De naaischool van vroeger HOEVER GAAT DE VRIJHEID VAN HET JONGE MEISJE? M. H. Székely-Lulofs ? ..Iii mijn .tijd. ..." H, il'V 'KU> . l>is..f| wehh-i-n .-r !i..|id-.|d ;I'I'.U.IM|V|..|I «j*. .1- mij ' jie.-M1'???».! ''ij/ 'M ??!' 'hondt-rd beet.!..', \..or Ulij np. Kelt pe*iil»-lc V r.'I.MU. ? ... ri«r.r .-illi.td '/.We;--kl V.'l*' llt-t ??elle .,|.l\\..i.|.| It.-l.-il l':.-f aii?(??!«?. |»ir«-et. als ik ni'j/..-!i d-y.e vra-iu, «.tel-, "/.ie ik ln»n?dt-rd a.<peH'e'n van b.-: tir-t.-iJs.-liappe'i'jk Ii-Xell ti-gelloV'el i|e po.jiic Vall li<-i jon."* meisje. li"ii'l.'?!??! v«i??rdi-c! 'h M-I.-I.»! h'oiidi-i'd ii:el.- -l.-n. hoiideiil m??g.-lijkh«-ili-n. ? ..-,..-' . ||iM».v»-r gaiil d»- vrijheid van In-t '?.i'»iige ili-.'isje- l-Jij ,*oii.initg«- heelden. . .die de/e v ra a u in mij oproept. iiio;-t ik . ulimlacbeii. Kn .ik xoel me oud wor den als ik begin te denken: ..In n>lji> tijd " Oeroud voel ik ine worden. nu dat y.iniietje. dat ns als de echo uil andermans v.-rvlogcii jeugdjaren d-Hir mijn. jolige jan-n vergjilmde, ??PM.* st^-in i> geworden nit mijn eigen M.-.ifbijr-n joii-jemei^jestijd. In mijn tijd. - Ja, ik- gümla-di. .«ren. beetje ilankbuuV. eell beetje Vergi'Vcnsgi" xhul en ook een beetje triest, \vant ik /.ie 'onnii<Mellijk «h- \ycr«-ld «lichttivkken «-n cMii lu-él kleitu; krliig Avoitlen r«md.»m dat jonge; iu«'isje. «lat ik eens \vas. Ik v.ic baar iii een klein, pi'ovindaiilseh J|idlan«l.si-h stad je. Ik- platie.giond van «lat stadje .bestaat voor haar ftllccti uit. Verboihin. i'-n ui«.'t-v«-rbo«leii straten inet n v.iniuiblw'Wïg««. als «loodgeA-aarlijk te ? oniy.eilen Scilla en ('hat'ylnli.4: «l.e .Swv'/c1// . on «l'-* Jfiitifrnfi'i/?'. H» ?**". De verboden sti-aten vvai-en g«-«>n achterbuurten1, muur' ju'fat 'd«« h«i«if«.l»tmt«'n.' ^vaar J l.- H. S.>r>* njt de 'hoogst*- kla^s-n n j«>nge Jiieiioé'rou; , uit lu-t provinciaalsehc «ta«lje «hior: lu-eii flHUéeKlcn en knipoogjes gaven aan mooi ? «>n «l* licht'/iinnig veioiulerstiildo ' \viukfInivisjeü. Cclnkkig; was «h/ boekwinkel voor mijn aclumlboeken in «Ie straat: van de jong«'iisH.H.S.. y.ooilat ik af en tóe gel«Hge redenen ha«l om e«Mj av«»ntuurlijk«'? vleug gevaarvol Ij-ven in ti'. a«lcin«'n «Mi'een enkelen k<'«'fwaH hét wel eens onvermijdelijk Jangs «IV ««Viëtctt te ? huipon. M'ant «Int; was eigenlijk «!«? koi-tste Aveu naar school, i-n hi'iewcl ik'dal d l met «'..? \i.om.'--i;hre\..ir i m..«.lageiinou.'i'. l»f/,al ik (>lijkbaar loeh al a.-noi.y; \r«.'iiwelijk!i;-id om "op d. n ? n|' andere mat'i'T onder de xeditiheid «looi- naar de 'irroo|«- socii li-il.>ran»-ii Ie ul'iren en niij M-rwaehtiiiir-*vol te pijni^.-ii niet d" vraat;: wal er, w.-l VMi-ir .hinderlagi-n koi»d--n y.ijll a 'hier die beWeyilitfloi.Xi-. -.-rij/e ?n ba-itdiii.- nriniK-nlioordi-n. d'ie star in een krant of spel kaarli-n Inmden. ? Kn verder, als U; aan iii-y.e jaren denk. komt er ,-I-M sfeer in mij'teiiiu. y.óo oi-i-hekend.. d'il .y.ij lijkt .vastgegi'oeiil in al mijn reuk- en ge\'i'»cls-. organen, /m-l. geheinienisvol. ver trouwd ell nok beklemmend: de sfei-lvan een oiulervvelsrhe kinderkamer. 'sinds jaren niét' nuf in fundie. nriar-romiiielkanier nu voor geweven. en labaksj oliën, wat.4-rlaaiv.cn en oude pijpen, o'vcrho'digc meiilicls. VergeeMe |;o|i|.| cl l ell ell eell kasl Vol salon-unfiihige buekeii. dit alles slammcnd uit «b* jongemamienjaren .vait sinds lang volwassen oums en neven. Dit was inijn huisM-«krk-kamer. Van. duur het beklciiim«-inlc. Mijn boeken stonden' op ?«?«?u plank in di«'7elf«le kast niet 'ou«l«'rw«-ts«-h<' pub«-rtcils-i lc«-l uiu% die «tmir vov.r mij stowl als ( tastbiiM-, vciy.ocking. omhuld in hel waas van plei-ht igir'. belo'fl «'? >ie nooit .Ie y.ulleh'aanmki'ii. Ik weet ? niet of het «?en schanilc-is. maar ik brak «!«?/.«?' lM'l«»fte iin«iei- v«-lc pijpigciiih' gcw««t«Misbe'/.wai-en. ik bey.w««ek v«»or de ver- ? Jokkelrjke «v«inturcii van een kcllncrin. iiiaar ik g«'|«n»f niet. «bit «ley.e kellnerin ,ntij nuW Hi-ha«lc lu-eft bc- . rokkend dun «»en oiivo|«h»en«le voor l«'ranH«,'he ^nraniniat i.i:ay waat^'«Mir «hspannende lectuur uiij'g-cen tij«l tn«'«'r had 'g«'laten. ..'.'?. ; . : Dit 7.ijn. «Ie -kleine «lingen uit «lat kleine léven, .waarover ik nu kan glimlachen, wat triest, omdat ik in. . ,dfen tijd ander.'. gro«»t<-rc' dingen had tiioeten h'crc'ii. .an«ler»-i gi ter«' «iiitroèring«-ii ha«l willen «loorleveii: wat; v«'rg«'Vcnsg«"/.iml. onulat ik nu. met mijn «?«?!?«nul geworilcn vt-i'stiind. w«-ct. JHicvc«-l y.orgy.aamlici«l voor mij ? ei', binnen dat krnigcfjc st«»h«l: «'n .Iciislolte cel/ beetje dapkbaar. onidul ik l"dl .ook Weel' voor Veel leelijks eii Mti.-!il"fs weid iietvaaii'l. .\altinr: lijl» moet -je \ oo|- al ili'/i- dingen lul bet:il«|i ell dil l«e«el"-doet- Ulij l«-lk«'ll> Wee!' nlll' de nestelde. \r:iaii lleellv di-Maieii: lioeyi-r gaaf'«!«?-vrijheid V.MI liet jiimfellléisjei' Itl ll.ijll tijd Iliel vergen.ieg. Pat is y.eker. .Maar sindsdie^i y.i.fn de mtit-fii "in het j»i??_'»? nn-isje ol'ili'l' /egeXJeCelld ba/llillgeSehal illeelmesloi't . 'l'ol hoever Iliau die vi-ijl fid 11'V gaan!' J.ongen en:meisje. . rechten ? D IC nieiisch l»«-l leurt altijd «lat. 'wat hij niet gehad .hceft eli «likwijls ontwaakt er in ui'j «-««u S!«MII. «lie /egt: was ik 'maar vijftien jaiu- later geboren! Wal, had ik het l.cv«-n i|i inijn handen genomen en het. van alle knntuii bekeken eiïon«léi-/.ochi ! Wat y.oii ik uil gevlogen y.ijn om te lei-ren, .«mi t-- y.icn. om te weten ! .Maar dan'slaat er «liu'ct «lic vraag in mij -op:' M.UC? Kn: Hoever? -'--? 11«lever:'! Kr /ijn l bcoiclisrheant woorden <-n stellingen: Pc/elfde rci-hten v«»«»rmeisjes als voor jongens! K«-n meisje is ook'maar ecu 'nieiisch eii geen heilige van hout ! Kr koincit . dreigende s|ioken. «lie tneilisclii- nani«-n dragen: hysterie^ ..Vcrdrangung". eiiy.. ?Kr komen ? schimmen va'n Verantwnoidelijkhcid van .Mcnsch tot'.MtmsHi en -/ij «Iragen «Iraniatische aanklarhten vóór i ..Chiistcin-n. wat maakt gij van uw vr«»uwen? r' Kr koint- c«Ml verzet. Arttuw-'/ijmh»: .Moet het groot e. \verkelijke leven dan; .altijil in v«'rni5nkten v«nni:tot óns komen, doordat wij het van honderd kant on niet nuip-n /.ien.want i «'t« IH er in ons. dat bewaakt en behoed moet w«u-<len. altijd nioet er ««en '/.«-g»-!. w«n ketting.?«?«?11 g'H-tlijn v.ijn. «lat «Ie invest niensehrlijke dingen van het. k«vi?n v«»ur «>n» 'vi»rbeiirt. . Xee J /.««g je. (Jeef In-t nu'isje vrij heid, laat. w het leven en «lc in alschappij. laat y.e vmiral den MeiiHch «?n'tien -.Man leemn kennen, nluit. haar , ni«'t buitvn van hel alm-hu-nin? jevon. \Vanl hoe kan ik mijn taak vol.br«-tigèn'teg«'ntlver m»n«ch n maat» 's«-liappij.' als «lic jaren lang voor mij DE KLEUR J. RiemensD K ochlciid is lood: /ju-hl Coy.erood voor ilcn een. /waar rood. als van doiikcie Hour^OKIie. Vmif dcll Ulldcl'. De iMciisclieli sp«ie«lcli /.ich: vluy. vhiU »?''" 'l'1" nrhcid. De fietsen kl Joelen doorheen, de auto's toet'crcli. Kr is blijde h'iust. er is sjcuï^heid. jils hij elk licgin. l>c incuschcn kijken opgewekt: «lc rust vanden nacht maakt- hun In nul i UK evenwich tig* Xc loopc.u nmlrukkclijk, /clfiHWiist. De vaders l.iit*ii|£i»n hun tclycii «ivcr het- nu»cilijkc kruispunt: «?en kusje, een Imndwuif. dan 14. fïocd Icercii. hoor! : Xe pian verder hun ei«{i-n \Vf)t. «-n y.iju antlcrc incnschcn. Kcrst< waren /e enkel maar vader. nu puin ?/«? naar hun kanloor. en y.ij n /akeidiii. l->n ciikdi! inoi-der liren^t. achter tip de fiets, h'aui- jonixstc \veji. OndcV «(«?n vluji «»um;esinjjciininntcl veriiiticdl men een ««?/.elH;; Imisjaponiiclje. VhiiLt. l huis M-achl hel werk. Xe ireiii. i van het uitje, trapt "p tic maal Van een vioevf strijkje. In de Irani . y.ij n de nienschen inschikkelijk. ..Hier is no^ plaats". ..o pardon'*. Het- ochlciitlhlad juikl veisch. en de «cy.ichlcn y.ij n pas lïeschtiivn. de hoofden frisch «ekapt. ' j'll- Is levt-ll ell e|' is yellleensehapS?_'e\«-el. Mies VVoldl doorlillleld \all hel rood van? deii \ren^diyeii ar'»i-id. Het is heerlijk, nu-e te moyeii doen. deel Ie y.ijll van hel U.?>!(.! ell lil -Veli: Nee. laai eell liicisjiWetfll. Wat el- ili' hel leVell Ie 'ki'o'p' is. laat haar niel. open no^i-n ^aan door alle stralen, waar niensrlienleVell UO|d| Uelei'fd ell ^esl l'C«.lcll. '???''l «liaMi- de maal schappij y.ien in v«dl«schooidi. ld ell Volle ueli|ekki>,'heid.y.ii kan daarvan alleen heter woldel'. l 'il i< lanitf t In o.-ie «i-weesl \i»'i- mij: ? ..laai meisjes...." McK'es in liel aluineen, het meisj". dat ik/.cll eenmaal p-weéft Iteii. .'lïmui- dal VIIMIW «eWMiden is en 54ccii tfcvaai meer loopt. ?' of: dochters van anderen. Maar nu mnlcrt tic lijd. «lal dcxc Ilicolie i:ok . V«iol' II)U . iH.'^'uH ssuneii te pin n niet de practijk: ik kijk naar mijn eigen siiehïriicH'iidi meisjes, - Hoever;'! vriinjr ik.n'ic al ' en daar .gaan de honderd n.sjict-tcii verschuiven:, ik /ie moderne meisjes: ? lic niet linn vriend jyianweck-ejK'cn. ' i k /ie meisjes, «lic op fcrixH*, bl«»««te. hceneii in hun ..shorts" door hel inoiiein.*. leven stappen, die in hu«' , volle ??prechtlicJd en imtiuirlijkheid een tïcy.ondc jmrtnei- y.iju .vuur' hun vriend, umnr-ik >v«'ct ook van meisjes. j n wie alles >vêi;«l Ke.schon«li;n. v«»«»i wie jrceii schoonheid of heilig idi-nal meer hcstaat, 'Kii naast de «Iringcndc Itchoc.ftc aan vrijhcjtl. '/.ie ik ook het dreigend»- gi-vaar. «lat ligt in «U- \vd ?4rootcn'kwelsbaar1i«'id vanh«-t vnnnv, xijn. «lat.,- hóe uien ook «h'iikt. v iiltijtl .toch een Vc«'l-grooW'W liatUur-'1 wettelijke vWanH\'oordelijkh«'i<l verIcgcinvooriUgt «hui het man-y.ijn. Als ik nader tot het l«-v«'n van het inodcrno ' incisj«'-nu't-«lc-vrijlHfid-vaiiden-man, dan krijg k het gevoel, «lat. ik na<lei' tot v«»or een opcnstaamtc . poort, d i«; toegang gei-ft' tot «en wijil vcl-schi«'t- van ?lichtende .volheid . en rijkdom aan beleving, maar «wk niet i»ulxMUulerhaiv en \\vUicht vaak mis leidende l'oir/ontcn. Xal ik mijn DER UREN Reurslag Klastisch wippen «h- k'iiil«« >i'nn-i>ji>> in .'li uil «Ie tram. .Muur \IMI|- enkelen is d«» ochteiul :il te '/.\va:ir: liuii leven. i.-* van ccn te «lonkcr umi!: /.ij uaan «ebnkt ..wli-r het werk. oiulcr dl- y.oiycn: /.?? halen «l«-n nieuwen l)i- tnitUltiK /.ii' «k n«H«I: de straat is ili M-, '/otulcr kinderen. xomler liausi.'iiili- Hicnsühcn. Kt' is tic winkcIcmlc. «U' bey.uek afleggende tlnme. lic initlilai: duin l luiin; hoog slaun haai- golven. Ho u erkers wor«lcii moe. vci-licy.cn hun ' opgewekt h«'i«l. K.'i» OH*I« is i-r in «ie woestijn van .;col /mul: ilc t hoc. Daaromheen -.??d moeheid. veel prikkcl.huarhfid. cd gebrek aan ilin-f. \\VriUooii .-ngiool kunstwerk op «Icn iniihlag :«'sclia|»cn? l>e inspiratie U- weg- en ie kleuren /.iju vlak. l»c Mti-.Ulag U v-el. wocslifnachtig, niUviivagcnd. . i-rVelenil geel. Ma-u ilc vallende avond ?/.:?? ik ilanw: als «???n harinoiiist-li accmifil. lat een. \c.-l bewogen sonate besluit. i.- hel evenwicht. is tL- ver: lilaiMV is ilc l.cbèiisbcjalinng: t« -l -een wanhopig: '1'm- dan' maar. ??l kim lijft :indei>.. marir eelt wel' ?, erw'ogen. . iliep gevoeld ja. Klauw (.??k.-iil e.-n einde. dal een nieuw. ???yin in /i. 'h li'Mnlt. liet . .-inJ.. van ?n d:»u is Uiiinv. /.\\a;n M:MIU m.-t ?lile ii laiiccn -erdoor. , !<)<-. \i-mi' ??!'!>? iiM-MfM-h <«iil>;>:ini ? ?h: "li- ilau is wei «r ;;i»i-d it-n ?i-in»'»gehriieht. l'<- ueesl >ln;il ??(>-ii VOIMhel hiiek. \IMI|' !(??! t««iiiecl. \IM|.'|I-C ideeën (kMini.-ii ovei-gt-plaitt w<>rdcii. WerkeU hevruelllell'1. XiellWe tredaelll -tl WoMell Uelintvll. l Ie avond lijkt, van >ille deeleii van den dag. hel incest op den levens avond. l>e/."ll'de Ingrijpende overgave. dc/eirde milde gcc*1cssteiiiming. l te dag wordt oveiv.icii in ecu Mik: 't was goed uf 'l moet anders. Maai* nu \voi-d( hel Muuw v.waardcr van tint. «aal over in ecu luchtig y.waH.. als van voilcslof. Mat- is de nacht, die im-t liefderijk gcl>aar. nis ecu moeder. d«j /w«icgende nicnsehhcid omvat. De, rust \vuukt over do stad. Want de rust is niet otihcwcc^lijk. i.s niet dood. nmur vitaal. Ken Icc^ Iniis, of i-en huis. waarin de nicnschcn. slapen, dat is ecu heel verschil: l)e niiifder hoort het adeincn der kinderen, tut in haar diepstcii slaap, en /?? weet, of allen aaiivvc/.it; x.ijn. |)e nacht is niet lanu of kort. maar xe leeft, onhewnst van y.ich? y.el\i'. Maar /.ij. die lijden, y.ij kennen de smtili -re. d«»V/.\vi»v\c nnchltoi. ?/.«? welen haar laim. Xij ervaren haar ye.l haar diepl.-. daar eitideliio^hei soms ook .'. i . haar Ifoosl. Iv'ii .-iik-'i- ila.N'in xln-iiit d<stille VaUceli: IM-H lal e feest ifallilel*. eeh il"kt«-|'. di« II X.ieke Ilioi-r l»jjstaan. .Maar dan komen al \\ver de ramiiM-lciide i nel ka nto'.s.-.-i jokkende patndeii voor de irro.Milcuairën* van- liiiilen. ll.-l- y.wart \an d-Mi nai-hl A .-i \juiul. verandert van tint. K n als wij. lui.- -ncl-in.-!!-- li.-n. <.psla:m. d.'in staal d-- m»ri;>-|> vo«.r Itei v.-MsJ. r. ?_'.'/»!'. vii«"lijk. | «?11 | ?>/.?)?<'??.|. <»rhle|-'s ijiiol- i|i>/e po. i|'| |;il,-|i ?^l-'lli;' ,11 tot !l'i,.\. r- |k ^i;lo>i|'. d.'ll v laat u'aaii. Tol /"nver als /ij ?/.??II' ? lleii'. \Vanl ik kan .«n uil /..? ni.-l -l:iil.-ii in In-I deperkli- en itnvd. niene. \la;u- iris uil ik litin IIM'V-.«'II. Uil het l>i»it|tle\'o||c il! S -Jia.l l n /.-llv i-id.-diiiini: uil ..mijn'* tijd.' "éri'i. in een vcrhe|erdi> 'ni!y:a\'e: ??t een hafitfis. nt)i:tr ci-n altijd 'op jerp si:iande nevidver: niet het vjrip. si'haiide-srliauintc-y.ondt'. inaar l l»cse|' VJHI i-i-fcnwaaiili-, |);il. wal y.oo jni<t viiiniu uilibiikt uii-t : ..l'i.ti'! make VoniSi-ll' clleap", Meisje. Wi'???!.' dat' je jo:mnii'i>j»- b.-nl. we»-l. dal j.- «-en ua.-ird" verl>-j;>.|i\i<ior4liut .-u .-ihijl -die u.i.-n'.i.. ui.-l |. grabl'el. \\eet. dal band«.-l«.»:»/e vrijheid iii«-t «iiidei-s- is dan eell Vorm van >laveinij. dal vrijheid eerst dan werkelijk*- vrijheid t. als /ij g.-bondcii is aan inii.ereiuelltg><Wonile|| discipline. Ik ge|o:i|'. d'll dit eell beten- beM-herinillg is. dan alle \iVbudcii dingi-n. die je toch doet ell alle Verboden buekeH. die je to:-h leest .? ' ? ' ' . , -; 'V- :fV '"..nc-fK-,;' ? ",* >*?>*,*? , tj 4 J * \ - . -?- 'V*?j-ï,*>4 Het jonge -meisje van thans \ PAG. 16 OE GROENE No. 3006 BEGRAFENIS VEREENIGING TE AMSTERDAM N. SAX JR P. C. Hooftstr. 38-Tel. 2O341-242BO Bezoekers aan Amsterdam Victoria Hotel ? Da m ra k t/0 C. Station ? noodigt U uit. Wij verzorgen U'in ons hotel tegen matige prijzen, 11 U zult tevreden xljnl Kamers met Holl. ontbijt Lunch " ' ' D'iner vanaf f3.60 f t.50.en f2.?f2.?, f3.?en f 4. Oe Directie BRENG EEN BEZOEK AAN ONS GEHEEL MODERN INGERICHT MAGAZIJN HAARLEMMERSTR. No. 34 hoek VISSCHERSTRAAT UURWERKEN - GOUD - ZILVER - GERO-ARTIKELEN N.V GEBR. BREEN NIEUWENDIJK 172-177 HAARLEMMERSTR. 64-34 1 »' BIJ AANKOOP VAN UW VERLOVINGSRINGEN. KUNT U GRATIS UW VÊRLOVINGSFOTO LATEN MAKEN BIJ DE FIRMA LADD Tjerko Gashaarden Nederlqndsch Fabrikaat 't Hoogste gerief Voor,'t laagste tarief . v Prijscourant op aanvrage G. J. de Koning & Zn. Keizersgracht 447 ? Amsterdam G. fel. 32457 - Opgericht 1739 -: D. W E E G E W IJ S ' STEENHOUWERIJ EN FABRIEK VAN M ARMER WERKEN , GRAFMONUMENTEN SCHOORSTEENMANTELS MARMEREN WASCHTAFELS ? ' ? t ' RAPENBURG 44 AMSTERDAM - TELEF. 42662 Niikcr f»* 50«5 40 35 30 ,25' SEP. OCT. NOV. occ: tl »i i 10 u }4 n i i« ti ;i ' t ???'"' ' ? - ' ' " -._ ...-' ' . . .. ? ....,.'."?... b.' ? ' . ' l i ' 'i ? : ; ; ? , SEP. OCT. «OV. ' OCC ,, > « » > 10 i' >< it r u K a i 2.60 2,00 Ml I '?-..?'?,' ;.. ' ; '? '?:. '? .". '" . / ; ' ? ' ' 1 -?'"'.- '?.-?! .1 ? '? ''''''? ' . ' ? ' '".? - '- '.; Dit zijn twee grafieken zooals de Zakenwereld er elke. week niet ,. ?minder ddn zeventien afdrukt. . Deze grafieken vormen een don~ junctuurspiegel in den waren zin des woórds. ? . ? Daarnaast geeft de Zakenwereld U een schat, van wetens waardigheden n van' yoorllchti'ng, welke gij .als nïodern zakenman ;nlet moogt mtssen. Hét abonnement kost slechts ? 10,?per jaar, '? IS.?vóór Indjëen buitenland. ... Vraigt grat'is proefnummers. AKENWEIRELID DRIEKONINGEN STRAAT 4 A'MSTERDAMKROP lé's na !? bie,;u,| dat l,; fd. Uit pa Hl Ui en in t. ar i * l " l «*. ' ' -d . .- ? 'a ?' »? ;.:.' :'r ? ?? ? i l 1 ? ? i/-' ;PAC. 17 e LROENE No. 3006