitvoering van deze
..aanpassing" zal niet gemakkelijk
y.ijn. Maar laat men er althans oen
begin mee maken. Hoe dan ook, er
moet een eind komen aan den huidigen
toestand, waarbij men zonder ge
wetensbezwaar de jonge generatie het
gelag laat betalen, en doet boeten voor
do gevolgen eener ontreddering, aan
welker ontstaan zij part noch deel
hoeft.
P. COENKAAD
Nat. phil. dr*.
Practische weldadigheid
(i'eachtc Reductie,
GEÏNSPIREERD door de dich
terlijke ontboezeming van uw
medewerker, den heer Melis Stoke,
in uw nummer .van 10 dezer, kan ik
niet nalaten mijn visie op de zaak
der Practische Weldadigheid aan u
kenbaar te maken.
Naar mijn meening is het voor
naamste bezwaar van de menschen
onx te geven, gelegen in het feit, dat
zij nooit te weten komen, wat er met
het geld, dat ingezameld wordt, ge
beurt. Hoeveel gaat er af voor admi
nistratie en onkosten? Welke soort
menschen worden ondersteund?
Dat zijn vragen, waarop nooit
antwoord wordt gegeven.
Het is daarom, dat ik u aanraad
een campagne op touw te zetten, om
van alle weldadigheidsvereenigingeu,
liet Nationaal Crisiscomitéincluis, te
verlangen-énmaal per jaar minstens,
in de dagbladen afrekening te geven
van de ontvangen gelden, met speci
ficatie van. de verstrekte steunbe
dragen. ?
Als het publiek overtuigd kan
worden, dat de gelden, goed worden
besteed en werkelijk komen in handen
van de personen, die het noodig
hebben, dan zal weer veel vlotter dan
nu worden gegeven. Zoo is een vraag,
die herhaaldelijk wordt gesteld: wie
worden door het Nationaal Crisis
comitégeholpen, noodlijdende parti
culieren, of noodlijdende zaken?
Busaum. - L. KOTTE
Inzendingen voor de rubriek
Ik zeg" worden gaarne van onze
lezers ingewacht aan het secretariaat
van De Groene Amsterdammer",
Keizersgracht 355, Amsterdam C.
Zij worden, voor zoover de beschik
bare ruimte toelaat, in het eerst
volgend nummer geplaatst, mits de
copy uiterlijk Dinsdagmorgen is
ontvangen.
Niet geplaatste bijdragen worden
alleen dan teruggezonden, wanneer
het benoodlgde porto voor terug
zending Is bijgevoegd.
v&n Hichtum noemde en wees op
Pinokkio, bewijst wel, dat naar mijn
raeening deze boeken bezien worden
van beide gezichtspunten uit. Na
tuurlijk zal een werkelijke auteur dit
doen alleen hebben we zooveel
navolgers, die schrijven, zér
paedagogisch en zér vervelend.
De inzendster valt een van de meest
gelezen kinderboeken aan: Dik Trom.
Zal ik eens hél openhartig zijn: toen
ik dit boek noemde-, dacht ik: wat
zal Mevrouw Tierie-Hogerzeil daar
wel van zeggen ? Dat alles wat Dik
Trom doet, fijn is, of door den beugel
kan, zal ik niet beweren, maar ja,
kinderen zijn het met zijn moeder
eens: ,,'t is tóch een bijzondere jongen,
dat is ie."
Wat ik met dit alles naar voren
wilde brengen, is de vraag: moet een
boek alleen leiding geven, of óbk af
leiding? Ik dank de geachte inzendster
dat zij mij de gelegenheid heeft ge
geven, dit nog eens kort te
resumeeren. Hiermee is het onderwerp
natuurlijk' nog lang niet uitgeput.
J. R.-R.
Wat is goede kinderlectuur?
MEVROUW J. Riemens-Reurslag
schrijft, dat bij de beoordeeling
van het kinderboek de stem van deiif
jeugdigen lezer dikwijls geen gewicht
in de schaal legt.
Natuurlijk hebben onze pioniersters
voor goede kinderlectuur veronder
steld, dat wie voor het kind kan
schrijven, ook de stof beziet door de
oogen van hét kind.
Dat de vaak afgekeurde boeken
door de jeugd het meest worden ge
lezen,'is de schuld van den
gemakkelijken volwassene, die hem het boek
in handen, stopt.
Laat de held een rakker zijn, maar
geen bedachte, gemaakte rakker als
Dik Trom; dan ia heter Pinokkio.
Haarlem. E. TIERIE-HOGERZEIL
(Van redactiewege bekort)
Het feit, dat ik als eerste schrijf ster
van goede kinderlectuur mevrouw
DE Telef unken-opnamen voldoen
steeds aan /eer hooge
eleetroacoustische eisehen.
Altijd is* het klankbeeld uiterst
verzorgd, de toomueester-prestatie
goed, het procédévan
opnemenontwikkelen-persen met veel kennis
van /aken bewerkstelligd.
f Telef unken kondigt een opname
van MozurVa ..Kleine Nachtmusik"
aan (E 1609/70). uitgevoerd door
leden van het Philharmonisch Orkest
te Berlijn onder leiding van Krieh
Kleiber. Microfoon-technisch is hier
zeer veel bereikt; bewonderenswaardig
is het dynamisch evenwicht, waaiin
de groepen van het klanklichaam
gehouden zijn , de middenstemmen,
tweede en alt-violen, komen volkomen
tot hun recht. Het geheel verkrijgt
daardoor een groote klaarheid en
duidelijkheid, waarin echter de vele
kleine onnauwkeurigheden in het
ensemble-spel natuurlijk des te pijn
lijker opvallen. Wij gevoelen overigens
nergens in deze interpretatie die
groote pieteit der executanten jegens
den meester Mozart, welke toch on
ontbeerlijk is om ons het overbekende
chef d 'oeuvre waarvan trouwens
reeds talrijke verdienstelijke opnamen
bestaan weer als nieuw" te doen
beleven. Wij Hollanders zijn dour
zeer precieuze, consciëntieuze, minder
,,martialé" interpretaties verwend.
Wij denken ons overigens het tempo
van de Romance langzamer, dat
van de Menuet vlugger dan het onder
Kleiber's directie genomen wordt ;
maar dit laatste is een kwestie van
opvatting en over opvattingen valt
niet te redetwisten.
De opname E 1073 bevat een zeer
goed geschreven ,.Querscluütt" dit
is de moderne ' (en sympathiekere)
naam voor hot aloude ,,pot-pourri"
door JoJntnn Slraiias'
Zigeunerbaron". .Niet wijs en oeconomisch
beleid weet de bewerker, wiens naam
helaas op de plaat niet vermeld is.
hot belangrijkste van het muzikaal
gebeuren dezer operette samen te
vatten j brengt niet orkest, koor en
slechts twee .solisten eon werkelijk
voortreffelijke doorsnee" door hét
werk tot stand. Een waardig specimen
in de rij Telef unken-Querscbnitte uit
klassieke operettes ! Niet zoo gelukkig
achter is men in de keuze der mede
werkers geweest. Anita Gura, een
sopraan met mooi stern-materiaal.
is «an Strauss'-Zigeuner Hongaarsche
Saffi nog lang niet toe; de tenor
Peter Anders stelt vooral in het
beroemd-beruchte ,,Wer uns
getraut" sentimentaliteit aan de
plaats van het hier vereiscbte waar
achtige sentiment en de kapelmeester
Franz Reusa had zijn taak met meer
verantwoordelijkheidsgevoel en vooral
straffer kunnen aanpakken.
De Schlagers ,,Schade, kleine Frau"
(Bruno l'her) en ,.Serenata
nostalgica" (A. Maraziti) op M 6047
klinken door het overmatig gebruik
van twee piano's in het arrangement
ietwat monotoon. De muzikale waarde
dezer beide on-Duitsche elegante
stukken is niet bijster groot, de tekst
van de eerste (geschreven door Ru
dolph Bertram en Artur Kaps) echte*
lang niet onaaidie.
Wij komen tot deze slotsom: De
grammofoon-technische qualiteit der
Telefunken-platen is zóó voortreffe
lijk, dat het te wensc-hen ware dat
de opnamen altijd ook een hieraan
evenredig hoog artistiek peil toonden.
l)o vele Telef unken- vrienden volgen
echter de gramuiofoonplaten-pr
ductie van dit concern steeds met
groote belangstelling en spanning.
CHAMPAGNE KRUG
Renommc par sa qualït
jan Flipse is niet gezakt!
Geachte Redactie.
TOT mijn groote ontzetting las
ik in een der laatste nummers
van uw blad de volgende advertentie
van het bioscooptheater ,,De Uitkijk":
jan flipse zat .droef voor de ramen
want weer zakte hij voor zijn examen.
wat doe ik er an ?
liep the man of aran"
niet precies n week voor mijn
tentamen "
In deze advertentie wordt mijn
naam genoemd als die van iemand,
die examens pleegt te missen door een
week voor zijn tentamen in den
bioscoop te zitten.
Met zeer veel belangstelling zal ik
uwe handelingen dienaangaande vol
gen. Hoogachtend,
Phoenixetraat 50, JAN FLIPSE.
Delft.
l
Hoewel de redactie uit den aard
der zaak niet verantwoordelijk is
voor den inhoud van advertenties,
vond züdit geval ernstig genoeg
om navraag te doen bij den dichter
van de hierboven geciteerde limerick.
Hierbij is haar gebleken, dat de naam
van Jan Flipse volkomen willekeurig
bedacht was in verband met het
rhythme van het vers, zonder eenige
gedachte aan de mogelijkheid Van
het bestaan' van een chten Jan
Flipse. Het verheugt de redactie,
.... .',..-,- dat zij dezen van alle on
verdiende blaam kan
vrijspieken, en zij biedt hen,
mede namens De Uitkijk",
hier excuses aan,
TENTOO NSTELLïNtTEN
Amsterdam
Kunsthandel J. Vermeulen, Kei
zersgracht 320, 17e eeuwsche
Hollandsche en Vlaarnsch'e meesters.
Kunsthandel E. J. van Wisse*
lingh, Rokin 78-80. Aquarellen uit
het nagelaten werk van M. A. J. Bauer.
Kunsthandel Frans Buffa en
Zonen, Kalverstraat 39. Werken door
Jan Gregoire. Tot 15 December.
Kunsthandel SanteéLandweer,
Keizersgracht 463. Schilderijen van
Stefaa'n Couwenberg, houtgravures van
W. J. R. Rozendaal. Tot 14 December.
Kunstzaal van Lier, Rokin 131.
Japansche pottenbakkerskünst. Tot
15 December.
Museum Fodor, Oud-Hollandsche
teekeningen der verzameling van Dr.
A. Welcker. Tot 16 December.
Stedelijk Museum, Schilderijen,
aquarellen, teekeningen, pas tellen,
grafische kunst- en beeldhouw
werken door leden van de
Vereeniging Sint Lucas". Tot 10 December.
Sted. Museum, Vereenigingtothet
vormen van een openbare verzame
ling van hedendaagsche kunst te Am
sterdam. Aquarellen. 60-jarig bestaan
der Vereeniging.
Artl et Amicitiae, Extra-ten
toonstelling. Tot 17 December.
Kunsthandel Fetter, Wetering
schans 70.Schilderijen van
' L. W. R. Wenckebach. '
Tot 29 December.
Kunsthandel van
Meurs, Keizersgracht
578.. Oud-Japansche
8urimono's. Tot l Januari 1935.
Kunsthandel Aalderlnk, Jacob
van Lennepkade 55. Werken van Chris
Beekman. Tot 2S December.
Parkhotel, 9e
Groepententoonstelling van Nederlandsche Kunstschilders
Tot l Februari.
, Den Haag
, Kunstzaal Martinus Liernur, Zee
straat 03. Werken van Toon Kelder
en van Karel de Néree tot Babberich.
Tot 10 December.
Huize Staten laan 7\, Werken van
Ida E. Siewörtsz van Reesema. Tot
16 December.
Kunsthandel Vincent",
Bilderdijkstraat 09. Werken van G. Arn.
Smith. '
Kunstzaal Kleykamp, Schilderijen
van Ger. P. Adolfs. Tot 23 December.
Rotterdam
Rott. Kunstkring, Witte de
Withstraat 35. Weefwerken Het Paapje";
schilderijen Tines van Doorn; beeld
houwwerken Huhert van Lith. Tot
15 December.
? Utrecht
Toonkamer Bij den Dom"» Korte
Jansstraat 19. Etsen van Mia' Bake.
Tot 8 December. Aardewerk van Het
Kruikje; edelsmeedwerk van J.
Marchal. Tot 10 December.
MILAAN * HOTEL DU NORD
EERSTE KLAS FAMILIE-HOTEL BIJ HET STATION
RUSTIGE LIGGING - MATIGE PRIJZEN - GARAGE
PAO. 24 DE GROENE Ne. 3001
PAG. 25 DE GROENE No. 3001