Historisch Archief 1877-1940
TV
. f
r i '
4
V
De liberalen en het kabinet Colijn
De vorming van een parlementair kabinet
is mislukt op grond van de weigering van
de katholieken met de liberalen samen
te werken. Daarop heeft de heer Colijn
een crisis-kabinet gevormd, waarin een
liberaal zitting had. Het is gewenscht
in de vacature-KaIff, zoo eenigszinr
mogelijk, wederom een liberaal te be
noemen.
D K hoer Cojijn heeft ongeveer twee jaren
geleden aanvankelijk do opdracht ontvangen
oen parlementair kabinet te vormen. Wat
onder een parlementair" kabinet nu u-t worden
verslaan, is niet altijd duidelijk. Bedoeld was
waarschijnlijk zoo hoeft althans do heer Culijn
hel opgevat --dat hij er zich van y.ou 'vergewissen,
dat /ij 11 kabinet op een meerderheid in Iiwt parle
ment /on kunnen rekenen.
Zeker kan uien daaromtrent nooit '/.ijn. ])o
-kamerfracties kunnen zich niet binden onder alle
omstandigheden een bepaalde regeering te zullen
steunen. De heer C'olijn heeft dienaangaande bi|
/.ijn eerste kabinetsformatie een stuk sprekende.
ervaring opgedaan, toen hij er zich geen reken
schap van had gegeven, of er een meerderheid in
do Tweede Kauier bestond voor de handhaving
van het gezantschap bij den Pau».Die herinnering
/.al nog wel niet uit zijn geheugen zijn verdwenen.
Maar cenige garantie, dat du partijen een kabinet
/.uilen steunen, kunnen zij toch wel geven.
Do vorming van een parlementair kabinet is
mUlukt, doordat do Hoomscb-Katholieko fractie
in de Tweede Kamer hoeft geweigerd de gevraagde
medewerking te verloonen. Van die zijde had men
in bet bijzonder bezwaar togen heb opnemen van
oen of meer vertrouwensmannen van den
Vrijheidsbond in het kabinet.
Later heeft de heer Aalberse, de leider van do
Hooinsch-Katholieke Staatspartij, openbaar ge
maakt, dat hij geen bezwaren had togen het op
dragen van de .functie van Minister van
Buitenlandschc Zaken, of die van Minister van Waterstaat
iian een Vrijheidsbonder, maar wol tegen het
toevertrouwen van een andere portefeuille, waarbij
de p» liliekp beginselen van grooleren invloed zijn.
dan bij de beide genoemde departementen, aan
?een Vrijheidsbonder.
l)e heer Colijn was blijkbaar niet bereid zich
in dit opzicht oen voorwaarde te laten stollen. In
ieder geval heeft hij aan de Koningin
medegodoeld, niet in .staat te /.iju een parlementair kabinet
t o vormen.
* *
* ' ?
De he«-r Colijn kreeg onmiddellijk daarna do
opdracht een. crisis-kabinet te .vormen. Dio op
dracht heeft hij aangenomen en volvoerd. Hij heeft
toen de leden van,het thans zittende kabinet ter
benoeming aan do Koningin voorgcdiagon.
De heer Aalberso heeft later medegedeeld, dat
hij aan zijn drie politieke vrienden, die oen
uitnoodiging hadden ontvangen, met oenigen aan
drang heeft verzocht zich beschikbaar te stellen.
De Itoomsch-Katholieko 'fractie in de Tweede
Kanier heeft echter meer dan eens verklaard, dat
?/ij geenerlei verantwoordelijkheid draagt voor dit
kabinet. Zij pleegt die verklaring zelfs met een
zekeren trots en met nadruk te herhalen.
In het crisis-kabinet werd slechts n Vrijheids
bonder opgenomen, de heer Kalff, die merk
waardigerwijze met de portefeuille van Waterstaat
Werd belast. Hij waB een man, die zich in hot
oponHISWA
tentoonstelling
Watersport, kampeeren enz.
8-17 MAART a. s.
Apollo-hal A'dam
bare loven oen zeer groote reputatie had verworven.
Zelfs bij degenen, die men in polilickon zin als
zijn scherpste tegenstanders mo.-st beschouwen,
do leiders van de socialistische orgunhatic van
spoorwegpersoneel, stond hij in hoog aanzien.
Daarvan getuigde niet alloen zijn geschilderd por
tret, dat hem bij zijn afscheid van de spoorwegen
modo, door die organisatie word aangeboden, maar
die gunstige mcening omtrent zijn bekwaamheden
on karakter blijkt ook uit het artikel, dat de voor
zitter van die organisatie eenigo maanden geleden
in dit weekblad aan do nagedachtenis van don
hoer Kalff heeft gewijd.
* *
liet goheele land hoeft door hot on verwacht n
overlijden van den hoor Kalff een zeer ernstig
verlies geleden. Het kabinet staat bovendien voor
de uiterst moeilijke taak, wien men als zijn op
volger aan de Koningin moet voordragen.
Het spreekt vanzelf, dat men moet trachten
oen bekwaam man, die voor deze functie geschikt
is. te vinden. Is het goweiischt andermaal in het
bijzonder oen liberaal te zooken, bij voorkeur zelfs
een man, dio kan geldon als een soort vertrouwens
man van den Vrijhoidsbond?
Kr zijn in don laatst en tijd hier en daar geluiden
vernomen, niet namen in de kleine katholieke pers,
dat thans het oogonblik is aangebroken, om zorg
?te dragen, dat er niet weer een Vrijheidsbonder in
het kabinet wordt opgenomen. De politiek van
het kabinet-Colijn zou thans reeds al te zeer, zelfs
na het overlijden van den heer Kalff, oen liberaal
karakter dragen. C Joon enkel vraagstuk is moer
urgent, dan dat van de,.ordening" van het bedrijfs
leven. Voor de oplossing van dat vraagstuk kan
men op de liberalen niet rekenen. Het kabinet zou
dus sterker komen te staan, wanneer het liberale
element daarin zou ontbreken.
Deze campagne, wanneer men althans de
schuchtere pogingen om', den hoor Colijn in dit
opzicht te beïnvloeden als zoodanig mag betitelen,
miskent Volkomen do geweldige
moeilijkheden,waarmede de regecting in de huidige omstandig»
heden heeft te worstelen en zij onderschat evenzeer
het nuttige werk. dat juist een typische
Vrijheidstoonder in deze omstandigheden in hét kabinet
kan verrichten» ......'*
Inderdaad deze rcge-jring moet ordenen, of zij
het wil of niet. Maar zelfs de felste voorstander
van ordening, die zich ten aanzien van do met die
zoogenaamde ordening te bereiken resultaten de
groiitstu illusies maakt, zal moeten erkennen, dat
het uiterst moeilijk is bij die ordening den juisten
koers te sturen en niet in het moeras te
gelukon.
Ken verstandig voorstander van ordening zal,
als hij zich van de moeilijkheden van zijn taak
bewust is, zijn oor niet alloen te luisteren leggen
bij de zeer krachtige, organisaties van belang»
hebbenden, die op steun en orde" aandringen,
maar htj zal tevens het oordeel trachten te ver
nemen Van degenen, die in beginsel niet veel voelen
voor ordening en die tengevolge van hun voorkeur
niet een scherp oog de gebreken van iedere poging
tot ordening zullen weten te onderkennen.
De regeering moet zich niet laten leiden door
de principieele tegenstanders van ordening, dio
?uitsluitend heil verwachten van vrijheid. Maar
oven bedenkelijk zou hefc zijn, aan de stem dier
tegenstanders het zwijgen op te leggen.
Daarom is het te hopen en te venvachten, dat
do heer Colijn en de andere leden van het kabinet,
die ten aanzien van de vervulling van deze vacature ,
ook wel een woordje in het midden zullen mogen
brengen, hun uiterste best zullen doen, voor de
functie van Minister van Waterstaat een man te
vinden, die bekwaam is en voor die, functie ge
schikt, maar bovendien bij voorkeur een liberaal
en als dat mogelijk is een man, die ook het vér-,
trouwen geniet van den Vrijheidsbond.
Zijn de. geruchten, die. omtrent de vervulling
der vacature de ronde doeü, juist, dan zal de heer
Oolijn in die poging slagen.
? ? ' ? A. C. JOSEPHUS JITTA
PAC. 1 DE GROENE No. 30(3
Minister von Ncuraih
IIMIMIIIIIIIIIllllllMIIIIMMIIIIIIIIMIIMIMIMMMIIMIMIMIIIMIIIIMHIIIMIIMIIIIMMIIMIIIIIIIh
Si r John Simon
. ?llHIMHHIIHIHIHMHHHimilMIIIIHIHIIIIIIIIIMIIHIHIIIHIIIIf IHIIIIIIIIIl lllllllllllHHII
Overpeinzinglover een
handjevol flikkers
Wie iets doen teil, dat niet heelemaal in den
haak is, moet vooral in de punt f es blijven.
DU geldt overal en altijd; met name in zaken
van i>nrtcnlie. In groote zaA:e/tM en in de groott
Itolitiek. i
Toen, men zich nog niet de hoop vleide tol
een direct accoord met Hitler te kunnen komen
en die lastige dtcarskijker van een Barthon
er niet meer was, heeft men het in
Volkenbond»kringen getcaayd het Saaryebied fluks aai>
Duitachland in handen te spelen door, tol
iluidelijken schrik en ontzetting van de r eg ei
ringscommissie, het tweede alternatief, de n«
reeds vergeten Status-quo, niet nader te
definieeren. Achteraf bleek Barthou's befaamd me
morandum een pqathuum verwijt tegen des'
politiek", die de politiek in geen enkel opzirli'
een dienst heeft bewezen. Aan wie de s.ch«/?/-'?
Zeker niet bij het nalionaal'Socialisme.
.Veen. juist bij de methode il i e gevolgH wortit
door sommigen, die tegen het aanstormen'!
llitlcrian isme, sonder met princl-pea rekening
te houden, een dam trachtem op te werpeit.
Het is de vraag of men de methode van h-1
achwperenen cadeautjes geven (zelfs catfeaülj»*
van dal tcat aan.een ander toebehoort) ooit zal
laten varen, nu dat, alles niets helpt en zelt*
Sir John'Simon in Europa den boer op moei
om met Hitler en Von Xeürath te onderhandelen.
nifl zooseer gewapend met het ar g u men '.
der klinkklare logica als met tiet dreige
ment van 'een reis naar Rusland. Met de
consequentie der logische redenèering duf ft we»
het blijkbaar niet aan! .
?Hoe knoeierig de methode nog steeds »«?
blijkt ook uit démanier waarop men hel
néttere fascisme qan zijn *Üe trachtte krijgt'
?/t«(ir men natuurlijk duvhllc. dul hel tic </r/ioi»/»/c
niti hel nazi-dom mH WH
uilen-gertml hart sou <ninsi-houicrn. 7.n» icrnl
iti- Dun' met uiwlicnkrn (tCHpijziud.
M nar n n mi jen' btij'i'vn ! l''or inccl i'vrrrcl P'H in
>i' puntje* bVijrcn! .-JIWw**/mr ?»« rrn
'-'i-lijk keizerrijk, een lid ra n den Vol
* . ?' *. '
\llcen blijken ih* anderen- tlat'rhij ..if
?>'tutf.erd" znonlM si j dal indertijd n-uren Im-n
''rankrijk den blik filoeg op Marokko en
Kuift> nul op Kijyple.
' Kr ia geen sprake ra n oorlog. Kr zijn alleen
ut .,f/rensinciilente.n". Kn rcriler zul er n-i-l
«H rcnnomitiehc ?penetratie kotnrn. die
'oniutn?? naam is voor Japan. Maar dal i* ook niel
U. Kant di' Japannera zijn toch geen
eigen'nk ijczeijilf blanken. Móet tm-n hul tlan óók nog
1 i'in'jde.n, hen op hun turnen Ie Imp'pi-n ui* hff
?'?? 'itfi'h n iel andvrx kan? .
Alles kun in .Jiel /?<?//»?" veen goctl al* ilnl
'?'Hen de ire.1 mogelijk'iit. Krhlcr niet zoo snel.
f ledaard aan. zou men de kerk in het midden
'uiten laten en om ten m instak Kttropeesrhc
i'<le te bevestigen ??tóch daarvoor 'de incd
"'?fkiny, vnn het l-'aseisme kunnen koopcn dottr'
i i'itü- pcri {/ctculclijkp -penetratie en bcst-hcnriing"
?'-"» Abenaj/ni»- toe ir titaan, leunitc'cr niet de
' ? »rc datul zich zeil zou giraffen door een te Miei
i'.' !'? krijgsluslift van stapel loopun der Italianen.
V u kan hel nwj gebeuren, dal jeugdige
otibczon"> uheid en zteurtgehemdc krijgslust eenige du
~»>tJen jonge Italianen lokt in den val i-dn een
'"<-MM? Adotca.' Maar, van hoe weinig belang n
l>''»<ljc vol nikkers, dood of levend, ook moge zijn
wal is eigenlijk hel verschil iusschen ee.n
nfger en een neuneuvelden Italiaan?
?'.-'?' AJAX
VAN DEN WIJZEN OLIFANT
HOE voel gelukkiger zijn do olifanten
dan de mensclion ! In de stad aan dn
Maas, die. zelfs nu de Minister van
Waterstaat hoeft gesproken, nog niet weet of
zij een metalen brug" zal krijgen dan wol dat
er onder haar verkeerswortol zal worden ge
boord", daar heffen do dappere .tandartsen
waarschuwend hun ivoren kruis omhoog, en
7.0 organiseereii een schoone tentoonstelling,
om de Nederlanders er aan te herinneren, dat
7.0 hun tanden moeten poetson. Dan .kijk ik
naar mijn Koninklijke ivoren slagtanden on ik
trompet:'geen poetsen noodig, en zo trokken zo
er bij .mij nooit uit!
Maar die arme monschen verliezen dagelijks
tanden J Zelfs vele gouden tanden verliezen zo.
Kijkt u eens naar de nieuwe gegevens, die mot
onverstoorbaron regelmaat stroomen uit do
getallenfolterkamer: hot' Centraal Bureau voor
de Statistiek! Het totaal der inkomens in
Nederland is van 11)30?'31 op 10:13-?'3i
zoo maar eens eventjes met 1210 millioen gulden
gedaald ! En ac.hter den onheilspellenden voor
hang van het liogcoringsKordijn staat een nieuwe
Wclter gereed mot boor- on klemtang. om de
kroont a nden weg te rukken uit het gebit der
nationale cultuur. Booste' geruchten getuigen
van een aanstaande opheffing van belangrijke
rechtbanken (Zwolle etiZutphen) en in f
roningen loopt men al te hoop omdat de aardbeving
der bezuiniging de Universiteit doet sidderen
op haar grondvesten. Een togehbericht gaf
aan. dat men bezuinigen wil op het hooger
onderwijs door samenvoeging van -faculteiten.
Da Universiteit gaat op die manier lijken op
oen harmonica. Eerst breidt men. met bizondere
en buitengewone professoren zoo uit, dat men
er zich over. verwondert als men iemand togen
komt .dio geen professor is, en uu .spreekt men
over vereeniging van (misschien noodzakelijke)
afdaelingon der hoogeschooi.
" * *
" f
Aan vele onzer bedrijven worden niet alleen
de tanden uitgetrokken, maar ze blijven lijden
aan do hevigste kiespijn. Ziet ons roemruchte
mijnbedrijf. Do mijnwerkers moeten zelfs hol
'koper laten vullen van -hun looneii. omdat
het eenvoudig niet meer gaat met do onder
nemingen, zo loopctr met' kctclrnuziok on mot
doodskop-cnihlomon door do straten van Heer
len, en do XioUwo Hottordamsche Courant is
?hoos op Mgr. Pools, don machtige., omdat hij
voor hen in de bres springt, en de oude
verkoop*centrale moet oen 'nhniwo gedaante krijgen, die
naar ordening" riekt.
En uiet alleen de delvers naar het. y.warlo
goud, maar ook de dol vors naar het zoebanket
loopeii met het hart in de schoenen. De afsluit
dijk hield het prachtig vol tegen do ra/.oiuto
stormen, in strijd mot do voorspelling van Jef
Last in zijn boek over de Zuiderzee, maar de
visschers zien het aankomen, dait de duur betaal
de" visch niet eens goedkoop wordt verkocht,
omdat er geen uitvoyr naau Duitschland inoor
mogelijk is door do overschrijding van het
contingent. En thans voegen de boeren on
kleine neringdoenden dio wonen om heb
IJselmcer hun droeve stemmen bij hot klaagkoor,
omdat do Regeering talmt mot den voortgang
dor inpoldering. Middelorwijl lezen wij in do
MeUrorio van Antwoord over het Landbouw-,
crisisfonds, dat do steunvcrloening aan den
landbouw binnen' afzienbaroa" tijd (Olmrivariu*.
hot '?afgezicht" is van do Hogoering1, niét vuii'
don wijzen olifant) geenszins kan worden gemist.
Even ademen wij op, \vamieer we lezon, hoc.
do g'rooto gemeenten uit'haar 'bedrijven nog
?altijd oen zoet. winstjo halen, maar spoedig
worden we tcruggeduwd. in do misère,' bij
hot ' vernemen, dat de bezuinigers zinnen
over een introkking der warenwet, en dat hét
Verbond van Werkgevers do ondeugdelijke
waren, diéer daarna zullen komen, met een
zuurzóet gezicht wil slikken, alleen maar omdat
het al besparen on inperken is, wat do klok slaat.
Maar er zijn van dio berichten, die door hun
visueolo macht ons ndg.mccr onthutsen dan do
stroom van 'occonomische jobstijdingen,
waartegonbvor het armoe .lijdende'volk zich al mot
oen huid als de mijne gaat voorzien. Dat oen
monument Van hot 'Verleden als1 do Kerk' van
Alkmaar aan Hchromi.'lijkq vérwaarloozing is
prijs, gegeven on dat er burgers zijn in de stad,
PAG. 3 DE GROENE N0. 30'3
wan i-va n thans do Victorie dor mit luistcriim
hogint, die do heolo kerk maar willen afbreken
on er. oen moderne kubus voor in do plaats
willen zotten, omdat het oude Codsgcboinv
moet wijken voor onzo lieve hoor do auto, -?? dat
geeft toch wel oven een knauw aan hou, die hot
Verleden zijn toegewijd. Bestaat hot-nat ionalism»*
tegenwoordig alleen in het rondloopon in zwarte
homdon door groote zalen, in hot itlsigrio in hot
knoopsgat on de vlaggerij 'om do vliogerij. of
bestaat er nog zooiots als hot kleine land en
zijn groote schoonheid?" Wat ondortusscho.ii
die vlioporij betreft: dat het Uivor Kapport
hoe langer zoo dieper in do vergetelheid gaat
worden begraven, wij weten het thans van do
hoogste instantie, don -interimuiron Minister
van Waterstaat. En «Ie hoor Uootu die »r naar
vroeg, is een boon", als hij hot bt-grijpt.
Wat staat er nu tegenover al die droefgeestig
heid? De Turijnscho successen van l'rof. I>r.
Willotn Mengolborg? De gunstige wending van
1 de handelsbesprekingen met België? Het
vooriiornori van den Doornschen Keizer, om Zandvort
an die &oo gelukkig te maken met zijn tegen
woordigheid? Er is in ieder geval n man op
?wien wij trotsch kunnen zijn. oen ouderwet sclio. n
oen waarlijkon Professor. Prof. Winklor, die
nudu viering van zijn tachtigsten verjaardag in de
Koninklijke Academie van Wetenschappen
verschoen, om de slotsommen moo te doelen van
oen nieuw wetenschappelijk onderzoek. En óók
op den President der Xederlandsche Bank zijn
zij trotsch bij zijn eervolle benoeming t«»i
Voorzitter van do Bank voor Internationale
betalingen.
Er is nog wol wat vreugde. Do bot-reiidochter*
hielden een ontwikkolingsdafr on Lud. arn*toin
besteedde zijn stad voor do film-sterren aan. <»|>
de historische plek. waar oo'mnaal oen dor pio
niers'woonde der Koloniale cultuur, on weten
schap, op hot voormolige buiten van Dr. «T. W.
IJzerman. .
Van de buitenplaats stap ik mot mijn groot??
beonon naar hot buitenland. ??Sdmsclmïgtr niet
/.ijn oleganteii Minister van Huitonlandsohc
Zaken schreed door de straten van I.ondon.
on kwam door 0011 aohtordeurtjó in do Lirhtstad
aan. waar men. op -zijn hord»- door
vroeger»-<>rvai'ingon. thans aanzioiilijko vroi>mdelinireti
l ie vor beschermt dan te pronk stolt. Hot /.i,-i
«?r naar uit. dut Oostenrijk zich wat raniroort.
on do toestand van Óo*t-Eur»»pa door hot st«-tMU
verder geweven net van pakten, wat
auniu-iiH-j ij kor- wordt. Uitermate handig i miuikt»> »l»'-'
bondskanselier gebruik van do doorzicht !?:«?
liefde der Westorscbe Mogondliodeu- voor
Uostonrijk's zelfstandigheid. Oostenrijk wil zoll'
zijn regeringsvorm bepalen, en do niet -act uool»-'
Koizo.rin Zita kijkt mot oen
ondougondon-ulinilach om do kier van do deur.
, ? *-*?« .. ' . ?
Intusschen hooft do Engeische bt?silistlK'id den
Führer Wat getemperd en krogcn de
Londenschnorlijnscho undorhandollngon oen betere kan.*.
'De hoor Simon en de heer Eden gaan Europa we'oi
afreizen, waar Eden nog l«ng geen Eden vindt.
Maar Engeland volgt de t a kliek zijn
buitenlandsche politiek tegenover, l)uitschland g»;heol
?af'te scheidon van de waardeering der
innerlijkduitscho toestanden, en Hitlor kon op doii ver
jaardag van hot Xationaal-Socialisme oen
vorlioorlijktu on verheerlijkende rode houden
waarbij hij gelegenheid ? vond zijn ...program
nog eens integraal te openbaren.
En voordat ik mi mijn slurf weer hangen laat.
neig n laatste gosnork tiver ons lieve vaderland.
Do politiek lijkt afgeschaft, maar over het ont
werp tot verbindend verklaring van ondernemers
overeenkomsten is men hot natuurlijk nog altijd
roerend, oneens. Do Werkgeversorganisatie i* «*''
tegen, de H.K. Middenstandsraad is er fel voor.
Waar wij het.ook oneens over blijven is ?(!«?
spelling. Ziet, thans sluiten de uitgevers, hun
gelederen om te protesteeren tegen do schade,
dio de spcllingchaos toebrengt aan hun bedrijf.
Maar ik schijn altijd onplezierige ,dingen te
moeten uitkiezen om mcc te eindigen. Het ga
zoo hot gaatj maar do volgende week wil ik
mijn trompetgeschal b.esluitcn mqt een
happyend of neon, ik kan het thans al. met.een
variant op C. en A'. Wanneer ik zoo de djhgen
.om mij heen, zie, dan eindig ik, zooals ik begon t
Do Olifant is toch gelukkiger!
ROP
2:
l- «v
' ? in
?ir i'.
lt.lt
l»
.P»
Hl
'ij.
?'«?'
tl'l'
Ml
011
III
ar
i.'
In
r.
g
i