Tooneel Muziek Het Hollandsch binnenhuisje HENRIK SCHOLTE De Familie Kegge" bij het vaf ,?.e »<*»>«» Obscura" tekort schoot, een ' oubollige show" van het verguldavondje en het NlCUW SCnOUWtOOneel pandverbeuren aan toegevoegd was, die tenminste hout sneed, Liever tooneel op ecu bescheiden plan, DE Duitiaehers hebben onlangs plechtig het geringschattend gebruik van het woord .^provincie" tot een uiting .van cultuurbolsjewisme verklaard en er /ui - /ij het om andere redenen -?in ons* land wel geen tooneelgezelschap zijn dat 7.ich niet van ganseher harte IMJ dat protest zou willen aansluiten. On» tooneel moet het in de allereerste plaatst van de provincie hebben, van de ontwikkelde, al dan niet ?conser vatief georiënteerde, betrekkelijk economisch nog bloeiende provincie, die voor onze acteurs het laatste wingewest in den eigensten zin geworden is. Het is een bekend en boekhoudkundig te staven' feit geworden, dat niet n groot e stad en /elf s niet de drie gróote steden te samen de kosten van een première dragen kan. Over het zijn of niet te zijn beslissen tenslotte de voorstellingen in kleinere schouwburgen (voor zoover tiiet afge brand of gesloten), ja ook de veivenigingsgebonwcn en cafézalcli-inet-toonccl. Kr zijn Zelfs gezelschap pen, die zich geheel eii al op de provincie hebben geconcentreerd en die men maar zelden meer in de hoofdsteden '.iet: het zijn niet altijd de minst florissant u. .. . V'a n neer echter !.et repertoire, dier gezelschappen zich dan ook op de eenvoudiger weiischen van gewestelijke ..uitkoopen" instelt. mag men hun dal niet te cüvei duiden, liet Nieuw SchouWtoóneel is.t hans. zelfs met e.en bewerking van een novelle uit de onsterfelijke ..Camera Uhseura"-Voorden dag gekomen. ? En wat er tenslotte in «oo'n scherp bespiede llildebrand-ln«veile nog leeft, juist ook weer leeft aan gedegen llollaiidsche provincialiteit. die niet zoo maar en zelfs niet in honderd jaar van karakter verandert .bewees de bewerking van «'««r llermus: een voortreffelijke beworkingk omdat men de over'gangen tussclien Heel s en Ilermiis nauwelijks merkte, omdat er «en eerste en een del'de bedrijf op pi n 11 v 11 Werden gezet, die beide leefden en bloei den van onvervalschle en kleureclitc burgerlijk heid (allerminst uit sluit end in den misprij/.eiulen gelijk dit, dan een ziek tooneel. Kn ziek is dit too neel stellig niet, zoomin economisch als artistiek. Ko van Dijk had hetzelfde gedaun wat- een fi'mregisseur als Znkor niet een oude l.ouisa Alcott deed: geraffineerde verfijning van het plaatsbepalend detail, een zuiver decor, een aankleeding. een grime en een zorg voor het kleine, die tenslotte dit genrestuk bovenal behoefde.- Kn hij mocht da u r b ij op een bezetting rekenen, die in de hoofd rollen niet te overtreffen was: men ga dat zien. zoo'n grijze dainusfiguur van mevrouw Hoyaards met püpekrullen, zulk een breeden joviaJeii nabob van een Adam Kegge met de horlogcketting over den gevulden buik als Ko van Dijk u voortoovcrt. zulk een bloode onderwijzersfigunr als die van zijn zooiu zulk een uitnemend gracieus en onbedor ven typetje als de bakkersdochter Saart je de (. rootvan Dogi Hugani-op-lmar-best en niet in «Ie laatste plaats ook zulk een rustigeii.angstigzelfingenomen goeden burger Nicolaas Heet» van .Tao»|Ues Snoek. . Waarlijk, er zijn wel pretentieuzere en va lachere ? pouingeii gedaan om Nederlaiidsch tooiiee) te geven in zijn eigen kader. Want het vraagt tcnsK.U<bliksems goed vakwerk oni het zóó te kunnen geven el» liet is" misschien beter, dat-ons tooneel zich op een dergelijke bescheiden en zuinige basis stelt don dat het, artistieke inflatie toelaat door in de groot c steden zwakkere imitaties te geven van wilt elders (en op de film^int'fc zooveel meer zorg en keuze werd voorgedaan. Indien in het algemeen de intelligentie en de persoonlijke amh'it ie van onze acteurs'hooger mocht grijpen dan deze .<l\lciiunal.urei", dan mogen zij ' niet vergeten.dat tenslotte elke dramatische kunst in laatste instantie afhangt van den grootst ge- ' ineeiien deeler van het publiek en 'bezwaarlijk solistisch kan worden nagestreefd. In zake het tooneel is alle eigenzinnig individualisme tenslotte tragisch, omdat men zijn ziel en zaligheid nimmer t* kan overdjttueii aan een leeue zaal of l wint ie vrijplaatsen. ? zin) en omdat er in'liH tweede bedrijf, waar dv stof IMIIIMMIIMIMItMIMIMMMIt MIIIMII II MMMMMMII III IIMIMIIMIMM.il UMI IIIIMMMIIMIMMMIM IIIII.M.I|IMMI I1MIMII l.lill IMIIM HET VERDRAG VAN ROME Frankrijk wint Italiëvoor het garomi'epoct -..'?? ? Teckcning voor ,,De Groene" van W. v. d. Elzen Laval transformeert Mussblin.t-.tot vredesengel BRUCKNER EN HINDEMITH Constiant van Wessêm Symphonie No. O van Bruckner (Concertgebouw, Amsterdam) EKX curiosum in het oeuvre van Ar-ton Bruckner is de symphonie Xo. o. de z.g. ..Xulde." Hoewel het werk feitelijk tussehen de eerste ph de tweede symphonie geplaatst moet worden, heeft Bruckner het opzij gelegd en later afgezworen, de partituur echter niet. zooals hij met andere composities, waarover hij ontevreden was. gedaan heeft, vernietigd. 'Van daar dat de Bruekiiervercerders Verblijd konden worden met een onbekende symphonic van hun idool. Ik heb het nimmer verheimelijkt: ik ben geen Biiueknervereerdcr. Uitgezonderd de 7de sym phonie lijken mij zijn symphonieën veel te veel op elkaar, wat hun methode en uitdrukking betreft. Bruekner beweert steeds hetzelfde e.n op dezelfde manier en wanneer men het niet zijn methode en zijn wijze van uitdrukking niet eens kan worden, d.w.z. door zijn methode en wijzo van uitdrukken niet geboeid kan worden. is wanneer men n symphonie van hem gehoord. heeft een tweede reeds teveel.' Bruckner accep teert men of men accepteert hem niet. Kn wanneer men Hrnckner's eigenaardigheden in we/.en »ls gebrekkigheden ziel. wanneer zijn eeuwige r:-nloopen naar hooglupunte.ii, waarop weer andere hoogtepunten volgen, zijn k i n.Ier I ij k sehettcrenden "fortissimo's, de weinselige l ftndlerinclodieii van zijn scherzo's blijven aandoen als ..spraakgebreken" in plaats van rodenaarstaUmt krijgt men gauw genoeg van zijn ..taalulioom." hoe verheven dingen de spreker, ook bedoelt. .Ma:»r enfin, daar is da-u do Xulde." Zij is nog niet eens zoo kwaad, al is-zij.weer volop ..Bruekner": maar het is feitelijk een Bruckner zooals hij niet wezen wil: beknopt, vrij gewoon. niet' al te breedsprakig, niet al te druk met . noodeïooze gebaren, Weinig herhalingen, weinig forto-geschetter (en hier zelfs, door de beknopt heid, niet zonder indrukwekkendhtid). alles bij elkaar een tamelijk genietbare Bruekner, ten minste, zoo heb ik het ondergaan, al is deze muziek verre vat» een meesterwerk. De aard van dit 'werk "werd mede beïnvloed door «-on zwenking in zijn stijl, naar aanleiiling vaiiohet «Vhec van zijn eerste'symphonie bij hel publiek. .hij wilde door eenvoudiger te schrijven verstaan baaitier worden. Dit voornemen heeft hij echter spoedig opgegexvn, daar volgens het opste van den heer Reeser over de ,.Xulde" ,- ..ziji geniale scheppingskracht zich toch niet uit d« haar voorgeschreven banen liet leiden." Kduard van Beinum gaf op het abonnement *? concert van Zondagmiddag een uitvoering vaBruckner's symphonie. Van Beiuum is ee; Brucknervereei-der en begrijpelijkerwijze gaf In aan de vertolking al ,zijn toewijding en al ziji liefde, de vertolking was dan ook voortreffelijk en deed het werk alle recht wedervaren. Voo de kennis van Bruckner is het werk belang wekkend, voor du muziek minder, in ieder gevn was do kennismaking interessant. ? . Mischa Elma OP hetzelfde concert, waarop Bruckner ..Xnlrb»*.' werd «nt.crevoei1*!, twiil ook, Mi*'-éh;> Klnian op niet het vioolconcert,van Max Hrnd Klman behoort tof de grootmeesters onder il violiste.n. maar hij lijdt, als vele.virtuozen, aii-i indisposilies.cn het komt mij voor. dat hij Zonda*. middag zulk ee'n moment had: eerst. met '«*.'? finale hoorden wfó hem op volle kracht n mizijn groote meestei'schap. hier werd zijn spe-. dat i|i de vorige deelen wat mat. wat muichalui ook. had geklonken, opeens levend, forsch, brilla.i' «?|i klankrijk en achterhaalde hij zijn succes; df' hem eerst seheen te ztillon,ontgaan. ... Mathls der Maler" ' van Hindemitn ? (Concertgebouw, Amsterdan) H KT göval-Jlindemith heeft de aaiidacUit ??:? 'dezen Duitschen componist mér dan 'ooit gevestigd. De politiek der zuiver-nationale k»»ns'. die door liet huidige regime in Duitsehland t« t ..het' bittere einde" schijnt te worden gevoeivi. heeft Hindpmith het aureool van een slacht offer gegeven. Men behoort zij»» kunst van d,bijomstahdighcden gescheiden te houden. Ilind*mij/li is ongetwijfeld een .der Tbelangrijkste «?» steker' een dei4 prod»ictlefste Du.itsche comp"-, nisteu van heden ten du ge. Zijn prv»lnctivit«-'\ l ?* i .-d hem weliswaar vaak ninziek si-hrijven. nier i.tvaliteit niet evenredig \\.-is aan de kwantil.i'. Miaar er zijn tal van composities, vooral onder ijl i latere, aan te wijzen, die uitstekend en in ieder geval hoogst heiangwekkend zijn. De bonzen der moderne muziek pleuen op Ilindemitb eeniiisv.ins neer te zien en zijn vlotte manier van muziek«fliiijven heeft hem bij ben in disrrediet gebracht. ni.iar ik heb llindemjth steeds een componist .'?acht. van wien men no<r belangrijke dingen :,i"rlit venvaclilen en die oiis voor verras»iinren ?ii plaatsen. Ken verrassing werd ile symphonie ...Mnlhis '??r Maler."' die Donderdagavond haar eerste uit ? ? tering in het Concert gel u m w l-e'eet'de. in zooverre. i il er een zwenking in Miiuleniith's s hrijl'xvij/e ?'??l te coiistateereit. waatd»or hij romantischer i tonaler aandoet, dan wij van hem gewend zijn. Met ...Malhi-t dei' Maiér". geinspireertlo;» aitiiarhilderingen van .Mat bias (iri'uiexuilil v« rlaat hij de nziek ..an sich" en bindt z'jn invallen van -? -mmingen, di" daar buiten om zijn opgewekt. .cliswaar schrijft hij in de drie stukken, die hij ' t eell symphoire heeft veu-eil-'g'!.. ge-'ll ..Uit?Ideiule". nin/iek. inaar voucal in h< t la<it»l<* ik komen mens helijke ronflirlen op y.ooromant«.i y ij/." in /ijn miizi *k tot nitimr. dat u ij . opeens' Strauss en ook Aiahi- r in liooivn '«plikeu. Van Beumm gaf zich veel mi eit ? bij d«-ver- . lk:hg, (och leek hij niet steeds geh.-el . ver?nwd te kunnen rnk'-u ni<-t de int??iities- van ?i compniiist, d ie « K >k »»ns va u k a Is tweeslachtig ? deden. ? -t t j oscopy Van filmschepper tot fjlmregisseur en Charles Boyer in LUiom" L. J. JORDAAN Fricz Lang: Liliom". Roxy !|'KT is een wonderlijke 'gedachte d.il l-'i-il/ '"""l l.nng ..l.ilioni" moest maken om i-ind<-lijk ? eens te profjleereli Vllll eell t?|ioin\Vonde|i ? ?eS. Niet dnl liet feit op ?/.ie|l/.«-|f o||\'efklaafl..'!.-!!;. /.ijn: in g:»eii'film 110» was l.anu /.oo ueknisehl /.ijn onderwerp .. werkte hij diisdaniu niet ' lilelell. die ill de Helste kl ilii.'1-ll ?re«ieel«'dilei-ld t. Maar nimmer ook was hij /oo \vi-inii: "?«!?? "iikrlijk ontbeerde zijn \v«-rk /..?«?/eer d ie n : rkWaardi^en ilemoniseheti onderstMJOIII. welke . i t«»t een di-r groritste'fiunreii-df-r i'ilm\\ereld . -... .-.k.t. Xi»hier dan een film van l-'rit/. l .n uu. nu ' ?>? niet steunende op ik weel niet welk vnlutiii morbide of onwaarschijnlijk of' sensjilioneej "ven. maar op een henseh tooneelstuk van algemeen geacht dramalure. Xiehier ook een .i.'waarbij men niet overweldigd wordt dooiondefinieerbare, nyuir overal aanwezige iiin^ie. ' - 'i aaie.r'-n.Mtini Nerrast dooi- .voni-ti-effelijk fihti?'?'.I lont- eourt-. ledei n weel waar hij in'el i Hom" aan toe is: een belangwekkend.scenario, 1-v.oor niemand zich- behoeft te geimeren en ?hoofdrolspeler van buitengewoon formaat. . ( a-aren een dn/ij n uitstekende films te noeiilen de laatste jaren, die op dezelfde gronden \velveriljeiid succes nonsUeii films «lie als ; ? gl-oejden uit eell Wi'lóverwogeir. ?belllhgrïj'k' ? ': iiMrript. dat excellent w»«rd ges|iii*ld en ver-''«I. Ku het zou bijna ondankbaar zijn om '?-' '^ > -- .nu.hij eens werkt 'als-ieiler ander en het ?n\,.|-tiètivrlijk doet. d(it succes, liiet te gUIUieli. ' V;iar er bestaat --- zij het .wellicht, in eimeren M,,.- .i_, eell waardeefil.g Vi>or dezelt meester. ?? dit ruigi', 'primitievi- genie. die. niet tinderc , '''?n meet en andeh*. dingen^ verwacht-. .Kr. ' ? ,»-hc.en nog geen film* van Kritz /l«atig. die '??' om.de een «if andere li-deri werd gcwirfn' '..\d en vefoo|tl<>e|d. De intelligentsia stootte '- 'aan zijn onbèsehaumd sliowiiianship. m»\ ' \vi»uld-be filosofie ,of aan zijn gedepravi-eidi-, 'xitilijkheid -?de nuissii haalde de .seho':;!eis . (-«ver;.'zijn ..onWaarscliijnlijklieid." liet 'i-m! Illi-t /oo lieel groot deruelieti. die V.irll a*!.< in ?, '"?'?«li vermkt konden ov.-;iïi-ven aan deze v» .-?»?? filosofi Zell's 'als . dat ?Jlllóo/e ?belleerselijllg valll.'eell 'niellW Illilti-l i.-Ull aan de/e bijna >'erkwisi,-ndi: oorspronkelijklifid ? ?n ideeeMri.jkdoni - - aan <{???/?? inaeht ii:.- s.'-hi-p..Der milde Tod" wii's uvjiinasiasteM..Nilielunu»'u" JH-i'ttr- \an papii-r..Malni*»-" was.' i-..|| ??ii;i^.-|. i-l uut i-n elii-f-d'o. \i\ i«- ...M" werd dni-r v«-|en /.onde sensatie" afyi-ue/eii. 'l-'n hel \vjis. «hit.'ui-i-n.de/r-r ????'fdivl«-n ?_'???! i-i-l l>«»n- le-i-l'-n. M.-i.-ir «-i \v.-i~ "»-k .Ui-t-iV . ?enkel oi.der d«/.e wi-rk<-ii waarin de *l>.m- di-i film hi'-t tM.-iclilii: en ovt-rtui^ciuL spiJiU. \\;it l.jinu in il-'/.i- lilin.* uvit. ^iiii l.<i\«-n -n lnii>eii het undeiwerp om. ||ij i-iep -.p.-inuiim. M ? ?(?. i.nt.Kelellde driflell. Si-hii-p o||| loi-l illm-ll. die -als abslracle eli inenten rei-ht«lreeks uil hel l eIt'.oyerend Spel Illel de tll.-lli-fie sellelieli \noll Irki.nii-n. liet y.ieii van di-/-- \\<-iki-ii was al.-» e.-n loi hl door eeir'di-oo'nieiiland: \*>l nii uwe. '.onji»;.' kende «-ntolies. . vo| i;;unlsi'.jiflil i-re. natiu-' Venhoe-lêvisiocneli; die ili. se'lo.llllxiar IH-KI ll.l.vormen seliuilgingeii. i.Met , ii-slainent van Dr .Mahuse" was colpii-tagero'inan'tiek van de ??rgstésoorti...-. -toegegeven!' Maar de >e«'iVe waaiinee deze film .opende, m.-l l»-l obscd eri-n.1,gedreun aehtei- den donkeren eh)iiis' .vaiV een roniinelzolder. was (niijin-nlwi.-iii< als ..ahsohiie" filtll) oliVeruetelijk"ell als t |oi|\,lille Illeer waard dan t ieii-ordentelijke films ..met inhoud." ...M'' liet.rók een Iniiulter oiMlerwerp op ??nvei-antwoor delijke wijze in de sfeer van hel amusement,...*.; ? ii rrooi i i J Maar. in welk nn;diuni werd ooit z*.o slibt jel ei| atteinbekleinmend f-eii ^leinming uv.-i-gegi'Vf'ii als in die prachtige filmslr««fe- van h.-l vermiste:meisje? Kn .waar -voelde uien oi-.ii' /oo . de dwingende macht van de film. als in dit ont roerende fragment 'van langs . e.lkan'v' schuivende heelden uit; het nldagsleVi-nr Ivil JlehtiM' n| <le/ifilms van ...M'üde Tod" l««t en niet .:llet leslimienl" voelde men een creatieve drift als een levende en leVellWekkeilde stroom. Ken drift die H;»II»- lel\\i-l-pell 7or-htJ 7<H|(h-r Vél " k 'skoiirigJi '". ' iar' di«* zicii richtte' oyer de inferieure' ? ,- , , heen' naai* ,de.. imt-wikkrlint;' van een' ??i. \ "T. , PAG. 6 DE " ' . eii-MI»cl)i?er.srhi-nd iiie/limn. l^ing maakte PXG. 7 DE' GROEUE No. 3006 /??Ideii films hij maakii' altijd ..film". Dal \\u* di- oorzaak van zijn m»m»-nt«-«-l«- aanveel|tliiiai> beid - dat was t«'V«-ns- zijn onwnrelijki-lijk»-. bekoiin;; i-n /i.[n onschatbare 'bet eekenis als t'iln.kniisti-naar! ' Kn nu hi-el't dit ni'-i-U\vii;iiilii: i.ii.-\.-ii\vi« hl L-«en i-ndinii-ntaire t.-ili-ni d.-m i-ind<-liik -n füm" ^i-maakt «-n men eonst;iti-«-ri met v<*rwohdi*rinu.In-i- in dit pr s ?/?film a--hi«-iWvce b|< ??».' l..-u»-n wij i-|k;i,-ii-u-'i-il li.-iri pv'i: Ji'-t ?«?;i;it hi.-r idi-i -m Illllll i.jln. "Hl i-;il!i. l.-t-ili-I. lÜJru. Il .-n ,-tl h. l i ili--:i-i i.«« In- i.r"d«'.- ilal nu ImiJ'-i kunr.tiri''-pi-*ii U'-n!' Vfi.'ini««-Uièii!.*? !d i-n itiiitii:>-r '.i'V«'ii 'ii'-| ;-.-r«-l r.1!-' ? ?\p.-i iiin-iit nits'tijul.. l!-l ?-??'?Jt i.i r \(-.-|.-,-r : ??! ' «??hi-ppi-nd.- ii.sl iin-i. d.-i! uit .de ??? n\"ii«!t.-tvormen ??? -n. i:i«-uw.- r-.-ili;.-it . i. ??.!?!?? "H.«hit ;??» in ..lilm" \?????ld»' ? -n «!.-n-M. ,l..-'ii^'» lilnis \\a?; ti iillij'l .-.-n in /.ii h /,-h l-.?l--|i n ..-jiltti-l ? - i» vv.i-!?! \\.i.n in nif. -van d'--' M--k "p Men i ????!>;? ??? n,:ili!. l t».ïd. I. l--\. luN-li meitsi-h !??? . \-M«'Ili! v>.-ii--ti V.M-! u* >ti l'i ??!" in lii<i' \? t ?>-lii.iiiitr.-\ ? nu lit>|'.-ial>{ u;<iiiin m't-n ti-ii^'-iM-- va'n ni«-t--i l«'«i ni'-tei- di- -mivi-i-i ini- \.-tl f-liii:. \.-in di-n m.iK.-ih.-ik«-i'di-. ... ? ? N'iiii-ilit ;illi-s hi«-lt l..-ini; ,in ..l.ilioni!.' ;ifs;.-iji<r ?4'-daan. hij \v«-rd- v.-iii liln?.-.-li,-pper.".. . lilmre^'sseiir. ||et' zij- vi««ii(»»py;.'.sS.Hd...«lat iiij /.ii-h i-.jii <??»»/?/»??/V,/;//.- i',-^isseii|- t.M.|ii ; /jjn. stol' ln-e.fl hij ? ?n«!«-r ?!?'? knii ;il> \vi iiii> juiili-i-.n « «i./.ijn, 'b. ha'ii; ' «li-liiij.' d«-r hoiifdpcisi-if n is vmirlti-cldi^. -Maar-. ^?icdoeschoiiwd w«-rd ..l.i|ii-ni" «!?? liim van Hoy«-t eli nii-l van l.aii^. IV si-i'isal ie laat v.ieh niet »nd<-rdrukken, dat 'de re^tssi-ni- hier va- liait<|ue speeji dat hij.alli-s ?/??( op hel .talent van zijn speler .? ? dat hij /.elf terzijde is ?faan staan eii met ey.'-iu . ' veel hexvoni'eliliu den acteur uadeslaat als hel publiek. Nog eetis: bij ifili'ieii andei^n filmmaker een i-ed.-n oiii 'iiog enthousiast te /ijn. ... I»H ' Kritz'. Ijuiur een il» pi ie.. : Dit alles kan nii'l wegnemen, diit' ..IJlioni" " een voortreffelijk -'gemankte; film werd en stellii: ' , . ' - ? ' 4 ' .. ? l ' ! ' Koninkl. Bloemkweekerij Wilhelmina," 'Charles v<an Ginneken & Zoon, Zundert, N.B. Het van ouds gunstig bekende adres voor Dennen, ter babossching(uitsluitendinheemsch zaad) Exotische Denneh-.en Sparrensoorten, t Bosch- en Haa^plantsoen, '. ' B o om e n en H e est e r s. . -. Catalogi op aanvraag gratis en franco. : Tel. interc. Nn. 1. Telegram-Adres ? Wilhelmina, Zundert 'KROP né's ina 2.: . iin c. "iSS. lii». on.it, kle,, l,: '" ? \ 'Al::