_; ?» r i t ?- ? { l l Lesf/e Howard (midden) in British ogent" (Thalto en 0/ympio, Rotterdam) Gén tweede benoemings?kwestie"! Vacature aan het Stedelijk Museum, Amsterdam TK'UKC'HT heb . ik indertijd do. musea 'go-' scheiden in domle en. levende, wat bet ..b«-«lrijf" aangaat. Kr zijn toch verzuimlinyon. die «-enniaal geformeerd, eigenlijk vo«»rgoeil gevornul zijn en onveranderlijk blijven: er zijn andere musea, andere voiv,anie|ing«'ii. die door aankoop en 't aanvaarden van geschenken sleeds in labielen toestand v«-rkeeren. zij deze labiliteit IlleeStul eeli toch aailgellunH* en collo, «lie doolbepa-ilde veranderlijk her-n de veranderlijkheid .'van het h-ven nabootst. Wanneer wij dan Amster dam als «b- meest-levende stad lics«;homven wat sehil.lcrkitnsl aangaat in Holland en wanueor wij «laarenboven gaarne .toegeven, dat zij ook in andoivn zin zeer levend is. dan spreekt bet vaii/elf. dut ile/o stad van zulk ' wezen. en zulke ge/indbetil e«-n iniiseiiin nïoel heblieii. dut eveneellS Van «le/e |i-VellSVi»|||eid geluigl. Hoewel ik. ook «lat spreekt -.va uzelf. «»p het vooral in «Ie laatst o jaren gehandicapt directoruut van den heer Uanrd in staat /«m /ijn kriliscli «>en aantal o|>nierkingen "i«- maken, geef-ik l«»e. dat Vooral in vroegenjaren, zijn bestuur-zieh kenmerkt»- iloor e«-n bedrij- . ?vigh'eid. die Wij el«b-rs mislen. !>«?/.«? b«'drijvigheid gaf gang aan de vorxametingen: hield /e lovend: veiwokto soms .oen belangrijke' li-nlooustolUng: was in allen 'gevalle wars van bel ..afgeleefde; was niet voldoende beducht za-tinheid dikwijls uit op bet nieuwe, deed «lus kennis niukeii met onbekende dingen (niet alle de moeite wuurd !)' Het .Museum was'daarenboven een plaats, wuur «'?«?!i periode in do Hollandscho schilderkunst on gedeolteiyk ook periodes uit andere landen (doof. de vorzainoling«>n jioendorinaker en Iteguuult) ton niinsto aangevoeld', konden worden., J let Stedelijk Museum W Amsterdam was in die opzich ten gedurende oonigon tijd een unicum in. ons land en dat wijst op verdiensten van den diroiv tour (ofschoon ik ni«-t .woel-., of d«*'hoorBuurd ooit V officieel de/en titel hooft gekregen). , Xooals ik schreef, hebben w«- in do laatste jaren in den 'verdienstelijken gang der zaken van hot Museum een soort. lung/.unic verlamming kunnen eonstatceren on ik zou onwaarheid-' schrijven. .Wanneer ik bi««r bow.?oitlo. dut .do oorzaak «lier v«?rlamming IIHJ onbekend is. In allen gevalle is, na h<»t .'afscheid van d««n hoor HnariL do plaats ..i«pon van lust directeurschap van dut St»Ml«'lijko .Museum. Voh- sóllieil u rit o n zijn daarvoor reeds in d«j w.»êr: v««l«- priiiijst'huppon zijn weêrinogolijk; Vele invloeden zuilen-wel hun oiidoraaiilsi-ho graVerij of Iriveiri-irdschi' getimmer zijn bcg«»nnonHf ga'inbeginnen. Ik zott nrit iinrlijk bier mijn mc«>ning kunnen piiblic«-«'reii over eeli uantnl d«-r stillicitanten, die d'ccn door ihualschuppelijken stand. do-andere door siedelijke relaties, de dordo d«ior sluwoii ijver, do vierde door hoogmoedige onkunde. do vijfde, rustigjes-aun. do/e begeerde plaats trachten te verwerven. Monseliolijkoiwijs hebben zij gelijk: het is oen ..aardige*', fatsoenlijke betrek king; zelfs als g<> in de diplomutie.e<-ns zijl geweest. Het Museum-directiiraal behoort tol de ..gekleede" ambten.... Toch boezemt mij mimler dan gewoonlijk deze In-weging voel belang in. Dat beeft vorsehilloitdo lu-ih-iiou. l-!i-n duurvaii is. dat ik onih-r «!«? sollicitoereiidon oen «inkundig«> hel» hooren noemen. die met ooii geil«-kt pruiltjo zijn gevoe|s«mkund«ten opzichte van wal schilderkunst is. zeker verbergt: anderszins, dut t o midden der undereii ik geen vind. die door kennis en gevoel bovenal ik in staal acht. grootere werking au n bet museilm. aan bet inuseuniheheer te geven. Uiatmij dusde kou/o van «Ion tiiekoinstig«*n directeur in dit op/iehl vrijxVol onv«>rscbiHig - - om «V-n ding steeg ik bier l«- paard <*n dal is. dat. mijns inziens. bel vun deli beklee«lel- van zulk gekleed ambtt«- eiseheii is. «lat hij tenminste genoeg'ka rukt er Verlóoiit, om /eII' li- lian«leh--n oll niet door unib'reli gedii'Ven en opge«lr«-von t«- worden. Want «??? is «'?én eli-nu-nt in «Ie Amslcrdumsclic woivld. di<> zich niet kunst bemoeit, waaraan te veel speling «?n'? vrijheid wordt gelaten on ik vrees, dat zulk element, ook bier zijn kortstondige trimiipheii zul willen vierenïzij hot niet rechtst reeks, dan liever holiondig-indircct. Ik heb don naam van 'dozen1 gloorden vVmsteiilammer reeds bij een undor.ogclcgonh«>iil menigmaal te noemen geluid; ik heb iiem bier dus niet te noemen. Hezo A nistordumscbo diplomaat nieeiit. als ware hij oen werke lijk Amslorduinsch patriciër, een zeker recht t«! hebben op Amsterdam en wut daur gebeurt. Ik zou de laatste zijn hem 7.00 i««ts t«« misgunnen, zoo ik hem eenigo werkelijke bevoegdheid dorst toekennen.1;-i lij is voor mij in een levende stad ls 'Amsterdam een verderf olijk instrument; ik hoop. dut. ik u dat niet ino«>r moet zeggen. Hoewel: mij dus d«» ko'uzo van doii niouweii directeur zeer rustig laat. hoop-ik. dat die keuze toevallig zul vullen op een man vun karakter (andere kwali teiten verwacht ik niet!) die begrijpen zal, dat loopjongen te u-orden vun een commissie, geen positie is voor hem. Ik ben dus zeer benieuwd naar de keuze, die Amsterdam wnchl; A ulsterdumsch gevoel kun toch maar ns te kórtséhiotèn in zulke zaken, hoop Ik. in «r» jnnr.... Muziek ?V^H* [Bruno Walter in Volksliederen van Bioscopy het Concertgebouw Liesbet Sanders CONSTANT VAN WESSEM Bruno Walter weer in het Concertgebouw MET bet Xondtigmiddagconeert is Bruin* Walter wederom als dirigent in bet Con certgebouw opgetreden. 55ijn terugkeer wortl met hartelijk applaus begroet, wel een bewijs. dat bij bier bij het publiek veler genegenheid heeft. verworven. Waltvr is een dirigent, die niet van elichéV houdt en zot» kregen wij dan ook van Brahms* «lerde symphonie een vertolking, diu tlogal afweek van wut wij onder Brahins" zijn gaan verstaan. Wij voelen Brahms veel meer als oen sprüV' natuur, ook in zijn muziek, maar Walter haalde uit dozo muziek allo toedcrhcdcn en verborgen guvoolsplaatscn, waardoor weliswaar hot tempo nogal verlangzaamde, vooral in het eerste deel maar die ons het werk van een zeer menschelijkcn kanttoonden, misschien wat te zeer voor onze Brahmsopvatting". Doch 'afgescheiden ervan of Walter gelijk heeft mvlsijn opvatting, het werd een boeiend stuk muziek, waarnaar men met belangstelling; bleef luisteren. Als solist trad op de Kutsische pianist .Alexandcr Borovsky, niet het pianoconcert Van Tschaikowsky. Dit concert, overbekend en dat ik. i»erlijk gezegil toch nooit genoeg kan hooren, kreeg onder Borovs ky's voordracht weer'een ander aspect. Hij speelde het streng pianisliseh. prachtig van aanslag en. verhoudingen, misschien iets tu klassiek v.-tn op vatting deze muziek verlangt m. i. een lyrisch er voordracht dan Borovsky ervan gaf ? nmar magnifiek als klavierspel bezien. Walte'r bege leidde, leek het, wat onzeker, er was zelfs een enkele maal een klein malheur bij een inzet A-an het orkest. toch werd de uitvoering een prroote triomf voor den pianist, die aanvankelijk de liefhebbers vuu Tschuikowsky door zijn ongeWofti- ti-ruglMMiding1 ? wat teleurstelde, doch door zijn prachtig spel-ten slot te het pleit won. ]Iet» concert Werd besloten met bet Meisti rsiligelvoorspel van -Wngner. Volksliederenavond van Liesbet Sanders LIKfSHKT SANDKHS beoefent eerigenre.dat zeer goed 'moet we/en wil het niet d«»or een' zeki-re twi'csluchtighcid (inbevreiiigd ln'«-n. Men ino«>t voor dit al zingend acteereii van volks liedjes n«-t genoeg actrice wez«>n om op bet jioilimn geen aetrjce te worden, liet is een bijna oiulefiui«?«?rbaar verschil, oen kwestie van pr«-cies de juiste muut te houden. Vvettc (iiiilbert wist bet en | jesbet Saindej's weel. .het ook. 7,'ij >ielei>H> het lieilje juist sober g«»noeg om geen tooiioolspeolsti r t«- Worden. haar'aeti^ ondel streept, g.-vft «-en uci-ent aaii. bet, Welkt, precies /ooals het Werken moet eli ook niet niér. l.n liet Verbaml niet het geheel is bet ook gén euvel', dat haar slein. litn-wel muzikaal. quu zangstem wal klein, wal Ie ongeschoold nog is. ja. dit geeft op s«immige ong« nblikken zelfs oen .naïeve charme. Maar dan moet I.ii shot Sanders oppassen voor de llebreeuwsche en .liddische lie deren.,die wol veel van do stcnfals -xahgstcm A-««rg«>n. want dan is er een merkbaar tekort. D«>eb dit is slechts een opmerking tor zijde. Wat zij Woensdagavond- verder van haar voordracht maakte was moestal zo(?r goed. gevoelig, geestig. raak. Kn bleef «>pe»>n artistiek nivi-nu. w«-r«l net^mji grof of'banaal. Kr w.iren .do aardige liedjes van -.ilie petit (j'régóire" die te klein was voor do kanonskogels on zelfs te klein voor don hemel. van het bekende meisje, dut ..puil il«« oever van een si lellen vliet zit te weenon", van ..Ani.ic Muriolje", die op alles o.en antwoord weet. en het?ondefinieerbare oorlogsschip, dat ..in een mpmv ? kon yeiilwijnon''. hot Knge.l«che liedjn vnn het zigounernieisjo; dut niet e«'n lord .tri»uwt, het melancholieke Kino arme Seelo", het liedje van du- dii'miiio Liesel on den boozo.n Heinricli, en'z. Men heeft niet geiioegi'n en wuar«leering.naar «!«?/? Franscbe. llollundscbe; Kng«*lscbo. Duilsche lietl' jos uit v«*rsehillènde lijden geluisterd..PAG. 6 OE GROENE No. 3012 Rudolf Serkin IX het muzikanten-jargon heet het 4de piano concert van Beethoven het vrouwelijke, het Silo pianoconcert het mannelijke. Men kan hoogstens vaststellen dat deze beide werken verschillende kanten van Bcethoven's wezen vertoonen. Hel -lde is meditatie ver, poëtischer" ook dan bet 5de. het is in een licht eren stijl geschreven, een concert voor den solist, die zich hier zeer persoonlijk kan geven. En persoonlijk werd dan ook de voordracht van den Russischen pianist liudolf Serkin, die dit 4de piano concert Donderdagavond in het Concertgebouw speelde. Doch in den goeden zin; niet door wille keurigheid werd Serkin's spel persoonlijk, doch door een merkwaardige verdieping en verinniging. die iedere noot zijn bcteokcms deed hebben. Ken denkend poëet leek hier aan het woord, en zoo bleef, mede door de geaardheid van dit 4de piano concert van' Beethoven, zijn voordracht een schoon geheel, alleen in de finaio joeg Bruno Waker, die begeleidde, het tempo wat to abrupt op, het had beter een speelsch karakter kunnen bewaren, was dan moer in de bedoeling van den pianist gebleven. ? ? ., Bal Iets Igor Schvyezoff IN tegenstelling met Kurt Jooss en Trudi Scjioop is Igor Schwezoff als choreograaf geen goed verteller, of liever gezegd, hij wil meer -zoggen dan zij en slaagt daarom minder. Zijn choreografie ??n idealen loopen vooralsnog vooruit op do be kwaamheid van y.ijn gro.-p. Artistiek mag dat lof felijk zijn, practisch hoeft hot zijn bczwuron. Men heeft b.v. bij (ieorgi's Acis en (ialiithea" gezien welke prachtige resultaten te verkrijgen zijn wanneer een eerste dansi'res baar nog niet volleerde groep een /oor eenvoudige taak geeft: men zag bij..Schoop en Jooss wat er te bereiken is als men behoorlijk, muur zeker niet uitzonderlijk goed geschoolde dansers voorwerk stelt dut binnen ? ?f zelfs benoden hun -.vermogen ligt. Kn men ziel »n Seh\vo/.«iff's ballet ..De Nar" dat ook zijn groeit ?«?n zi'or goode dansklucht weet te gov.cn. als de taak niet t«; lumg wordt opg«-scbro«'fil. ICldors ? ik noem ..De Mensch in zijn streven" ?-- stelt hij /.ijn solisten "echter voor wor.k dut .volleerder bal? Jeli'ilsiïS schijnt te vragi-n. Men nmol be\vondcring 'lobben Voor WUt hij /uitdoende reeds bereikt :.'e|/.ijn in dut/elfde ballet aanlonpeii <>n fragmenten ??n motieven die Innige vei wacht ing wekken, er /.ijn elders, in de figuren van ..Het kaartspel". prachtige decoratieve vondsten en «?«?n indrnU*v«'kk«md slot. «-r zijn kwaliteiten in /ijn sportieve ballet-satire die verrassen on- boeien. Maar de uiterste spanning die diU alles vergt «-ult tot mindere volnituiklbeiil. Ware «b- gest«-lde 'aak half zoo moeilijk geweest. S«-bw«-/off -/on .Iriedubbel zooveel bereikt hebben. Hij wil.omzoo ?e zoggen, werk hivngon dat beteek«Miis,he»-ft inde ut«-rniitiiuiah- luilletvernieuwing, «-n zijn dansers lebbeii daartoe het gehalte nog niet. Stelt rrien dat Voorop, omdat bel ?Innige ideaul ? iet uitlokt, dun moot men verder zijn bewombing uitspreken voor wat hier reeds aan scholing ??n'dansvorm bereikt is. «-n voor de zuiv«-rbeid yaarmoo er gedanst word. Kn zonder oeiiig«-n t wijlel heeft men hier te doen met een streven dat van levensbelang is Vóór do Xodcrlundschc danskunst. Schwezoff's balletschool is oéivarsenaal van niiigc-. 'ijkheden. hij heeft alleen to snel een ideaal willen iorwuzonjijken. dat men nu telkens ten halve ver vuld ziet. en dut men liever half zoit bo«>g bad Besteld gezion. on vorwozonlijkt. in gave en v«»l; naakt o danskunst. . . Dut ooht er hij en zijn groep ons, niet (egenstaande ulke' geopperde bezwaren, een boeiende avond velen to g«n*ori en onze hoop in stand honden '.'ut behoeft nauwelijks betoog. Men hoefl hier. . '??owel wat dansers, choreografie als ensceneer!ng ;i c«istuutn betreft, to doen mot..een jCoib-rland?lie groep wi««r werk oh strev«'ii vnn groot t* en 'tiniskonharo waarde zijn voor de onlxvikkeling 'ii de Xeib.'rlandsehe danskunst in «Ie eerstjaren. j. w. F.-wicrn'MKrs Bi' NIEUWE WEGEN L. J. Jordaan F-OP Ben Hecht en Ch. Mac Arthur: Crime without passion'' D K film hooft ons geleerd du activiteit t»; erkennen van wat men op x.'n cultuurbolsjcwistisch: oen collectief" ploegt to. noemen. Wij weten Kinds juut- on dug, dut hot tut stand komen eenor film in handen ligt vun oen half du/.ijn volkomen heterogene krachten, die ieder op zich /i-If voor hot cinematografische \vt>rk vitale botcekonis hebben, liet is oen wij/t- van conceptie, waarvan wij nog slechts do thci-rct in lic nuKclijkbeid beseffen zijnde onze. voorstelling VHM uilen scheppenden arbeid nog steeds to zooi georiënteerd np hol creatieve brein van den enkeling. Met ullo respect vi n ir bet ..collectief" waren wij /.«u» vrij on* gemoed gerust te stellen niet liet clandestiene. beeld van een almachtigon rcghst ur, wiens centrale wil tenslotte bel artistieke walletje bij bet welaan t je hield. liet is opmerkelijk, dat wij bij die onschuldige speculatie n instantie al bij vourbaut uit «Hinkel den: den scenarioschrijver. Met alle tegen elkaar optorneniu» krachten van bet collectief" liieldeii wij rekening met dim cameraman, den urchitoctdecoratour, den productie-leider, den componist... ja zelfs met dun beliebter en den geluidsingeiiieur. Maar du ongelukkige munuscriptschrijvcr kwam in bet stuk eenvoudig liiet voor zulks minder uit persoonlijke geringschatting dun wol op grond van een vermaarde traditie in bet filmbedrijf, liet wus immers reeds van oudsher een min of meer wrange grap, te hooron gewagen van den rump/.uligcn film-auteur wiens werk door zooveel eorrigeereiide banden ging. dat er van bet oorspronkelijke niet s meer .overbleef, l'rodueor, conlinuity-mim. re gisseur. ... allen schrapten of veranderden naar hartelust en de aneedote werd historisch vun don scenarist, die niet trots vertelde, dat tenminste de slot kus in v.ij 11 manuscript, .van hom was. J let was «?en publiek geheim, dut vun berm inde schrijvers in negen van de tien gevallen alleen de naam werd gekoebt on gehonoreerd en Vele funii-lisc processen bobben bieraan de noodige iiichthuurhc'd holpen verleeiieii. Om kort te gaan: de srciiuiii--t was de erkende «pmiitilo négligeable.... de i idder vnn «!«? droevige figuur, wiens bcs|j;:in voi.r den buiten staander 'slechts een bron van nu «h-lijden of geringschatting v« rmde. ? l »??/.(? ii|iy.ieb v.elf tamelijk oir/.innige toestand k«-n in <|c bijy.tiiidcro verhoudingen van hol filmbi-drijf jarenlang blijven beslaan. « nidtil «Ie ontwiUkeling van teeliniek . «-n ?cxpro*xi« tin p-lijkhi «h ii aller aandacht in beslag nam. Met p>( .«-lilrill < n v«i \vonih-rinir 7.11;.' men telkens «ipnii uw uil- naar «?\pi-rimi'iiteii. die het iiialerimil film »4o««ls \\icr van een andere zijde ?belichtten, lid verhaaltje - de idee. «h* dramatische eenheid «n haar «?« mpi silie bleven u priori builen h« scluiuuing. Kn degi «lachte. «lal een s<eii;iri«-schrijver /«'?«'? 1'egm de .lu'iigo trutlilic zou xondip-n. dat bij aan de x«-tïilmii:g Van /ijn eigen welk een actief >iand«-ol /mi hebbenlaat staan die /elf in banibn in men ? ? \vr\v«-< s uien kort en goed naar lift lijk der avant-gardist iseho lucht kast i-ch-n. : Een film uit n stuk IXTI'SSCH KNT is h«-t nu toch zoovel*,, gekomen. en don riudonkondon beschouwer /nl bet duidelijk zijn. dat 'daaraan een krachtige, zij bet ondergrondscho. evolutie moet. zijn voorafgi'-gaan. |>e/.ery.ijds is er reeds op gewezen, dat bel. lungy.uam:afin uitblijven van nieuwe terimixrlie en iirtislieke. seiisat ies e«-n /i-keK; rust en eonsolidat ie meebracht ?«?n (biainiee de 'raag naar bet nuiiiusiript aan beteek«*nis won. ])e knullen lagen sinds <:eiii^eii tijd «»p tafirl «-n bét- begon er <?]> aan te k« nieii.yicb rekehSeba|> te geven vu h bet spel. J»e evnbilie beeft x.icb nu ./eo n niplei t, vol trokken., «lal t-Wee veiinn'lilde fiilii-Jiiit rins. Hen lleebt en ('liailes MeArtbiir, bet> b« bbi-n gewaagd! bun laatste manuscript gflu-el velf te v< rf'lfi'en. V«ioi-u||«» y.ekerbeid sebiidden /ij diuirl«-«« bet llollywoodsi-be stof yun bitn voelen en trekken met «leii cameraman. J.e«r (ïarmes. naar Long-Island om daar «mgestoord bun ai beid te kunnen vo|tooi«-ii. IJ et resultaat lieantwoordt wiOlicbt i n'zooverre niet aan <le verWaebl'ingen. als merr-v«dslrekt. nii'-t.s'. te xii-n krijgt. Wie MJ» «?«?n nieuw avant -garde cxpci inn-nt batl g«-r«-ki-nd. k«>mt bedrogen uit.... gelukkig maar ! Want d<- ei vnring beeft ons nu wel x.oo\i-e| gi-|cerd. «lat niet ecu dergelijk avontuur voor c«-n paar ib»/.ijn belang stellenden, in dc/e «lagen n'n-ts blijveiidst«-ber-. iken valt. De uuteiirs-regi>s«'urs wijken in kcuy.e on belmndeling van de stof op bet oog in geen enkel «?py.icht af van de eommercieele traditie. ]|et gaat «?in eelt proces en een moord en eeli sclisati* ncelc oiitknooping in den ouden, beproefden stijl. Ook de meest vcrluude bioscoopklant kun aan dc/e pittige ..film policicr'' zijn bart opbal«-il - muur de ware filmliefhebber speurt tocb achter iedere* scène eeli anderen geest en een andere band. J let werk staat overeind als een doordachte-, bewust get-onstmeerde ccnht iil. 1h> centrale figuur, d«* ad vocaal-vu n-kwad«-7.a k«n J.cc tienlry. wijkt van den geijktcn filmbeld reeds dadelijk in /ooveno af. als niet /ijli min of meer iucidenteele belevcnisM-n. docli uitsluiti nd /.ijn psychologische gesteldbeid de film bebeerscbeii. De/e koud*-, ben kenende misdudigcrsnaluur. met bet vlijmscherpe intellect en de niets ontziende skepsis, lieeft zicb een k-vcnssclunui gev«»nnd. waan m hut geheele filmdruma draait. Hij foimuleeil dit puntig en raak (zoouls alles wat in dit merkwtuudige werk ge/egd windt) in de tln.se: ..Tbc only crime puni:-l.ab|e ly law is stiipidity !'" Xijn onbcscliiiamde en «>| enlijk ten toon gestelde minachting voor het' juridische systeem maakt bun tot den gebat» n vijand van alles wat met de criniinccle jurisprudentie van doen beeft en legl den h'gisclicn grondslag vi di do verwikkeling» n vnn bet veibaul. luiuie» /ijn tegenstanders: de politie en lu-t opciihaurminiMu* rie, loeien op de gelegenheid om de/en bescherm engel «b-r misdaail. die In-n niet vlijnnml-- iioni«> iioont en tegenw«-rkt. <?]» zijn beurt ten val to bn-ngeii. Kn /iebi«-r uu e«-n tomnooi. «lat y.i« h iccds daarum ««j» een geheel ander niveau l«\v«'-t. wijl ?liet- 'niet zuiver psychologische wapen.* ,w« idt in i'. ;?? ?lult J«»j! ileil, ,t l, II . ??li» il SOI 'l' ? l l, l" ia -d 01 Ml «?n ui nr n r. Margo in Crime without possion' PAG. 7 DE GROENE No. 3012