De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1935 9 februari pagina 6

9 februari 1935 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

-r ^- * * Boeken Schilderkunst l WAGNERIAANSE TRUC Albert Heiman Francois Pauwels: De Madonna van Juan-les-Pins (Scheltens en Gilcay, Amsterdam) D IC laut ^middeleeuwse l roitbadours. ~ om niet direet bij de In-er l'auwt Is te beginnen. - - waren merkwaardige lieden. Xe hit Ideii er oen soort van kuisen verheven madonna-ideaal op na. dat zo projecteerden op een aardse vrouw. die 'meestal karig met haar gunsten wis. omdat. ?/.»? wél wist< dat het verlangen do dl-hlkunst beter voedt dan de vervulling. De samenhang tussen deze tiitt indelijk niettemin op verovering , «m bezit" gerichte ATouwcndionst en do platonUcho. verheven madonna-cultus die juist in deze dagen hoogtij vierde, valt- echter niet to loochenen. Juist verlangen en onvorvuldlioid schiepen de goddelijke symbolen. Kn nu wij nog immer in de sint periode van dio roemruchte nmhtelcemven leven, houdt ook iedere dichter or nog zijn madonna op na, in z\jn voor stelling hemelhoog verheven boven liet lust-object vrouw", maar in lo realiteit niets dan do af splitsing van oen enkelvoudig idoaal. werelds en goddelijk tegelijk, kuis en wulps, bereikbaar en bovcn-allcs-verhoveii. Do splitsing is geweld dadig, oen kultuur/.iekte: ?/.«» is eon moedwillige deling van hot moedeiMdeaal in twee wenscomponenten: de onberoerde maagd on do volleerde hotaire. Men is gewend ?,e «Is volslagen tegen stellingen, elkaar vijandige tuuchtcu te lu schouwen. Kn wanneer hot do een of andere «lii-htèr dan wol eens gebeurt dat hij deze beide einanaties van eenzelfde oerverlangen weer' to dicht bij elkaar brengt-, dan ziot iedereen lichtelijk verbaasd, zo niet grondig-goërgerd op. Niet voor .niets heeft de grootste psycholoog van «loze eeuw dè/o splitsing Die uIliicuKtMtc Krniodrigung des Lieboslebens'' genoemd. ? Dio oude troubadours zijn vandaag dan toch nog ergens goed voor: zij hebben ge/.orgd voor do precedenten welke de hoer l'auwels hot recht geven oen van de heldinnen van zijn roman tot ..Madonna van Juan les-1'ins" te stempolen. zonder dat hij het nodig heeft zich to beroepen op eon zo uitgo.«l;tpeii ??olloga als Dokobra. die precies wist wat hij aanhaalde toen hij ..l.a Madonna des ' Hlcupingj*'* scbroef. of op Wagnor, dio dey.o splitsing 'tob systeem in zijn opera-hoeken gemaakt .hooft. liet ligt voor «Ie hand. dat- lang ni<et iedereen iots Mudiiium-achtigs zal viiulon aan do niet eon Kiiooduanl gehuwde <ieg<-|ijk«> dame. die liever' alle onrecht en verdriet duldt dan haar huwelijk «raan to g»-v«-n. en die door dit voorbeeld do eigen lijke hoofdpersoon van het. bock, do lichtzinnige, zwakko levenslustige i advocaat. "-Oston «ervoor liehoedt een «oweiie misdadiger to worden. Ook inzako Madonna's valt over de smaak niet te l-wisten. Foitelijk is het geval van dio verheven dame ook vaiii/eer ondergeschikt belang iu hot boek van do heer l'amvels. liet is niet erg voor do hand liggend dat Oston juist dooi- haar aanwezigheid in het ntulermaansu een beter mens g.-worden is. of behoed is voor de fatale stap in do afgrond. Dat is een, kwestie van goedgelovigheid'-. Maar toogigcvon: bij eeu madonna hoort óók geloof. Veel meer <l«n liefde. Kn de oi'rstiionooiwh» (uirilinalo. deugd be/.it Osk-n in lioge: mate. ICerstons «lab bravo burg'-rlijko geloof waaniioe ineti hot zo ver kan brengoti: dat hot vlees beter is dun de botten. en dat de botton botor zijn dan volstrekt niets. 'IV n tweede: dat la-t t ooit prettiger in te sloteen met d« gedur-lito ik ben oen goed mens al weten jullie'het ook goon van allen," dan met het volle vollo-bewustzijn van zijn «*igon zakkorighcid. Als Mr Osten dan ook aan het eind va'n zijn l^atijn is, en in ooit bekend hotel te Amsterdam, r:-' de diroctio zal dankbaar zijn voor de reclame,/ oen poging tot zelfmoord doet. dan is or geen . 7.weeni van objocbiève herinnering meer,aan de madonna", maar wel een vage satisfactie dat hij dan toch maar boter is dan zij en alle anderen weten. Zoals altijd is ook hioi- onmogelijk meer ile grens te trokken tussen noodwendige handeling on pose, tussen zichzelf-willpn-overtrocven on gedwongen-worden-tot-het-uitcrste. , Wat het incesttowaardefen, valtinditboek.isdo natuurgetrouwheid waarmoe personen on situaties iHteehroven zijn* De auteur deed goon moeite ze tfi construeren of, te vcrantleren; hij groep z« uit de' werkelükheid en gaf ze precies .g»'lijk hij ze daar aantrof, niet beter of Mocht or. vooral niet mooier. .Ms rotnuiitieus zoekt hij felle togolistollirgcii. maar met de zokorhi id een vi-rzooiicnd resultaat te zullen vindi-n. Klko regel over het huwelijk die hij .se 11 rij ft. getuigt van zijn skcpsis ten op/.ichtc van dit saerosaiirtc instituut, maar het slot van de geschiedenis is toch. dat de ..madonna" bij baar porvorscling blijft, en de lichtzinnige Mr Osten in de veilige, zij het- onlioftalligo armen van zijn vroegere echtgenote terugkeert. Bij niet al te strak holmndi Ido romans komthet vaak voordat het bijwerk veel sterkere aceenten bex.it. en daardoor een sterkere indruk maakt dan het eigenlijke hoofdbestanddeel. Ook in dit boek zijn het twee nevenpor*-oiu-n dit» veel sterker bij blijven dan Oston of do tamelijk amorfe dame die hem tot ideaal" dient, liet zijn het snullotju Olly en de oude Joodse handelsman die de ver standige, vader is van Oslon's stagiair. Beiden hebben veel meer persoonlijklu id". in do romantechnische zin, en veel meer eigon-levon dan alle andere figuren uit het boek. De uitbeelding van Olly's leven in do ochtenduren van eon wille keurige dag is stellig het beste wat ik tot mi toe van l'amvelfi las. on hier is zijn bekende vlotheid geen vluchtigheid meer. maar een met .élégance zoggen van zeer juiste on sehorp-gozieno dingen. , liet te berde bretigon van de Semitische techtschaponheid van do oude Seotnum is een vondst dio uitstekend werkt, ik vermoed vooral als ajitidolum voor alle madonna'zoetigluid. liet zijn tenslotte de/o twee figuren welke imiken dat de roman niet topzwaar gcwmdcn is niet z'n fantas tische knthaj-si». al z'n veraouningstendt-nzen on" z'n moraal, dio natuurlijk op hun beurt weer de over-compensatic zijn van de kennelijke wollust waarmoe Oston z'nn grote en kleine wandaden bedrijft. Maar het is moeilijk zodanig te bemiddelen dat- partijen te ener zowel te andere r zijde tevreden gesteld worden, gelijk klaarblijkelijk toch de ed-ielin-jc was van dexe Wagneriaanse. Krlüsuug nwlt d;ia Weib".... * . ?' ? MMIMIMItllMMIIIMIIttMIMMIIMIMIIIMM ?" : ,.--.' ' ? Gedichten ^??HM^^H^^^^KÜ^^B * HET EENIGE GOEDE Anthonie Donker: Gebroken Licht (Van Loghem Slaterus, Arnhem) OM te bozitton en om in te lex.eti is oen goede vorzenbundel oon beerlijk iets; het is dikwijls moeilijk er over to schrijven. Elk vers op zich zelf is een volledig ding. Ken bundel" is in de meeste gevallen toch eigenlijk o«m raar samenraapsel. Ken bundel van meerdere dichters is voor m'ijn gevoel altijd nog eon prettiger bezit. dart van n enkelen. Onwillekeurig vergelijkt, men het onve.rgelijkbaro en wat als losstaand gedicht gewaardeerd zon kunnen worden, lijdt, onder dn drukkende nabijheid van schoonere buren. Want wit* van poëzie houdt, zoukt altijd gespannen naar hot allermooist.»' on hierna verbleekt do rest. (lobrokon Licht" van Anthonie Donker bestaat uit drio afdt»t*Hn«on van verschillenden aard. De eerste, m.i. bulangrijksto, bevat du -meer persoon lijke gemoeds.»rvaring«?n. van den dichter, do tweede, getiteld ...Scherzo", wordt door dien naam voldoende g»skarakto.t iseerd. de dorde geeft hoofd zakelijk gestalten van anderen, die naar mijn smaak niet allemaal voldoende doorleefd zijn en waaruit ile littuvator moer dan de dichter spreekt. In de eerste u f doe I ing dus krijgen wij den dichter op zijn bost: zijn genoKe.nho.id voor het leven, zijn huivering bij de kouduro aanrakingen van het lot. Wat w'ü. van een dichter zoozoer verlangen, dat hij ons nauwer1 zal brengen bij de bronnen van het aardscho bestaan, alsof hij het schynt to zullen ontraadselen, indien hot ontraadtielbaar waro , dat hij ons meeneemt op zijn levensreis zon dicht naast hom. ddb wüzijn warmte vofilotu verschoideno van de corste verzori' uit den bundel vervullen dit verlangen geheel. ' Uehalvo sierlijk sbylist is Anthonie Donker hierin tevens de'primitieve mensch, die zich bewust is van hot broze van zijn'zoo begeerlijke bestaan. Krach tige on welbewuste woorden worden telkens ondet1broken door aarzelingen, door kinderlijke vragen. Enkele gevoelens zijn zoo gelukkig in woorden uitgedrukt, dat ze verrukken. PAG. 10 OE GROENE No. 30|0 Beek louwers ALBER 'LASSCHAERT TIJDGENOOTEN Inleiding H KT is waar, wij konden ons meer be/L houden met de beeldhouwers en wij zullen voortaan dat doen. Dat wij z«' wat ver onachtzaamden is niet uitsluitend onze schuld: wij zien zo to weinig; zo verdedigen vich in bepaald opzicht slechter dan de schilders. Kr is een Kring van beeldhouwers, wiuir tentoonstellingen nu on dan door georganiseerd worden en wij hadden wol ootis het genoegen zulke tentoonstellingen te kunnen openen. Maar -toch hoo zeldzaam zijn do tentoonstellingen niet. waar de beeldhouw werken alleen bij elkander staand, aanleiding geven tot vergelijking l Meestal staan de beelden vreemdsuortig-vcrvreemd, en als wat arme gasten tusschon de trots-uitgcdoste schilderijen! Torwij wij dikwijls de kans hebben en soms zeker ruim schoot s de kans hebben, schilderijen te zien in i Iraaglijk-verlichte en daarvoor geschikt» ruimten. blijven de bccldonschuwachteraaninccn ongunstig licht. En zij moeten hut licht bobben,* waarin zij ontstonden, willen hun eigenschappen zich ont plooien. Kr zijn toch in ons land tegenwoordig meer beeldhouwers van bepaalde verdienste dan wij in lang bezaten. Verscheidenheid ontbreekt hun niet zeker niet minder dan büde schilders. Door gelijke verlangens bezield, zijn zij als dr schilders op verscheiden wi.izo bezig. We -hebben t «?* onder hen ook de romantici (zooals John Kaedeckei n is) en scherp-ingeslelde realisten, zooahOswafd We.nckebach dat is. Sommigen makel: beolden. die. z'oudt ge moeten zegzen weerkeeren willen naar do groote ruimte, waaruit zij onwillig zich afzonderden; de beelden van anderen hebbei ' ten eerste hot verlangen in hun afzonderlijkhoid die groote ruimte te weerstaan (de realisten). Wi hebben p totepeuters en groot-houders; welige» en. dorren; zoogenaamd eenvoudigcn, die dot. banale welkom zijn en anderen die een geheim van heb leven te verborgen hebben: wij hebber Runsueelcn en de kuisehen al hebben wij goei. beeldhouwers van een grootte, zuoals andcr<".' Do man. die de vrouw veilig weet van hè'' doods gevaar, waarin hij haar heeft gezien: ..Ver van do bezonde wegen waar wij onbekommerd gingen. ver van aarde's goode dingen. ? o kind. waarheen waart ge ontstegen, in overijlde vlucht. langs sidderende bliksemtrcdcn. «teil door de duistre lucht De aarde lag beneden, een kleine droom, een blauw gehucht, en in hut wilde, onmcetlijk wijde allén ging --d' óeno van ons beiden." Uit du derde afdceling kan ik alleen liet Rei ' t en volle- waardeeren. Ik vind i'u dio uitstekend-. maar mij n u-t duidelijk genoeg aansprekende ?? ? dichten den dichter nauwelijks terug, die mij u '? de eerste verzen was vertrouwd geworden. Ik vo l hem niet ademen in deze- avonturiers, zeelu . blinden, eenzamen, stervenden, bedolven?!! en g ? hangonon. Kr is iets ftoforcoerds in dezn moticv'-i.. Maar wat zorg. du kracht van den dichter li t elders en hij heeft immers zijn eigen gebied o> k gevonden en betreden? Toch zijn ook' de/.e f ?? schreven met dezelfde bevallige, Vlooiende weel 'e l van rhy bh me en beeld. Men vraagt echter van een bundel verzen ni-.t, dat. het een verzameling meesterwerken zyn wd: men is gelukkig als er n of misschien eonL'o vereen dit mysterieus, ondefinieerbaar vermom n bezitten vonken te doen schitteren tusschon d 'ii dichter en óns. Zulke verzen zijn goeden behoor--!» voor altoos tot de waardevolste eigendommen V;>H den mensen v tot de waarden waarvoor hjj leeft ??'n die. hem het leven bemind maken. ..liet eenige goede zijn de kleine dingen, na drift en werk n leed een licht solaas. naar'recht en wijsheid enkle vorderingen, een zonnig vergezicht, ecu morgenwaas, «en lach, een oogopslag??" ..Gebroken Licht" is zulk eon bundel en da»f: mede is, voor myn gevoel, alle .critiek''uitgepraat. 1 V"; O. J. KELK i-asseu die regelmatig vinirtbrongen. Wij hebben goede portrettisU'ti onder de beeldhouwers, maar niet de makers van een wezontlijk heroïsch portret en wij hebben, g.nm enkele* die Ma i l lol In wetdsuh* beid benaderen of die Dcspiau n oogcnblik kun nen doen vergaten: geen oog.-nblik herinneren wij ons bij eon vrouwenportret, zooals bij hem, hoe langTUaiu-aan een bekoring kan zinken uit zulk vrouwe.ng.daat. 10n hoe edel is toch, uit een sterk brons zulke liefelijkheid te ervaren! Kn <lan hebb;*n wij beeldhouwers, dit* het genoegen onzer hoogmoedige architecten zijn, het hoog moedigst genus onzer kunstenaars, die alles weten en alleen niet Hollandsen genoeg tieren op onzen tragen bodem! Wühebben do toegepaste" kunsten, waarvoor wij geen Duitscher noodig hebben en wij hebbon do architecten tegenwoordig, verachters van alles, behalve van zichzelven. en die oen vrij" beeldhouwwerk of liever eon vrij beeldhouwer behandelen alsof zijn bestaan een ?«mot is op de ktesche vesten onzer athletcn in do bouw-des-kundighcid (hoc- afzonderlijk staat daartusschen een bouwwerk van De Hazcl. dat ook als een rijk-versierde doos is i) We hebben. ik herhaal en wil hier niet misverstaan worden. 4oen beeld homvers, die ons gansch-en-al ver rukken (hebbon wij ook zulke schilders?) Maar zijn toch makers van ,.Tronies", die óns tqch niet verstoren, al hebben wij geen Hik Wouters meer, die den dans konden doen loven, schijnbaar nutetisporig on toch bedwongen, en die een klein \\\\d kon doen glimlachen alsof er iets over de rt'ereld ontlok, noch hebben wij een beeldhouwer. //Jó ualvmutisch-fatsocnujk bleven wij l) die van lo lokkende lust heb spring-grage lijf dorst model?eren, noch hebben wij een beeldhouwer, die van ion eenvoudige, een mcnschlijk koning maakt, zoot Is liombrandb de schilder dat deed. Maar wij hebben ?nzcbeeldhouwers.wien wij te wcinigeischenstellen. )ok wij moeten durven, zullen zij durven ! Waarom '?lijven zij ten achter tegenover den dichter, die .iet schroomt en tegenover don prozaïst, die :-»ekoioos soms wordt van stoutmoedigheid? Wij moeten ze een durven gunnuu, zullen zij < at durven niet stremmen en weerhouden, liet - «matwerk hooft van zichzelf een rijke woeri -mding genoeg; zullen wij ze verlammen, do '* <,'öldhouwt*rs in eon calvinistische vrees voor het unstwork? ' . Wij moeton tot den beeldhouwer onbeschroomd ?'urven gaan. Kritieken W; Escher bij Santee Landweer, Amsterdam ANNKEB ik zoo eenvoudig tnogolijk wou vaststellen wat in hot werk van Kschor verandert en veranderd is. on dat is oen i : .'rijpende verandering! dan %ou ik niet anders l ;rimm schrijven, dat het werk meer objectief op l ' oogenblik is, minder arcliaïseorond, minder 'i ;érair; dat hot als zwart-on-wit dus meer om ?? iizelf bestaat. Ken noodzakelijk gevolg van /. 'A'o vorandorihg is altijd eerst oen koeler worden. ?' " ontstaat door moor zolfbedwang.mindurvriji«-id, 1 '-en bepaald oogenblik, in oen. bepaalde jMnlodo. l '40 soringcit» vrijheid behoeft daarotn niet et*n '?'üvende t<> zijn; het Is zelfs no-.idzakelijk voor v; . 'Ieren blooi, dat oon \TOi»gotx^ vrijh» id. gowij/I ! opnieuw vcrsehijïxt. Oe zoudt om dit- alles '? do \-raag kunnen stollen : is er bij Kschor winst, ?'??-.'? minste» kans op .winst na dat, wat hij reeds i itcte en bestond? liet lijkt mij toe, dat baat «yinst mogelijk was. K ft welko? Tegenover hot scerende, dab dikwijls bij oen, schilder meer nnorinj? is of wordt, dan tolkcms weer noodlijko drang, kon Kschor on kan Kschor zijn ? onlijkht'id herstellen. 'J'c-gonnvor hot litterair»! /-t werk (oigonschappon van een antierc kunst ?:«.; dan de y.ijne is) zal Kschor in stuut kunnen do daden van hot «ligon vak duidelijker to "baren; het werk zal daartloor innerlijk'liirlijker worden. Verwachtingen, zooals de/e. lvf-n boniouwd. naar wat Kscher in het vervolg rnukeii. ? ?'"?J l' ; "«' ?!"? in ui '" ' ' D j. Dooyewaard en Vreedenburgh bij'Buffa, Amsterdam IC verscheidenheid der schilders is n der dingen, dio het ambt van den kritikus verrassend doen blijven. Kr zijn schilders. Teekening voor ..De Groene" van Ch. Roelofsz al» go hon zoo ton minste wilt noomon. «Uo zleh steeds miskend wation, omdat, terecht, hun work niemand intercs>oert dan hun zohvn. Zij zijn oenmaal, op eon v«*nvoiMWHjk«*n das- be^onn«*n , met iets mot verf t o doen-, waartoe geen onkole reden hen droef, on z«« zijn dat blijven do -n. iodoiin«n kont /.o eigent lijk. die wat met schilder kunst, te maken heeft: ik ken>r velen, die teuenover «Ie onvotschilligh' id ook der krili k te hunnen opzichte, zich bij gelijke verfbehand»-laars scharen on door «Ie menigte undefer middi'lmntiu.-n kundigon kunnen toeschijnen to zijn. Wij laten zo in hun onvrede rusten ! Kr zijn andere sehildors. dio beloofden, deden, nuiiiv ni.-t lang. \Mlhielilen. Siulke teloiirslelliiig«'ii kiimn-n ons niet meegevoel vonnillont'hun kunst toch ontaardde tot een dor skelet ! Kr zijn anderen, dio onmiddellijk troffen «loot* do gevoelens van hun hart. door -hun ontfoerineon. di«» juist konden uitgedrukt -worden door oon daarmee gelijkgaand schilderkunstig vermogen on zij rijpen t net' do jaren: zij zijn. dio blijven ! Xo zijn altijd gering in sr.'tal. .maar altijd ' klein of groot, toch een verzadiging <>f «!?? roem van oen land. Kr zijn nog undoivn.-dio. steeds teleur stellen, omdat, nu on dan. zij blijken bij mooikarakter, bij zuiv««rder lovensvorliouding of bij meer kvitisch toozii'ht <>f voi'Xoi-ging van zich zol\v moor to kunni'ti zijn dan zij gewoonlijk zijn. llun kunde van hot ambaoht «»vortreft dikwijls do grootte huniior ontroeiing. ' ? Konigszins behooron tot deze laat sten Doojywaaid o»i do Vroodonlniruh. dio nu. als daar gewono votschijninpon. tontoiitistellen bij ..Huffa' to Amsterdam. Kr' is otigotwijfold i-on- gewone. ambacht olijke vaardigheid bij beidon. Zoowol in «Ie schilderijen van Donyowaard ' als in de a(|uaivllen (landschnppon) van Vvoodonbxn^rh. Do/e laatste is op zijn best. wanneer hij hot meest nadprt tot Tholoii's tiant van zien on zijn: oen schuit in oen inham maakt dat duidelijk, on duidelijker maakt tot wat hij reiken knn do aquarel van een mannetje aan oon tafoh Vóór eon herberg (wol een roisaehotiK). ? Tot wat Dooyewaard kan reiken'zioi- g« hot best in oon détail vatiootv bloemtakje bij een gelend marmoron heoldjo, on'go ziot daar ook tot hoe eigenaardige fouten, schildci-lijk onredbaar, hy tegelijk 'm staat is. J let i» eon klein .takje, dat als. oen hultle.'voor het beeldje is neer gelegd en waar werkelijk wat innigheid in to vindon is. Dat is dus hot goede deel van hot stilleven, maar hoe foutief een stille venschilder van professie. kan staan tegenover een uitdrukking van de stoffen, ziet pc aan de schildering van hot golond. marmeren beeldje zelf. waar noch de "materie is .begrepen, noch hot wezen van zulk beeldje. PAG. II DE GROENE No. 3010 J. Scharl bij Van Lier, Amsterdam DIT werk. figuur bovenal, is onmiskenbaar Duil>fh. Het heeft alle geestilijko moi-itt-n. die wij sinds jaren in veel Duitse!» werk terugvinden. Het-'.Duttsjoho werk. zooals wij dat hi. r bedoelen, is steeds /«tnder tiv«-rwinning: de inak-.n' ziet geen gat in wat <»ok. liet i.* voj van oen Véflteton tobberij, ge riet dat niet allee«i aan iio kleur: hot heei't nooit do ruimte, die alle bevrijditig natuuilijketAvij.* eigen is: hot hooft nooit do overwinnende bekoring van iets. dat den .-tnakof gelukti-: lul i* nooit ..oppervlakkig' geheel-en-al. Minilat or altijd eon hnogmueilig wroeten in. x.ich /.elf stee«l.« medo verbi»n«leli is. Verwant wel mot de tneliseheli. lilijft' h.'t .««teetl-ïte Ver van het kunstwerk. ' l'l. DE VOORLOOPIGE' BEXOEMIXG 7V xr/Vt/»/,1»' '// tuf ///V/f///'/.1 hiuHilciTiwr in i /{. IV. Jfatuml IfoM tuin ti mlt' K < ra n imtr. Tiw»»1' tti'j is ifiil «?«'» Imil maler* r;r/Mio/»/ ntrlHnij »wh fin ImilmlitHilrr // «Vw tch'HrtdflIiritii ik t>ifnri* hri ntnf tut j. ilul /»/«i»i/x krcffl. 'ttir ik cru Innl lim.iciltirhL Jk icirt »?«? ro«rin i!»;t' IwtmkkfH. hrlilint rnnr cru run . no<i HMjclijk. T"n»i </«?»« ' -ktinl »/rr r/1//, ii'irw tl U alh'#' ten si^wtc tnimiti-tl ! Jfrt soti sijn.tfitt zij. n h'ltwnnla.n mïr-sij tillen h tni ?uM-jVirn inzonden tdjcn siilkf strli. nln fitcrdtt. zwifh-r prologen, ti'cc r zowlfn hilrii mnltrailt-rrfn- ffi gemakkelijk lir.l . unritlrcïiir »/rr<* bennrtninu zoufon tvryeten 'ran den Hfiniulrr. <in ilcn referenda r ia iwmrMchijnlijk rcnzrcr. run het runiltiriinn onder leltUmj IYI/I den hfcr J\. Westendorp. Deze Jiecrcn toch heMten dóór hun doen- in deze stink inwnnconden tle. mindertraardif/heid- ronr firn. run de IfoUttndfirhe kiinfitrnanrs aan het land doen roefon. Ten filatlo een f ojwirrhing. icnarniedc ik deze t/nat-nlie ft/slttil. Kr /« 'wij' (icm benoeniinii bekend, icaarjn ik stwele iicnoonlijkf elementen licb sim op' /m/r». PLASSCtlAKRT - «v 'm i- ^ ilir %'!M:l luie t h: fd« u li '?>' » ir' «?r -.11 'II III n r i! ii r. s i

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl