Historisch Archief 1877-1940
l
i 1!
l
?i
T
vend jongetje on een dood hondje. . . .
kortom met al die' minderwaardige
huil-mid'delen. waarvan do mcnsch
nooit in der eeuwigheid afstand zal
willen doen. Kri wij, hard-boiled tijd
genoot en. zetten ons met den
nuchteren of v/rangen glimlach, die precies
zoo modieus staat als de plus-fóurs of
het aangekwakte dameshoedje -?tot
kijken en luisteren. Een beetje neer
buigend en een beetje spottend....
enfin je moet je met tijd meegaan,
nietwaar? Als de film ten einde is
gedraaid glimlachen wij opnieuw
een tikje moeilijker misschien, maar
nuchter en cynisch gelijk een
twintigste-oeuwer betaamt. Wat tusschen die
twee glimlachen ligt. woidt gedekt
door de beschermende duisternis van
de bioscoop.. . . laten wij erover
zwijgen en elkaar niet verraden.!
Ever in my hearf' is zulk een
geschiedenis, met een voortreffclijken
smaak en een merkwaardig talent
geconcipieerd. Archie Mavo, die het
knappe . May'ors of heil" op zijn
credit heeft staan, behandelt het
thema van den vadorlandsloozen
vreemdeling in ooilogstijd. met deli
cate hand en een warm hart. Er is
letterlijk niets nieuws en niets
opzienbarends in deze film. ..... den
hemel zij dank ! liet zijn oude thema's
en oude conflicten bekende effecten
en beproefde middelen. Maar het is
alles verwonderlijk zuiver en oprecht.
Het is. de stem van den begaafden.
gevoeligen verteller, die geen duizend
essayisten ooit tot zwijgen zullen
brengen. Het is de teerc nuance
het warme gebaar.... het is de
sentimentaliteit waaraan wij ons over
geven weerloos, zalig en vol
schaamte, tot wij weer cynisch glim
lachen moeten. Men heeft daarbij de
hand gelegd op een voortreffelijken
vertolker een nieuwe -verschijning
in Hollywood, maar die met ra.sschc
schreden den weg naar den roem af
legt: Otto Kruger. Deze Duitscher
heeft iets zeldzaam ontroerends in zijn
melancholieke masker ??een directe,
subtiele gevoeïs-emanatie, die anders
en meer is dan beheerscht spel en die
wij alleen nog maar bij enkele vrouwen
als Garbo en Dietrich aantreffen. Er
wordt iets warm in u, bij het simpele
aanschouwen dezer wezenstrekken
waarvoor gij u hebt te geneeren,
omdat het niet met kunst of
capaciConrad Veidt als Süss de Jood in
de gelijknamige film (Tuscbinski)
teilen kan worden gedefinieerd. (Jij
/wijgt er dan ook zorgvuldig over en
. . . .ondergaat het.
Meer dan liarbara Stamvyck. dio
in deze film dapper vecht met haar
natuurlijke, ietwat koude fataliteit
is Otto Kruger de figuur, welke aan dit
verhaal warmte» en poëzie verleent.
En dan Vet oude Duit-scho liedje:
Du, du liegst mir im Ilerzen. . .."
-?kei'svcrsch uit de gruwelkamer der
sentimentaliteit weggehaald en on
weerstaanbaar in zijn effect. Kruger
zingt het bij de piano ? niet
brandzuiver en met een naïeve negatie van
de drie-deelige maatsoort en het is
goed dat het donker is in de bioscoop.
Kom, laat ons glimlachen om zulk
een film.. . . wrang, cynisch, neer
buigend, minachtend, superieur ?
a discrétion. En in ons binnenste die
stille oogenblikken bewaren van
warmte en mildheid ? beschamende
afdwaling in
dozeiiintelligenten.mannelijken. riuehteren. .... in dezen
arm«al i ge n tijd !
B. Barnett: kraïna"
De Uitkijk
DE Uitkijk" heeft ons den
grooteii dienst bewezen, weer
eens' een Russisch werk uit te
brengen. Met verwondering schiet
ons te binnen, dat er blijkbaar nog
zoo iets als een Russische productie
bestaat en met belangstelling maken
wij van de gelegenheid gebruik om de
kennismaking te hernieuwen. Mis
schien is het voor de gaafheid onzer
groote herinneringen nog zoo kwaad
niet, dat het geen arbeid van een der
prominenten betreft: wij kunnen de
gemengde gevoelens die ons over
meesteren tenminste dan nog altijd
op rekening stellen van het tweede
rangs werk. Bartlett is de assistent
van Pudovvkin dat is zeer kennelijk
zijn geluk en zijn noodlot. Want letter
lijk in alles vinden wij den meester
terug-tot zelfs in de.n onvergetel ijken
Tsjitsjakow uit De Moeder" en de
Laatste Dagen", die hier den ouden
schoenmaker speelt. Het raakt nog
altijd dingen van .verhevener aard
dan de sensatie-story en het
liefdes
romannetje maar wij hebbon het
alles reeds eerder gezien.... en beter !
Wie zal ontkennen dat de denunciatie
van den oorlog een thema is, waarover
Muziek
Einde van het Straussfeest
CONSTANT VAN WESSEM
OOK voor hr( ('< meert gt
publiek is Hu-hard Straut.s in
persoon verschenen: l»ij hoeft
Zondagmiddag zijn ..Also sprach
Xarathnstra" gcdirigeoid.
' Sttauss als dirigent <>p het podium
is als hot ware zijn eigen symbolische
figuur van de latere jaren geworden.
11 ij fascineert, maar er gaat geen
werkelijke kracht meer van hem uit.
Hij is stiller, bedachtzamer, vlakker
ook geworden in zijn sober gebaar,
meer luisterende dan leidende, meer
passief dan actief. De gloed van de
Zarathustra-muziek is verstild onder
zijn dirigcerstaf. Strauss volgt zijn
eigen muziek als was zij nog slechts
een herinnering, die men beluistert. En
zoo hebben wij ook naar deze
Zarathustm geluisterd, die bijna lacht om
wat eens zijn ..grosze l^achen" kon wor
den. Wij hebben alles gemist wat ons
vroeger in .deze muziek meesleepte,
verrukte, wat ons vroeger bijna uit
do sferen zelf leek af te dalen in dezo
klanken en waarom wij ondanks ons
zelf geloofden. Nu hoorden wij muziek,
die wij eens beminden, doch die voor
ons een curiositeit is geworden.
Wij hebben dit gevoel trouwens te
vaak reeds gehad op dit Strauss
feest : dat Straues te zeer de
..Zeilgemasze" is geweest, die Manier hem
eens genoemd heeft. Ook aan Mahler
is thans veel voorbij, maar enkele
stukken muziek van hem zullen de
eeuwigheid halen. b.v. ..Das Lied von
dei- Krde". Het is al voldoende, dat
oen componist het met n werk be
reikt heeft. Wat van Strauss zal dit
bereiken? Zeker niet wat Avij thans
gehoord hebben. Zeker niet de vier
liederen voor sopraan en orkest,
waarvan wij Zondagmiddag de eerste
uitvoering kin-gen, vertolkt door de
..Arabella" van verleden week: Viorica
Ursuleac. de Roemccnschc zangeres.
Ongetwijfeld, t-r zijn soms prachtige
momenten in deze liederen, vooral in
liet derde. ..Uefrei't", het is met
vei nuf t gt-ïnstrununteerd, maar er
bestaan lieden n van Strauss
metmeer chaime dun dc-ze.
Het slot
Als slot ging, onder leiding van
Mengelberg, die ook de liederen
dirigeerde, de Tanz en de slot scène uit
het muziekdrama Salomo".
Kemantiek, ongetwijfeld, maar met toch een
toon erin, die levend is, brandend
verleidelijk. Soms springt er een
muzikale phrase uit omhoog, die
vleiend en boosaardig klinkt als een
volzin van Nietzsche, men voelt, dat
er een volheid van gevoel zich naai'
voren dringt uit de knappe en kleurige
instrumentatie, iets muzikaal
ontroerends ook in dit schijn-barbarisme.
dit cultuur-barbarisme, dat eveneens
in den verfijnden decadent Wilde
school, iets dat ons heeft aangeraakt.
met afkeer desnoods, zooals het
Herodes deed. die zijn te hel haar
triomf uitzingende dochter onder de
schilden der C'apadociërs laat ver
pletteren. Het waren maar momenten,
een volmaakt werk werd deze rmiziek
niet.
Viorica Ursuleac zong de slot
scène evenals de liederen. Voor het
eerste heeft zij noch de stem noch de
juiste passie, het moet tijgerachtiger,
f ilijneriger. De liederen klonken beter.
hoewel ik haar stem ook thans niet
onvoorwaardelijk kan bewonderen.
haar hoogc tonen onvast blijf vinden,
evenals in .,.Arabella."
Maar de aanwezigheid van den
componist %erli-idde het publiek tot
een grootsche demonstratie van toe
juiching en huldiging, en dit concert
werd onder deze omstandigheden een
waar feestconcert.
wij nooit genoeg kunnen hooren?
Maar wie mag daarbij blind zijn voor
do fatale gevolgen eenor verzwakte
herhaling? Wij hadden na do ont
stellende contra-punctiek van het
beurswezen en den oorlog der ,,Laatste
Dagen" geen behoefto aan nog eens
dezelfde, contra-punctiek .?- ditmaal
van het schoenmakersbedrijf en den
oorlog. Deze afwisseling van
loopgravenmisère met tafereelen uit de
winstriiakende oorlogsindustrie .dit
onderbreken van de vijandelijkheden
door een spontane verbroedering aan
het front dit lapwerk van het
Kerenski-bewind...... het is alles weer
zuiver en gaaf gerealiseerd maar
het is een bijna riaieve herhal ing. Zelfs
het slot, met den soldaat, dio gefusil
leerd wordt op' het moment dat de
vrede uitbreekt", kennen wij reeds
in stellig niet minder aangrijpenden
'vorm uit All qüiet.....". Hierdoor
faalt, naar mijn gevoel, kraïna" in
de essentie harer bedoeling: de
tendenz. Wat overblijft is het nog altijd
ontroerende spel met de
ongeschminkte menschelijkheid der personages.
Deze prachtige, eerlijke leelijkheid der
individuen deze fascineerende arge
loosheid in expressie en gebaar....
ziedaar wat gebleven is in onveran
derlijke schoonheid. Maar deze ver
spreide genre-stukjes vergoeden geens
zins het gemis aan epische grootheid,
noch de inspiratie der oorspronkelijk
heid.
Het is nog niet mogelijk een ver
klaring voor . den onbegrijpelijken
stilstand der eens zoo machtige
Russische filmproductie t« .geven
daarvoor ontbreken ons de werken
van een Eisenstein of een Pudowkin.
Dankte de Russische film van 1929
haar grootheid aan het eerste lan
aan de eerste drift tot getuigen van
een wordenden staat? Is met de
alledaagsche beslommeringen van een
zich consólideerend staatsbestel do
creatieve stimulans verslapt? Wij
weten het niet maar dezo op zich
zelf schoone en nobele film is nochtans
in vergelijkingmet het oeuvre der eerste
Russen" niet meer dan een zwakke
echo uit grooto dagen.
Mannen in 't wit" ....
onder het mes l
BIJ wijze van controle op de
nauwkeurigheid en betrouwbaarheid der
milieu-schildering in het fameuse
dokters-atuk, heeft do
Metro-OoldwynMayer haar Mannen 't wit" (in
deze kolommen reeds besproken) ver
toond aan een auditorium van be
kende figuren uit onze medische
wereld. Het resultaat schijnt, voor
de film roemvol te zijn geweest:
unaniem waren deze deskundigen
vol lof over de technische behande
ling.. . zoowel als over de artistieke
verantwoording.
Men ziet: de operatie is vlot
verloopen de patiënten maken het.
uitstekend!
Alhambra jubileert
OP 7 December 1934 herdenkt
het Alhambra Theater op de
Weteringschans te Amsterdam zijn
eenjarig bestaan. Het succes van
dezen bioscoop is niet in de laatste
plaats te danken aan de voortvarend
heid, waarmede de directie nieuwe
Fransche films heeft geïntroduceerd,
die een groot succes geworden zijn.
(?La BatailJe", Peenhaar"). Het
programma' voor het huidige seizoen
is . eveneens veelbelovend.
PAG. 8 DE GROENE Na. 3001
BEGRAFENIS VEREENIGING
TE AMSTE RDAM
. SAX JR
C. Hooftstr. 38 - Tel. 2O341-2425O
CREMATIE
Wed. H, RAHDER & ZOON
WIJIVIIANDKLARFIV
Amsterdam - Arnhem - 's-Gravcnhagc
Hofleveraneien
Hoofdkantoor: BINNENKANT 25» AMSTERDAM
IXTEKCOMMTJXAIjJE T ELEFOOX'40389
Prijscouranten worden op aanvrage gaarne toegezonden
\7OOll EXPORT SPKCIALE COXDITIËX
VAN RIJN S
'" MOSTERD
KUNSTZAAL
VAN LIER
ROK IN 126:
AMSTERDAM
DOORLOOPEND
TENTOONGESTELD
KUNSTWERKEN VAN
JONGE HOLLANDSCHE
EN BUITENL. MEESTERS
U
VOOR TANDFILM
Strijk met Uw tong langs Uw
tanden... U voelt een kleverig
laagte. Dat is tandfilm. Dit
laagie vormt zich voortdurend, ab
sorbeert spüsresten en
nicotineaanslag, het is een schuilplaats
voor de bacterie' n die tandbederf
veroorzaken. Wil men tandbe
derf tegengaan, dan moet de
Tandfilm dagelijks verwijderd
worden. Verouderde methodes
voor tandreiniging kunnen de film
niet verwijderen. Daarom raden
tandartsen het gebruik aan van
Pepsodent. die de Tandfilm ver
wijdert en voor het uiterst teere
tandglazuur volkpmen onschade
lijk is. Het geheel nieuw polijstend
materiaal in Pepsodent is twee
maal zoo zacht als de stoffen die
gewoonlijk gebruikt worden.
Niets overtreft haar vermogen
om de tanden hun natuur
lijken glans te hergeven
Koopt nog heden een tube
Grooti t»b« l 0.40
DmbtMlc ««b* f l
tt'i
t»*
Amsterdam ? Rotterdam
Leldschestraat 7 Noordblaak 85
den Haag Groenmarkt 24
GEBRUIKT
COELING'S
DEVENTER- en
ONTBIJTKOEK
Met de plaatjes voor
het PRACHTALBUM:
,,SPOORW
EGWONDEREN
DER WERELD"
AUG. UILRËMA
BESTE WEKKERS
MET RADIUM ei 3
LANG WEKKEN rl'^*'
EN GARANTIE
39 Regaliersbreestr.
r-W. H. POLMAN TUIN
l OVERTOOM 526 - Telefoon 82660
| Begrafenissen - Transporten - Crematies
ZIE
"o nsfo t o r a a d s el op
pagina 27 van dit nummer
Onzen Indischen Abonné's
wordt verzocht het abonnementsgeld
1935 (zeepost f 10.?; per mail f 13.50)
tijdig te.'voldoen, zoodat wij
VOOR 1 FEBRUARI 1935
in het bezit daarvan zijn. Na dien
datum wordt anders over het bedrag
gedisponeerd, verhoogd met f I.
incassokosten. , DE ADMINISTRATIE
PAG. 9 DE GROENE No. 3001