».' \ f DOOR ORDENING TOT VERDERE VERARMING Ir. H. I. Keus (Vervolg van pog. 5) aanpassing van tien prijs van den arbeid werd knnxlinoli'i geremd. N iel alleen hel cijfer van do I">(MUH» workltioy.cn M hiervoor oen aanwijzing. maar óók. en eigenlijk nog vet l meer. do reeonlo gegevens van het l'enlraal Hm e ui voor do Slat istiek. dat in het laatste ovor/iehl over do contractloonen «». n. heofl vastgesteld, dat hel gemiddeld indoxeijlor dier looneii hel eijlor UttS/Ulgll op UMI stollend o]i l .lilli l HIJ l SS.bedroeg. M. a. w., niotlogonstaando de kosten van levensonderhoud in dio/.oHdo jaren mol ongeveer IN°/O «laaiden, worden de loonen met slechts 12% verlaagd. Hier word dus de werking van do wol van vraag eii aanbod kunstmatig verzacht. eobter mot hot onl-tollende gevolg, dat het nnnlal workloozini «Ie .lAu.niw inmiddels is genaderd. Kon nanwij/.ing. dal bij hot huidige loonpeil geen stijgende vraag naar arbeid kan worden vorwaeht. hetgeen bij oen lagere belooning onge twijfeld hel geval '/.tui '/ijlt geweest. l>o ro'/ooring stelt y.irh terecht op het si andjiiM-t. dal tlo .?11*1101111 ig dor w«>rkl losheid praolisoh ??'?,. ? i- middel van het particuliere hcdrijfs: ?? . gosohio«iVii. .Maar «loy.o juiste visie kan i verwoy.onlijkl worden, als mof tlo wet ? ? . on aanbod wordt rekening ««'houden, m. ?Mi.'er de indtislrioolc kost pri.jy.on vorder ',? . Jen. omdat ook de prijs van den arbeid ? ? ??? te lasten oen grootere verlaging hebben ??-?-.;.. .»,.. inet .nis gevolg- oen t«»o|lomon«lo koiipUracht van salarissen en loonen. Aangoy.ion «Ie Kogociing in In-t bedrijlsleven oen. middel /.iet om baar soejalo taak ten aanzien van tlo workloo.-hcid te vervullen.dient /ij ook don leiders van dal bedrijlsleven voldoi>ndo vrijheid te geven om Kolf werk/aam te Kijn. loilore meerde te gebon denheid boteekeilt een i II gevaa r brengen va II het gestolde 'd«>r|. i. c. 'afneming del' werkloosheid. Wettelijke ordening is hiervoor orlitor nio.t noiid/nkelijk. Integendeel, do ondernemer.' dio ..Kcllordonciid" te werk is gegaan hoolï. naarmalo de dopressiowolkon y.ich saiiicnpaktcn. Kijn productie-apparaat ingekrompen on Kijn kosten verlaagd on daarbij natuurlijk niet nagelaten ook do.loonon t o herzien, niet nit zucht om lo verlagen, maar uil economische nood/aak. Do statistieken loeren ons. dat men ongeveer tot 1SI2I terug moet gaan mn in de productie.- on coiisumpl icmhldclonimliisl rioön «'onzolfdon proilwtie-index aan te troffen als in |!»:>:5. Dat betoekent voor den ondernemer, dal hij zijn .kosten .dient lenig lo brengen tol hot niveau van li'£l. en feite lijk nog in sterker male. omdat «Ie prijzen 'nedert «Hen nog y.ijn gedaald en het nadeelige verschil nog dient te worden gecompenseerd. Naarmate hij y.ijn algomoeno onkosten en loonen sterker heeft kimiien verlagen en y.ijn bedrijf si erker heeft ingekrompen. vjt\\ «Ie kans op «|o itriJMnndi'rhicdinu verminderen, omdat y.ijn honger naar af/of inmid dels is verminder*]. in;eon artikel in «!«? rJconomiseh-Slatistischo Berichten van IW Januari j.l. ov«-r tien ...Vo»w/ortntand in di' nniftiiin'-indimlrl''" wordt hol stnndlïnl ingenomen, dal do ..paraatheid" «le/.er ulnstrio het practisoh onmogelijk maakt om de ;* gomoono onkosten vorder naar omlaag te brcng< n. In da t-/.elfde artikel \vordl .echter ook ? «?n terecht goy.ogd. dat juist die te ht>og«- alge.'.. i-ne onkosten d«> oorzaak yan «lo in «l«»zo industrie !?? taande prijsomlcrbieding y.ijn. M. n. ir. de fnuiiidltfid !N dt> unrzunk i'iin lui wl lc lii'ji: />/?/?«nlvcttu.' .Maai' Uan is het duidelijk, dat aan die paraatheid «>««n gitKitoro ?bolcwkcnis w«irdt t«>e,gekcnddan mol «Ion Imidigon productio-hulox in don hodooldón h'cdrijfstak zonder prijsonderbioding in overeenstemming mag' worden geacht, en. dat z«! in minstens oven sterke mate als waarin d ? 'productie-index l«'ii 'opzichte van die van 102» ip gedaald, «lient te worden licsnooid. hetgeen dan in een verlaging dor nIgomoono onkosten lot uitdrukking zal koinon. De .schrijver besluit mot in »ijn artikel.lot ordening in «|««X«MI lak van nijver- . beid to advisccrcn. ll««t komt mij och'tor voor. ' t dat dan vooKu'-r «-en stabilisatie van don bost mm?'don'toestand («lus t V buiige looni'ii en onkosten) mag worden verwacht in.plaats van or>n economi sche aanpassing, «lio ook (loy.cn hodrijfst'nk op don duur weer 'm de golog-nlr.'iil z-d .stellen,. ook builen onze grony.cn ?/.onder steun lo concurroOiroii. ,,/clf onlenen" helookorit onder de huiiligo. iiitistaiid:ghe«|«>n duV inkrimpen en /ij. die danrin voorgingen, zullen do deugdelijkheid van dit biltere recept inmiddels hebben geconstateerd. \\eliswaar houdt ordening onth-r slaalslooziohl eveneens inkrimping in. echter mot hol onoverkomeli.jke bey.waar van «luurder prodiiceotvn. waar goodkooper o«*n i-i'itit»* vewischte is. holgeon /onder algeinoono «?«injunolunrv<>rbot«>ring tot ver grooting van de werkloosheid 'A-d lo'mVn. Ordening bel eekent dus een opnieuw builen werking st»'ll«'ii van «Ie wol van vraag en aanbod, derhalve opnieuw een beilwelmende voiscliuivinu. Hij ve«>lvnldigo toepassing yjil tle «irdening onafwendbaar een gititite vermindering van on%on in- «-n uil voer lo Kien geven. /ij. «lio van dit «*Nperiment oen opleving «h-r binnenlandsclu» conjunctuur verwachten, moeten bedenken, dat ons daar voor, in tegenstelling mot Duitschland. «te ..idea listische k«)opprikkel" ontbn-ekt on «lat «Ie orde ning voor Nederland evenmin liet middel kan /ijn om nieifw gehl in het botlrijfsloven t«' pompon. D«> ge v ji ren van een kunstmatig»' conjunctuur weerspiegelen y.ich m. i. momenteel in den dalenden ? koers van hel Kng«*lscho pond. Xooals bij «>en heldere vrieslucht «U* geur. dit* uit tb» aarde tipstijgt. «Ion naderenden «looi voorspelt, y.tio KOU hol alom bestaande wantrouwen in hot pond ' kunnen «luiden op het uil gewerkt geraken van do aanvankelijke voordeden e«-ner devalualie-ver schuiving. Ook do daling van don tinprijs. niet1 openstaande «lo tut nu toe y.oo geslaagde restrictie (ordening), is een aanvvijy.ing. dat men aan «lo wet ? van vraag en aanbml niet ontkomt. Kvonv.oo y.ullen ook e«'iis «lo door sominigon vo«utleelig geachle gov«>lgon «lor ordening uilg«'werkt geraken, welke dan y.al blijken slechts een tijdelijk pijtMtilloml narcoticum tegen de alom hoorscheiulo aiilarkische vordwimiig. Ie KIJII geweest. Ordening onder 8taatslo«?y.icht. Kal een slecht surrogaat y.ijn voor «lo. ..Kolfohlening". /ij Kal du klov«- lusschen werkgevoi-s en werknemers nog ver groot en. aango/.icn. het resultaat nooit in overeen stemming Kal kunnen Kijn met de gewekle ver wachtingen. Moge ortlening in de gegeven omstandigheden do gemakkelijkste weg lijken, het kunstmatig ingrijpen in de wet van vraag en aan bod K:I! du oor/.aak Kijn. dat ook dit systeem in Kich Kolf dood loopt. Maar niet. dan nadat do verarming in ons land nog grootor is geworden, alsmede de wcrkUm.shcid. terwijl het totaal aan loomm uitbetaaldn bedrag er op den duur, ? zonder algomccne conjunctuurvorbeteriiig. slechts door Kal dalen.' Ordening houilt mots anders in dan roofbouw vp «Ion consumeiU, die bij «tijgondo prijy.en wel minder maar niet meer kan gaan bestellen. Dus li»en«Mnen«le in plaats van afnemende werklooshcül «?n verdort» v«'Mrming, met uitKondering van enkele bevoorrechte groepen. De pro-oi'.leniu'en" .vergoten m.i. te veel. dal «lo-vraag y.ich niet laat «irdonen ««n dat slechts het g;lodkoopore aanbod de vraag op go/«mdo wij/o kan stiiiudeeren. ? Ordening bel eekent «xm aantasting van de vrijlu'iil van den scheppenden ondt;rnemer. tën het kwaa-.l. «lat dnrirmed» bedreven wordt, komt o.a. lot uitdrukking in de re«lev«ioringen van dc'/.o week ? van «Ir. Schac'iten «Ir. (!«)erdeler. Heichsk«)mmis.4ar f ui' I 'reisiiberwaehung. waaruit ik hier een gculeelU' a'inhaul en wiuirin foit«-lijk te kennen wórdt gegeven «lal ordening tot verslapping leidt. Dr. SrlifH-ht: .......l edermaon woiss, dass die fri'ie KonkurrcnK Naehleile und VorKüge lint, tlass «lio Knrtelle nd Preisbindungen Nachtoile mul Voi-KÜgo habon. aber um stilcho Selbstverstjlmilichkeiten tier Theorie gi-ht es heute nidit.Ks ?geilt 11 n i höchst praktische Dingo, y.;im Beispiel il'iruni. «la ss os mit dein (rcsamtw«j|d unvereinbar i*t, wenn sfoh «li«« ProUpolilik eines Knrtells nuf der HiHrJobsroi'hnung «les Mclilcuhtost g«'l«'itenen Be? Hetri«'bs aufbaut. K* i/rlit- tili-hl un. tta*n //Jr/*/«V/r.//«'iiwi/f//1, n tul -ttiHirtatmi : l'ntrrnehmer. iliirrh kartelt m iliirrli lii'ilroliitiw tnit n unit' ifarnleirhcH :u ijcziKunyen und iltnnit um ific ivrtlicntcn 'ijirfr A nttfrimyH*!</<?» ijcbriK'hl iccnlcn tind dit1, ilini-n Hi>nn( ziifulli-ridv' AI>nalznMiifnin<i »ntrr~ Inind 'n irird. . . Min kann nicht ohne Schaden für «las Cemein? w«i|il «len Fleissigon bostrafon umi «len-Fanleiv prjlmiioren 'wollen." '.'?., ? Dr., (fftcrdflrr: ,..>.. Mit einör gewisscn .sw//»1 sohe ich boi'mfiiH^r neiierliclion Tilligkeit in der .deutschon Wirtsclmfl.'dass \vir seït .labron -((.efnlir luiifen. «Ion Trilger s«»lchor Leistung. der /'i'rHfiitlMi' kril. d:'n linih'n. 'Sii.rriiziehen ...." D.'/.o uill'itingon y.ijn geheel in overeenstemming niet «h» woorden van A. Siogfrio«|. boven dit nrlikel aangehaald. Moge dit hen, «lie yan «lo ordening on.lor staat stoe/.ichl y.oo v oei lu-il vor'Wacliten, tot naih>nken stemmen! Konzertmeister WILLEN KAPKLLMK1STKK Juhnnnra Kreisler. d< schepping van den fantnsliselum droumor on melomaan K. T. A. lloiVmnnn. vorv-iagde in don l«>op van ruim oen eeuw tot een onduidelijk Inaar gigantisch symbool vnn het geheele romanliseh-puilscho muzit-kbewuslzijn. Do/o muzikale peritule begint, volgens Hoffmann's aperceplie. ergens bij llaxdn, zet zich de heole negentiende eeuw door voort en strekt zich in hot heden nog uit tot Schönborg en Hindcmilli. Kapollmoistor Kroislor, deze ficlieve figuur, heeft op «»en eigenaartligo, achtergrtmdsche manier een fnbuleuzen invlootl op de Duitscho. en dnnrmede op de nlgchoolo Kuropeeseho. muziek uitgeoefend. Konzorlmeister Frilz Kroisler, .van vleosch en bloed, vioolspelen»! en levend, zul eenmaal op geheel andere wijze lot de historie belloorcn. /ij. diu na ons ktuncn zullen de herinnering bewaren aan een singulier violist, aan een muzikant bij Gotls genade. Maar het stemt lot nadenken. wnnnoor wij beseffen luievecl geringer hot spot ir is. dat in de geschiedenis «Uu* menschheid kan wordoi nagelalen door een werkelijk niensch en ««en groo kunstenaar bovendien, dan «lo invloed, uil ge oefent! door een hersenschim, een onwezenlijk f i va liter onbestaanbaar muzikanten-idool. Tod het kan niet de magie dor namen alloen zijn. di maakte dat J'rit» Kroislcr een xooveel belangrijk» figuur werd dan zijn mede-virtuozen. Velen spelen even goed, sommigen Kclfs boli viool; velen vervaardigen, nis hij, van tijtl tot lij een charmant en welklinkend salonstukje; vele . hebben hetzelfde magnetische contact met hu t publiek. KIÏtoch werkt Kreisler's musicooron a ? iets van een amlere orde: een in het lu'dendangscl overgezet Hout' geigt der Strauss!" Kr loopt door het gebied der muzi«»k'con gehein ? zinnige scheidingslijn. Ann den oenen kant danrvn . bevindt zich do muziek «lie ons intoressoeivn « i vervelen kan, diu wij bewonderen kunnen ? i' verachten, maar dio op een bepaalde wijz«> d« i muzikalen bloeds«nnloop st imulecrt. Aan de-nndo zijde bevindt zich het millinrd composities ? . interpretaties, waarvoor wij eventueel diep respo- 5 hebben, maar waaróp ons muzick-instinct ni : reageert. Deze grenslijn doorsnijdt het g«'bi- l van de nmu.somontsmu/iek zoo goed als de t« ? reinon van de hoogst-gosublimcordo ubstrnt- ?? kunst; du prneslaties van kapelmeesters, insti ?? montalistcn, znngci-s en /igounorvioliston word u owloijr gedetermineerd. Men zou mogen zegu n «lat. hetgeen Fritz Kroislor doet, muzikaal-stiii ileerend werkt, nndoi's gezegd: positieve read ?» verwekt. ?Dit is het werd hierboven reeds gezegd g«' ?« bepaling van het niveau. Kttolijko walsen \ ut Strauss, bladzijden operamuzick, dio voor ?<?» aanzienlijk duel tob hut «Ironjorgclrepertöire *.hooren, werken op dezelfde wijze op ons. muy.ik «l-«jrganismo. Mnnr hot verdient soms moer aan «?? voling zich opn roes te drinken dan een scheik ndigc analyse te mnken: dat hangt vnn tijd ??!' omstandigheden af. In artistieke zaken hwft ?!? nbslinentie-bewoging altijd meer kwaad dan g"'«i gedaan ««n bier in W«-sl-Kuropai waar hot artisti. kalcoholisme om zoo to zoggen niet voorkw- «. blijkt onze rigoureuze, nfijchnffei ij telfconn ??l(> weer fataal. Men schrijft oh spn'okt voel. «m s«»ms zelfs ' ??!? sprekend, over kunst ?voor liet yolk, muziek \ ?«* tlo jeugd en ontwikkeling van het muzikale .b« ???!? Maar hot volk, on de jeugd, trekt naar die plmi' ?«:» wnnr hot bevivdiging vnn zijn instinctmn itf1 muzikale behoeften vindt: naar du Italiann-i1!!*1 opera bijv«iprboel«l, waiir g«'zongon wprtlt «m i|:i' zingen zoo'n pleizierigo br>/ighoid is on men 'i*''1 voor tlo oxhibilió van do hpoge c niet beho«'i t-sclminon. ?'?','*? Men gaat, in Holtordnm. niaar de conce !??" van Flipse m«'t zijn orkest, niet «mi«lnt inert 'i"" perftïcler «irk«»stspol verwacht dnn yan Kvsido»'''''" «irki'st of (,'onciMttgebou\V (diu verg«'lijkii v"" zouden slochls door ervaren vaklu'don te 'in; ^" lllAl 7onillAian komen tot rust, k,T UW ^.enUWdM meercn en worde:» daarbij tevens gesterkt door het gebruik vu Mijnhardt's Zenuwtabletter. Glazen Buisie 75 et. Bij Aputh. en progisti' l Kreisler PIJPER /ijn), niet, uit snobisme, omdat die programma'* cultureel zooveel belangrijker zijn dan tle oindolooy.o herhalingen van het beperkte repertoire. waartoe men xich elders beperkt. Maar omdat tut jonge ensemble instinct mal ig zuiver musiceert. omdat nieuw en oud «laar lot klinken wor«ll ge bracht louter terwille van do muziek: omdat hel zoo fel klinkt. «>( y.oo mild. Omdat dit iimsieooron, overdrachtelijk gey.ogtl. geen blauwe knoop in hol knoopsgat draagt. Men komt. als «lo gelegenheid daartoe zich hier in het land van tijtl lot lijd i en.- v> »;?«!<»?(. in drommen luisteren naar M»'II:M Hu-r» - inter pretatie vnn Telinikovsky'H J'alhe. :i|U«-. o\eir/.oer als men zich verdringt voor Mengciiiei^V V« ^-m,1. van J {«-el floten. «»<' ;<ijn Matthn>i> f;o<«>i.«n v:» M HuHi. Xi««l omtlal hot goeslohj.<. »«.,,;???' goh'gd in «Ie l'athéliquo. zoo verlif«I . i -?,! tieol KOU zijn: niet omdat Mongeiiiei-'s i:.. Heet hoven als exempelen van st ijl'/.*:: ' ???«?. kunnen golden. Integendeel. Van muzikale waar«io of onwaanh» kan y.ich «lo massa geen rekenschap geven: men vraagt niel om Mahler, Meethoven.' Mach «if 'IVhaikovsky. maar om miiziok. waarmede .Mongolboi-g. naar proelonderx indelijk is gebleken. iiiii/ikalc «mlroering vermag te Kchonkon. Men vraagt van zijn nm/iok dat '/.ij een antidotum ?ij legen de iloodelijke l li'llanilsclie y.waarlc. Tegen «lo graiiwlioitl, de plallo vulgariteil van ??Ikon «lag. Men zookl in «!«? muziek: vergetelh<'id. w inningen vindon «lic in de«»pera. bij tb* Italianen. \ntleiiMi bij «!«? instinctmatig zuiv«'r inusiceertMiile ??nseinbloH. dio nog idealisme kennen. NWor anderen Bevoelen huil.verlangens bevredigd «loor .sommige Baarlijk groote ropiiiductMitenfiguivn als Meng»-!'?»rg of Kroislor. Dat «U* figuren «lor componisten huil gaan achter «lo ges! a He on tlo gebaren dezer '?i-schopp«'is is «'««n verschijnsel «lat «'«'n concertiMiek koud laat. Do hoclo verhouding tnssclieti hoppers en uitvoortloi-s valt builen de uo/.irhls. ueluior-tkrinuon van «Ion leek: voor hom /.ijn Ie componisten, van l'alestrina lol Dobussy. idgenooleii van Orphous.. Do eenig wezenlijke j i-sonh in het hcele spel is voor hom do uil voerder, ? schenker dor muzikale lafenis. u. l" t.;i '\ 1 ?'??\vapeml ni"l tlil iny.iclit behoort, men ook i virtuoos als Fritz Kreisler to naderen. Kik istisch optivdontl kunstenaar heeft, uit hoofde i zijn goannlliojd. iets van «Ion circus-artist /.ich. (Vandaar hot zich in «it'thodoN-imr/.ikiilc iigen tolki-ns inanifesfoeiviuh' verzet togen hot lisine".)"Kr moot. iets van klatergoud, van tucadoord marmer bij Kijn. Hot echte goud. en massieve marmer, moot men op de interna«.?do podia niet verwachteii. 'Vro«ir dit werk 'l Kivish'i' een. builongowoono dispositie; «lio praktijk Kijn ook zijn solonummortjo.s ?'.l i roven ? stukjes, waarvan bij e«'ii nornrudsche beschouwing geen atoom zou overblijven. r als geleiders van Kroisler-sti'ooinon van 'iiin naar publiek uitermate bruikbaar. aaroni zou men den hoorder .<!il modeste iaak misgunnen V /ij die van de nm/.iek andere.. iev«-r, ontroeringen vingen komen niet op ? avonden en zij. voor wi«' inu/iek slochls oóu >ént, «'on vei-snapering beduidt, moeten bij Mlenis van «l«>ze muzikale delicatessen «lo r begeerde likeiil'bunbons ill het AllU'rilio siiolbuffel Sw«'ót .laKZ gaan schooieren.... '? het «>v«'rgro«itc deel tier luistoiviar.s i.s - nu eenmaal niet aiitler.s <if moor dan-oen. 'icste geval charmante, biiilenspurigheid. . ? de Kreisler van! hot groote publiek, en 'vl«'4iie stukjes. .Maar daarbuiten on dant-r is liij soms de 'incest er dor zeer anrdsclie. f intense .oiilroering, Ik herinner m!j ?'diietios van '«!«? grootó vioolconcerten: '» alle z«iotolijklioid vH'.rdwonen «'ii loofde "I'T van oen virieli'n vit tolt non. l).« meeste i'rodiiconlen y.ooken hun bedoelingen achter Daar is niel-i Ie vinden: achd i- «Ie n-iten oneindigheid. Mant' soniinig«' uitverkoren ?l'er.s woloii beter: zij ademen hun geest "?u on liehliejVdnardoor hun dool' a-m «Te ' Bioscooy Uit W. S. van Dyke's film Eskimo" (Royal, Amstcrdar FILM UIT DE IJSKAST L. j. JORDAAN N W. S. van Dyke: Eskimo" (Ro/al) AXOOK", ,.l'al«)h's' hinvolijksiri-". K-tkimo".... men y.on de/.e proiliicten »?? "'alle. ietwat oneorbivdig.- ..films-nit-doijskast" kunnen noemen, /ij drag«>n onmiskenbaar de mrkleekeneii van hun origine, in zooverre a Is zij niet <le gecivili-ieerd»' mid«|eleri onzer gemat igile luchtstr-kon .werden g«?concipic«;ril. Niet alleen tic tcclmiek. maar ook do lolalo compositi«> van han delingen milieu, verraden do lOnropoesehe of AmorikaaiHcho afkomst.... om maar to zwijgen van du talrijke, doi>r middel van .studio-opnamen ingolaschte Mcènes. ..Wat «lo natuur niet geeft, «lat ?' g«'.uft IVrry'*''luidde een spreekwijze uit mijn kindorj ircn .... wat de in tuur niet geeft, dal g«'oft Ifolly.vond. zou nion «M1 niet «uri. kleim- variant van kunnen nriken. l Tot voedsel werd om zoo te Zfggen. bekokstoofd in hol film-hoofdkwartier «la-inri ging het in «Ie noordpool-ijskast. terwille van het onmisbare lou'alt* Jiroma. V.in zuivere dociiin Mittiiros in den xin. y.ooals xij velen ..nrituurfilin"liefliebber.s dierbaar zijn. is hier geen sprake: «laartoe zijn zij technisch te goed gcnrinkt on Ie onderhoudend. Ik zou er dan ook moor danlmiveiigvoor zijn. o/n voor hun absolute documentair«> waaradilighoid en belrouwbiinrhi'id mijn hand inliet vuur te stoken, /elfs lust beroemde ..Nannok'Vdo «UTdeling op dit gebied n langen tijd beschouwd als het m ido.l eenei' ..onopge-iniiikte iiatmirtipirinr!". bl«»ok later zijn stuf..op' geen hoogor bro:>dle thn K liriburgh lo hebben voiv.ainuld. Ilierm'K is niets insinut;erends bodoelil: ln*t is bei-I goed nrigoJijk. tiat oen film als Van Dyko'.s K<tkiiii!>''>belangrijk «iticiiniorituirmateriaal bevat. ? 'h«iinvel-Kij het ti'gondeel van vervolen«l is. In ieder geval schijnt «h? i.irikor, do vorinuardt^ ..l ra veiling «lireüfor" sier Mt'lro-C.ildwyn'(.>il. W.S. Van Dyke. er oi'ri kon Ion maïs vonr te hebbeti .«ver goha«l en «en Hoizoon te hebben livuriyintord Ie l'ninl liar-. i'ow, op oon spucianl yo«ir «lij? exprn|i(ie uitgornsl ' schip, bemniil mul een sta f van U." koppen. Itofondion wor«l do heolo onderneming gedirigoeril door ili'n N'ü.-ir.lp'Milkonncr. l'i-ler -KiiMiclion, don .schrij ver van ..!)?!? Kskimv" on Dio Fltu-ht iiis wei'-só l/m l", w i-iruit hel. sroinrio van de/.e film \V<-K| ge (islill(*erd. IK? avonluren van do e\pedili<> nioet"ii dunkt mij «lo ni:ie«lo yan do publicatie waard y.ijn. gOZJoll «Ie enkele staaltjes. Welke el v.Ul l» ? kend wer.len. ..Hoe wij «Ie lv>kitn«i-lilm maakten' zou c<'ii biiilong«-wooii interessant document kimnon worden.. .. zoon l niet in «lo eerste plaats V.MH arctische, folklore dan joch stellig van filmhistorische aetivileit. Alle- .saamgoiiomen nmui n wij aamiomen. dal h«'el wat cinegrafiseh mal<'riaa| ter plaatse werd vor/aiiit ld en dat geen NoordpoolonthollH-I.M y.ijn «>lllr>;e-g.-ld helloi-fl te belreiirell. Hoe bet slaat, inet de authenticiteit van i]e \\e| zeer ith-alo hoofdfiguren. i|e Kskimo'.sMala. A ba «?n Kva .. .. passons ! Maar dit alles doel hier niel ior'znk«*. Do. v rang is. naar ik meen. vin ir ons een andeie. Daar i>- een gebied - ? ergens ver in hef hoogo Noorden, waaraan wij het liefst niet K"uiilerr«iinahliseh«'liuiveriiij:«|en. kon: e.in«l«'looy.e ijsvlakten.v.eorohln n'on walrussen. niiddeinaelil.s/on. een piimilioNo bevolking, .ko:tom.ile laatst e toevlucht vandoget-ivilis.-efdel'.i t ?? in hol ongcropio «'ii dnbokoiiil»'. \Vo.fc. :i . -; m?iakl «h'/e y.olfkaht van den aardb«'' ?(' <i t. *?« scliavingsmeiischl' /iedaar «lo i|iiaes::. v- r .1-; on; gaat on hol is niet slechts mogeliji r .; .-?: waarschijnlijk, «lat hot simpele eineiii .'?? ihicumont voor h«M weergeven «lirr in- ; komen oiitoereikeinl y.oii y.ijn. Het mei;-' is nn «>onmaal geon foio^raflsclió lons : i;--' .-;: do dingen anders, gekleurd d«ioi' sle.mming .«n olllo|ie.«|| het is dit laatste wal tle |oi-jie|niUW«'r v«'i'langl. Om dit 1«' lioreiko'n kóml do liekAvamo filmer ? y.oo ge wilt: filniknn>leiiaar in hel geding. Do ijsvlakte. «Ie. siH'eiiwslorni. lul yexveld ?del' elemeiilori. . . . liel nicrt niet sh'chts gi t'.ttograf«'ord wonlen hel 'moot plaslii k. liioplo. sfeer krijgi'ii. Ki'iïlaak «Me amlere kwaliteiten vorcischt dan waarover de eerlijke, filmende exploiator be? . ?? . 'f wij ons de/e vraag si ellen, «lan is \'an Dyke's ..l'I-ikinni" in vol«.« opziehlen Uil nemend gesliiagd. I0r koiiien'opHodi n in voor ole-lodit per hoiidensli do door «Ion snooiiwslorm. «Ie ?walrussenjaf'hi) «lii' y.oo .^iiüueslief y.ijn. dal. /.ij een ijzige fcon do«ir de xanl jagen. Hel lieele werk. baadt, in e«'tt ijl. my.slirl; Itolil. dat dt* ..nootd|>oo|-ony.< r-droono-n" in al zijn faiil'istisélie a;iii.lrekkcli.jkrieiil doel .voiri.jy.on. De een/aamhi id der wille vnli n wordt ef lo'l een lieklemmen<|e sonsal ie . . . . en yjehior . KROP lé's na £ iyn- t-, Duy1; klei,, h RP.. li'M l.-> .1 di n" pa j(l ?y( ti«-: »-er .?OM' »-?, '.n en ui ar ».' l.* n l ? o a i PAG. 6 DE GROENE No. 3014 PAG. 7 OE GROENE No. 30M