Het verschil tusschen schaamte gevoel en kuischheid M. H. SZÉKELY-LULOFS EK zijn weinig dingen, die Holland zoo raak gekarakteri seerd hebben aln het dekblad van Kit rol ('apeks boek over Holland: t>t»u hand-in-hand fietsend, van innig heid luiast tegen elkaar aanvallend paartje. Dit plakkaat van zonder eeiiig schaamtegevoel of ccnige kuisehhcid. tentoongestelde verhouding «Ier heide s.'Xeu i« weliswaar Wcstcvsch iu het» algemeen, maar vindt toch zijn culminatie iu Holland, l me vreemd dit ook moge zijn in verband niet de even bekende Hollands-lie del'tiyhi-id en vormclijklu id. .Maar werkelijk: het beeld van de. stokstijve, ijskoude meiieer-cimievrouxv. die uil. puur de.ftighcidsfat8.ocn haast niet in het openbaar tegen elkaar durven .te. tflimlarhcn of te praten en het beeld van naar elkaar overhtllviidc. duur een stereol i-pe." ik /ou haast zcg«éu. i.iatioiuial-llollundsrhc kiiot van inujiestreuu» Ide vingers en om ulkiutr gekronkelde, armen verbiinden, van op fietsen, weghennen en ttalnndivuns in elkaar gevlochten paartjes, vormen de beide, uitersten, waai in zich in Holland de verhouding tiu-scheu man lijk en" vrouwelijk manifesteert. Kigciilijk bevreemdend is dit ook Weer niet: uit het ecnc uiterste werd het andere uiterste geboi-eu.uU de t u sterk gebondene. de vogelvrije als gewoonlijk. Voor win uit het Oosten komt, vallen deze dingen des Iu meer op. Het Westersehc schaamtegevoel als schaamte, om dn natuurlijke dingen van het leven, kent men in het Oosten niet: dat. wat natuur is. is natuurlijk en in dit besef groeit het kl« instc Oostersche kind op. Zcodra een kind besef krijgt van sexueelc dingen, weet hij, dat hij uit de sexueclo verhouding van /.ij n vader en moeder werd geboren en het jongste meisje en de jongste jongen beseffen, dat zij vóór alles sexcwczeiis zijn. Scxualitcit en erotiek zijn. in den grond geen dingen, waarvoor een nicnseh zieh hoeft te schamen, geen dingen, die, verheimelijkt en verdoezeld hoeven te worden. Westciseho sprookjes over ooievaren en kooien zijn er onbekend, maar even onbekend zijn er het onkuist-h openbaar tentoonstellen van de. aanlrekkingspioccdure tuaschcn man en vrouw. Schaamtegevoel en zondebesef H KT schaamtegevoel in het Westen is eigenlijk een soort zondebesef. een vei draaiden verminkt schuldgevoel over iets. dat toe.lt.werkelijk zondeloos en sehnldloos is. dat niet door den volwassene tegenover tien jongen menseh hoeft te worden Verloochend en genegeerd. Niet het schaamt c vol ontkennen en ncgecrcn van de* meest natuurlijke dingen is de evolutie van de moraal, maar wél liet gevoel van kuischhcid. dat gebaseerd is op wat ik zou willen noemen oen morcclc actfthclick: het kui8elihcidsguvool.dat zieh openbaart in du verhouding van de beide, sexeit onderling, z«i o wel als van de beidt» xexen als n geheel tegenover de buitenwereld, die niets met hun intiemste gevoelens te maken heeft. Niet hut wéten, dat er sexucelo vcrhoui'ingcn bestaan, hoeft ons te kwetsen, maar wel het aanschouwen er van. J let openbaar ten toon dragen van du innigste verhoudingen i's smakt l os en hét is. dit, xvat het Westen en vooral Holland niut be grijpt. Met het opy.ijx.etten van een langzamerhand veroudeid schaamte gevoel, uet het uit den weg ruimen van een vrijwel overwonnen zonde besef, is tegelijkertijd vervallen het gevoel van kuischht id, als gevoel van discretie, zoowel' tegenover elkaar als tegenover, du buitenwereld. Kn dit is verkicid. Want t-r is een groot verschil tittscht-u schar>nuegevóel en kuischli» id. al k( men zij ook voort uit dezelfde bron. Hel groot e velschil tussrln n deze luide gevoelens ligt. al diicct in hun vet. schilk'i.de uitwnkiug ? p dut ar.dir J let schaamtegevoel, flat zich mani festeert als fatsoHis-doelhiid. als gevoels-harnas, als beperking van vollo overgiive der natuurlijke gevoelsuitwisgcling, heeft altijd storend cu remineiul gewerkt. Maar de kuischheid als verfijnde kieschheid, als acsthetick en als zoodanig dus een beschavingsvorm. kuischhiid vooral als discretie en eigenlijk respect, zoowel voor zichzelf als voor den ander, heeft altijd aantrekkend gewerkt. Kuisch hcid vereischt geen nachtjaponnen met st ropsluiting, geen glimmende neuzen of harkcrigo etiquette, kuisch heid verdraagt- alle vormen van raffi nement, is misschien zelfs du hoogste vorm van raffinement, maai* vere.iaeht absoluut een besi-hualdheid in de uiting der gevoelens hoever en hoe onbegrensd dio gevoelens zelve ook verder mogen zijn. Kuischheid is instinctieve zclfbelu-eisching. is aan geboren beschaving, is innerlijke bohoefte aan het behoud van ideaal en sein onluid. l>it- behouden van ideaal en schoonheid is de zekerste bescher ming van anders al te gauw ver vlakkende en verdoovende gevoelens, die immers gebased d zijn op de uitwhsi'ling van een voortdurend blijvende aantrekking. Kven destructief als de aanwezig heid van censurcereiid schaamte gevoel is. is ook het ontbreken van vermooieiide kuischheid.* Kn ik vind het jammer, dat dit weten zoo totaal ontbreekt bij velen van de jonge, merischen in Holland, -waar de ver houding tu£sc,hen manlijk en vrou welijk zoo onkicsch, zoo smakeloos. zoo afgezaagd en ongeraffineerd is geworden als een massa-artikel in "do uitstalramen van een warenhuis. Jk vind het jammer, dat dio tegenwoor dige jonge menscheit in Holland hun hoogste gevoel voor elkaar geparo dieerd moeten vinden op het omslag van een boek over Holland door een buitenlander, gercchtvaoidigd gepa rodieerd, omdat zij alle lanen en parken de zuivere natuur degradceren tot slaapkamer. Ik vind het jammer, dat zij liet suhoono geheim van hun slaapkamer te grabbel gooien op de straat en het fietspad, op de boulevardb'anken en do landelijke weg? bei men. Ik zou tegen al dio aan elkaar geplakte paartjes willen zeggen: Houdt je allereigenste bezit toch voor julliezclf. weet. dat openbaar vrijende, aan elkaar kleffende mcnschcn even onsmakelijk en . afstootend zijn als gulzige schrokhalzcn, die hun onver zadigbare magen in hei openbaar volladen. Kn denkt er om, dat voort durend etende nicnsclien niet alleen hun eigen spijsvertering, maar ook de eetlust van anderen bederven. Wille n jullie ons met alle gewe-ld (ractcercn op jullie mateiiccle, en lijfelijke geneugten, bedenkt dan, dat er een groot verschil bestaat tusschen -het handig tranchee-ren van n stuk wild, of het a f kluiven van oen bot ! De mode van morgen Om zelf te maken K f wort op f/rlfl icunlcn dal «Ie rok van ilcsr liiiion ylritl om tlf heupen ftluit en run ilc knlchooulc a j Iets klokkend icorill; (/<* sijnailen icorden o\t iltc hooijte reniyttsin* u'ttijfrekl tcaardnor de icijilic tinn den onderkant nifl uitsluitend op df zijnaden hlljfl. Hei krttnyje bestaat uit fc.n rci'hlhoekiy lapje dat schuin uit 'dti stof icordt rjeknipt, tcaai'door & buUrnkunt {/cmakkrlijker mccrekt en di'-, kran-j beter i'alt. In de uiteinden tt'ofdcn ttcpt'.plooiljes yclufid. l)f moint'.kuitjc* worden j/cknipt in een ovalen rórnt. de lenfltc in ongeveer 30 ? m. en de. breedte in bel midden '10 a 14 (m Dit lapje icordt didibelt/ei'Ouieen.en de ronde katden ini/rntiiiid. Aan iedcrcn kant worden twee van déze kapje* niet de mouw in hel- urnwial nt (Inlichtingen gaarne opaanrraur/.) KINDEEANGST Prof. Dr E. _ . De Lc/dsche hooglccraar in de psychia trie schreef voor de Groene twee arti kelen over het verschijnsel van den angst bij kinderen. Dit is het eerste, waarin de schrijver de oorzaak en de beteekenis van den angst bespreekt. Al< moge kitulerangst onder zijn zeer uitecnloopeude vormen in bet algemeen een volkomen notmaal verschijnsel worden genoemd: elke volwassene en elk ouder ge win den kind zal zich desondanks nog wel veten te heririnercn, hou nietig, hulpeloos en verlaten hij of zij zich onder sommige omstandigheden heelt gevoeld in dat levens-tijdperk, .dat doi >r dicht croon andere romantisch aangelegden als het onbezorgde en gulden tijdperk der kindsheid is be zongen. Ju werkelijkheid is dit tijd perk beneden het zesde levensjaar aan velerlei verschrikkingen rijk. ook voor het zgn. noinialc kind. Ook het noinmle kind kent zijn angst voor het alleen gelaten worden; l,et hoejt zijn angst in het donker; zijn angst voor onweer, voor vreemden, voor sommige dieren, voor den dood en later voor den straf, welke lichamelijk en geeste lijk leed met zich medebrengt. Angst is een verschijnsel, dat de menschheid als het ware vervolgt van wieg tot levenseinde. Zoonis in het voorafgaande reeds werd opgemerkt, behoort de kinder angst tot do meest gewone verschijn selen, zelfs zóó, dat een 'volkomen". ontbreken van dit. verschijnsel op zeer jongen leeftijd door de omgeving als iets bijzonders on door den ter zake deskundige menigmaal als iets afwijkend* wordt beschouwd. JJoo weet men. dat menig zwakzinnig kind ook op jongen leeftijd geen angst kent: niet door flinkheid, maar veeleer door een onveimogen uit opgedane ervaringen iets te lecren. Jonge kinderen plegen bij de eerste loop pogingen in meer of mindere mato angst te ondervinden en een onder scheiding ie maken tusschen de hun vertrouwde omgeving en een vreemde omgeving. Zwakzinnige kinderen vertoonen niet zelden in dit opzicht een . afwijkende gedraging, voor zo o verre zij deze primitieve reactie op de voor stelling eener bedreiging van het Ikbcstaan, welke men angst" pleegt te noemen, niet kennen. Ren idioot kind, Oat in bijzondere mate het vermogen mist, uit opgedane ervaringen iets te loeren, begeeft zich zonder angst- in gevaar, zou zieh van een stoel laten vallen ot' de brandende kachel aan raken, cok indien het reeds eenmaal met dit gevaar zou hebben kennis gemaakt. Het veigchijnse): angst is dus niet slechts en zeker'niet overwegend te beoordeelen als een uiting van lafheid, onzekerheid en als een zgn. verkeerde eigenschap, welke door de .opvoeders met kracht dient to worden bestreden, maar veeleer is inzicht vereischt in do oorzaken van den kinderangst, evenals tact en geduld bij het pogen, do, zich ontplooiende persoonlijkheid van het jonge kind reeds vroegtijdig in zelf-vertrouwen te .sterkeu. Xu meene men niet, dat angst dus fli.a.w. een voor het leven waarde volle réactievoim zou zyn, dat allo opvoedkundige pogingen om angst to bestrijden, 'onjuist genoemd dienen te worden. Al is men tegenwoordig vr-Uwel algemeen van opvatting, dat een 4. D. Carp ruwe poging tot onderdrukking van angstgevoelens bij het kind óf wel Itceen, óf slechts schijn-resultaten boeken kan, toch zou men mtt een verweekelijkenden vorm van inBescherming-nemen en goedpraten ? ?vcnzoer een on j nisten weg bewan. leien. Wanneer een kind zijn angst meer on meer exploiteert ter ber'.'iking van een gevoel van veiligheid of teu ??inde aan begeerten of wenschen van verschillenden aaul te voldoen, dan is terecht elko overmatige toegeefelijkheid uit den booze. Levens-durf be hoeft do menschelijkc persoonlijkheid en vooral de zich nog ontplooiende moer dan ooit in haar bestaans?lrijd. Het is dan ook goed. het in xverkelijkheid inderdaad hulpeloozu - en in velu opzichten nog geheel ? nvoldoendc toegeruste kind dessen ??vens-duri bij to brengen. Op welke wijzo kan men nu het ?ugo kind behulpzaam zijn bij liet verwinnen van zijn angst? Alvorens u«/o vraag eenigcïinatc te kunnen S'cantwoorden, is het noodig een veinig in to gaan op do verschillende i orzaken en uitingsvormen van den \ -ngst, zooals deze zich bij het jonge jj : ind pleegt voor to doen. Aannemend, * at angst in het algemeen geivrokcn een waarschuwings-signaal > voor een al dan niet denkbeeldig u gephantasccid govaar uit do l litenwereld, weten wij, dat onder i -vloed \-an angst allerlei instinctieve ? « door do ervaring aangeleerde acties tot zclf-behoud in het leven irden geroepen; elke angst leidt i «gingen in ter bereiking van een v voel van veiligheid. Op zeer jongen l --ftijd zien wij, dat de aanwezigheid \ <n de moeder dit gevoel vermag te ven, terwijl haar tijdelijke afwezig' id angst oproept. De uitingen van t isbaar, welke meu zoo ineniguiaal '??i. zeer jonge kindeten vooral bij , il. weggaan van de moeder?kan . utreffen, heeft men dan ook op te '? t ten als uitingen van angst. Uec-ds spoedig echter vermengen .-h hiermede ook toom-reacties, op.- Kiepen door gevoelens van veronturdiging over de gemaakte inbreuk do alleenheerschappij, -n elke het '? ligo kind over do moeder meent to ? nnen uitoefenen. Wy vinden deze menging van angst* en tóorn? cues bij kinderen beneden het > ? -ede levensjaar. Even later is het ?i komst van vreemden, welke het ? '«o kind' met angst pleegt te ver ken. In een primitieve denk- en '-? 'istollingswereld (en niet slechts ? liet zeer jonge kind, maar ook bij i natuur- en zelfs bij den cultuur' Msch) wordt nu eenmaal een ^ -einde persoonlijkheid als eon Ik?li'tMligo aangevoeld en als zoodanig (Li'<s( incticf gewaardeenl. d'een wonder d.-ui ook, dat Zulk een vreemde per^'" ulijkheid bij het zich hulpeloos r'1-Doelende, kind angstuitingeh to -. -f schijn roept. Zelfs het vertrouwde ? ' ??lei-gelaat kan het jonge kind ? ->t inboezemen, wanneer do moeder "i eenigc verandering van haar ? i lijk of het aannemen van een i< r stemgeluid aan het kind vreemd ^ M komt;. Do voorstelling, van de 1 lieimendo en .verzorgende moeder ? ; worden beroofd, is dan. ook zeker 1 ?. yah do meest angstwekkende "'i*tcllingen, welke het zeer jonge !<|: "lei-leven kunnen vullen. Het , dat volgens moderne opvattingen, reeds op ' i' jongen leeftijd een overheerschen'ol inneemt, werkt juist op dézen 12 DE GROENE No.3ül7 GAVE, BLANKE TANDEN maken hun glimlach zoo vrij en ongedwongen! 2: Nog al te vaak wordt een gulle lach ingehouden tot een nauw merkbaar glimlachje, omdat men er voor terugschrikt gele tanden te laten zien. Toch is het zoo gemakkelijk Uw tanden aantrekkelijk en blank te houden! Borstel ze 's morgens en 'savonds regelmatig met Colgate's Tandpasta, de pasta die allen tandaanslag verwijdert en U beschermt tegen mond- en landziekten! !« Ilic CREMONAVOOR BABY Overvette Kinderzeep GEGARANDEERD REUKLOOS meuDiLeerina door goedkoope kwaliteits meubelen speciaal voor u geteekend en vervaardigd zonder verplichting aan huis te ontbieden k o m pi. slaapkamer v'an fl. 95.?^ leeftijd vaak zoo angstverwekkend, doordat nog een onvermogen bestaan blijft om phanlasie en werkelijkheid in voldoende mato van elkander te ondei scheiden. Men bedenke eens. op welke wijze het jonge kind den inhoud van sprookjes beleeft en verwerkt! Het jonge kind en in dit opzicht kan men hetzelfde waarnemen bv. bij jonge dieren, als honden e.d. heeft angst om alleen gelaten to worden. Ongt;twyfeld zijn het vage belevingen van hulpeloosheid, gepaard aan een instinct oni ergens bescherming te zoeken, Welke hierbij een belangrijke rol spelen, liet alkengelateit kind ziet wellicht een wereld van verschrik kingen om zich heen en nimmer heeft men te vergeten, dat de volwassene T zonder hiermede tot een sent irnenteele toogeefclijkhoid en vèrwcnning to behoevon to geraken zich tegenover het jonge kind niet slechts op het standpunt van een volwassene heeft to plaatsen, indien men er althans prijs op stelt iets van het kinderleven tfc begrijpen. Men móet ook niet vergeten, dat de vei schillende reacties pp het on bekende" bij kind en volwa*s>'Uo werkelijk niét ztm honuilKbrccd ver schillen, terwijl ook do crvaiiiigschat van den laatste hem Ircloas niet steeds weet to behoeden tegen een angst wekkend gevoel van hulpeloosheid. Velen hebben liet in dit opzicht ook niet venier gebracht dan tot uiterlijke zo]fbchc.r;isching on het is ook via deze uiterlijke zelfbchcersching dat het jonge kind tot zelfvertrouwen heeft to komen. . Moeder eiscnt het beste voor baargeld..... daarom vraagt ze altijd MAGGi BOUILLOK NEDERLANDSCH PRODUCT IN KWALITEIT AAN OE SPITS AUG. UILKEMA GROOTSTE KLOKKEN MAG. Fijnste werk f l 4 O 14 dagen m/gong " *? '^ 39 Reguliersbreestraat. VAN RIJN S SMOSTERD PB ZECMCEUW.8KRIC VAM 'LOCHUM SLATf RUS ? unftroa ? KV. SMVWI O U D^ BUSSEN BEREIDT VOEDSELS VOOR ZUIGELINGEN u. «?l l i II». Hl .(?l ' *" IJ' i»-' .et '-H ell Ut nr u i-, i>Aü. 13 DE GROENE No. 30'2