Feuilleton L '? v £DISON mil Lu d wig MIMMIMIMMIIMIIMIIII>t' IMIIIIIIIIIIIIIIMIIIMMIIMIIIIIIMIIIIIIMMIIIIHIMIIMMIMIIIIMM | IJZT verhaal van Edison's leven en werken is | | ii door taf V0n auteurs beschreven, moor nooit | | is de mensch Edison den lezer zoo nabij gebracht | | als in de biografie, die Emi1 Ludwig speciaal voor | | e Groene" schreef. Wij beginnen heden deze l | levensgeschiedenis, die in vijf d zes nummers vol- l | tooid zal zijn. . | TlllHIIMIIIIIlllllllMMIIIIinilllllllMIIIIIIMIIiiliilllllllMMIMIIIIIIMMMIIIIIIIIIIIIIIIUIIM AIjS uien.eon geul» kon worden dank zij een tinilgchorcll ei^eli>rlillp. /.?mals de iniioie teinl van eon vr«»wv. df forsohe uestalle van ? ?«?n man »f ????n .begenadigd, stetn^elnid. aijs het uenie dus als ..-n soort. iMiVeiiaardschc machine functioneerde, bediend door dcnuene. die hint1 in zich draagt, dun /«Vu In-I alleen in ZOOVO.ITO oen .belangwekkend «tudie.ol»ji.'ct /ijn. doordat men in 'onmiddellijk contact niet de («'oden ? zou komen. nu zij hun h'»oge'positie tijdelijk hebben verlaten ? ?n zich vermomd "Hd«-r de nteiischen begeven. \Vi«;echt- r in de uteschi -deur* van de daad en van don' uó ->t heeft ingoziv*|i. diil liet genie, afliafikclijk is van het kn r» k l er.'bestudeert dit fijne uvefs ?! met .d ??/'?It'de verba/.ing en howuiidoririg.' at- de phyjji' 'ooji ?!?? oruaüeti in haar afhankelijkluid van het geraamte /.iel t'uncÜ! «11001 on. .lUcnio lijf'/.of Napoleon en «af mot de/e uitlating ?s, tic halve oplisr inu: dal hel genie slechts oen ' , 'ildc hoeveelh» id inspirati ? (vertegenwoordigt. .. ......ii-_'aainl inetyio «te hu;\e ?lliedeii ijver, geduld, '?? ?ing. «l*"*!-/.! . \i iusveno<"^<:ii en vaslhonil»;nd? ?'? ;'* dal ver/ekerdi-rnij elk van de wointge goniuIe . ?? 'n-n. <li«- "p hel. oogenlilik in ons midden leven. : :» "il. de sterkste pei-s'ioiilijkhéid^. «lie ik ooit i ? ,«;.oet In-b', is hier een voor! M van. »*( Jl'-t.'eerste, \vat-.ons in'een liionsrh auntfi-kl. zij» ^o/.i.-ht. «hukt geheel en al Kili-ion's levensloop on «Ie oni\\ikK«-liiiir van '/.ijh' karakter uit. Toon hij, op I.U-jaiigeii leeftijd na ih-io nachten achter i-lklllll- doorge\Vel'k^ te hellliell. liij Zljll IlieUWo phonogi-aa f gefotografeerd u er» l. vertoonde hij gelijkenis met "generaal Jlohapaito. p . lateroh leeftijd schei-n liet mij t<ie. dat zijn gezicht op mvsti.Ve wij/t! weer ging' lijken op dat viiu den '(J-jar «-.i ' ranteiijouden: ./oovoel onschuld on trisso li.-dden do plaats ingenomen van de V-1'n ' zicii voorali op middelbaren leeftijd iiiH«it re ? -;-i gelaat openbaarde.^ Indien hij de Sucliiaiis niot anders had niigola.ton dan dib ? luhliel lovo. 4ozichtf dan zou er ceri werk van hem ?nvrrdjig. ,1 otiginoe) als de kop van Lincoln of maar hall'. v"a tweu monschonloeftijdcn,. die hij ? !on. dan Ie, ? , -, iare i. die hij doordacht,'na*ucn leefde hij/ich . (.ii >|ecj»tn «M'varingpn, die dib ?iet je- lillitell. ' , karakter gV-vormd hebben, vertoonde hij tenslotte noch de wijze verbittering van «-on l,oonardo. noch do verheven geslotenheid van oen (ioetlie. maar welwillendheid on oordeelskracht Iegelijk: een mengsel van speurzin on verbazing bij oen man. die steeds gevolg uaf aan zijn eigen invallen, om tenslotte in to zii;n. tot \velk doel oen oir/.ieMhtirc \vi| hem gebruikt had. Kdison's leven is een sprekend voorbeeld van di* wij/.e. waarop het versnelde tempo van don «oitialon monsch mot den reuolmatigon loop der \\vivld voortdurond in wrijving komt on hoe hij juist in /.ijn strijd nog sneller voorwaarts schiet: hij lijkt- op een van die motoren, die door voort durende inwendige explosi.-s Vooruit gedreven worden. Maar hier vindt men niet. /.ooals.hij elk kunstenaar, de tegenstelling tusschon oen pro ductief temperament on oen trage wereld, hior " wordt do strijd gcniinpliocordcr. omdat do uilvinder dez«> wereld eiken ilng lioodig heeft om /.ijn kunde aan haar to toetsen. Want de uit .vinder. theoretischer dan do staatsman on practisdior dan do kunstenaar, slaat tus*chcii beidon in. moot een deel va n hun talenten in zich veioottigeii on hooft daarom niHselii.-n nog oen ino-ilijkei' strijd te voeren dan zij» /oo hooft Kdison. tlooiloopend ju nieiiwu coinbinatios denkend, toch stocds gebruik gemaakt van,do medewerking van andere handen on hors:>non: in plaats van als een slantsman te( bevelen, in pi uit s van als een kunst ??mui r slechts scheppenden arbeid |o .verrichten om zijn visioenen tol. werkelijkheid to brengen, tiioost liij tusschcii zijn invallen en Inm uil voering onop houdelijk over do. brug hoon on ivoor gaan. want aan beide oevers van den stroom verrees zijn werk. Daarom is dit loven, ik y.oii bijna zeggen harmoiiHoh samengesteld uit niidukkingon en site cessen on juist dal schoon hij zelf hot incest to appl-ociooren. . .???'., .Volgens een goheinie w-et. wol kor werking men ook in hol loven van gi to dichters kan conslatr-eron. is de inonschheid dikwijls ge)>aat <h»or do offers van óe:H creatief monsch.Toen do zestien jarige nachttolografist, 'dié-overdag, voor zichzelf studeerde, eon klok construeerde, die, op de haniltole'graiif elk half uur liet aan de centrale opgegeven T-ontróle-téekon aansloeg, /.oodat hij zèjf ondertusschi»n" rustig door kon slapen, kost i c hem dozo. oersto. uitvinding zijn Iwantjo, ja.,hij kwam er zelfs bijna voor in do gevangenis terecht, omdat het nieb , vonl scheelde. «»f t\Vec treineti- waren. doordat hij sliep, op elkaar gebotst: do itloe echter werd uitgewerkt on hierdoor ontstond na oenipo verbeteringen de districtstfilegranf, dio nog heden ? tetx dage, na TO jaar. gebruikt wordt. En veertig PAG. 22 DE GROENE No. JOI< jaar later, toen hij vyf jaren lang in hot eenzamu Ertsgebergtc van New-Jersey gearbeid had om mot nieuwe machines het erts snel en goedkoop to breken en in briketten te persen, mojst hg hel werk plotseling opgeven, omdat men in Minnesota ortslagen had gevonden, die rijk-.'r en gunstiger gelegen waren. Vijfjaren van arbeid en viormillioeii dollar, alles wat hij tot nu toe had verdiend. gingen verloren, maar zijn methode word in di* techniek overgenomen en op de terugreis zei hij tot zijn vriend: Well. het geld is weg, maar wij hadden toch een plozierigon tijd." Onmiddellijk besloot hij de pas-opgodaiio crvaiing te benutten. vond in aansluiting op deze techniek hot nieuwe portland-cement procédéuit on was er in drie jaren weer boven op. II. Daar hij. voortdurend theoretisch denken on practisch handelen moest, waren Kdison's mis lukkingen nooit hot gevolg van krampachtige pogingen, die zoo dikwijls eigenzinnigen uitvinders de helft van hun leven gekost hebbon. Daar hij niet. zooals Archimodcs of Faust. uit jarenlange studies de. gevolgtrekking maakte, dat de wereld. of eon doel ervan, zoo cji niet anders in elkaar kon /.il t en. sloot hij zich steeds bij hot bekende a-in en heeft dan ook moor uil vindingen verbeterd, dan uit het onbekende te voorschijn getooverd. /.ijn verbeteringen hadden echter zulk een be slissende uitwerking, dat do in de lucht zwevende gedachten eerst hierdoor vasten vorm verkregen. /on ICdison filosoof geweest zijn. dan had men hem eerder met Aristotelus dan met l Ma t o moeten vergelijken. ? . Daarom ging zijn arbeid steeds vttn dun voor ganger uit. Jlij las. daar hij evenmin scheikunde had gestudeerd als.Schlieinann archeologie, ad hoc, wat er over een bepaald onderwerp te vinden was. Do'ordab hij vervolgens vele hoofden en handen tegelijkertijd "op hetzelfde spoor zet, zoekt. Edison als het ware hot toeval, op, en men zal iets dergelijks bij do mec-ste mannen aantroffen, die een bepaald doel nastreven, dat eens op een dag schijnbaar toevallig bereikt wordt. Hier is sprake van een soort physiok magnetisme, dat zooals in de liefde ook in den product ie ven arbeid van den staatsman. kunstenaar of uitvinder den monomanen zoeker tenslotte datgene brengt wat hem past. De. wereld noemt «lat oen beetje geluk, maar de Turken hebben een spreekwoord: .Hot geluk is verliefd op hem, die doorzat. Daarom onderscheidt Edison zichzelf mot oeiiigcn trots van tien ontdekker. ..Ontdekken." zegt hij, ..is iets dat min. of meer toevallig geschiedt: een man loopt door een zekere . straat, trapt plotseling op iets lumls, blijft staan on vindt in het stof een gouden armband. Dat- is eo.n ontdekking, maar /.«'kor geen uitvinding. Er was geen bijy.ondoro prestatie voor noodig om do/.o.n armband k) ontdekken en toch hooft hij voor «Ion man dezelfde waarde, nls.of hot hem nu jarculangcn arbeid gelukt was. oen machine voor hot vervaardigen van atrnibandeu Ie construeeroh." Inderdaad beperkt zich bij ICdison hot toeval op dn keuze van heb werelddeel of arbeidsveld. dat zijn belangstelling opwekt, waarvan hij dus verneemt, wat er gebruikt kan worden, llnd de wereldoorlog omstreeks-,1S80 plaats gevonden, dan was zij althans in dien tijd van hot etectrisch licht gespeend gebleven, om daarvoor in de plaats e,en aantal strijd- en nfweormiddclen ter zee te-ont vangen, dio Edison op TM-jarigen leeftijd in den oorlog werkelijk uitgevonden heeft. De krantenjongen redde.toen hij zestien jaar was. het kind van.eon telegrafiat, kwam daardoor in de gelegen.beid grat-is te loeren te|i»grafcoion on leidde later eon halve eeuw lang bijna alles van de/.e. eerste kunst af, want ook.hot idee van do gramofoon. .«lat geheel eii al het zijne' is. ett waaruit zich lateido film ontwikkelde, is naar men weel eon gevolg van de. onderzoekingen op acoustisch gebied van den jongen toJografist. Hoe duidelijk wordt hier het genie door het karakter bediend, men zoii bijna zoggen: geleid ! Slecht* een moedig on hulp vaardig karakter springt mot Ioven*gc\u,»r toe om een kiml voor et;ii nunsnolleiiden (rein te redden en slechts een ecrgiorig jong beambte tracht xich aan het telegraaf toestel te oefenon, dat hij do teekens sneller en sneller loost, waardoor hij do spoel ook sneller laat luopeiu tot.zicli tenslotte als eo.n soort loon een fijne, toon huit hooreii, die den jongen man dóór do jaren heen achtervolgt. Als déstift, van zijn telegraaf-toestcl op de rote.erendc papierstroolc oen zoomenden toon voortbrengt, zoo overwoog hij, moesten toch omgekeerd de geluids golven van' do stem een indruk in een of ander materiaal kunnen makon. Mot deze overweging was do gramofoon verwekt, maar nog geenszins geboren.^ ? (Wordt vervolgd). Het groote bezuinigingsplan MELIS STOKE Teekeningen Harmsen van Beek M KT spanning wacht Nederland op hot groote bozuinigingsplan. dat door do ministersC'oljjn on Oud is ontworpen en dat on/e staat sititgaven zal verlichten met vijftig milliocn guldeu. (lelijk het met zulke plannen gaat, droppelt, meestal veronderstelling*gowijs, dan hier en dan daar wat uit omtrent inhoud en strekking, in af wachting van het moment waarop do volle vreeselijke waarheid mis '/.al worden voorgelegd. Dat moment is niet ver moer af. En allen wier werkkring is verbonden, met of in cenig contact staat tot diensten i;ii instituten, wier opheffing verouderstellenderwijs is te berde gebracht. zitten op heete kolen. Doch do groot c massa, in wier be lang dit alles te geschieden staat. hoeft respect voor het werk, dat hier nusb veel hoofdbrekens is voorbe reid. Ik ook. Want om u da waarheid te /.eggen, had ik «jok al een bczuinigingsplati gorood, dat ik mij voorbehoud in te dienen, wanneer dat van het kabinet niet aan de eisehen van redelijkheid niitcht blijken to voldoen. Er is uehter geen onkele roden waarom ik mij vooralsnog niét zou spbgelen aan de lotgevallen van het offtoioelo plan en zoo hier en daar een droppoltje van mijn voornemens zou laten uitlekken, hetzij dan als proofballon, hetzij als toetssteen vota- de publieke opinie. 55oo weet men van tevoren tenmin ste, met welke tcgenstrooniingcn men rekening to houden zal hebben, alshcb er op "Hnn komt. -/.ijn plan te ver dedigen. En aangezien niemand mijn plan kent of er oonigc belangstelling voor koestert, bon ik als ontwerper zelf anngewozen tot dn taak van indise.root gchritikmakor van voorkennis. Zonder u dan ook maar conigormate te wil hm inwijden in mijn groote bezninigingsplan. w-il ik u wol verklapPIMI..dnt hot b«st zou kunnen y.yn, dat liet t.woo ge/.ondo principes in zich vorecnigt: namelijk workvoi>ehiiffhn on bezuiniging. Iets wat mijn plan op vele andere plannen voor heeft. Natuurlijk verraad ik verder niets. Maar als nu oens een journalist de onbcsch» idcnht id had om te gaan iieuzon in de papieren, die op mijn nachttafeltje liggen en die niijn nachtelijke notities bevatten, dan /ou het best kunnen voork<men, dat hij daarin een aanwijzing voml. die lu in op hot spoor /ou brengen van eeltige bijzonderheden, die ik niet dan dm>i schade en geweld te doen aan mijn ingeboren zin voor ooiTijkln id y,«m kunnen tegenspreken. Hij zou dan ontdekken, dat mijn plan voorziet in eon geweldig sch« ma tob afbraak van alle spoonvogon. Eon reuzenwork. «lat tienduizenden handen zou occupccrcn. Men denke het zich eens in: liet los-schroeven in wegdragen van allo rails, lut afgraven van alle spoordijken en het afbreken van alle spoorbruggen, die on/o mo< io nieuwe bruggen niet tolgeld noodclooze concurrentie aandoen. Voorts het afbreken van alle spoor wegstations en het opbouwen van reusachtige autobnshallen op do pun ten waar onze nieuwe wogen aan do landsgrenzen komen. Mot afbraak heeft mijn plan niets to makon. want hot kapitaal, dat in de spoorwegen zit, is zonder mijn voornemens toch al ten doode gedoemd, ja de enorme verliezen op ons spoorwogwo/.on ver dwijnen automatisch ?mot allo ijzeren hot grondverzet, de stations .on het soinstelsol. liet is 'den onhesoheiden journalist overgelaten, aan de hand van do bcgrootingsstukken uit to maken, op hoeveel die'bezuiniging ons komt. Dit is echter nog maar een kkinigbeid, vergolekön mot hetgeen iemand. die er belangstelling voor mocht'koesteren. Verder zonder mijn toe stemming uit mijn plan zou kunnen publicecron. En aangezien er nog nuuir altijd niemand komt opdagen ben ik alweer güiiuudKUukt aelf een tipje van dus sluier op te lichten. Moor alt nu eens een journalist de onbescheidenheid had om te gaan neuzen In de papieren, ' ? '??.,"?? die óp mijn tafeltje liggen.,.. .Men is namelijk als particulier be zuiniger zeer gehandicapt ten op/ichto van de regeering. Ik zou dan het Jloogèr. Middelbaar on Lager Onderwijs \\iilon afschaffen on daarvoor in do plaats oen instituut stollen tot bevordering van zelfstudie. Op die wij/o spaart uien ononno be dragen, terwijl aan den anderen kant alleen die elementen tot diverse graden van kennis of geleerdheid konu-n die daartoe worden gedreven door auto activiteit. Do bezetting van dut instituut zou zich in hoofdzaak moeten bezighouden met het redigeeren on nilgovon van proefwerken en de beoordeel ing van de vrijwillig aangeboden werkstukken. ?Op'dio wijze zon een natuurlijke selectie worden toegepast op do prille en meer gevorderde jeugd, terwijl telkens bij aanwezigheid van een vol doend aantal leerlingen eon klasse of onderwijsgroep kan worden gevormd. Afgeschaft dienon voorts te worden allo keuringsdiensten op voodincs-. middelen, hygiënische instellingen etc., die tot dusverre óp zoo hinderlijke wjjze het arbeidsveld van de practiseerende geneeshceron hebben ingoperkt en waarvan deze zoowel do voorlichters al* de sluchtol'lcr> yjju geweest. Voorts diont onverwijld een eind» uomaakt te worden aan de belcmme ringen, dio onze kostbare water.stan» den natuurlijken loop van hot zoo- en rivierwater in den w eg le«t. hetgeen dan alweer een ruimer beweging*terrein voor do hiniienscl p vaart zal openen. Indien het water niet snel genoeg zelf optreedt, kan alweer door werk verschaffing een kracht ig einde worden gemankt aan de heerschappij van dijken en bi schooiingcn. Ken uroot aantal gemeenten, die Zich' hopelor.S Verzotten tegelt elke aanranding van haai autonomie, moeton /.onder vorm van proces worden afgebroken onder gelijktijdige ver drijving van haar Iml.-.starrigo bur»emoestei.s. wethouders en raadsleden en talrijke ambtenaren. Met do puiiien kan men weer -tuk ken /uidor/.co dicht\\vrpi-n. Klein/.ieltgo on convent ioneele menschen /.uilen -- ah. ik hen er reeds op voorbereid in ijl; groote be/.uinigincsplan. wanneer /o er tot y.oi.\..|van hebben kennis^, nonn-n. tt-r/ijde leggr-li mot de dondd*- ?;.!. j n.:-r i.;.-. «lat we aldus teriiuk'? . >. : t _.-,,.,. van barbaren. Maar t»ok voor ; . . ? . antwoord: ... . .Ell de Wede|-« -v'i -x> i .:..?..' liet prachtige arbeï.:..-?:.?. \...:; ,;. generaties, die na ons /ui;.,, ^< ui, j. .; Xulleii ilie ons vrie»,i!.-iij}. a.ij,«%;;!.:?!. om do erfenis van ony.e schulden r Neon immers. Welnu, dan kunnen ZP best nog oen t ik j. kwader zijn als we hun. overigens voor 'hun eigen bestwil, met de ruin- - de -.-|, u, nh, j,| ?gevon om datgene' t d«<«n. wnar we zelf eenmaal zoo fje ,,p \vaten t..,-n we het uit'den u:roii stampten. Manrenl'in.... ik \\ .«eon poli mi.-k. Indien er l»el;in_-t,-ll, ,l,.|, naar niijn be/.uinigingsplaii./.ijn, al ik /.e gaarne te wooitl staan. Dat lu>t druk /al J opon vrees ik niet. CHARIVARIA YKKKASSKNHK Ml- TH.DKK <;KN ..Da» r «T «ei-n vivc* \,>,<r hor of oiityhiihtiiiK In-stitat . i- de vrotiw dio Maandagavond haar . tnaii ycdom heef i . op vrije voeten «i'»tol<l.""< Uil ..Tof yang hoven olkei'i k-cftijil " ivil nu-i-i»,:,-. « ii ; J;,.,.;, j...-;, ,.,. >vsiip.itli:i- v ,..?-. j, .-'-..J " //. Inj >!i u !.i.*t«t t 11'i i .1? :..:i:-i:-! hrri rif.T. l'AINDKI.rXP..HKOOD ,.r>e vrang is of 4? N'orceniude Sta ten door blijven gaan mot hun mone taire politiek op dcnzcIfiK-si voot voort te zetten." ,',V. j>.f»/v> ,.1'roule Kcnatc von Nat/nu-r . -ccii. adellijk, meisje.-" (H.F.) JAMl. Bl-:i j i. i.i-.ER .N M. ..Het i* >.'.ti iüi n/«- );.tii/«-!! «n Bul len \vo vt-rJ '-;:^v'. /.ii'.t ?.xanüi-T .il:'^ 13KEXC.KRS ,,Het verschil schuilt in ile-witito waarop het kunstwerk, dat is du* hier d«? voorstelling, wordt gohracht." (Ons Toon,, ..Wanneer nicn de Gijsbrcglit b.y eenmaal in de -vijf of tien 'jaar' .guur hrcn«t-n." (H. P.) ONZK TKEKENAARS ?.., De regeering .staat te veel in het ^ van afwachting." (i'rijh.) . ;De hulp aan jeugdige wctkelob/en xal sterk in het £ moeten staan Van verschaffen van werk." (Prov.Gr. C.) JOURNALISTIEKE BESCHKIDENHE1D ., Dit citaat moge door overneming in de kolommen van ons maand blad niet aan de vergetelheid .prijs gegeven worden. "YA/Wi v. Oud-Utr.) ONS GEHEUGENSfREEPJ E ,,Dit is voor pi. geen beletsel fc^weest om hem zijn hulp te wei^e. i l'.)» ./;?;, > : ,: /, : ,,n, l V/o c pit ulirii; .i-. c\\-i;a!«' dt«-. "?? -!«? . (ioi:yeriU''Ui'm« .Mulo's c;-n drivjangt', en ?.t\ ook .'a-t t > u':.i;v.:a «olijk /ijn aan «! jt.dier -? . -i: ' \VA-XïoXM--.»'s' »KROP n'é's ina 2] b. is e* die i KI iyni K, oiuln klei., l, URl. lel) < l i.t;x* ..i <-\ -eri.ilA u v:a ' «? *? :.. beiden- h«>« J'i jf.uicr. ..dkomei. . .. voeyd byn ' IV n \' ; ; /: ? , . ,.llet nii»meiH" van o lus1 ,. ivn montert. \-.i\\ i tü. religie' ," , * '?-«;'' '?'"' gericht op hot je: *cits."^ ''4-, ''f-#V- '"? . ^-l_^-.j_ ^ '''i-jiJ **"*. ". .'. "-. : \il- KKNVAARDI- 'lli TV^; ^V^ ' ? '?' ' VIT; DE m j BE. .sci -;§^^f '^:- . ,1-, : v IJh""'" ? .. ?? *3t".&-ï* " ' ' ' ' sihouwd als «un «ntsp..<\f ?" &'^?*?&?? 'meer en vcvlulöcn mir'lf* *£fl&if* der waardig soort." ,(D'f'^ :is'vt*1 Wy consbnteeren (fe u'it dit 01.s ;uin of o4,j|f 'tdeToix-n aan een rio ? rmin. '^il^i Uulthuis. »?'/'' . ? ' .'kvr. d. n" pa JCl tli-' »'or e» i *t: ;n en ui ar i.' *?< n r. a t