V In Leiden is de koudste plek van het heelal DE JACHT OP HET ABSOLUTE Dr. P. van Olst BALZAC moge nu» vergaven dat ik oen kleine variatie breng in zijn zoo toepasselijke!) titel ..n la Hofhetvhe do l'Absolu" vont* hot wanhopig verbaal van den goud zoeker. Hot absolute waarnaar de sroud/.oeker wroette is even onbe reikbaar als hel absolute nulpunt. waarnaaf do wetenschappelijke wereld jaagt, maar hei doel der laatstbe doelde jacht is nobeler, want er i» uitsluitend wetenschappelijk belang aan verbonden en geen direct voordeel. liet woord absoluut misbruiken wij gaarne in het dagolijkseh leven. We verzekeren immers dat iets absoluut waar" i#, terwijl we behoorden te weten, dat alles in ons leven relatief is. Misschien krijgt de Groene.-le/or een rilling en denkt: nou begint ie aan «Ie relat iviteitstheorie", maar neen ik ben honsch van plan mij te beperken tot iets anders dat we toch evenmin goed begrijpen kunnen, n.l. het absolute/nulpunt. Voor liet dagolijkseh gebruik wordt de temperatuur van 'een voorwerp aangegeven met behulp van een «emperatuu»schaal (Celsius bij voor keur) waarbij als nulpunt zeer wille keurig gcko/.cn is de temperatuur van smeltend ijs, omdat deze onder nor male omstandigheden (dus nog zell's niet altijd !) constant is. Als men Achter met de/e schaal temperaturen meet, krijgt men niet direcfc verge lijkbare grootheden; een lichaam van K» gr. Celsius is. niet lu-tc maal warmer dan een lichaam van 20 gr. C., om d<» eenvoudige reden, dat het' vei'melde nulpunt , geen echt nulpunt (d.w.z. (irtwvw.'/flpunt) is. Als men immer* twee inensi-hfit van 1.00 m «?n 2 m meet met een maatstok, die men in beide gevallen aanlegt Vanaf '1.30.ui in plaats van O dan zou de ??ene man l .'.'O m en de andere .30 m tijken, wat een heel andere lengte. verhouding is dun hun ware ver houding ! Men heeft daarom voor weten schappelijke tempvrat uurmet ingeii ge zocht naar het wl>.tc nulpunt d «.-r tem peratuur, dus een nulpunt waa»Jicnedcn geen temperatuur meer is. J"»o eerste onderzoeker, die dit nulpunt definieerde was Sir William Thomsom, de latere Lord Kelvin, wiens Kngelscho adeltitel als waardeoring vun zijn wetensehappelüke adeldom weid gegeven. HU koos* oen zoodanige temporat uut schaal, dat met de/e schaal gemeten tempera turen voldeden aan een zeer belang rijke grondwet der waimteleor. n.l. de wot van Carnot, die wegens plaats gebrek niet in een kranten-artikel van geringcn omvang te behandelen is. De/.o tempcratuui schaal boot de abso lute schaal, omdat do vaststelling ei van otm/tnnkclijk is van do bijzondere eigenschappen van oenige stof. Do/e schaal heeft naar benoden toe een ..natuurlijk einde", dus oen begin punt, dat nu do naam kreeg van hot absolute nulpunt". Van hïeraf gerekend kan uien temporat uren direct mot elkaar vergelijken; dit nulpunt ligt (ongeveer) 273 gr. C. onder hot vriespunt van water, dus *ou in de schaal van Celsius met?273 gr. worden aangeduid; op de absolute schaal echter hooft men wol de (er niet-op-aankomende) verdeeling in ge lijke stukjes behouden dor Celsiusschaal, maar uien rekont nu van het absolute nulpunt omhoog, dus zegt niet' hot absolute nulpunt is 273 gr. maar het vriespunt van water in 273 gr. der absolute schaal'' of liever 273 graden Kolvin" want de graadvordeeling is zoo gedoopt tor eere van genoemden natuurkundige. .Is dus n lichaam 100 gr. 'K. en oen andof.200 gr. K., dan is dit laatste lichaam inderdaad IKPC maal warmer dan hot eerste. ycf/aticrc temperaturen komen op do Kelvin-schaal niet voor. Beneden het absolute nulpunt is er geen tem peratuur moer. Ken gas, dut vorwannd wordt.» neemt van het vriespunt' van water af, voor olko graad C. too met l/y,3 van zijn volume, on dit geldt, voor olie gassen. Wordt oen.gas dus 273 gr. warmer gemaakt, dan is het volume ver dubbeld. Koelen wij het .onder het vriespunt van water af, dan gaat er telkens J/273 va» z'Jn volume af Kooien we hot gas dus 273 graden af. dan is het volumo r/eherl rertlici'nw, hot gas is weggetooverd. Dit kan natuurlijk niet. Maar liet geldt dan ook alleen voor een ..ideaal" gas, en een ideaal gas bestaat er nu eenmaal* niet. Meer of minder lang voor een gas 273 gr. afgekoeld is, is 't al in oen vloeistof of tM-ii vast»' stof veranderd en daarvoor geldt het bedrag van V*T3 n'*'1' '»L><-'»f «'f het gas begint af wijkingen te vertoor.en van de gas wetten. Men zou echter wel als definitie kunnen geven: hot abso lute nulpunt is de temperatuur, waar bij een ideaal gas geen volume moer zou hebbon J Een tastbaarder voorstelling van hot absolute nulpunt kunnen wn echter krijgen op de volgende manier. Ken voortvllegende kogel kan arbeid verrichten (b.v. oen pantserplaat door boren) dank zij het feit, dat hij in beweging is; immers een rustende kogel kan de plaat niet doorboren! Men zegt daarom ook wel: oen voort vliegende kogel hooft arbeidsver mogen van beweging"; ieder be wegend lichaam hooft dit a.v.b. Wanneer de kogej do pantserplaat niet doorboort, is zijn arbeidsvermogen schijnbaar verdwenen. Maar de kogel en de pantserplaat zijn dan allebei warmer geworden. Men neemt nu aan, dat het zichtbare a. v. b. van don kogel omgezet is in onzichtbaar a. v. b. der moleculen van kogel on plaat, doordat deze moleculen niet stil liggen, maar, van nature reeds steeds in beweging zijnde, door denschok van den mslaandcii kogel een sterker be weging hebben gekregen. Deze sterker beweging der moleculen uit zich als warmte voor ons waarnemingsver mogen. In theorie dus (let wol, geachte lozer: in theorie!) is warmte duèniets anders dan a. v. b. der moleculen van oen lichaam. Toe neming dor molecule-snelhedon beI eekonl:,.hot lichaam wordt warmer", a f neming dor molecule-snelhedon :,,het lichaam wordt kouder". B$j lager temperatuur gaan de moleculen dun minder snel, on dit afnemen der snelheden kan geen ander einde hebben dan dat eindelijk de mole culen d il «/min. Kr in immers geen andere mogelijkheid dan dat iets óf in beweging is óf stil staat. Nega tieve beweging is niet denkbaar. J let absolute nulpunt kan dus ook omschreven worden als de tempera tuur, waarbij alle moleculen stil staan. Beneden dit punt is er geen molecule-beweging, dus geen warmte, ?lus geen temperatuur. J l et absolute nulpunt ligt nit-t pre cies bij 273 g^-. onder het .vriespunt van water, maar vermoedelijk ergèn» in de buurt van 273.1 Borthelot si olde het in l 001 vast op - 273.0Ügr. C. dit aanvangspunt dei warmte VERRASSI-NDK .MKÜKDKKUN. C.EN .,De troepen xvatctv per eloctrischea trein van hel .'station naar het Huis ten Bosch jjcmarcheerd." (Hbl.) In den Stadsschouwburg werd'ft' ..Sophoclcs" .opgevoerd." . ? ' ' , (Tel.) CHARI VARIA ^ndering in hotel De laatste Stuiver alhier." (Dev. DU.) , Du XOMIXATIKF-ACCUSATll-:!-' CÖXSTkUCTIK ;.,Die rol voegt ons niet en wcnschcn wij ook niet." (De I'reau^ ifierd de c.risisvoor/icninj; niet te willen verdedigen." /.Va/, ?/?»>/.). '..Alen wildó rr.tcgoii, waken, dat do export geen al. te'groot en om vang xnti aannemen." (\.' K. ?(.'.)' ..Cïencraul Si?yf(ardt' besloot Jen .slfittp met rlit te zcgj;en." (Tel.) ,,2c willen het liever mondeling bespreken," (IL I>.) DK.DATlKI-'-XOMIN'ATIHI- CON STRUCTIE Den heer de t»ropt is niets te vco en controleert alles zoo scherp moge lijk." (Soer. HM.) Men kan in verschillende kwal iteilen lang en genoogoiijk ergens \\onen. Zoo schrijft een inzender aan déN.K.C.: Als trouwe lezer uwer courant heb ik hot genoegen sinds veertien jaren in Zweden te wonen. SCHRJLI.K TF.GKN-STKLLIXGEX ..Men is; van de methode, waarbij men de frambozen loodrecht plaatste. afgestapt en leidt de planten .thans in vcrtikale richting". (L'. D.) ..De bcgnifenisvcrceniging ? De Laatste Ker hield haar jaarverDE. ACCUSATIEF-DATIEF CON STRUCTIE ,,Verd. had Lawrier op de markt aangevallen ch met een mes een aantal steken toegebracht." '(H. D<) , ONS GEHEUGENSTREEPJE ,,De' minister had kort en goed ',,'Dc ondc bottelicr wist niet waar Sir Ralph 'was." (/. D.)' Ilad hij 't den huisknecht maar gevraagd. ..Spreker beschreef de verschrikUingcn van het slachtvcld." (H. D.) Juist- gezet, zetter. AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bij hun bij dragen een gefrankeerd brief omslag met adres van den afzender in te sluiten. Op het adres van stukken, voor de redactie bestemd, vermelde men gén namen van personen l jaagt men sinds jaren te loeiden, onder leiding dor beroemde physici, wier serie met Kamer! ingh Qnnes begint en met W. J. de Haas nog niet beëindigd zal zijn al is laatstge noemde nu op een tweehonderdste graad Keivin -van 't absolute nulpunt aangekomen. Vraagt men. zich af: heeft dit. onderzoek praktische beteekenis?" dan moet men erkennen, dat dit niet het geval is, alleen reeds daarom niet, omdat de temperatuur nergens, noch op, noch buiten de aarde, zoo laag ook maar by benadering daalt. De temperatuur in de wereldruimte (voor zoover er stof is! want is er geen stof, dan is er ook geen -warmte, dus ook geen temperatuur) is nergens lager dati eenige graden Keivin. Het Leidsche laboratorium bevat inder daad de koudste -plek van het heelal. Voorloopig heeft het Ix-idscho onder zoek alleen belang voor wetenschappclijk-theoretische vragen, maar men vergete niet, dat er dozijnen, ja houderden wetenschappelijke feiten te vermelden zijn, bg wier vondst do leek zijn smalende vraag kon stellen naar de praktische botockcnis, terwijl deze feitjos zich later zoo ontwikkeld hebben, dat zij ons daugschu leven beheerschen, bedorven of verfraaien, naar gelang men het opvatten wil. TENTOONSTELLINGEN Amsterdam Sted. Museum. Yooijaarstentoonstolling van ,.De Onafhankelijkon". Vervan beeldende kunstenaai*. Kunsthandel Buffa, Kalverstraat 39' Niouwc werken van Koes van Dongen' 4 - 28 Maart. Kunstkelder, Spui 13. Werken van Chris Agterberg. Tot O Maart. Kunstzaal van Lier, Kokin 12(5. Schil deryen en teekeningen door Quiryn van Tiel. Tot 7 Maart. Kunstzaal Santee Landweer, Keizers* gracht 4Ü3. .Schilderijen en beeld" houwwerk door M. Oóth. Tot 8 Maart' Tentoonstelling Kinderportretten' Kunsthandel Aalderink, Jac. van Lennepkade 55. Schilderijen . en grafische werken van .'D. Homburg. Tot 10 Maart. Nederl. Mus. .voor onderwijs en op voeding. Prinsengracht 151. Ilisiorische diorama's. Tot 10 Maart. Art! et Amlcitlae. A\ferken van Prof. .T. Jurresert (foorg H u et er. Tot 1$ Maart. Rotterdam Studio '32, Hordenkingatcntoonstelling vun het werk van Funko K JIpor. Tot 11. Maart' Toonkamers De Distel". Schied. Singel .Yb. Worken van F. Ca.vbft/,iuR on Hio Cramer. Den- Haag. Kunstkelder 't Center '(naast Toren garage). Werken dcor Jeane M. CU-oenendaal. Tot 8 Maart. Haagsche Kunstkring, Lange Houtstraat 7. Werken van C. Kloi«. Tot 23 Maart. Hilversum Kunstzaal Wlllem Brok, Melkweg 2">. K uitst nijverheid. Tot 23 MaarU LASTER Melis Stoke HET woord laster klinkt ver schrikkelijk. \Ve beschouwen laster als een misdaad en een ?/.eer gl'oote zonde. Het- begint meental hccloinaal niet xoo ernstig. Iemand zegt: Ik moet je wat vertollen ? Maar beloof me eeivt dat je het uls strikt vertrouwelijk zult beschou wen .... Nu dan. Dinge.s zegt dat jij van hem gezegd hebt dat- enz. enz. ~ Dat is kras.... dat heb ik nooit gey.egd. Ik zal Dinges «ten briefje si-hrijven.... - ? Kn jo hebt me zoo beloofd.... Dat is toch te bar.... Ik zal hem opbellen.... Kn je hebt me zoo beloofd.... \Vat zal hij van ine denken.... J l ij hooft hot me in strikt vertrouwen verteld.... De vont is gok.... Ik zal.... Neen, je mag niets doen.... anders vertel ik je nooit moer iets.... Tonslotto wint het gentlemen'» ngroenumt het van de reactie conor oprechte verontwaardiging. U doet niets, want u hebt beloofd.... en uw zegsman heeft beloofd. Die zegsman behoort dan nog totde beste soort menschen. Want scherp zinniger lieden en menschen met meer levenservaring en psychologisch in zicht, houden hun mond. Vandaar dat het in'do diplomatie maar niet opschiet. Diplomaten zijn. meiischen met levenservaring en psychologisch in zicht. Ze zeggen niet meer dan ze kwijt willen wezen. En ze zijn doods benauwd om de overbrengers van nlocht .nieuws te zijn. Want slecht nieuws wekt ergernis en die ergernis richt zich tegen den boodschapper en dien boodschapper hindert dat in zijn carrière. Ieder mensen heeft zich in zijn leven in die impasses bevonden welke hem als oenig mogelijk uitzicht tot op lossing en opheldering een soort inonstervergadering voor den ver langendon geest riepen, waaraan allen zouden moeten deelnemen die recht streeks of zijdelings iets met een bepaalde zaak uitstaande hebben. Twee nienscheUjke factoren spelen by dat alles een rol: ijdelheid en vrees. De ijdelheid wekt die gevoelens van hevige verontwaardiging en ontstel tenis bij hot vernemen van het feit, dat ons een rol is toebedeeld, waar boven we ons moreel hoog verheven achten. ; De angst bekruipt ons, dat »r monschen zullen zijn, die zoo maar zonder meer het kwaads zullen gelooven dat ons is toegedicht. En daarbij komt het gevoel van machteloosheid om aanstonds en bij uilen het feit van onze onschuld bekend te stellen, dan wel de motieven uiteen te zetten die ons gedreven heb,ben tot eene. handeling die het slachtoffer is geworden van zoo infame wan-interpretatie. Er zijn menschen, die de middelen van de drukpers ter hand nemen om zich gedocumenteerd te verdedigen (?egen blaam, En er zijn menschen die «on onevenredig deel van hun tijd en energie gaan besteden aan mon delinge rechtzetting van feiten. Kr is do vlucht in de openbaarheid en do vlucht in «Ie ziekte. Kr zijn slachtoffers van laster die uiteindelijk zelf onder de. suggestie raken van hot standpunt van hun aanvaller. en er zijn er dio in hun ego-contriciteil eiken medetnonsch uls een vijand gaan beschouwen. Zo geven daardoor meer aanhochtingspunten voor twijfel, want de wereld die bij dit alles koel. zoo niet met oonige aangename spanning toeziet, verklaart alle bewegingen van het slachtoffer als aanwijzingen voor zijn schuldbesef. Ken slachtoffer vun laster, dat op de wijze dio van hem verwacht wordt i reageert, verkeert in de positie vun hot bczienswaardig middelpunt rencr aréna-vortooning. Allengs wordt ' de vraag, hoe hij in deze positie geraakt is, terzy'degedrongen voor de span nende onzekerheid omtrent de wijze waarop hij zich er uit zal weten te bevrijden, en in oen soort primitief sadisme geniet do groot e gemeente van de prikkels van den strijd. Vandaar dat slachtoffers van laster eigenlijk de slachtoffers zijn van hun eigen ijdelheid on angst. Do vraag, wat do wereld wel zal zeggen, heeftvoor hen een importantie gekregen die henzelf noodlottig wordt. Met hun verdediging vnrspelen ze hun energie en de vrede van hun bestaan. ' En aangezien nu de aanvang van een lastercampagne meestal onschul dig is en in den vorm van bet kabfc» k nd gletscherbcekje waarmee deze regelen worden ingeleid, is het van belang die inleiding aldus te moduleoren dat reeds aanstonds het ontstaan van een groote vernietigende stroom wordt voorkomen. Bijboorbeold als volgt: Iemand zegt: Ik moet j«; wat vertellen. Men doe een keuze uit de volgende antwoorden: Doe dat dan muur schrift olijk... Doe wat je niet laten kunt.... Vertel het maar aan oen ander.... Ik heb geen tijd.... De lasteraar in commissie: ? Maar beloof me rst dat je het als strikt vertrouwelijk zult be schouwen. ... Neen.... Ik beloof niets.... Doe toch niet zoo gewichtig.... Ge hebt dan nog altijd* vrijheid van handelen en do lasteraar in commissie ook. Meestal vindt hij zijn verhaal zóó mooi en opwindend, dat het dan ten slotte toch kqnit.' Al naarmate hot belangrijk is of fntiel kunt u dan het gesprok be eindigon mot: ? ' - Loop rond.... Waarom vertel je me die onzin?.... enz. enz. bent dan vrij van dien toestand van op eerewoord gesnoerde monden/ en om, 'indien de zaak er belangrijk genoeg voor in, allo maatregelen te treffen tot een afdoend démenti. Daar kan namelijk haast bij zijn. want niets verspreidt zich zoo snel als de laster en niets werkt trager door dan de rechtzetting. MINISTERIEELE MASKERS Teekening voor Oe Groene' van S. C. van Vleuten OUD-BUSSEM BEREIDT VOEDSELS VOOR LIJDERS AAN MAAG- EN INGEWANDSTOORNISSEN Jhr. Mr. A. C. D. DE GRAEFF LEUTÉN Zomerdienst op Malm , ? * Misschien is de mens van nature wel slecht En misschien heeft God nooit bestaan, ? Misschien zijn harten noch woorden ooit echt En ben ik bedrogen door Jeanne. Maar ik sta in de son in het .warme zand Aan de Sont. En wijd is het Oostseestrand, Wijd is de hemel van Oost tot West Dit is het geluk en wat is de rest? Misschien is de gulden niet heel erg,.. stabiel En raken we Indiëkwijt, Misschien had nog nimmer een . mensenziel Deel aan de eeuwigheid. Maar mijn lijf heeft deel aan de Zweedse zon En de zee h eeuwig, waarin het zwom,. Eeuwig de hemel van Noord tot Zuid: Bruin mensenlij f lach de ziel maar uit! Misschien is het leven maar schijn. Misschien heerst de God van Calvijn, Misschien is mijn stem wel de stem vaneen dichter: Ook dat kan toch mogelijk zijn ? v Maar soedah! ik sta in het warme zand Aan de Sont. En wijd is het Oost. zeestrand. Tussen Oost en Zuid en Noord en ' ' ..,.., . TT bd» Is du het geluk. Want' wat is de rest? ? * . ?, A. Viruly Verkooping Internationaal Ant iquariaat (MennoJIerztborger & Co). Koizo.rsgrachtu.10. Amsterdam, op ó Maart l!KJ*i om 11 uur. Oude schilderijen, anti quiteiten, teekeningen. meubelen. Ter eere van deze belangrijke ver knoping heeft de firma Hertzberger een grooteii en zeer fraaien catalogus uitgegeven. Achterin dit boekwerk zijn talrijke afbeeldingen opgenomen. uitgevoerd op kunstdrukpapier, die een indruk geven van «Ie vele mooie stukken, die ter veiling zullen ko men. Mode-show in het Carlton Hotel te Amsterdam op 9 en 10 Maart a.s. Op Zaterdag 9 Maart bij het diner-dansant on op Zondag lu Maart bij de thé-dansant zal in het Carlton Hotel oen mode-show ge houden worden, georganiseerd dooi de firma Hcinetnann «fc Oswald. u-nai'bij modellen zullen worden ge dragen vaii do firma's Agnes Drucoll, Jane Duveriuv Martial «Sc Armand, Philippe & (iaston en Jean Patou. INHOUD 2?3. Prof.-Mr. A. C. joscplius -Jitta. De liberalen en het kabinet Colljn. Weektrompet van den wijzen olifant. 4?5. H w. van Loon, De Hauptmanitaffaire.?ir. S. H. S\otttf,Ontlernemers en ordening.?F. Coencn, Wild geworde/i autobussen. W. v «l Eizen, Nederlandsehe voorjaarssport. 6?7. Mr. H. Sch(ii:«, Levenslang op. de plan ken. C. van W«fS»em. Mustek - L. J. lordcan, Yankee Doodle/ 8-9. Mr. B. C. O.. Celstraf en bescherming der maatschappij. 10?11. R. m\t*lTHt Keizerlijke autobiografie. +In kort bestek.W. H. MeytiuiK. Belasting hervorming onder Hllter's regime. Cn. Kóetofz. 77/<ffffl00/fn. n?13.Aib. flasscltacit, Kees van Dongen. 14?15. Prof. Dr. E. A. D. K.CMp.Kinderangsi. De mode van morgen. K. van Lokhorst, Karikaturale vrouwenbeelden. 16. .A.Klaa*sc,DehandetmetDultscMand. 18. J. B.' Bernmk, Het SauriirkerkhoJ van Holtmaden. 20?21. De Kleine Krant, r- Kladschrift van Jantje. *A|ida Zevenboum, Croquantc croquetjes. O. P. B., Maart In den tuin. CF-OP i'5 -«? MI ?n . «?Uit ier;u:| I..I,. kl.i, at l, Ri a» pit »M </,' tii-' Ml en Ui n r .t! ln r. li PAG. 22 DE GROENE Na. 3013 PAG. 13 DE GROENE Ne, 101) i'.