4* . *, , zijn minnares in koelen bloede dood de, oen koude afschuw, die licm doet vergeten torwillo van wien /üdeze daad beging. En met de kille nauwgezftheid van don bioloog teokenthij in zijn dagboek du verschillende phasen van heb folteringsproces 'aan, wach tende op do onontkoombare crisis. Tot de vrouw, gebroken en uitgeput, den strijd opgeeft en zich zelf in handen wil stellen van de justitie. Op weg naar ' den rechter wordt zij echter door een auto gegrepen,, bij welko catastrofe zy haar geheugen verliest. Ten slotto voedt de man haar op tot een nieuwen mensch, die allo schuld doorpen lange en wrecde straf heeft geboet. ? Gelijk gezegd: men kan ar * de, zwakke en grove elementen on middellijk in aanwijzen.... de on? vermijdelijke'concessies, zouder wolko het conimereioele product zich nog niet aan do openbaarheid durft prijs geven. Maar de eigenlijke kern van het verhaal, het zuiver mensvhe.lijkodrama went met. een. bewonderens waardige kracht «-u intensiteit uit gebeeld. Het i.s verwonderlijk, hop ?'dwingend in deze tragedie van nog geen anderhalf, uur het uindeloozo, sluipende verniel igingsproues is uit gedrukt. In slecht s enkele etappen zhin wij' 'de vrouw 'wegteren tot een gefolterde sdwdmv. ee» gekweld. uitgeput diff dat zich icnslotlt! willoos prijs g«eft aan zijn onafwendbaar noodlot. Hot is -niet 'moor dan enkele minuten, dat wij de ei:htgenooten ? in den Iiuiselijkcn ki'iug tenanten zien,* -.. sjwijgend, met hot verschrikkelijk geheim tusschon zich." onder den koelen verwonderden blik van den . correcten butler. Maar een hel van traag verstrijkende., folterende uren opent zich, achter deze snel verschie tende- beelden on een angstige be klemming legt zi<-h om liet hart van den toeschouwer., Slechts af en toe. wórdt de schildering van dit psycho logische drama ondei-streopt door een krassere toets: de verschijning . van de vrouw in het feestelijk milieu van qen honderdste voorstelling",! Ruwe \ schrale huid en springende lippen PUROL haar bezoek aan den veroordeelde die vóór haar misdaad boeten moet en het bericht van diens executie. Maar het is de aangrijpende suggestie van den physieken on moreelen ondergang, welke de film verheft tot het peil van menschehjke verblindheid en mcnschelijk lijden. En het is door deze sobere, machtige verbeelding, dat 'de biejes" op haar eigen grondgebied teruggedrongen wordt! William Keighley toont zich hier een gevoelig en savant regisseur, die uitstekend de taal der film weet te hanteeren. Reeds in den aanvang, met zijn duisteren inzet: do vrouw, wachtend buiten .het theater, stom 'en wanhopig tegen den achtergrond van flarden muziek en onverschillig gepraat, grijpt de film ons vast. Dit zwijgende omgaan van do camera, dit sluipend verstrikken van do handelende personages in het net der komende tragedie, toont de film in haar ware. suggestieve kracht. Kn hoe verder het drama zich af wikkelt, dos te 'vaster omlijnd komen do karakters voor ons te slaan: twcu door het levon,. gotoekenden die on verbiddelijk hun bestemming volgen. Do hoofdrollen worden respectieve lijk gedragen door lUith CJmtterton en Adolpho Ménjou en men zou zich bezwaarlijk een betere typeering kumum denken. Want geen van beiden behoort tot do fascincerondo sterren, ilie in de/e passieve karakters slechts zouden storen. Hut b ('Imtterton maakt van 'du vrouw inderdaad do lijdzame ? figuur, die na haar wanhoopsdaad niets meer kan doen dan wachten en ondergaan. -Haar strakke, blceke masker gaat door de film: een gekwelde schaduw, zwijgend en hui veringwekkend als eert gestorvene. Naast haar geeft Monjoüden erhtgenoot'. sober en doordringend gelijk wij van dezen te 'weinig gof waardeerden speler gewend zijn.' En voor. dézoqveolsto maal overzien wij dit wonderlijk mozaïek van prach tige fragmenten en hindcrlijken kitsch. Voor .de zooveeisto' maal vragen wij ons af, welk een sterk en aangrijpend drama niet zou zijn ontstaan, wanneer .het ' 'bizarre auto-ongeluk en het ?miraculouso * geheugenverlies achter wege waren gebleven.... als een volledige triomf van de film over de bioscoop! Het-hoorspel, zooals de luisteraar zich het voorste: (scène uit Het proces van V/v/enne Ware")... Hoo r s pel-géh e i m en GUSTAV GZOPP Hoe komt een hoorspel . tot stand? EK zyn tóonoelminnaars (van den ouden* stempel!), -die er met geen stok top te bewegen zijn, het geheimzinnige deurtje naast den tooneelmond in den schouwburg to passccrcn en daarmee .het ruk van den toeschouwer te verlaten. Menige natuur schynt nu eenmaal niet be stand te zijn tegen de ontnuchte ring", die .haar achter de coulissen dreigt te bespringen en het aanschou wen der aangeplakte baarden en bord papieren zwaarden doet bij deze won derlijke bewonderaars van Thalia's kunst do illusie, uiteenspatten. ICet zijn do geloovjgen. .Anderen zijn bezield met een haast ziekelijk verlangen naar do wereld van den schijn" en zij laten geen gelegenheid onbenut, om via hetzelfde geheimzinnige deurtje door to. dringen tot (ie laboratoria iler tooncelkunst, als verwachtten zij daar in' n der donkert' gangen niemand minder dan ?do Muze zelf rian te treffen. l tot zijn'do zookers." Tussehen do categorie dor .,geloovigen" en die der zookers" ligt het groote bloc der, min of moer onverschilSigcn, voor wie het deurtje naast den tooneelmond ten eeuwigen dage het deurtje naast den tooneolnumd blijft. Als ge zo uitnoodigt, deze bar rière met u to passceren, zullen zij u volgen en ge kunt ze veilig hun wan deling laten maken door kleedkamers en langs decors, want in hun wezen zijn illusie en werkelijkheid gescheiden en het n kan het ander niet versto ren.. _'?'',.' 'Het zijn do realisten. , Het deurtje" in den aether EN de hoorspolkunst? Telt zij ook geloovigen", zoekers" en rea listen" onder haar hoorders? Het hoorspel bezit geen deurtje" op een bepaalden plek in den aether en het 'brengt zijn luisteraars dan ook niet in de verzoeking. Maar .voor de zookers" is zelfs de aether niet veilig f > het is, dank zij hun vorschen, dan po i langzamerhand een secret de Pol4* chinclle geworden, dat ook daar »?> schijn anders is dan de werkelijkheid. Welnu, laat ons dan even indiscre-1 zijn en het imaginaire deurtje passé- * ren. Van de v.geloovigen" (zijn die ? r in de huiskamers?) nemen wij l ij dezen regel afscheid.... Wij arriveeren in do Avro-stud o juist op hét oogenblik, waarin de rep ?? tifrièvan het hoorspel De Moord n Wallstreet'' (de naam is verander l. om u de illusie niet heelemaal te or ? nemen!) een aanvang neemt. \V *» nerveuze activiteit verwacht, koi-.fc bedrogen uit. Bohageltjk vlijen cni..» acteurs en actrices zich neer op enk» l»? comfortabele banken en in eeni-M zetels. Het wachten begint. Er w rden gesprekken aangeknoopt o> -r koetjes en kalfjes, maar.... niet -"v luid. Want do microfoon is ingescl??»? keld (wij zijn in do studio) en h n hoort dus in de controle-kamer a! ?? wat gesproken wordt. Daar, in ?? «ontróle-kamor ifl de regisseur. Hij s wél druk bo/.ig. Onder 7,ijn arm beert hij een stapel grammofoonplaten ? :\ vóór hein ligt een lijst van geluidei Vlijtig neemt hij met den geluü?? mixer het manuscript door en }??; technische verzorging van het lm- rspel wordt besproken. In den aan van: van hét stuk moet er een bel gel- i«l worden. Dat is eenvoudig en het V in gerust- in do studio gebeuren, l « Iialve pagina vérder .wordt het in ?.<?? wikkelder: daar -moeteri twee pt»i "? ncn, het, huis verlaten, -in een a»:" stappen en. wegrijden. Daar tunseh »? door moet gesproken worden en d- M geluiden moet men dus mixen". < >fc uit is. betrekkelijk eenvoudig, w;.nt n der platen die onze regisseur on*:-r den arm had, bevat het geluid: ..?>? stappen auto en wegrijden.".All">> het huis verlaten" moet nog. i^ ?» gemaakt". Worden. Geef de rijdende auto's even ns» beveelt de mixer n van zün assisKten. De rijdende auto" is een.gramii ... en zooals het in werkelijkheid toegaat: . Chr. Leurentius, Kommer Kleyn en Custav Czopp voor de microfoon i ion plaat niet constant autogeluid. lie het geluid van den vertrekkenden tutomobiel moet voortzetten. Nadertand wordt het huis verlaten" origileel opgenunu-n en komen do waehtenlo act eurs in f unct ie. Dat is echt ei- van ater.zorg. , Ei-n pagina verder in het manu'?ript belanden de helden van het mma in een cabaret. Ook het cabaret * al op een plaat vereeuwigd en veruisd naar don voorraad op do tafel ;m den mixer, voorzien van d nolie: luid beginnen, daarna zacht ?'-.tor den tekst on aan het slot uitfa-u". hetgeen zooveel zeggen wil als: ij het begin van de. scène hotn-tnien 'l«-in het cabaret, daarna treedt het 'or do acteurs gesprokene op den en als do uialoog i» afgesterft het geroc'/cinocs van l eabaift langzaam weg. l )e/.e beele unie schopt do technicus die. op inmctie van den mixer, door bot i-egu"ivn van ceiv enkelen knop «U» ge?nsehte verhouding der geluids?ikten tot stand brengt. Kon volgeiulo episode hsvert oen ??ilijkhcid op: een ont j)U>ff ing l. ] )o ?lei-s bevinden zich in een laboratoin, dat in do lucht nu iet vliep-n. t ih n dor hocgto]ninten van het ma eh hier moet do ui-jce.looy.ehns;uir bovangc-n woitlon door schrik itgst, als vtiltittk zich deze onaan'j«"no Kebeurtenis in zijn vrcdigo 'i:> kamer. De scherpy.innigo lozer zal t.i-i bevroeden, dat onze (nog steeds ;-Monde) acteurs er zonder licha<i.ike letsels afkcmon.. v. Maar wat '? iiïigon zullen vemioi-den, is dat.do i'i«!..ii van het drama van dozd verontploffing oh van hun lot niets merken. Want -, als zij bezig zijn met hot spelen lam stuk, is do ontploffing en do iiieeiistoiting van hot huis kant en khiar op de'gramofoonploat vastgeleg«l en het. is weer do mixerj die de taak van het noodlot overneemt on do " schrikbarende gebeurtenis in hut hoor spel lascht. ? De gelulden worden gemaakt" EN zoo wórden, stuk vóór stuk, , de geluiden besproken, waarna' alleen nog diégeluiden," wolko niet reeds zijn opgenomen, moeten worden vastgelegd, .'?'??' De eerste 'periode van het wachten is voor do acteurs in do studio afgcloopon. Do opnamen beginnen ! i IH huis vcrlatm", ontploffing en ineen storting", t-n andere effecten \vouloj» ??gerepeteerd. Het huis Verlaten is eolivoudjg: do gang van het studio-ge bouw word l doorgewandeld, do voet stappen op den marnieivn vloer schal len, do buitendeur wordt geopend on gesloten. Voouiat men hot wcc.t, gtaut dit alles op de plaat en hoort men reeds .dtior den luidspivker het pltuitjo ..torugdriuüen". d.w.z. men hoort pre cies hetgeen men een'minuut tevoren gedaan hoeft. 1)4; ontploffing is lastiger. Gelukkig heeft het studio-gebouw cel l kelder, ilieii uien langs een st cciicn liiip kan beii-ikeii. Oiule kisli-n eii ciuniórx zijn steed» v«u»rra»lig en IH-II gi-oote Turkscb'o tiitni huil zich gewillig kas tijden om later don luisteraar* de illusie der ontploffingen te vci-scbaffeii. Jij shuU een paar maal op de .trom en dii-ect tlaarna gooien jtillie al dezen runiniel l:i.n«s do keldertrap in »le die]>to ! -Aldus het bevel van (leli n.'gissour. Hejsiiltaat: een oorvi-inbiovettd luAvaui. waarbij Imoren en zien ? vorgmit en-dat ovonil'ón nei-geiis ««p lijkt. Na oeiiigo malen ii-potccivii (4111-1 niét ièr ! zucht een liejiuird mede werker) pint liet iiioiie lichtje aan. ten teeken dut du. tocluiische stal' d liiin'p. goedkeurt. U]manie! Kn het spe] herhaalt zrch vóór do laatst u maal. . Het eigenlijke spel begint A 1>» na vele malen overdoen on expo?rimenti-eren ilo geluiden allo zijn oi)geh(jmen, biïgiht het eigr-nlijko spel. Alles geschiedt nu alsof het om oen uitzending ging. Do rondo 'lichten buiten do studio zijn aan en ,.Klilte" is hut parool. Do avte\u-s, die na tfn eerste i:eriode van-wachten- nng vaker hun geduld op do proef zagen gesteld, mogen zich mi eindelijk aan lum dra matische taak wijden. %üstaan om de microfoon geschaard,, do manu scripten in de hand, .en de moord in Wallstrect is aan den gang. De mi crofoon is het middelpunt van alles geworden en in do studio bekommert ' men zich orn geen enkel geluid meer, behalve dan do weinige gewone ge luiden, zooals het belletje, do zoen, R l A L T O CEINTUURBAAN bij het Sarphatipark, Tel. 23488 Vanaf Vrijdag l Februari ELKEN DAG 21/,,, 71/-, 9V8 uur, (uitgezonderd Zaterdagmiddag en Woensdagmiddag) ZONDAG l1/-, 31/*, 7'/2/ 91/, uur: ROP t l «K ?i»»: .v MET CMAM.E8 FARREU EN CMARB.IE fttgCCBJCS MARGUERITC CMftlMMBU. GBEGOQy RATOFF-WAUER WOO EB1 Jnwwunt-OttftLa afiOGCTS PQODUCT REGIE * QALPM MURPHX GEEN TOEGANG BENEDEN 18 JAAR Pajebio" Jeugd-Bioscoop in Rialto, ~"" "*'?' DIRECTEUR:;'A." P. DU M Zaterdagmiddag 2 Febr. en Woensdagmiddag 6 Febr. 2 3 uur: Wegens enorm succes geprolongeerd DE EERSTE PAED AGOGISCHE J EUGD-GELU l DS FILM DE GE LA A R S D E KA T Het mooie bekende sprookje als GELUIDSFILM is alleen reeds een atiractie voor Uwe kinderen. Verder een uitgebreid leerzaam en komisch bijprogramma zooals wij dat aan de reputatie van onze reeds meer dan 13 jaar bestaande Paedag'ógische JEUGL-BIÖSCOOP verplicht zijn. ' ' M ? li .n. );i (l 'J1 ir1 er Ui n r *.' ln r s oom stastok heeft zooals u zult weten, die franschen voor 'n raar volk versleten. ach, weet u, die man wist er .niet zooveel van, hij had nooit in de uitkijk" gezeten. . de deur die open tfwil r»f de oorvijg.' Die 111-nie.n de aoteillt) Zelf Voiir liuii reketiinK, muur voor de aiulei'e? zorgt de hfiixer. die zorgvuldig zijn pinten gefangRcbikt beeft en ilie naunvkéurig door lichtHignalenaAnde net ei U-H i n dt? utudio to kennen geeft, wanneer een be paald geluidge.f f eet aanvangt of afloopt. Alles is in actie; de acteur wacht op zijn teeken, dt> regi«8Mir wisHelt signa len met'dit technici, de mixer com mandeert den technische u ntaf en de omroeper wacht, zijn'beurt af urn in ,de handeling Van het spel te treden. Niemand boort bet eindresultaat. Miii(Utt ii'der zijn beperkte taak vor^ vult.- Mojir bet geheel dat is do illusie. Waar de regisseur twijfolt, wordt balt gemaakt ett het guheeï, gemixed en al» n«jg e»'nso.peen nieuwo pliuif» vastgelegil. Fouten wordon hemteld, effecten verhoogd, vondsten uitgewerkt. Kn dat alles, ciptlat, \\ straks, kritiseho luisteraar of ge, geliMivigo", zoeker" dan wel realist" zijt den moord in Wullstreet in optima furnia te genieten zult krijgen. PAG 8 DE GROENE No. 3009 PAG. 9 DE GROENE No, 3009 "t.