Historisch Archief 1877-1940
EKX jaar of wat geleden is or
eens een akelig? winter ge
weest. H «'t was kond. on bijna
alle menschon hadden In mgor on
narigheitl. en toon hot Sinterklaas!'»'» st
voorbij .\vas. vonden «l.i- Sintérkla/oii
liet een onverantwoordelijk iets om te
vertrekken: /.e bleVon allemaal, en
? leden wat /.e konden. Je zag /,e op
allo punten van. de stad niet /.akken
si eelgeed en i <-i.ernoton. .Ie zag ze
in liiiu rootte mantels door de donkere
nachtstraten hollen. hun witte
barirden fladderden links en rechts op de
maan verlicht e daken, /.e stioi.iiti-ii
door schooi steonon. /.e stonden in
scholen en kerken. ..Kr is xoo
vorsrhtikk» lijk veel misère", x.eien ze. en
ze gunden v.ich haast g»'»vn (tij(l oin te
eten. en daardoor werden /e mager «-n
ovei spannen en deden hét niet meer
zoo goed als in het begin.
../e nemen te veel hooi op hun vork".
werd er gezegd, maai- daar wilden
tle Sinterklazen niét aan. Xe riepen:
..Taai-taai voor iederén !". en ze
begonnen niet allerlei verbeteringen:
verwarmde trams, goedkoopere t onla
ten, een kostelooze rolschaalBenbaan.
en een nieuwe spelling, die hoofdza
kelijk uit medeklinkers bestond, /e
richtten een gioote kleerenfabriek op:
Ze zeien: ...Mies elektrisch!", eii ze
deden pi oefnemingen met elektrische
paarden, n^aar dat werd niks. Kn door
al die nieuwigheden, die ze bovendien
nog verkeerd aanpakten ook. raakten
de meeste mciischon uit hun humeur.
..Ik geloof niet dat het echt góéd
t?»-'w *" '
.^rv***?.=
Dece'mber-requisieten
Teekening Th. Ortmann
gaat", zeien do Siiitorkl.-zeit tegen
elkaar. ..M"n handen trillen. Ik
weet niet waar ik hét rste heen
moet." /e kwamen haast niet foe
niet hun geld. /e bezuinigden op
Inin biertjes, '/e hadden
knipr»-roogcii van de zenuwen, en blauwe
klingen. Hun baarden werden dun
en sprieterig. Kn ze begonnen maar
weer te st rooien en te rijjeii. maar
ook dal ifing aldoor slechter, /e
brachten de taai-taai vrijers en de
banket letters bijna altijd bij de ver
keerden, bij mensclien die ze eigen
lijk net zoo goed niét hadden kunnen
'hebben uehad. bij meiischeii die zeien:
,..\ch' lieve hemel, alweer eell vrijer !".
en: ..(Jeef mij maar oesters!", en:
..Als 't non maar i'it is met dat go: jen
van rommel door'm'n'g«vie schoor
steen", bij menschen die misselijk
worden van pepernoton en do banket
letters aan de JVkingcozon gaven. Kn
oiulertusschen waren er stapels ande
ren, die nog nooit een vrijer 'haddon.
gezien. Iaat staan gegeten, on.do arme
Sinterklazen voelden alsmaar mér
dat er 'ergens, iets nie( in orde was.
maar ze wisten niet waar. Vooral ook
omdat ze vreemdelingen waren en de
straatnamen niet konden lezen.
. i ' ' ? ' '" ? ?
A l .S zo 's avonds, na het strooien.
moe en met vor\vardo baarden bij
elkaar zaten in hun clublokaal in 't
kltine kioogjo aan do Oostormarkt.
dan schudtien ze verdrietig hun ver
sleten mijters en -xeicyi dat 't weer
niets was geweest die-M dag. Kon
electrisoh tieintje aan een jongen die er
al «Jri<- ihad. sigaretten voor een heer
mot nicotinevergiftiging. een opwind-'
tiaro. aap bij een klein meisje «lat or
als do dood voor was. Ko'ti openlucht
theater. Kon hygiënisch br«:o«lmes.
Ken filtorsysteom waarmee j«- wat«>r
in wijn kunt véranderen on omgekeerd.
.Moi'it»- voor niks !
Kn de menschon dachten ook:
moeite voor niks. Kn ze zeien:
..Waarom hoepelen die Sinterklazen
non niet eindelijk opr".Maar «te
moiischoitdioitog nooit een stuk taaï-taai
of een eadeaiitje hatld-n gehad.
waren werkelijk" bóö<. want «lie kt»
^«?n honger, en waren heelemaal niet
gediend, van. al dat spektakel omdat
ze het liefst van alles eerst wat te
eten wilden hebben. In «Ie kill»-. zwarte
buurten waar «lie mensclien 'Woonden
waren zelfs kindei en die niet eens in
Sinterklaasgelöf«loM.entlat iswc-1 heel
erg.
Die kinderen kregen wollen
flaiiellet jes van een damescomité, maar toen
geloofden ze nog niks. Kn de
Sinterklazen? mimen een .plattogiond van de
stad en zochten, en zochten. . . . maai
de kilste en zwartste buurten vonden
ze niet. ? ,
i
EX in Zonnoiihiirg. «-«-n wijk waai
de straten stegen zijn en «Ie huizen
groot o. donken- .blokken, was 't alle
maal narigheid.'', I'aar, koutten ze
«l«naam van Sint«'rklaas eenvoudig..niet.
moor hóóren. «>n opo«-n«lonkeien
mid«tag. «trompeltl»' «laar «l«> kromme
kleermaker van d«' z«)lder«'-tage de
uitgosloton t-roclon af naai- «!«? straat. Hij
z\vaai«l«- niet z'n gr«>ot«' schaar on z«-i
dat ie nog nooit z«V> het land aan
iemand had gehad als aan dè/o
Sint«''rklazen. .Jliéi- zie je /e niet !"r«ep
ie schril. ..Hier komen kunnen /.«»
niet.! Wat ze wél kunnen is fabi ioken
opri«-hten van jurken en jassen!
Waar 'blijf ik mol. al «li«- machina!»'
klooien !" i l ij was heelemaal 'hol van
binnen, en moest. op z'n stoop gaan
zitten omdat ie dubbel knakte, l'it
allo trappen «>iV kolders kwamen tle
menschen. en /.o wonden y.ich op. en
go. praatten en scholden...... ...VI die
?nieuwigheden ! De Sinterklazen
lu-bbon heel wat oj> hun geweten !" ..'/e
wilh'ii ook oen «'loctrisfho
poporn«»tonfabriek b«»uwen !" schroouwtle een
mager koekeiibakkertj*'. dat «lie heele
winter nog maar pas I»1 ., ons
specuMaasjos had verkocht, alles en alles
samen.
Ken vrouw met een gele omslagdoek
kauwde op een wortel, Do menschon
praatten «MI praatten.... Hot-begon
te sneeuwen. Hier en «laar. in «learmm
dige winkels, flitste een .lichtje aan.
Do kromme kleermaker sluegdo kraag
yan z'n glimmende jas omhoog. .Jlot
vriest". z«-i i«-, ..l^att-n we maar weer
naar binnen gaan. Xiet «lat dat'vél
geeft. . . ." T«IOII was 't stil geworth-n
op 'straalt Alleen «Ie -kleine'jtmgon. van
.'i-ho«ig. niet z'n h'ioftlverband. bloot'
achter. l)i«> st«»n«l onder de kromme
lantateti op «Ie h«i«»k 'on kauw«l«' iot«.
«'en chocola-hond. di<- een verdwaal-1
«Ie Sinterklaas dien nacht in z'n schoon
had laten vallen.
. Op tle /,old«'r-otag«' schoof do krom
me kleermaker /.'n tafel vlak «uulor
hot raam. en hog«»ti aan ooi')
«U-nkbeel«lig«' jas: een chte kwam nooit
meer voor omdat al z'n vroegere
klanten machinale cadeau haddon
gekregen.
Kn «Ie Sintoi-klaxoii joegen «loor tle
'straten, /.oekond.' /onuwachtfg. .. .
..We moeiten 't go«-«l !" riepen '/.o dt>or
«Ie sch«H)tstten. ..Dat kennen we",
zei <le k'leormako'i- geheimzinnig.
..Wacht maar. tot de kei st mannet jes
konten...."
De kefstmamiet jes kwamen met
een speciale salontivin uit «Ie hemel.
Kr waren er «lat jaar 7 JIJ. /e hadden een
ci^cn kok meegebracht, en iemand
om hun schoenen te poetsen. /«-. waren
dik «-n roze. on ze !'lalieerden
y.olfbowust «li»or de stad met
«lennenboompjt>s on gou«lpapier«'n sterren, tol
oen klein kerstniannetje stuitte «>p
«?en van «Ie achtergebleven Sinter
klazen.
D K ontmoeting had plaats op de
kerstboomenmarkt, waarde Sin
terklaas (hij heette Kmaus <l«- Derde)
bezig was» hulst t«' stolen v«ior <!«?
huiskamer van oen Indisch»- familie.
Het kerstniannet je. dat «laar alleen
gekomen was <»m <l<- prijzen van do
boomen iimhoog te th-ijvon, w«-rd
rood van b«)oshoi»l. Wilt u wel 's
maken tlat u w<'-g komt !" riep i«-. en'
Kmaus verdween hollend m«-t oen
groot e bos in tle richting van het
oactusstalK'tjo. waaraan i«- z'n paar»!
had vastgemaakt.
De kromme kleermaker knikte te
vreden, en hij stuurde «-on anonieme
brief aan d«> kerstniannetj««s om
zxin te lichten on op te stoken.- Kn «Ie
kleine jongen van tle ehofola-homl
kltmi naar het «lak. *-n prikte een
papiertje op de schoorsteen, een -waar
schuwing voor Sinterklaas, oen
doo»lskop met: ,.We s op u hoed«- ! ! !"
_Di»-n avond, na het strooien.
lieerschto' er groote verslagenheid
in hot clublokaal aan de Oostermarkt.
..Op tlie manier kunnen w»' niet samen
'werken", /.ei Kmaus verdri»-tig. Daar
waren ?/,«? het allemaal :>ver «-ons. en
zo «lachten aan «Ie brandvrije alumi
nium korst hooinon »lio ze hadden
willen invoeren, en aan al de
gratnofoonplaton mot ..Heilige .Nacht", oh
ze steunden hun ell«-boog«-n »>p de
lange, houten sehonktafol. <-n dron
ken. ...
De «Irie armzalig»- electrische
btilletjes. die aan draadjes boven hun
hoof»! buiigolilon. gaven een donkei
licht, waarin hun witte baarden er
uit zagen als grauwe strenge» touw.
Do rootte tabbaartls ware» kh-urloos
en vid gaten, hot goiul afgebladderd
geel.
,/c staar«l«-n voor zich uit.
Tusschelt de vochtplokkeit op «Ie muur
hingen langgestorven koningen, en
advertenties van jenever. Tegen het
lag»' raam sloeg <le regen in
^linsti-ien<l»- diagonalen. <lo smalle tullen go r.
dijntj«.-s kloofden vast van <l«-
vo.-htigheitl. Ken groen-email kachelt je stond
(e stikken in z'n eigen koletulamp.
en «Ie oudste Sinterklaas was schor
en vroeg om hoost poeders.
BIJ 't te korst mannetjes was 't «Vik
o«'ii 'hoelo coiistcrnatio. l Let kleine
kerstmannotjo van «Ie kerst
boomenmarkt vertelde alles in kl»-ur»'ii on
geuren. De anonieme brief van «Ie
kloormaktM- werd hardop v»)i>rgoiozon.
e» or werd besloten «»m streng <»p te
(rotten.
..Die Sinterklaas van mij." /.ei hot
kleine kei-stmann»'tj". die Sinter
klaas zag er uit als oen'vogelverschrik
ker.. Uoolomaal geëxalteerd «'ii
uitg«hoii!«vr<l. /'n tabbaard vol gaten.
Hij 't zedel»>oz«' af. . . . Dat kontt or
vuh. Waarom willen z»^ altijd alles
verbeteren !" Kn do anderen zeien dat
't slecht is altijd maar alles te willen
verbeteren als alles altijd al /oo goed.
is geweest als 't is. Xooiets getuig».
van ontevredenheid. Waarom zijn
sommige nionsehon altijd «?ntevr«'<len.
en anderen niot? ..[vi)i«l«-ren van n
vader.,.." Als straks de lichtjes
schitteren in tle b»»om.... Vrede en
vriendschap ! llroedorschap.
..tJelukkig." zeien do korst mannetjes. ..dat
Kei-stini» tenminste een feest is met
een a»;htergrond. een feest van lief
de..,., ! De hazen »-n <l«' gebraden
kalktionon zijn natuurlijk all»'«'n vo»ir'
1 'ik«'len, maar k«vrst liederen brengen
\" aan ie«terén."
F. SINEMUS
Leidschestraat 2O-22
AMSTERDA M-C.
UITGEBR. COLLECTIE
ULSTERS
VANAF Fl. 57.50
Toen zongen ze een canon bij 't
orgel in 't zendingslokaal van de
Hersteld l'rotestantseh - Katholieke
l lervormd-Xat ionaie
KvangelischLutersch-Christelijko (Seineente, waar
ze voor dertig cent per uur mocht e)»
vergaderen.
Het was laat geworden, er was
veel gepraat di.«n avond. J let langste
kerstmannetje draaide het iclit uit.
,.\Ve ga:in naar huis", zei ie. . Kn
morgen streng optreden tegen de Sin
terklazen. ,\ls 't kan met liefde, en
als 't niet kan. zonder."
ZOO zette de kerstweek i n. ..Vrede
op aarde", zeien de straatmuzi
kanten, maar daar leek 't niet naar.
Het was een groot e verwarring. J let
wemelde van mannen en mannetjes
in lange ronde gewaden, die elkaar
achterna zaten. De uitgeteerde Sinter
klazen galoppeerden schreeuwend
voorbij itp hun magere paarden, de
kerst mannetjes mareheerden in ge
sloten kolonne's. Kn aldoor waren er
vechtpartijen.
De nieiischen konden ei- geen touw
meer aan vast knoopeii: ronde man-'
tel*, witte baarden, gezwollen neuzen.
blauwe oogon, kruizen en sterren. . . .
..'/M moeten oiidcrschoidingsto«-k«-ns'
hebben". Zei de burgemeester, en or
werd gedecreteerd dat alle Sinter
klazen een gouden staf moesten dra
gen van '2.7") M., en alle kerstmannetjes
een boom of een
stalletje-vaii-Bethlehem. Xu konden de mensclien
tenminste zien wie ze voor hadden.
Xe zagen dat de kerstmannetjes post
ten voor de poffertjcswinkcl waar
Sinterklaas' kleurpotlooden uitdeelde
en automatische engeltjes. Kn ze
zagen hoe twee mannen met mijters
dooi «Ie politie verwijderd moesten
worden uit de consistoriekamer van
de Kngelsche kerk. waai" ze een zin
gend kerstmaimetje bewusteloos had
den geslagen.
..(ii-woonweg verschrikkelijk", zei
op H-hoog de moeder van den jongen
van de chocola-hond. maar ' 't was
heeleiliaal niet duidelijk wat ze be
doelde, di ? geschiedenis in de consis
toriekamer, of 't feil dat ze bij haar
thuis al dagenlang niets fatsoenlijks
hadden gegeten. Wat dat laatste
betreft, begreep ze dat daar iets aam
gedaan moest worden. Zij ging naar
2-hoog en stal een Icovstbrood van een
werkman uit de conti nu-bedrij ven die
weg was. en troostte zich etend met
«Ie gedachte dat. de werkiuan uit tle
continu-bedrijven van 2-hoog straks
wel weer een ander kerstbrood zou
terug stelen xiit de keuken van de
juffrouw van l-hoog. die weer op
haar beurt.... Stelen is zoo erg niet.
als iederén maar in staat wordt
gesteld 't te doen.
..Dat. is 't 'm juist", zei tle politie,
toen ze tle moeder van den jongen van
de chocola-hond gevangen kwamen
nemen. ...Fe had eerst een wettelijkc
vergunning moeten koopen. Kn koo.
''pon kost geld." ?
Koopen kost geld!
..Weinig geld !" riepen de winkels.
...Vlies moet weg ! Opruiming !
Kerstaanbieding! Vrede op aarde !" Kn ze
maakten prachtige etalages met.
d«-nnegroen on hulst.
Maar de ware korststemniing wilde
niet komen. . '
vliegen is nog maar een
kwestie van gewoonte!
PAG. 32 WINTERNUMMER No. 3003
PAG. 33 WINTERNUMMER No. 3003