Historisch Archief 1877-1940
* - f
Hoe het leven een leerschool is
HENRIETTE VAN EYK
Teeken ing Th. Ortmann
T l T KX.\ X T
K na k k er ma n
beeft laat .«t iets
bee| verdriet ig.<
beleefd. Hel mag
niet bekend w«
irdell Illet liet. oog
op y.ijn carrière.
maar als ik de naan.i van destadeiv
het, rare buis'niet noem donk ik niet
dat bet kwaad kan.
huit>>nnnt Kiuikkerman had eens
op een keer vre< s.-Iijk lang en bard
achter elkaar manoeuvres gemaakt
ergens in de buurt vnn een stadje, en
toen bet avond was voelde bij dat ie
biel* moest hebben, en bij trok iets
polHicks aan en ging op een
lokaaltrein zitten en reed er heen.
l lij was er nog nooit geweest, en
toen ie er kxvam. ging ie nis kat
rondloopen in een vreemd pakhuis. Kr
waren een paar litidriielitige dingen
met vlammende letters en .piano's.
nuuir. je kon niet door de gordijnen
been kijken wat dikwijls een slerbl
toeken is. en als offieier moet je
oppassen waar je komt omdat 't
heele leger aebtel' je staat. Illet een
toffe reputatie, en daarom ging
luitenant Kimkki-rnum niet naar
binnen uit wantrouw<m maar bleef
b|iitoa dwalen door de luot regen tot
't bijna .nacht was en ie op oen. soort
kade naast een lantaren kwam te staan.
Achter de lantaren was een huis
. m«t «en deur. Jioveil di» dour stond
niets, en achter een benedêiiraani
zetelde een zuwe dame. waar luite
nant Knakkerman uit afleidde, dut
«?r'bier to krijgen zou zijn. Door hot
ruapi niet ? de dame tihgelde niet
; hut.. burgerlijke gezaag van een
stomme saxofoon., .het'geheel maakte
oen beschaafde indruk; en.daarom
stapte luitenant Knakker ma n niet
ooii luchtig hart door een deur.
«lip tegen een loeren kussentje leun
de, on kwam in een klein gaiigotje
niet niemand, waar 't iets minder
beschaafd was door uk-nluchl on n
gerafeld luopel'tje met. een gat.
Achter oen matglazen; deur zalen
stommen. Luitenant Knakkerman
ging op'verkenning on kwam' in een
vertrek met rook, waar *t heelemuul '
niet beschaafd meer was door 't peil
van de nielisrlietl. Aan een )-o|idc.
gebersteii marmeren tafel bingen drie
individuen van beiderlei kunne. De
man had oen pet achter op /.'n hoofd.
en dronk bier uit een glas. De vrouwen
waren van-ónder tot boven geverfd.
wat luitenant Knakkeiman dadelijk
opviel. Zijn eerste, aanvechting'was
al dut slechte meteen de rug loc te
koeren, maar achter do bicrpnmp xut
iemand mot oen geruit overhemd on
een bril van hoorn, die naar oen stool
wees on op 7.r»ó'n .dreigende toon
..goi-ienuvond" zei. dat luitenant
Knakkorman zonder meer .neerviel.
Kn toen begon ie bier. t e drinken.
wuarvimr ie gek»-111011 was. en do
individuen aan de geberston tafel
bielden op niet praten en zaten hem
aan te kijken op een bepaalde manier.
die bent niet beviel, oll < III er co|| eind
aan te maken gaf io een rondje.
waarna alles veranderde.
Do geruite man van do bioi-pnmp
peutenle e Veil anti een automatische
piano, waardoor er iets van ('ainieii
uit kwam. en de dikke vrouw van
do biel-pomp verschoon door een
gordijn in oen kimono van rood
rutinéi-u' oen roze naobtiiot.
l io vrouw van «lo hi«*rpomp ging.
naast luitenant Knakkerman zitten
en. vroeg 'm waar io-vandaan kwam.
wat haar niets aanging, en luitenant
Knakkerman leidde do aandacht af
door to zoggen, dat io du laatste
lokanltroïn hail gemist, wut govolgi-n
had orndnt ze bont onmiddellijk een
slaapkamer wilden verhuren van allo
gemakken voorzien, waar de biorpomp'
voor tle zekorhoid hietoen luitonanl
Knakkermans hoed on jas ging
wogliangon. terwijl luitenant
Knakkorman zélf mot een ongerust gevoel
aan z'n (lorde bier begon.
J lot. gesprok word algemeen. J let
bleek dat do ma n niet de pet op intiem
bezoek wa«. Do oudste van- de
twoe vrouwen was in het groen
met een. groote. spienyitte nous
van poeder, ./o had goedkoop
kastanjcrood haar on. volgens Knak
korman. f>oii . poarsfluweelen buret
schuin op haar golven. 5!e. was van
origine liandschoenonjuffróuw, tot er
.?en depressie kwam in glacéon wild
leer. Witarna ze ontslagen werd. Do
andere vrouw was van zwart satijn
met oen boa. Die bad do/elfde kleur
Iriar maar oen ander verleden. Xo
kwam uit Hamburg, waar /.o nagels
liail gopolitoerd tul /.e geelt nagels
nn-er kon zien. waarna /e govlm-ht
was. ell geholpen, on goprotogoord
omdut zij uit Duitscbland k\vam.
De/o vrouwen hadden ieder twee
ellebogen op tafel go/et.
Do -/xvarle legde oen hand o]i do
rot ireorondo knie van luitenant Knak
kerman on /.ei mot een awont dat zo
alles begreep omdat zo hot zélf bad
meegemaakt, on op «Ie gang kruuklc
oen trap, en er schuifelden gestalten
langs do matglazen dour op weg
naar bed. wat luitenant Knakkorman
zoo ontzettend deprimeerde, dat ie
aan z'ii vijfde biertje begon, on toon
io aan z'n zevende biertje toe was.
vergat ie de eer van hot leger, gaf oen
rondje, on daarna nóg oen rondje.
on na het dorde rondje zei luitenant
Knakkerman dat io iets van Schubert
wilde zingen, wat iedereen inter
preteerde als onpasselijkheid, waarom
zo hom in allerijl naar boven brachten,
naar oen kamer, waarvan do voor
naamste karaktertrek hot gescheurde
appclniot icf-bohungscl was. «lat in
vollen aan do muur hing. en rare
schaduwen gaf in hel stoffige licht
van oen vergane geelzijden kop boven
oen ongowasschcn bod. Luitoiiunl
Knakkerman kroop er in. wat hij
later niet begreep omdat zijn loven
hoofdzakelijk op .hygiënische basis is
geschoeid, 's Morgens word bij
gowokl door gekriebel, en schoot in zijn
regenjas om beneden to betalen.
Jtoiiodon. in do kamer van «Ie
goberslon tafel, hing oen geur van rook
«'h alcohol. ]|et nu Icegc raam
stond open. Do kade zag grauw.
on «lo inolrrgon was nog aldoor
bezig. D«>or 't raam hing do geweldige,
JTMidrutineëvrouw van de biorpomp
mot een uilgej> lagen slof dook. '/o
draaide zich « m Cn zei iets schors.
De biorpomp kwam binnen met een
kolonkit.
Luitenant Knakkorman las tic
balonicler, on voelde dat hij
datlolijk weg moest naar «Ie lokualtrcin
on oen bad. en hij zocht naar z'n
portefeuille als e»-n gok. maar vond
z'n siguronktikor on oen los .-'kwartje,
on otidortcHschoii was «Ie vrouw van
do biorpomp oen on ui aandacht
geworden on hield in geladen toestand
do wacht voor «lo mutglazon deur. Kn
luilommt Knakkoiman vrorg naarde
rekening «:m tijd te winnen, maar de
yroitw bleef bom uchUrdochlig aan
staren, on w««ok geen spier van de
deur. oli zei: ../ .~. «-n ? tt.ïl). on
../'l.?cognac, on ontbijt is ? UJ.75
plus 10 procent bediening."'
Luitenant Knakkoiman zocht, maar
vond niets, wat io nog nooit had mee
gemaakt. ..Ik zal Oen chè«|ue sturen".
zei i«'; Mijn udros ". maar 'do
vrouw stumplo. en riep: ,.Centen!".
en allerlei andere leolijko woorden/
?dl zo stikte van wooih?, «*n Weigerde
do «loofgang, on schreeuwde net y.oo
lang lot 'hot hoolo hotel achter de
matglazen deur stond te luisteren.
De ar.mo,luitenant Khakkerman be
sloot-in z'n benauwdheid de weg der
jovialitoit to bewandelen. ]lij lachte
geforceertl, klopte «ip het roode rat ii|é,
on zêii ..Kom k»»m. 'moeder...*
't («cld is goed. Mijn adres.....,"
nuiar zulke menschen zijn net botsten.
HU viel gebroken neer aan de tafel,
en «Ie biorpomp hoonde: ..Wol ja.
neem jij je gemak er maar van. Wij
zullen wel werken." Die. woorden
schenen «lo vrouw op een pervers
idee te brengen.'Ze sloeg ineens
hccloniaal om. en giebelde iets dat
al «lo naderen prachtig vonden, maar
«lat luitenant Knakkerman niet be
greep. Toen sleurde ze hem onder
gejuich als een martelaar aan z'n
ivvors «!«? mulgluzoii dour uit, «Ie trad
op. een «l»niker porluullje over..,
Achtor z«' aan stommelde e«m beo!
go/olschup. Als d«? eer van het legei
er niet was geweest zou luitelliin'
Knakkerman wol andeis zijn opge
treden, maar nu ging ie gelaten mee.
«?n zo brachlcn h«-m in do
slaupkumcmet hot gescheurde
uppolniolicf-b«-hangsel. on in oen kust stonden ""
rolletjes, die zo «-r uit haaUh-n. n\v.
o«'ii stijfsolpot on ander»? technisch"
inslriunonlen. en «1«< vr«»uw wees nou
do scheuren on zei dut Knakkerman
hot buis niét uit z«m komen vóó
ie de heele kamer behangen had.
Alles ginnegapte, tot zo hom met
dstijfs««l ziedend alleen lieten achter d
.afgesloten dour. Luitenant Knak
kerman zegt, dat 't heel g«-makkeliJK
is om je godulil te verliezen en leem-*
to worden, maar 't is veel
l'OOj,stuuiulor om te denken aan de g< ?
vtdgen. Kn de eer van het leger wa?
luitenant Knakkerman zot) «lierbaai
«lat ie al dio tU) rolletjes appelmotief
behang aan de muren plakte. On.
11 uur kreeg ie koffio door een reet.
en om 5 uur was alles afgeloopcn.
Toen ie met de loknaUrcin van O mr
terug ging. vond ie de portefeuille in
do voering van z'n vest.
Luitenant Knakkerman zegt, da'
't leven een leerschool is, maar da
hij, persoonlijk gesproken, toch maa:
liever gén behanger zou willen zijn
Uit de natuur
KORSTMOSSEN
Bloeiende planten
Azaler
- " *
OXDKl» ullu bloeiende planter
neemt «lo Aziilcazokor woleei.
'eorsle plaals in.
] M is echt «T jainiiMU' .genoeg. zo«
moeilijk «'«-n Azalea g«jc«l te houdeiJ.
Als de blori in de kaïwr nfgeloopcn i-.
is h«;t in do nutste gevallen niet on/ ?
Azalea gedaan. Toch \s hot ni< t.
onmogelijk de Azalea liet volgnnd.»
jaar weer in 'bloei tu krijgen. Do tij»',
waarin u een Azalea koopt ham.',
daar echter ten nauwste moe samc-,.
Door do goporfoctionncerdo meth'"
de, die do kwecker gebruikt om ?];??
Azalea in bloei to trekken, krijgt u!
een product in huis, dat welisw; arj
mooi. doch vér voor den cigcnlijl -ni
bloeitijd geforceerd is. liet is n.l. v.<r
vei-oischto dat een uitgebloeide Azr
een plaatsje in den tuin krijgt en
dat plaatsje gezocht moet worden.in
den tijd, dat de nacht vorsten ?'g
heersclien» zal do plant dat > vt
kunnen doorstaan. U gaat echter >l«
volgt to
werk:Xoo laat mogelijk in het soi/«-n
koopt u «n-n bloeiende plant. Xa !-n
blue i 7.et u die in d»-n tuin, uit de "'t
gehmild, op een zonnigo plaats.
U<plant moet builen -nieuwe, knop n-n
vormon, dus is zon een eerste ???«;?
eisehte. IK» plant is arm doi»r <!??
liicthnde. waarop zo 'in.bloei is .v
bracht. Daarom geeft u. gedurcf ?!«.?
het jaar a -J- maal vlochiicst. \\*
liet een drogo periode is, moet >\'>'
plant wol degelijk gegoten woiil??«.
Half Qctober krijgt ze nieuwe
bli«laarde en wordt weer opgepot ??»
binnen gezet in koele., kamer1. J {«?.</?:!'
matig vochtig houden is voorts'«c»r
noodig. -Vooral do plant nooit in e-n
schotel water zetten. Xa oen po^p
maanden komt, 7.0 dan in de v»-.
warmde kamer op een ''lichte, plooi .
Kr is kans op, dat u op dezu man:
voor de tweede maal van \iw Azal
kunt genieten.
Heeft geen tuin, dan doet '
hetzelfde op de veranda of in de $en .
Natuurlijk blijft zo-dan in do
p<iU minst er echter steeds om
denko"dat uw plant bok al draagt ze gr- .1
bloemen, een uitstekende veraorgi"-'
vercischt (gieten !) en maar niet '??»?
een luwk gezet moot worden mot '-??
gedachte: die is toch uitgebloeid"
want dan laat de plant u heel gau«
in oen steek. G. l». .
Dr. Jac. P. Thijsse
WAAK do duinen door rooi'.
hi>u\v en ontwatering hun
natuurlijk.' g.-schikt In-'nl om
<»n mooienrijk plant «nkloed tedragon
ebben \vHoivn v.-st !g;. /.i;-U oen t'Jora.
lic door de duiiiiirbfiders kort w'og ..a
ruoodo" wordt g.Mioenul. Dio b.-.slaat
lan uit viM'sproiilo piuntoii van Jacohs
ivrtüskruid «ui ILondslong. Avat
ro?.?lloii van Uoigorsbok, scluim-K-
polvtjcs van Struisriot on mUschicii i-en
?aar bullen mot' Kruipxvilg. Do rost
.uu tlon grond wordt gelukkig nog
Bedekt dooi- ocnijcc groepen vnn plan
ten, dio w<> tot> do allerarmsten «loc
. r m-n nrigon rokoiioii. do m-issoiieii
lo korst m iss.'ii. Xo t buig regen, dauw
?u nevel hun «lo ii«i:idig.>. «lo
onoiitxtorlijke vochlighoid vors ?haffen,
hou!i>n zij «Ion duingroiul nog bijeen.
\\'at honzi'Jf b.'t.refl kunnen 7.ij
langturigo droiigle. w«*l doorslaan en
teg»-ijk «»i»k Zi'or hoogo ,,f /.c«»i' lugo
lompe.ilurou vonliiroii. Ma -ir licht vorlir/.cn
'ij dun bun groep op d" zandkorrels.
!ie los van elkander komen lo liggen
.d-» hol laatste UMtervliesjo is verdampt
.11 als dun «lo worvo|\viu«l komt.
ivitikt.Jlos'irin hot stuiven. Komt. dan oou
..?riode van k-ilniti' en ne.-rslag. dan
uiinoii \v>* lang/, nu'i-hanil >[?? witte
uifkuil en do wille silüfbnlt weer
roenige en g rij', i;.' 1'niliMi 7.1 -n
aan??Illell ell ICI W.'keU. ll'l til Uiadell.
Ha»roli' z-'lfs w.-or bi.':lokl r.-iken m--l i-en
i.-etl van in I.--H -n on kors.mo-s -n.
'lis^chi-n /.o!fs g«?lo «'M .niet .oiikol»'
? togefe plalllell. , ?
liet wintiM'h'ilfjaar is voor de,
outikkeling van die plinten het
gun: igst. l lol lijkt, alsof zij aan
vochtig??id roods g.-nocg hebben. Xij tioron
iet alleen op hot barre /.and. maar
ok op ili' hoikorst, op «lo naakte
rotslokken, op muren on daken, op
boom?liors. AV'ollicht zijn zo in staat om
ui die ?mdorlaag, nog voedsel te
out>*kkon. l).>c,h daarnaast bobben zo
?g oen vootliugsbroii, n.l. ln;l slof.
tt overal in do lucht, zwooft «MI dat
eeiiigor tijd toch op don grom l komt
? in hot voorbijstrijkon do.»r do
phiu11 zelf wordt vastgehouden.
Hoven??n brengen rogttii on sno«»uw ook
l uon on aiulor modi» on /iodaur dan
i/.-» m »s?«? n aan bol. groi-i -n. Onze
(i«lbouw in-uit jaar op j j>-ir /.i, j n
?tuierden kilogrammen m-si van
^??rliM soort op den akker broiigen.
II--I nederig mos \ergelloegl X.ieh Illet
water en stof eii groeit jn het
oueindig.-. Aan Vooiiniosof Spliagnum bobben
wij g -zioii. dit de/.«> u rui* ledige planten
uil dio schamele hulpmiddelen in «Ion
loop dor oollWoii hoole gi-ologisclie
formaties kunnen opbouwen: hot
hoogvcon. Wanneer wo in do/en win
tertijd over «li; nutte heiden wandelen.
dan kunnen we op menige plaats een
jongo sphngnumplant «laar een begin
moe zien maken.
.Maar in on/.e duinen groeit geen
sphagnum. Die x.ien thans helder
goolgrooii door oen minder ambitieus
mos: hot pinmos. Kn .voor bot ovorigo
zijn /.o grijs van do ktirstiiiosson:
cornicularia. rondicrinos. leermos on
do mooie hokcrinosjo<j.
Samenleving toe wederzijdsch nut
LAAT »».is «laar oven bij stil staan.
?Kr zijn voel soorten van
bokorihos. Op do heide vinden wo dikwijls
g.-noeg bekertjes mot aan hun rand
prachtig^ roo«lo uitwassen. Hier in
do duinen hcbhou wo /,n iiioostal
in-t donkor groene gladilo randen.
Hot lichaam aan do beker zelf is kor
relig en als wo «lo zaak uitpluizen, dau
zi-'ii wo. x'onml \\-auiu-ei' wo Imipo- 011
micros'o;»p gi'hritiken. oen niengoling
van wit on groen. Hot is nu x.ouwal «-oii
ni'-nscheniovoii geleden, dat
.Si;h\voiidoher do hypothoso «ipstoldo, «lal dio
wille draden oen zwam vertegen
woordigden ell de groene korreltjes
wioroii zijn. Ken korstmos is dus een
sumoiistol.'vun Iwoo zeer
uitocidoopondo planton, dio elkaar hot loven
mogelijk maken. Xaluurlijk werd di;
hypothoso eerst betwist, maar men
slaagilo er in. do wiortjos afzondorlijk
to telen, do zwam ook, en bovendien
ook weer het korstmos op to bouwen
uit zwam 011 wier. Daar liobboii voel
goloor«lon oen dikke veertig jaren uan
gewerkt.
. H«>t groene wier kan doof /jjn
groonighcid onder invloed van hot
zonlicht uit water on koolzuur .suikers
op'houwon. 'Hot z\vaniw«'ofsol zorgt
voor oen -vochtig milieu on «loot
misschien nog wat anders. Kr bost aal
nog eenig vorsohil vun meening over
<lo vraag, of de beido (loi>|hobbors
nu ovonvoel profiteeroii. Is dat hel
gi-vul. dan Itebbt-n we hier t e doen met
zuivere sainonli-\ing tot weileiv.ijdseb
PAC. M DE GROENE No. 3012
voordeel: symbiose. .Maar sommigen
denken, dat de /wam nteei profiteert
on «lus lu-l wier in een soort van sla
vernij heeft. Hiervoor is de term van
..lioliilisine" bedachl. Maar do korst
mossen groei,-n er niet minder <>m.
Xu is het wol waar. «lat de/wam x.ieh
in sommige op/ichteii sterker <lo<-t
goltleii dan hel wier. Xxvanuiien plan
ten /icli voori door sporon. liij d«>
moeste paililelistoelell Wofdell die
S|.oroll gevormd op steeltjes. bij aiulefe.
zooals bij de .Morieljes in biiisjes.
Nu. «lo Kxx'umnion \an de korslmo.-seii
broiigeii van tijd t«»t tijd o«»k sporen
voort ou «lio wolden dan
voortgegi'brachl. uit holletjes of bolletjos
aan hot korstinoslichaain. dio door
slovig«'i- bouw of bij/.ondore kleur
gemakkelijker zijn to onderscheiden.
y.io muur «lo vuurroodo of donker
groene randjes aan onze bokorm«>sji s.
!)«? wieren kunnen ook sporen
voorlbrongon. maar «lio in hol korstmos
«loon hot niet. zij vergenoegen zieh
el' moe met zich gewoonweg lo
Vermonigvuldigcii door «leeling. Wanneer
nu oen zxx'umsporo gaat ontkionieii.
dan moot hij ufxvuchlon. of oen
xviorcollotju er bij komt. om oen nieuw
korstmos te vormen: Do kans is
gro»»t genoeg.
* *
*
Maar ook zonder dat kunnen do
korstmossen /jeh rc«ldon en wol
doodeenvoudig doordat «»r kleijio stuk»
jos van afbrokkelen, die elk bostuan
uit zxx'aimlraud nu'i- oen of moor
winrtjes en die knnn.'ii. xx-unnoor ?/.»?
op uon geschikte plaats lorerht komen.
. oen nieuw korstniosseiiin-staan
bogini'ioii. Als «lo luoht maar zuixov is.
Korslmo.-si-n kunnen namelijk niet
tegen fabrioksdainpen. 'm liet
bij/on«ler verontroinjging «looi-
stoenkoolwrbranding on inon zal dan ook zien
«lat in do buurt van hoogovens en
fabrieken of midden in de groot e
sleden de boonistaininon d<- aardige
versieringen missen, «lio juist nu «»p
«?o»i wandeling builen ons y.oo voel
genoegen- v«'rschaff««n.
Moderniseering van
het trappenhuis
H KT itiufl (?«?n misverstand y.ijn,
dril j ia s togeiixx'ooidig
massapiodiiHie en nia.»;isnmak aan de orde
van «len dag /ijl». ]ii (ra|il>alustt-itjes
schijnt tenminste tot vijllidi jaar
golrileii «-en eenvormigheid t»; ll«'bh«-n
geheerst ht. welke ons heH't
itpgfsohoopt mol een oneindig aantal
«Ixvazo g«'ilruuidc spijltjes, die in lift.
midden een knobbel bezitten, ver
sierd met vier puistjes. s
J ld mi:«lornisf oren van onze woning
moet in de eerste plaats bestaan, in
bet uunhiiMigcn van veranderingen.
die den Iiuishoiulolijkoii «Ucrist
veieenvoudi^en en onze moderne manier
van minder conventioneel wonen in
de band werken. J let opritten en
p«iotjes geven ill «Ie mooie kaïllel', die
alleen 's Xondug helleden werd (be
halve voor bet dugolijksoiio stof af
nemen !) is uit de mode. Hij/onder
aangenaam is bet ons aan bet
inodornisi eren te slaan, indien bet aan
brengen vnn arbeidbesparende
verbetcriiig«-ii tevens gepaaid gaat met.
bet -Wegnemen Vttll ouderwet
sch-locJijke onhchbelijkhotlon xooals de
trapbulusl eitjes, die belmlve afgrijselijk
van gedaante oi»k bewerkelijk van
onderbond plegen to zijn. .Men kan
de spijlen vervangen doof
\vichroom<l«- roedjes (ell behoudt «la 11 bet "door
zicht igo van «lêtrapleuning), maar
goodkooper is bet aanbrengt-ii van
tl'ipleX paiioeleli aait beide 'zijdelt
onder de leuning. J let «lunne triplex
is iii slaat de uvndingeit van de trap
!?? volgen, liet triplex kan geschilderd
wonleii. waardoor de ingedreven spij
kers oir/.iohl huur zijn. Y«»ór dit
schildei en Instaat er i en middel om de
trapb'-eken kwijt te rakelt (waar liet
slof bijna niet uit te krijgen is): men
spijkert'n.l. bolle koperen slofhoekjcs
op do treden en laat deze kopert j es
moe schilderen.
'l' tf,
'??Ilir:
lt
t r..
'd *
y
*«?!
Ml
l'll
III
ar
l"
u
i-,
s
/ »
PAG. 15 DE GROENE No. 3012
Links groepje bekermossen met een-hand-ter vergelijking
van de grootte; rechts bekermossen, sterk vergroot