Historisch Archief 1877-1940
"-. t
.?» * r
BURGERS EN GAS
Oe burgerij met gasmaskers uitrusten is een kleinigheid ? haar gastucht bijbrengen is iets anders!
De waarde van het gasmasker
Ir K. J. HONDIUS
WAT is de waarde vu u gasmaskers voor do
burgorb» voJkiiui ? Ik stol voorop, dat de
zedelijke viaa'gst ukken, die het wo>n-d
luehthesehcrming oproept, hier blijven rusten. Waar
liet- uiteraard gaat over waarschijnlijk'lieden''
en niet óver zekerheden" (in de p>woiit» beteke
nis), dóé. ik eim' beroep op mijn lezers.om de
imponderabilia in de/.e materie de hun toekomende
.(grotei 'Waarde te geven.
Jk wil twee uitspraken toelichten:
I. Wij kennen imrd noch omvang, van het ons
bedreigende .gas^evaar. kunnen allén uit over
duidelijke .aanwijzingen begrijpen, dat het zeer
bizonder.'groot moet zijn. . t ,
II. Bescherming van een volk tegen zo iets
vaags en tegelyk. reusacht igs is juist daarom
hersenschimmig. Het gasmasker is daartoe volstrekt
onvoldoende.
Naast de krachtigste, uit de laatste oorlog beken
de gassen, zullen nieuwe gebruikt worden, die
"alleen, béter" zullen zijn en als verrassing geheim
blijven. Betooiprt.'men. dn t liet niet, nnntmat to
zeggen, dat het giftige karakter van chemische
verbindingen onbeperkt kan worden opgevoerd,1
dat er niet...genoeg'grondstoffen' zouden zijn voor
intensieve vergassing, dat volksfantasie gmag
spreekt. van en gelooft--in een Uebergas", dan
inerken wij met den Engelsen gasofficier Lefebure
op, dat hét ?argument van de beperkte
ohtwikkelingsmogelijkheid naar voren gebracht wordt met
de bedoeling om aan de chemische oorlog zyn
alarmerend karakter te ontnemen", d Och dat geen
wetenschappelijk houvast voor zo'n opvatting
bestaat.-Dat men in de oorlog op de kosten nog
nooit gelet heeft en uitermate vindingrijk is
geblekön in het scheppen van surrogaten, om te sparen
op wat voor oorlogvoering nodig Was. Dat de
dag? productie .van? mosterdgas uit de oorlog (\*an 30
ton, Duitsland alleen) thans een schijntje" mag
heten (Drs. Hackinannj. Dat tegenover die volks
fantasie de vaststelling staat uit de chemische
vakpers, dat op dit gebied zeer intensief gewerkt"
wordt", met een scherp omlijnd plan-de-campagne,
dat een nieuwe groep strijdgassen gevonden is,
de z.g. netélgassen, die zo fel werken op het gehele
lichaam, dat men het ook met opgezet gasmasker
iüde verpeste atmosfeer niet kan uithouden"
(Chemisch Weekblad n Juni 1031).
kommissie van proefneming in heel Engeland
geen terrein veilig gonoeg vond voor experimenten
met een nieuw gas en deze in de verlatenheid van
de Klumedelta heeft gedaan met ongedacht,.grote"
resultaten (Lefebure. aangehaald in Gen. Grove*,:.
.Mehind the &mokesiTee.nj. Dat.. n'en dêplaise de
tiilrijke verbodsbepalingen, in alle legers afdelingen
voor de chemische oorlogvoering bestaan (Amcrik.
.Senaatskomm.). AVie niet vooringenomen is, moet
de juistheid van.de eerste stelling erkennen.
Overschatting van het gasmasker
?"TEGENOVER deze bedreiging staat (behalve
?L de kcrmis-gaskeldcr h f'M van het Nationaal
.Tongeren Verbmul: Gaat dat .zien!) o', a.
het gasmasker. Wanneer wij toegeven, dat dit
veel verbeterd is sinds 101 ó, belet ons dit intussen
niet hot een volstrekte onwaarheid te noemen,
dat ?? men daarmee veilig zou zijn s Integendeel/
met do Franse generaal (oudooorlógsvlieger on
kommnndnut dei- PiiHjse bpandweer-sappeurs)
P«mderoux; zijn wij van mejiing. dat in de- propaganda
x'oor gasmaskers een ongeëvenaarde misleiding
schuilt.'De ParUso politie heeft (en daaraan zal
de taaie strijd va-u Póuderoux tégen de laffe
"papieren lichtbeschérming wel niet vreemd zijn)
dezer dagen een brochure verkrijgbaar gesteld,
waarin zij, den "burgers raadt: %vacht niet af of wij
het zullen klaar spelen, u te beschermen, doch
maakt dat ge weg komt, naar kennissen of familie
op het land. : , "
Ik vraag: welke verantwoordelijke autoriteit
durft volhouden, dat n grote-stads-bevolking
tot die gastucht zou; kunnen worden opgevoed,.
die bescherming tot iets meer dan n chimére
xou maken? Men ts in het leger, en terecht, .uiter
mate nauwgezet met diö- training: gooefendheid
in het tijdig en snel opzetton van het gasmasker
is een levensvoorwaarde", heet het in een regie»
ment. Kinderen beneden 12 jaar verdragen het
masker niét (Belg, legerarts Silleyaerts), ? evenmin
hartlUders, zieken, bejaarden,. . . .
Het masker zelf is f unktioneel zeer onvolkomen.
Tegen gassen met onbekende eigenschappen (zie
boven) kan het uiteraard geen bescherming
garanderen. Ook bekende gassen putten het na
HIIMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIMIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIUIUII,
E Groene" heeft een conto/ deskundigen
von verschillende richting verzocht hun op
vattingen te doen kennen over een aantal onder
deden von het verontrustende probleem der
luchtbescherming, speciaal met betrekking tot den
chemischen oorlog. In de vorige nummers stelde F. A.
ROEL5 de vraag: kunnen wij ons beschermen,
terwijl Lt.-gen. DE RIDDER, een der beste kenners
van het vraagstuk der luchtbeschermlng In ons
land, het probleem der organisatie besprak.
In de volgende nummers zullen achtereenvolgens
voor ons schrijven:
Architect A. H. VAN LEEUWEN over vfuehtkefders ;
WICKHAM STEED over de vroog. of de burger
bevolking In een eventueefen strijd zal worden
betrokken;
JER6ME DEBRIEU over het karakter van den
gasoorlog;
Dr H. PEETERS over de gevolgen van gasverglftlglng;
terwijl in een slotartikel de conclusies uit een en
ander zullen worden getrokken.
s
s
s
s
TllMIMIIIIMIIIIIIIIIHIIIIIIIHUIMMIItllllMIUIMMMIIIIIIIIIIMIIIIIIIMIIIIMIMIMIIIIMIMlT
zekere ttfd uit; wie zegt of wat'waarschuwt de
burger" dat 4e vulling vernieuwd moet worden ?
De ervaring met maskers iri.de techniek leert.
dat omstandigheden zo gekombineerd kunnen
voorkomen, dat hut filtermalowaal vemtopt. raakt.
waardoor de adem weerstand zeor vergroot wordt.
BU brand b.v. door fijn roet. ook door natuurlijke
mist of kunstmatige nevels. Eenzelfde vergif
kan soms. geheel, ouder andere omstandigheden
slechts gedeeltelijk geabsorbeerd worden. Het
eerst opgewekte vertrouwen wordt dus beschaamd.
In de volle betekenis van het woord verraadt
het hem, die zich er aan toevertrouwt."
(Pouderous). Overschatting van liet masker Wordt in de
hand gewerkt door oefenen in eenvoudige prikke
lende gassen, en. niet in de hevige, samengestelde
vergiften van de oorlogswerkelijkbeid. Behoeft
het dan te verbazen, dat de Zwitserse
medischgerechtelijke" hoogleraar, prof. dr Zangger, aan
wiens Gasschutzfiage" de laatstgenoemde gege
vens ontleend zijn, spreekt van bijkans monomane.*
kritiekloze toepassing, noodlottige
schijnbcscherming, afschuiving van verantwoordelijkheid" en
aldus eindigt: Wegens de mogelijkheden van ver
rassing door bepaalde kombinaties, door bepaalde
volgorden, door toepassing van nevels, bestaat
tegenwoordig in de generale staven de hoop
tegenover ieder masker, zodra het bekend is
een kombinatie te vinden die de filterwerkiiu.
verlamt." Ons land komt daarin het buitenland
reeds krachtig tegemoet: voor
Draogenuaskcr;(Lübeck) wórdt, n.b. in hef tijdschrift Lucht
gevaar, flink propaganda gemaakt» in Amsterdan
gaven Duitsers leiding aan gasbosch
rming*oefeningen. Elk filter weerhoudt den vijand vai
het gebruik van bekende gassen en helpt hem
dite vinden, welke er door heen gaan of het. buitei
gebruik stellen" (Póuderoux).
Een enkel woord nog over mosterdgas.?WU zfr
zeer bang voor mosterdgas", aldus onlangs ee
gasqfficien Omdat hier niet slechts een maskej.
doch een volkomen beschutting van heb lichaam
redding moet brengen. Tot heden is deze onbeken^
' Met d ie intuïtieve zekerheid, die het karaktc-v
van de oorlog (lees; voortaan, volgens Bever!»-;
Xicholls: massamoord van burgers) ons v'erschaj'
heeft, mag dus wel aangenomen worden o.a. ce:
massaal gebruik v&ïi mosterdgas, vooral tegen 'd..?
grote steden, met als gevolg volkomen ontreddi
ring van verplegings- en ziekenhuiswezen,
vatransportmiddelen en vocdselvooraièning. Reeci
een 700 gewonden tijdens de Par'tfse
ongeregeldheden brachten de ziekenhuizen da&r in'do gi-óotsi"
verlegenheid. Gelukkig voor Xederlandae autori
teiten levert de I. G. Farboriindustrié. naa^
mosterdgas, ook ontsmettingsmateriaal. Naar vet
luidt, zijn beide stoffen humaan, er zal dus w.!
niets op verdiend Worden.
Wij beschermen U volledig tegen
AANVALLEN UIT DE LUCHT
Vraagt inlichtingen!
>QRAV£NHAQE, Noordelnde 94a.
-?-j rr«. .j- «ii» o«m. plMttin givraagd; bij voork. gip. off'
Nederland, bakermat der accijnzen
P. H. LAAGLAND
Teekenfngen W, Sandberg
Terugkeer van de Gouden Eeuw
D F het aan het slechte toezicht der Kamer
van Auditie der Hekeningen lag, weet ik
niet" '/.egt Prof, Dr P. L. Muller in zijn
landaimlwerk Onze (Jouden Eeuw" maar
?ker is, dat al in de dagen van het Bestand het
ind groote sommen te kort kwam terwijl toch do
.?'t'zotenon bijna elk jaar hoogere, lasten'hadden
dragen en steen en been klaagden.... en om
.in die klachten t« ontkomen, voerde men voor
?? voornaamste indirecte belastingen het stelsel
M n verpachting in, vooral voor die, welke als
«cijnzen werden geheven. Maar de ingezetenen
?rden nog meer gedrukt dan tevoren, doch
boe«el dezen ook betaalden, het was nog steeds niet
noeg".
Ons dunkt, dat dit citaat voldoende
aanknoougspunt» is tot een vergelijking tusschen toen en
.ans, al liggen de toestanden in het tegenwoordige
idsgowricht ook geheel anders dan in de Ctoutlen
eUW. ...
Wanneer men nagaat, wat er in dien tijd al niet
in belasting onderhevig was, staat zelfs de
cdorlandor van HBU, wlen liet moeilijk valt. om
zijn dagelijksch leven n product aan te wijzen.
larvan de prijs niet op de een of andere wijze
et z.g. fiscale" invoerrecht nog. buiten
besehoumg gelaten j) kunst matig hooger is gemaakt,
ver?ld, zónder meer ! ? ,
l>rood mei
?Wist u, dat ook de boterham van den werklooze
befost is met een broodoccijns" von 30 ó 40
_
Daar waren allereerst de importen op wijn. .
????ndewijn. bier .en gemaal (meel), verder die op
?u vi -r koop van het bestiaal, (een omzet belasting
i- op .paarden, rund< -ren, .'varkens en schaden).
;uevens die op geslachte hoórnbQosten en h
a ld land. Vooral deze laatste accijns was zeer
:'instig";uiljïedacht.: hij wei-d niet geheven pei:
«r, d<ich per maand en 'wol -friet dien -versta mie.
« het accijiisbi drag des zomers tweemaal /Vu»
?«>g was als in den-wintor met talrijke variaties
KV tusschcnin. Votuls waren zwaar bvlast : zout
zeep, benevens alle producten; die bij de maal,
«?kocht worden; deze. z.g. import op de ronde
»al"'werd. geheven zoo. dikwijls die produeten
werden verkocht of gemeten. Hierbij steekt onze
omzetbelasting, die alleen wordt geheven bij de
bron", dus nog gunstig af !
De oormerken der biggen, zij het ook. dat zij
met een andere bedoeling zijn ingevoerd
(teel t beperking naar het heet), vinden in de (Jouden
Eeuw hun antecedent in het oorgeld der paarden
en de weeldebelasting Wordt geanticipeerd dooi
den import op wollen lakens, goudlakens, fluweel.
satijn, damast en alle kleedingstoffon. die
eetiigszins weelderig konden heeten", benevens door den
negenden penning op zalm en steur, geheven bij
eiken .overgang in andere handen.
Eveneens waren belast kaarsen, brandhout, turf.
steenkolen, alle soorten steen en kalk.
Evenmin meene men. dat onze tegenwoordige
crisisaccijnzen op 1-oter. margarine, spijsolien en
vet, dan wel die op rookartikelen een listige vin
ding zijn van het huidige geslacht; integendeel.
reeds kort na het Twaalfjarig Bestand . worden
boter, olie en tabak aan een heffing onderworpen,
zoomede gezouten visch. pik en teer. Zelfs on/e
tegenwoordige zegoltjcsplakkcrij" vindt haar pen
dant in het z.g. Meerengeld, dat geheven werd van
mannelijk en vrouwelijk 'huispersoneel.
Prof. .Muller zegt in zijn bovengenoemd werk dun
ook: De Nederlanders kunnen in zekeren'zin
als de uitvoerders der accijnzen gelden en zij
beschouwon de consumptie-artikelen als het beste
voorwerp ter belasting".
Bezien wij thans in het kort. niet welke lasten
wij tegenwoordig zijn gezegend.
Konvoudighoidshalve zullen wij daarbij du gewone" invoerrechten
en de omzetbelasting maar buiten beschouwing
laten.
Waarom het brood duur is
TV VM! »»* dan »Hei-eerst het/*rf*orf. Oe Tarwe wet
?*-"' schrijft een heptuttde samenstelling van het
moeien de bloem Voorj/jj moetell '11.1. voor 35 pt t.
zijn gemalen van iiiheem.sehe tarwe. r>n eerste
yèvolgdaarvan is. dat de invoer van buitenlandsche
bloem, behalve voor speejale doeleinden, daardoor
is komen te vervallen en daarmede dus ook de
concurrent ie-faetor. Een' tweede gevolg eehtei- is.
dat voor de inlandsrhe tarwe, die de fabrikanten
?lus wol verplicht zijn te koopon. een prijs moet
worden betaald, die ongeveer het viei'-voud' be--'*
«IniiiuM vu n de Wereldmarktwaarde. Tenslotte is .
er een ^i-aitituionopoHe ingesteld, dat ingevoelde
tarwe aan oen heffing onderwerpt. Kortom.» het
resultaat van al deze maatregelen is, dat een
brood (van 800 gram) er nVr ccnlcn ihnmlfr door
is geworden, zoon Is do minister van Erononiiseho
? Zaken zélf hoeft toegegeven en berekend.
Wan. neer men weet, dat in een normaal werkloos gezin
22 pCt. der uitgaven voor eetwaren on dranken
(overeenkomende met 8.5 pCt. der totale uitgaven).
aan brood wordt besteed, kan men nagaan, wat
deze vier centen per brood voor zoo'n ge/.in
betèekeiten. De als normaal aan te nemen
waterbroodprijs van i:t a \\ cents (de hroodoorloe," «U-r
l m k kers heeft de/en in. »i nnniiue plaatsen tijdelijk.
doen dalen tot M» a 12 cents) zou '?' a KI
e.-tilIrohlii-ii l» <lc<i^-..|| M?»if|>>|. l-epeei-ioiuHliênioeiJJiir Hiel
de larve. Wan i teer uien dus rekent, dat de
broodprijs van 10 o p |» iV'l-l.ronts is gekonien door ilal
ingrijpen, bedraagt, do ^.bro'idaceijn.s" dus ll a
10 pft. ! . .
. De ? margarjnc van den werklooze
_. TVTEAfEN wij vervolgens de ho(eï- en de
m«i?^^ gar|no. !)«? eerste vvovdt bi-lnst niel oen gulden
per kilo; waarvan do wereld ma rklpt-ijs sehomniolt
tusHcheii. 10 «-n Jf» cents, zoodal de>.e accijns .kan
woiilen gosleld i»p220 a 2511 p('|. dei
x'i'oothandelsprijzen. . '-?'.',?'.'
Ton aan/ion dor margarine is l?epiiald dut -/.ij
vonnengd moet zijii mot 2iVp('l. hol er. terwijl op
d«l rest dus op de niargarino zelf ^-- eveneens
oen accijns inrukt. In totaal is de accijns np n ?
kilo door oen mi ander «n* ro/ils. of |(ió p('t. dor
Waarde; ui. a. w. «>en liiiirpoiiiispakjo. dat op
'Ioogenblik IW eonts in den winkel kost. zou-/.onder
. reueeringsbenioeiing dr- helft kosten!
. ?. Voorts druk l o tot voor kort (medio .Vovember
is deze crisis-iu-rijns uehalvei-id) op hot rund- <;it
kalfsvleoseh een erisis-arcijns van 2<> pt't.
dolwiiurde vaii het levende slachtdier, overeenkomende
niet 2.1 pCt. van don winkelprijs. Tozaiuett mot den
' '
reeds lang bestaanden accijns op het geslachte
(10 pCt.), de omzetbelasting en de bedrijfswinsten
der gemeentelijke slachthuizen, kan men zeggen.
dat 45 pCt. van den winkelprijs van dit vleesch
belasting is!
Alsof dit alles nog niet genoeg ware, drukt op
de reuzel een heffing van 24 cents en aangezien
de groothandelsprijs eveneens 21 cents bedraagt,
komt deze crisis-accijns neer op IIM.I pt't. van den
groothandels- en 70 a 80 pCt. van den winkelprijs.
Teneinde den bonarden consument elke poging
tot ontvluehting voorgoed onmogelijk t», maken,
is óók een crisis-accijns gelegd op spijs..livii. n.l.
l H cents, benevens op gesmolten rundvet en
pla'ntaardig bak- en braadvot, n.l. 2J cents p.-r kilo. "
Een triest beeld
WIJ zouden, verder gaande, nog kunnen u -ijzen
op talrijke andere indirecte belastingen, ui
dan niet van woge de crisis" opgelegd of ver
hoogd, b.v. suiker, thee, rookartikelen, iri-.l.-sij|.
leerd, aardappelen, benzine, kaas j'on pass
et des meillours....
Heel dit trieste geheel wordt' overkoepeld do..r
oen autonoom tarief van invoerrechten van 12 p('i..
een omzetbelasting van i pCt. en een
initenieusystuem van invoorcontingontoeringen on mono.
polieheffingen (deze laatste vooral op granen >-ii
meolproducten). K*i alsof dit alles nog niet genoeg
ware, maken vrijwel alle provineiftle eii gemeente
lijke overheidsbedrijven?tram on spoor laten wij
gaarne buiten beschouwing bedrijfswinsten".
welko in wezen dus neerkomen op. won indirecte
belasting; óp gas, eloctricitoit, water. tel» foon.
vleesch e.d.
Wij meenert de conclusie., die uit dit all-^ valt
te trekken, aan den lezer te kunnen oTvrJiiten.,
Ken eenvoudige bestudoefing van zijn hui*li»i|il.
boek zal vóór alles twee dingen leeren:
l" 'datt'Nederland zijn reputatie von
uitvind--!de'r ilireete belastingen nog steeds hoog h»-;.lt ??!!
2' dat relatief de meeste belasting \v«-r,ii
U-taalil door degenen, die.... geen ? belast itt^oilj>*t
ontvangen !
? Mij dv beoovdooljug der WerkloosheUU»,!
U---i-iiiifou - «lie nog niet hing'.geleden werd»-»,
v'.?rlaaud - zal het dus goed zijn. bovên«ta/i»c' -tij
va n-lasten en aocijnzén ? even do revue t«- i'.-ii
jiassoeren. alvorens een eindoordeel uit te p\*r> .n !
Alleen al voor steun aan do agrariseho bevolk _?'?
uroepen brengt elk hoofd der bovolkinu tfeini«i-i. ,.l
? 20.- - per jaar op. -hetsjeoh Voor ,.«.n gezin .v.u ?. >.\i
persoin-n ne«M-koint op een rijksdaalder pei -w ^.
-Ms typeerend voorbe.-M vn"n de ergerlijke .
raorijnzinu" noemen wij tensJoHe ile mariTii ' ?>.
welk»; door eeii werklo../e niet vier kinderen « t
worden betaald niet i I.2-' jt,.| kg., 't-rwijr -i
huurman, die \iil' -telgen het n. «!«-i-hl» ' ". l l
* ' - » . ,
taalt. Kalt liet Wel d,wa/.e|->' . ? . '
' i ?? ' ? ? ? '
Een werklooze, met vier kinderen betaalt/ 1.20 voor
een Kg margarine, zijn buurman met vijf spruiten
betaalt i 0.44. Kan het dwazer?
'KROP
n'é's
2;;
b. i ^
die '(n
iyn j..
kl.it,
'dat |,i
' ,,'
«l
n
m
. ar
Ie
n
- -d
a
: 'i
'i i
l '
i!
i. 4-,
PAG. 4 DE GROENE No, 30Q«
?c.) Pr GROENt NO. 3004