I I * - t Muziek Tooneel Concerten in de hoofdstad CONSTANT VAN WESSEM Hans Gruys M KT bi'|an-4st.-|linii heb ik van liaar eet si c op treden a l' de ontuikki iin« van ?!<?/.«? jonge ?Ncdorlaildsohe /.'ingclVS gevolgd ell icilcfe maal \\as In-t verheugend Ie kunnen ronsluleoivn. ? lat hel niet u- y».,-| gc/cgd is |»« beweren, dat wij in haar een van on/e beste votirdra'.'htskuiistctmrcsscn van het lied /iilli-ii hc/.itlon. Haar concert /u t crda ga vond in do KI. /aal t'onoortgt.lutuw /al daarvan u v l de laat si o twijfelaars hebben overtuigd. Hifi* is oen kunstenares aau hot woord geweest, die zoowel do gave VHM do juiste d iel ie als van den juist -.MI MUI;; hiv.it i«u zich op ? lat terrein meer ««u meer volmaakt. Alleen Horthc Sorooii evenaart haai* daarin. Huns Uruys is ni<>l alleen oen ..disouso", maar ook oen waarachtig zangeres, die zoowol sterk expressief kan wc/cn ia hcl-liuuioristischo als in liet dramatische lied. l laar stom is niet groot en heeft hier eu daar nog iets sohcrps. vooral in de hoogere tonen, inatir zij weet niet liaar stem prachtige dingen te doen. llnar gohoolo' sullig heeft trouwen»* iets. dat boeit door treffende wendingen en intonaties, die o n/e aan dacht gespannen honden, Xoo'n lied als ..('olcbritiU'' van l'iepoiihrock -?voor mij een vun do hoogtepunten van don avond het was moest oi*lijk gc/.ongcii en voorgedragen en hleef «nis hij. Van haar groot talent om een lied te zoggen". daarvan ovoiluigdcii ook de dtte Fables" van l<afontaine. op mn/iek van ('aplet. Kn dramatisch . bezit'haar'.voordracht ook een moot c suggestie. /.oonls in du liederen van Alban Horg. Hans (iruys hohoorsollt het gohcclo register del' gcinoedsbowogingon.' Haa r programma bracht behalve van do.Spauusolio kerstliederen van Nin. de eerste uitvoering van oen di-ietnl l'ast ooi l*-s van Hendrik Andrie.sson. fijne, govooligo rnn/.ii'k. «Uu-h van expressie minder sterk ??n van In-t nieuwe \verk van Kavel, diens drie liede ren van l'"n (juifhoto aan Inlichten. Hoewel aan vinding weinig origineel is het ..Chanson a hoire". het dordo Van de/e liederen, Voorbestemd eelt Sliofosstukjo to wol'deli. het JS Wel '/.eer ..Spaanseh" ? ?n Mejuffrouw (irnys moest', liet herhalen. Alles l>ij cikaar weid liet een avond van groot en verdiend succes voor de jonge zangeres, ei-n succes, waarover wij ons verblijden. niet een programma-wijziging: in plaats \an het aangekondigde concert van Dvoivik. spoelde hij het e diii'-concci't van lïach en het bekende concert van l'aganini in D. l'rihoda is een groot violist. daarvan heeft hij ons overtuigd. Hij is ook een per soonlijk violist en men kan in persoonlijke dingen spoedig van inoonin^' verschillen. Xijn Uueh-vorlolking mist wat men .,klassi« k" plecht te nooinon, hier en daar stoort een bepaald moderne willekeur. Veel meer trof ons zijn vertolking van het concert van l'aganini. waarin /.ij n lyrisch-rhupsodischo kwaliteilen een beier terrein voor hun expansie vonden en dat hem ook veel beter ligt. De/.e voordracht werd dan ook /.eer boeiend en loonde ons l'rihuda in al '/ijn krueht en kunnen. * * * Als 'oei'sle uitvoering slond verder op hot pro gramma do snit e ..Uiltier aus Vngarn", van Hola Bart k, oen vijftul kleine stukken, voor orkost beworkt «>p melodieën, tlio hij rowls vrot-goi' tot klavierstukken bewerkte. Ken aangenaam mu ziekje zonder veel pretentie. Die Kunst der Fuge B ACH liet ven onvoltooid werk uil /.ijn liialsle levensjaren na, dut tle alpliu en ome^a van / ij n eontrupnntische kunst /.on jiuan worden. Daar in behandelde hij in een o vvr/irh lelijke schrijf wij/e. die aanvankelijk niet pret'ies liet vaststellen Iioe hij het xieh- uUjïevoord daeht: ietlere stem staat op een anderen notenbalk genoteerd, eenaantal fn^u's in alle mogelijke vormen van hun Ontwikkeling. Vun dit werk, voor orkest en orgel gozut door Croi^er, hebben wij onder leiding van liermann Sfheirhen l'onderduguvorid in hot ('oncèrl gebouw een uitvoering geluul. als eerste derunnde l'aehherdenking gewijde concerten. Hoewel niol in xijn geheel gegeven een aantal bewi-rkingen xijn weggelaten stelt hel zoowel aan de uandaeht van den ingewijd.' als van den eenvoudiger» toe hoorder een', hoe Ie opgave. Men krijgt hier wel liuch in '/.ijn uiterste abstractie als enkel ,./.ingendo beweging" te hooien. Hier Is h ij do absolute moester d-r contrapuntischo ontwikkeling uit oen enkel aunvungstlienm tot oen rijk «m gevarieerd stonnnongoheel. Wol wcrdhot vei-staan hcvoitlvrd doot een interessante instrumentatie, afwisselende groepen van instrumenten, meestal gecombineerd mot orgel, maar het was. met alle waardt cring, een hooien- avor.d lang wel vermoeiend, men huil mot minder opeens ook genoegen genomen. Concertgebouw: Vash? Prihoda het y.ondugmiddugconcert in het Concert hoorden wij den violist Ynshu l'iihoda. OPGEWARMD TOONEEL Henrik Scholte EKX foto vun de affiches voor «Ion Arislordamsehen Stndssclutnwburg. «le/i> week, KOU U de oogen hebben il*i--M uitwrijven, '.'l-ecies dat drietal hing er twii.i ^ jaren geleden ook: ..Kreulokeu", l'yginulion", .,l>rieki»ningena\«»nd". Muur dat was in den tijd dat «Ie Amsterdiunsclie families er nog een eer in stelden, een tooneolproiniêre bij te wonen, /jjude dit oen gebeurtenis die dagenlang word voorboivid on «lagen later nog bepraat. Vader trok er na den eten plechtig zijn pandje voor uan on stuk /ieh xijn y.ilveron brnilofts. cadeau in den vorm van oen bril huilen dasspold op den breed gostroplen on /.eer gedekt en dus. Moeder logde oen shawl over haar schouders voor de kou on droog boven do ruchus van ham* japun et'ii fluweelen katlebundjo om don hals voor de rimpels. Naar Freuloken" mocht misschien du jongste spruit moe, mits met een brecdo, witle boord boven yjju blutuv chovititjo en 't»oa y.oigvuldig gevonwi'ii schoono '/akdot.-k. Naar ..l'ygmalion" mochten do kiudoivn niet mee: ton eerste was Shaw op y.uhy.elf al buskruit en daarenboven was ..I'ygmalioif' nog hot stuk mol hot beroemde leelijko woord. dat zelfs de (Jroeiio van die dagen nog'alleen maar met süppoltjcs voor do klinkers zou durven schrijven. Kn ..Driekoningenavond". dat was hoogtij van hot lootieol, «laar galmde Jloyuards y.ijn vorvooido driften uit in het ..Mu/.iok. geef mij mu/Jek", daar Iriplu Magdu Janssens. nog y.oor Vlaamach van accent, over hot toouuol. in do straffe hoo/.en van Viola, daar y.ong mevronw Hoyaaids don'xioloadel van Oliviu on tussebotidoor bulderde Jlubert Iwiroche als een kalkoeiischc Tobias on Oscar Tom-niaire mol y.iju liooscho stem on y.ijn rnstt'loo/o boenen ging stelt loopend mel den roemer in /.ijn hand van boompje lot hoonipj** als Jonker Andries Jtihhcrwung. Dat waren avonden. Waar men gaarne hel timmeren en kloppen aan de decors achter hel gesloten gordijn vergaf, want men wist dat hot loonoel oen spel van entre-ueton, was en ..Driekoningenavond" had xestien kalme clmngorm'iuvn. Kn als «Ie oude Meyef van Jiuoiu als hot bruim- patortjo do rij der dansenden gesloten had. dan klapte men.... o niet luidruchtig, muur mot hart voor de xuuk on liefde voor den romantisch»-n glans van het tooneel. Zondagskunst in het platte, (ftuigsclic leven van loon. Er i» veel veranderd. Jn oen desperate drift tot hor-oriönteorinfr begint heb toonool. en «lullig ook in ons land, y.jjn nieuwe, /ij hol misschien be scheidene, pluals lo vinden: rrw niet inoer tle ? ui! ing vun scen'sche illrsie en in zijn besle specimina gelukkig nog altijd do meest dirooi-ont roerende. Mot tooncol dat conlact gekregen heeft niet de realiteit, ook /onder ..realistisch'1 lo /ijn. tooneol dat verstaanbaar ca boeiend is voor wit-, mot y.ijn bnenon op don prond staat. Xiot moor het tooncol als' oen linkolondo speeldoos van romantiek, die hot toch slechts mét zulke onvol komen middelen kan geven. ? Mcnschen. die dofi to hongeriger y.ija naar mal «? zij niiack'r te.oton hebben gekropen, voedt men echter nie-t mot opgewarmde kliekjes. Ovui..Freuleken" mag ik niet mco praten, want ik hob den moed gemist om hot to gaan zien.... er konie wat or van komt. Pygmalion"..';. woos eerlijk. wat /,cgt do/o knap on vaardig in ulkuur ge/etlo truc van het bloctneamcisjo, dat damtr moest worden, u nog? js dat nog/son dramatisch hoogte punt, dat de arme Kliza ineens merkt dat de verwaande professor lliggcns haur gevoelens als .vrouw.te kort godaan heeft? \\'io'schrijft nog een scono van oen hooi bedrijf tuss'chon twee niet waarlijk levende doch kunstig (»pge/ctte meVischen. waarin pix'cics geljcurt wat KÜ/JI /elf'met óón gebaar, n Is zij lusteloos in haar avondjapon ond"i KUNSTZAAL VAN LIER ROK IN 126 = AMSTERDAM DO O R LO O P END TENTOONGESTELD' KUNSTWERKEN VAN J O N O E HOLLANDSCHc EN BUITENU M£&STERS don schijnworpor staat, reeds aanduidt en \val dan twee anno creaturen nog rens breed-nit moetrii spelen /onder dat wij er ook maar iets van kunnen gelooven, al spelen /ij het nog y.oi> knap. liet ooni^o wat ik dit koor van l'ygmation opgestoken heb l» do merkwaardige oonsl-atcerhig dat Clial'lollc Kohier, dit vroeger hot" sprotjc ? was on die men niet graag y.oo maar als gmnito dame" aanvaaiddo, nu ineens boter bleek in tle latere gedeelten van dove. virluoy.o rol dan in het begin, en dat Is oen doorslaand biwijs van do oïlorme wilskracht, waairnoo de'/e. actrice haar weg baant. ..Driekoningenavond".... dat was eigenlijk een Itiest geval, tiet is «euwig jammer dat do constellatie in on/o toonoohvoreld aan Haalbont do gelegenheid ontnomen hooft om dit mei stenvork van lloyaaids' regie nog eens waardig ton tooneole to voeren, M'at hij een paar jaar geleden toch nog kon. De bezetting was thans y.oo /wak. dut hot stuk doorgaans op zijn eigen feestelijke atmosfeer dreef. Kr zijn in Shakespeare nog altijd scènes die men niet kan ruïnooren. Maar het was droevig dat Suaiborn. eertijds oen onovertroffen tragische Malvolio, nu do rol van Bibborwang had opge nomen, waai bij hij onder do maat van Tourniaire bleef, want dat is mot een trucje als hot oniioo/elc pulken in don nous, tegenover het zenuwachtig truanikon aan oen gore haaisiieit van Tourniaire ? roeger, niet gedaan, evenals Cor Jlormus. hoe »enlienstolijk ook. onder de maat van .Saulborns ?mlc rol bleef. Kn dat Flor la Koelie niet -aaiiors vu s dan oen zeer zwakke doublure vaa zijn vader. venals llonriotte Dommink woord voor woord u in elke intonatie op mevrouw Royaards ingesteld leek. J l et was Shakospouro, alles gttod en wel. ? n .Shakespea,ro is oen vrecmUe klank geworden i» onze planken. Maar ook Slwkespoare hooft ja rochton, al heeft hij dan geen auteursrechten ' «eer te eischen, Waardoor iedereen hom in allo ? 'iistandiphedoM spelen kun als hot hart er hom i ? -e drijf t. Maar de rechten der eeuwigheid, waaraan ? 'oen ecrstckluu toonoel kan on mag bcanl?-?orden! :oscopy Marie Bell en Pierre Richord in Ie grand /cu'^vonjFeyder («oxy.^Amsterdam) U g«>-f.^^« ? ' ' ? ' ' ' ? lusschen camera en schrijfmachine L. J. JORDAAN D .!«'?> ik ' iLinks P/i. la Chcpcllc, in het midden Charlottc Kohier en Albert van Dalsum in Pygmation" PAG. 6 DE GRÜNENo. JCIJ i-U Capra-Riskin: It happened one nighc" (Tuschmski, Amsterdam) E zaak begint langzamerhand te klemmen: meer en meer draait het lot van een film om. dien zwaarst miskenden mensch. «Ion arioschrijver! Daar was een tijd dat de film-, ?ucent tevens soorriri.st en regisseur was. J lij >»'»eldo een of ander zot verhaaltje op eoa vlo papier, dat hij na do eerste scène promptekwijt raakte on draaide verder do heolo ?i-ie uit het hoofd, met improvisaties a ciis<<n. Dozijnen drama's on kluchten werden i de wereld ingoschopt en de gedachte, dat nog eens goud zou willen betalen voor oen manuscript, had dertig jaar nondig om rijp >v < 'i-den. . '. >tr nu schijnt het'dan zoo ver te zijn. Nadat aan alles geschaafd en gevijld. hoeft* ? tot* hot ?-? niet mooier kan -aan de fotografie, de ?n-seéne, do acteurs, de muv.iek, ja "zulfs aart ie komt mon blijkbaar op de sluwe idee, ? j! alles nog wol zon aardig zou zijn, als liet : <-n doel had. j>u»it ons niet hard on .klei?. "d sproken over déze lange porioih*, waarin '?iidrukkingsvoi-niomeigenbeSvusthoiil vocht... ? M'en boeiende. Kpannenth: jaren -.jaren'. ';??' de vorrafsingoJi van tcclinischo en arti.sli,*ko '-'?n don bcs(;hoiiwoiMlormat(! iri beslag namen, '"?i-i do adem verging en do tijil T»ntbrak hot Vl>>" aaa hot. JU)l'J?'Vto toetsen. Xu do . ' ' Ktcirm vaii, jui«'h'*nd bogrfi(4o ontdek'?;'- -hijat In willen Inwon on do hoofden wat '?'? /-ijn gewonlen, begint de vraag naar hot . iiiii> zwaarder te-wegen. De paar schabtonon. ? wmirnaar nieii jaur-in, juar-uit di: productie fal>soeneerde ea listi-.'lijk camoufloerdo achU-r al-maar niuu.w<i trouvaillos, zijn /.outjos-oaa tot don draad versleten on. de film starit thans als iedere andere kunstvorm vont* don dwingimdon, naakten strijd om do. idee ! Dn vraag: w il. mrst. dit fani'-nsu nieuwe. matitriaal aan t.e. vangen??dringt zich ino,t den dag nadrukkelijker op on daarmee, zijn de, barunswoeen aangevangen van dn g«h«>orto eiinoi* ni<:uvve nutns::hensoort: fl«n kunstenaar-scenarist. Tot nogtoe was «Ie mamiscriptHc'hrijvor non wondorlijk amphibio ? or>n soort uinbf>o.naur-niot'hiv<mlio. Hij behoonle tot den vaslx>n staf der studio's, was als geen andor thuis» in do oisohon on knepen van biidrijf on techniek on dru.if als zoodanig op zijn handigheid on rouüne. J let gold hior oen tioriLinuheilrijf ia gang te. lioiidon on van de heereri d««r Story-Dcparl.tnrmls w«!i'd niets anders verwacht.' Van iofleii; Urrlinisirho of artistieke, .niouwiglioid op do hoogU», htverdon zij -rriofc do regelma'i^hoid van plichtsge.i.ronwtt Ijeurnblen rnanuscriplen waar in alles wat'.Imt iriiiliuni kon opbitüi^en, was ver werkt. Tut d«- koek opivutkLe on b<;l. publiek 1<<'ekenen van onrust bekort to ve.rtooniiri.... , , 'Kr is g.-eh «Mitkomori rnei'i' ruin: 'ervaring en rouüne ino'leii wanl-n iift-tln-ti, dfior liors>rris en t;ijenl.. U-! ni-in, die in /.'ju ..burerut" fihri!.riu:K (.ui ,o«!»ir v.jrhïinltji' Maiiierifla^nste. diont te word«!ii vos'.vau'Jttsii d tor ieininl. diu <«;ri? ?liisl/urin kaii o.oinMOM«!e.rou tot oen bo.;ieiidii opijonvolgiii'^ 'van verwikkeling, clirnux on ontknooping PAG. 7 DE GROENE K-o. 30(0 ... .kortom: door den anrt-iir. Kn tlaurmee is een nieuw ontwikkelingsproces in gang gezet, dat oven moeizaam zijn voortgang /ul hebben als het» tthnon-xelf. Want de ni«-nwe man de. fihndichter moet y. ie h eerst geducht inwerken. Hij moet het instinct en de vakkennis he/.itlciu /onder welke zijn c«uicepliew waardeloos y.ijn immers: zoo goed als do. schilder y.ijn verf. de beeldhouwer zijn klei. de dramaturg zijn ..toonoel" moet : kennen, zoo goed moet '.de filtn-uiitcur do film bolieci-Hclien. l (ij inoel. lei-ren denken on fa.ntasoor<in in film"' en het behoeft geen betoog, da't dit ullos wacht op een komende generatie van schrij vers, voor wie het cinematografisch medium geen geheimen moor hoeft, J lot is een tpiaostio van cultuur ~ ~~ x.oinils do dnunalui'gie er. door do oeuwen heen, oen is gewonlen. Ivu hot schijnt dat wij thans op het belangwekkende, punt zijn aan geland, waur de/.e. gowiehtJge interne omwenteling aanvangt. . ' ?Dn l'aramount" kornt b;anó..nkort uit aiot.0011 film ..(/'rinio wil honf. passion", waarin het probleem dermate scherp werd gesleld. dat de. autuurfs) niJi'uis.'ript eii realisatie geheel in n hand hielden. Ken tltihiHi- in de filmhistorie, waarop wij te zijnor tijd terug konten. Kn hot opmerkelijke in do film .,lt happoaeU one night" is. dut het manuscript dilniaul de bij/.ondero oor genoot e«-her bekroning. ??en loekeii d«'s tijds. da:t hot scenario n i «tt. n slag in het middelpunt der belangstelling, plaatst. Het lijdt d;»i i »o k geel i twijfel, dat het scenario ?in.dey.if voortreffelijke film dr sjiil is. waar allo*. onrdru'iil. Wie sliidif* Wil maken van ecnexeellont ge.schre.ven filnt-rom.'ince. lies(uden«t «lit niorkMijohardt's. ZcnuwtnMcttcn V Mijihardt s Laxcertitblcttcri. . M.jnharJt's Maagtabletten . . . Mijnhardt's Hoofdpijmablettcn' . . . 60 ,'.Wat M ij n har d t maakt is goed;" 75 et. 60 et. 75 et. et. 2: n g, Ili, t h: < l er ?u '"' .n ?n ni ' ?ir 1! ln r. '.e