Verzamelen Porse/einen schcol. Klein Azië, 16de eeuw. Uit </e verzameling Roymond KoecWin in hel Louvre te Parijs EEN GOED VERZAMELAAR Mr. H., C. Gallois Conservator Gemeentemuseum, 's-Gravenhage HIJ behoorde tui de bevoorrechten, «lic hun intuïtief fijnen smaak en begeerte naar schiiijnhcid n'n-l behoefden te onderdrukken. Toen ik bent te 'J'arijs |e««rde ?kennen. bcw«MUide hij'eelt'étage in een .viin die karaktervolle huizen van de ||c Snint-l.ouis. achter d«- N«itre Manie: cii hoewel hij lajbcr ecu andere-woning moest betrekken, stel ik hem mij het liefst voor in zijn oorspronkelijk lijgies. waar* V. middags de zon z«»o pleizicrig in de hoogc ramen scheen eii.lichtglanzen to«»vcrd«j op de per/tache'' «-n syrische bronzen, dit- door .Marie, zijn getrouwe kcukcium'id Zoo lU'Mcvb] Werden ontlcrluwtlen. , Kon introductie van e««n l lollandschcn vriend opende. «Ie overigens volstrekt ? niet hermetisch goHlolpn tleüivn. dio ik dio .eerstn innnl. toch niet zonder zekeren schroom binnenging, want mijn boxoek gold Monsieur Raymond Kocchlin. Presi dent du ('onsei l des Muséeis Nationaux. een heel hnogüautoriteit in de Parijsche riiuscumwcrcld. Doch du ontvangst w.as 'allercliarmantst 'en ik prijs mij gelukkig tot degenen te behoóren, wieti hij van zijn vriendschap heeft willen schenken. De ideale verzamelaar, nederig van gemoed. dit* zich, toen hij nog onwetend en onervaren was. heeft oyci-gcgeVcn aan do leiding en de wenken van hen die toen meer wisten dan hij. I Me zich niet .blind staarde op een nmaal ingeslagen richting en zijn hart niet sloot voor hem onbekende nieuwe groepen van kunst. Die begreep, dat. de in zijn iiulivittuecïbezit overgegane kelioonheid daarom niet minder aan de genieenscha<i»lbeho«»rdu. en wiens foyer otn «ii«; reden een magnetisch yeld'\ vormde vii!ir. een werkelijk internationalen kring' van bezoekers.. Die zich als «U- zeer tijdelijke gast heer, en' niet als de ?'meester van '/.ijn collectie beschouwde. Hij discourcerde' met evenveel ver stand ? en gcmuk over de kunst der gebroeders 1 van Kyck als iiyer «Ue vanCczannu, en .verklaarde1 gaarne dut men Voor een goed inzicht in de school van Barbizon naar den .Haag nu test komen (M u-' e urn Mesdag). J lij had eelt standaardwerk geMuziek Over onzen CONSTANT »B8jf Bach's 250stcn geboortedag J011.\NN~SKBA8TIAX~ BACH werd begraven als ..organist". Hij zijn dood was hij een ma , 'gcwct'M.die. behalve /ijn cantorfunctie aan <l kerk, voor den kerkdienst vele werken had geschr. ven. Men telde die blijkbaar niet, op zijn gi%it stunt, alleen, dat hij bij zijn leven organist w.--geweest. En een enkel muzikaal tijdgenoot noen i hem een beroemd improvisator op het orgel. ' Bach zeil' schreef' muziek, maar bekommerde zit h verder niet om het succes, wellicht kon hem d«>! het minst van alles gehelen en hoewel hij e« u massa composities heelt nagelaten schijnen <r ook nog een massa verloren te zijn gegaan, '/ij i bescheidenheid of achteloosheid jegens zi,j i reputnt ie zijn honk-vastheid, waardoor hij wein met anderen buiten zijn pkuitsclijkcn ' vriend» ????? kring in aanraking kwam en ook de betrekkelijk* geringschatting, die zijn eigen later zoo bei-oen .» geworden zoons tegenover het werk van lm,t ouderwctsehen" vader aan den dog legden. «:n alles hielp mede om te beletten, dat Bach's fanci tijdens zijn levensjaren over de wereld zou gaa; . Kn hoewel nog in het laatst van'de 18de eeuw v ?groote componisten het werk van Baeh leerde:, kennen en bewonderen, duurde het tot in de U»,.; ? eeuw voordat Baeh een publieke bekendheid v noot. De MaUhaus-Patssioii b.v., het werk, welt-* uitvoering tegen Pasehcn tot een jnarlijkseh ritu» >. is geworden, wns.een ontdekking van r'clix Mcn«l<' sohn, die het werk tegen bet midden van vorige eeuw uit de vergetelheid van meer «; oen eeuw weer te Voorschijn haalde. Aan miskenning leidt Bach thans waarlijk i meer. |lij .wordt niet alleen tot de grootste com nisten gerekend, ja. is voor velen zelfs dégrooi «?i'ini'onist. ook dankt hij zijn populariteit . >. het le'it. dat zich in zijn oeuvre alles vereei ,' wat .voldoet tuin «Ie vage gevoelens van verhe- :» en vroom, kerksch en ..boven de wereld". Spre ' uien van Bacli, de gezichten worden jilech- .. een stilte Volgt. Wee hem. die zoil durven Zegj. i. dat hij zich bij de Matthfttis-Passion verveelt ?. dat het hem niet lust een paar uur lang op ?!??? enkele mooie eindjes, waarover hij het eens 1> >*i zijn. te moeten zitten wachten. Bnch. dat '> ? teekent zwarte jassen, zwarte japonnen en <><? ? i. tinar de Zoldering geslagen: de Hemelen ? ' ? srlireveli uVer inidtleleeUWSche Fransclie kunst en een van allrt kanten zeer gewaardeerde bijdrage geleverd tot de kennis der oudste islamisehe eeramiek. Voor iemand die. als ik. wat oud tin had gezien. een zcvctttiende-ceuWsch eiken meubel eii' een stukje Delftseh. had de eerste blik op zijn vitrines een niets minder dan verbijsterend effect.'Alles ten eenenmale onbekende dingen, lakdoozeti. bronzen, spiegels, voorwerpen van jaile. en dan zijn onvergelijkelijke groepen van archaïsch-chineesche en japunsi:he ceramiek, (ïeheel overeenkomstig de opvattingen die hij oiiitreiit zijn verzamelingen koesterde, werden d^ vitrines geopend en Werd 'tien gast veroorloofd, al die exquise dingen in do hand te nemen. Do kamers herbergden bovendien gothische en japansehe sculpturen, een van Uoch, eehige Thibetaanüche tempelbanieren, en een prachtig damesportret van Konoir. Türksehe lielmeii en de fraaiste klcinuziulische «ehotels ter wereld. Ken z.g. hazenvel temmoku (theeschaal) uit de Sung-dynastie stanlde uit een klooster in Japan en de brieyen op hét bureau werden op hun plaats gehouden door een meesterstuk van japansehe storïtplaatkunst. Die vijf turksclle, aardewerkschot els hebben hem het eerst bekoord bij een antiquaire in Parijs. Diich hij moest ze alle vijf tegelijk ..knopen en de prijs was in die dagen formidabel. Toen hij nog eens terugkwam om ze voor de zooveelste niaal 'te bekijken, moest hij vei;nemen. dat ze naar . Kngeland' waren gezonden. Denzelfilen nacht zat hij op de boot naar, Dover, en den volgenden .dng Was de koiijt in'Londen bezegeld, die hem toen natuurlijk nog oncivuscr int k wam dan in »H«rste instant ie. liet schoonste exemplaar van dit, vijftal is voor Frankrijk behouden gebleven en (lulns in het Louvre t e bewonderen. J)e vier andere sieren een nuiseiim in .\theiie. ? i Van de talrijke gezelschappen, waarvan hij Voorzitter of lid was. behoorden de ...Vlliis de l'nit jiiponais" tot degene, wiuiryiin hij de ..réunions" PAG. 6 DE <5ROENE No 3016 Bioscopy Bach-cultus VAN WESSEM .1:.. Hl u, : ii;.: «r ui l gaarne b»'Z»ieht. Deze vrienden kwamen een de nianiul bijeen in een goed. thich eenvt i restaurant «in gezamenlijk te dinctrtn. dronk er vin r«)s«« «-n «-arafe; Doeh alle gr> kwamen i'if met een pakje in de htind binnen hun zak puilde op onwelvoeglijke wijze uit. Kn als het tU-sheit was n f geruimd, en de kop tafel stond te dampen, dan weiden de pn opengemaakt en «Ie zakken van hun t«*vi«el ver' en dt> prenten, tsuba's. nctzukc's. lakdoozn wat al aan transportabele japansehe kunst «l heen gebracht kon worden, dt den de ronde. besprak «Ie dokter met den uitgt'Ver de m»;'i'. van een l'tamaro. en d«- kantonrechter !?«':?? .de «nulliteit van den inro dit* zijn buuinuin 1« hooide, den bijouticr uit de rue «Ie la Puix in ri. Kn ik, die «mder de auspiciën van mijn vriend ?: meeimulen -mocht aanzitten, genoot van al seboone zaken en niet in liet minst vnn «Ie i> van welluidende adjectieven, wan HIK de tin n s. exotische gasten de haar trekt mtr.dc «ir -v bewezen* Kn een enkele, bijna vertwijfelde ^ -l'.1 gaf reeds duidelijk te kennen: Tja. als je v."\ty «lingen hier laat circulceien. kuniuh ...wij ? </? spulletjes . rustig t'huitfluUn. K« rt, .web11»' |'l 'en onnavolgbaar. * Hoezeer mijn -oude vriend de bovengenó» : i«!«v hoogt» prine.ipes altijd getrouw bleef, kan ge-«?»?. irolcord worden-' irici'-'de catalogi van ineei Iciv tentoonstelling» n bimu n ' en buiten Frank ijl" 7ijn fraaist»* Perzische bronzen luisterden- «Ie ;4«mische tentoonstelling in den Haag op.en ut 'U>heih t«iebeh«Miren«lsDik arehaï8ch-chine«rsclie kt M'"' Was successievelijk in Amsterdam en in lii 1'i" te zien. ' ? '-? * ( Met hem iK'ceriige jaren geleden «-en volni. aj>' type van den idealen verzamelaar .hceiigt*,; '?''"? wiens laatste wil n«ig hediiiig'dat'al wat voor /.'i* geliefde iLouv.re va II belang zou kllllliell zijn. ;l'"' «lal museum '\vrinaakt zou vvor«l«Mi,a (dus -na >? *' gemeeiisctia]! tei'Uggev«tnile. wat tijdelijk bij !""; was gehuisvest. , ? ? ? n in muziek (iod's lof. Dat zijn de ontaar\ ci-schijnselcn van wat eenmaal door do ,,?...i is geucceptt>eitl. Bach, «lat is i-eligieuse ? k. onafhankelijk ervan, dat Bach ook nog tijdlang in zijn leven het orkest je van den van Anhalt heeft gedirigeerd en veel wereldl . muziek schreef. Baeh, dat is du kerk, het gewijde kunst. Bach. dat is Protestantse.li» . waarbij men graag vergeet dat Bach niet * teil in de leer was, dat hij voor du' Katholieke .erk te Dresden missen componeerde, waarvan 'lohó Mésse, misschien Bach's geniaalste ?ping, .bewaard is gebleven. Maar de hedcnsche cultus bewontlert nu eenmaal een Baeh -?n geest der vrome Noordelingen, die alle i gou d uit de kerken banden en liever tegen vit gekalkte wanden aankijken. i-ir het blijft nog zeer te bezien of dat alles 'laad Bnch is. Men heeft er ons nan gewend, heeft het ons opgedrongen, zooals men ons .1 -n gewend he«*ft de toch al eindeloos langu M:i' liaus-Passion in een soort begrafenistempo tu jj"« n uitvoeren, zoodat wij dankbaar zijn ge>vi'i "n voor elke bekorting en schrikken bij de ;«ii. 'itdiging ..onverkorte uitvoering''. De z.g. .'«t j ui-t at i«' van Bach staat nog lang niet vast. II-. is nog hing ni«-t xekji-r of alles wat uien van t'li- ;? heeft gemaakt inderdaad in den geest van il. f is. omdat zijn kunst alles minder tlan een nu. 'ijke kunst of een .bepaalde demonstratie ?..H -«'ii bepaalde vroomheitl is. De kunst van r,:»-, is een wij tl gebied, omdat zij in de eerste i-b ? de Muziek lietrel't. meer nog de getlachtu 'i' !«? klinkend*- muzit'k. Bach is geen eontra>t omdat hij roni rapuntist \vililc \vc/.cn. omdnt hij als contrapuntist ; muziek dacht, k voehle. als zingende bi-wt-ging", minder ' ?lodie. tlie hij z«>ov»'cl mogelijk tot .?.motief". .aanleiding" neutraliseert. Voor hem- gold ?mpositie, de opbouw van eeii gevarii-ertl icngchecl, zelfs in de Passioiiell is «Ie zangliiels dal! een stem" in dit geheel, l lel is ?ok een nutteloos debat of Bach's muziek kerken thuishoort of in de concertzaal, of f n naar hem. met witte ol' met zwarte hand? i ? nen moet luisteren.'en ol' «Ie. eenu inanier 'i»l ui 'is en «Ie amlere niet. Den werkt-lijk»-!! ??i» andei's van Bach's muziek zal dit dan ook '??H-: laten. Wat men b.v. met Die Kunst «l«-r ?i;'- ' heeft gi'tlaan, het is gei'ti kwi-sti«- van < 'i-v of niet piëteit. maar «»f deze kunst tot ons ;!'i" t of ni««t t«»t «>ns spreekt en dan is het onverih»»e en tip welke plaats men er naar luistert. h s«;hr«'«'f veel, zei-r veel. 11 ij schreef in ", maar hij schreef niet voor dit en 'voor tint. reef muziek, omdnt erop een bepaald moment !\ moest -wezen, er muziek van hem ..in ' gevraag»! werd. Dat men dit gewoon Is belangrijks vond bewijst we|. «lat men i grafschrift het onno<idig achtte hem andcis Is organist" aan te duiden. is te hopen, dat «'r weer een tijd komt. dati ?an allen bijkomstigen cuUus-omhaal bevrijtl «"i-I . Men zal tlan wellicht critischer tegeimv'er verk staan, dat waarlijk niét uitsluitend iiit.t-i ?(?werken bevat, maar dan ..mik tevens "i,i- ,r het onvergankelijk schtmrie ervan ge'H-?;.. \\ant alle nittssa-bewonderhig nivelleert 'i l', 'inliseert en de wnarlijke Ba«^li-bewontleraars '?«'II'1: Bach liever stil thuis gi-nMen dan in de'. "?l van den. cultus, die de massa thans naar lüii! Hng van zijn . 25(>st««n i geboortedag weer 'x<: rnet hom bedrijft. i u < inii/ ili-iiui i "C y.' 'i-n II. O l K.,,-. BOEKEN VEILING EN vtilgemle weck brengt twee veilingen v:in vt;rr uillcndcnaard. DéFirma. P. A. ?llvmeryck (A. T. veilt \:<i & 27 Maart, een bibliothc«Jt ?h-;", ,._., ._.., _.. _, . __. .1 n llcbraica.gr«HJtcndcelsafkomstig van wijlen ?r. l 'orges. l .eijixig. l nteressant. ook v»».»r wie geen Nt is, /ijn ile .llcbreeuwschc inrunnhclcn uit cca iphiscli oogpunt. Ik noem «Ie cditio prinrcps ?.?a'.beroemden. Vlaimooides en de zt-cr vrucgiv a uit Suloniki.cn ('on>tantinopel. Internationaal .-\nti<piaria:it (Mcnno IJcrtx. & Co.)'brengt van -?5-^7 .Maart een aantal 'iekcn onder den ha nier,. afk«imst|g van. Dr. ('. l'. .. den. vr«K-geren bibliothecaris van de l'nivcrj-i'liothcek te Amsterdam. Prof, Dr. IV Xccman. ulam «I-a anderen. Naast i!c gebruikelijke rubrie'nilt men een aantal kintlcrlMk-ken. tlie op het! ?lik ook weer in'trek komen en c'en fraaie coiueilhistrcürdc boeken over Italië. P. A. ARMOEDE L. J. Jordaan Ernst Lubitsch: Het vroolijke weeuwtje" (Tuschinski, A'dam) ZIKHIKU «-en onmiskenbaar' begaafd«> per soonlijkheid: een scherp vooruitziend intel lect, een gevoelig dramatisch talent, een dikwijls brillante humorist en bijwijlen een fel pamflettist.... tle lange reeks werken van zijn eerste pioniersarbeid, via Vlam" en Trouble in Paradise" naar The mart I killed" hebben ons Lubitsch als zoodanig leeren kennen. Maar daarbij welk een onovertrefbare cynicus! Want wat kim de man anders zijn, diu op het hoogtepunt van zijn arbeidsprestatie glimlachend dit over jarige Vroolijke vveeuwtju" presenteert ? liet zij hier, wellicht ten overvloede, opnieuw geconstateerd dat de waarde en de rijkdom van het materiaal: film. nog steeds aanzienlijk uit stijgen boven hot gemiddelde, niveau dcrgcncn die het tot nu toe hanteerden. Superieure geesten hielden zich nog vrijwel geheel afzijdig van den f i lm vorm in het overwegend industricele milieu der studio's domineert nog altijd de handig«> medioi-reteil en het enlli«nisiasine van tien film liefhebber p-Uit dan ook nog steeds honderd maal meer het prachtige medium dan de resul taten waartoe het werd aangewend. Vandaar dat niemand de betrekkelijkheid «lei- hiervoor genoemde superlatieven znl willen loochenen. Maar goed --- onder «Ie filmers x.ooals «-ij die tot heden leerden kennen, neemt Lubitsch een onlntwijrelbaar belangrijke positie in.... en \\-at fnuikender is: een 'vermoedelijk zei-r «?/««"7«»«/,v/»./y,-f positie. Want er zijn weinig rcgiss, «u rs aan te wijzen.. wier naam «lo<ir zulk een blijvemlen nimbus van succes omstraald werd -?- van artistiek, zoowel als finantieel sueees. Indien er iemand in ll«'lly. wood is. die zich de luxe van een beetje idealisme en karakter kan veroorloven dan is bet wel d«v.t"best" gehonoreerde en niee.st ge/oi-hte onder <)«? iuetteuiw-«'il-scêlie. liet was met Love Parade" en l^iugliiiiu Lieiitenattt" dat zich «Ie cynicus in l.ubilsrh openbaarde.... het i« in The nierry widow" dat wij e«>'n ?//?ken? armoeile beginnen op te nierken: .armoede zoow«*l aan geest als aan karakter. Want «Ie beide eerste ('In-valief-films moehtén tlau een vemtad. he«-t«'i) aan eigen verleden het was tenminste toch altijd nog een niet elegante esprit bedreven vi>rraad. ..Mi-rry widow". in zijn teeivn op ou«le vondsten, zijn verdachte ivmiiiiscentjes aan auuVrcr werk (?I2n«l Stn-et". (it>l«ldiggeis") is weinig minder dan een pijnlijk testi monium pauper'! at is. Wat heeft dezen machtige. onder tle llollywoodsche regisseurs bew«»g«-n t«jt het herkauwen van een stof, die welbeschouwd alleen maar muzikale betcekcnis heeft en boven dien reeds eenmaal verfilmd werd? Wat kan het anders zijn dan een tijdelijke of blijvende armoede, dit- hem dit vei-sleten op«-rett«'-pakje deden «jpflikken met wat bonte lappen? Acte van beschuldiging DIK lustige Wit we" (de operette wel te ver staan!) had stijl zij het dan dueoijuette, reeds door de naderende wereldcatastrofe aange vreten stijl der v«)«n'-oorl«>gscho jaren. In Lehar's muziek ziMMVel als in het geraffineerde libretto voelt men dezelfde schaterende vrees, dio Uffenbnch tot zulk een navranten profeet maakte van tien naderenden ondergang der Second-Ktnpire wen-lel, lir zou. wanneer men eenmaal vredt» heeft fuel li«*t tweeilehantlsche onderwerp, juist votneen man als Lubitsch nog altijd «'en aantrekkelijke opgave in zijn weggelegd, om mei dv/.e ..Merry: \V5ilow" «-én <''|MM|Ue te doen herleven, dat chron«>logisch zoo «lii-btbij is en nochtans zoo eindeloos ver 'verwijtlerd schijnt. Kr zou rondom ib-ze karaktcristü'k" muziek «Ie sf"«-r zijl- te weven. van een anderen tijd - van een vreugde, een sensualiteit, een verfijning en ccn Icvensroes, «lic wij niet meer kennen. ||et m««et l.niiitseh wellicht als de ernstigste grief 'Worden aangerekend. dat hij hicrt.i.' niet 'de minste moeite deed. Hij (?laatst» «!'?/.?? intri'4Ue van bet * lM.iil<Aar<l-t!«'.-iici in de Minnende ni.imiin<Mitalit«-il van ^iuMiitiselie zalen - bij verdronk de behaagzieke ehainie d«v.cf mn/.i'-k in inonsler-parades van iinirormcn <-n toiletten, ll'-l c.H|uette (Miez Maxim" met /jjn warme intimiteit van rood en- g«»ud >-n spiegels. ?^i it bij hem uit tot een palcis van kille praal d» fameuse wals waarmee ci>n ueiicratk* zi«êh op. s|i>«.t om «Ie naderende viM^chrikking niet te zien. ontaardde in een'' duizelingwekkende!! sprin^vl l van ilaiis-parcn. Liibitseh is oud ueiioe^ ? nu d'-n viMi|"«M»rlog!«eheii tijd gekend te hebben - door van d«*/.«? ervaring geen gebruik t«- maken liet hij zich ifc cenigc gelegenheid ontglippen om aan dit ?'iiitge«liend«> amusement s-sujet ,n«ig blijvende waarde. xoo\vcl als i.iovicnhlikkclijki.' 'bekoring '»ij te zetten. Naast de wrange revue-giganten als ..I2nd » KROP S ne's 'na 23 die lyn,'ii-u, kleir» ?dat h URI . C»' . n<> P» acl '.ij» u't'! »'er en - «i' in en "i ar t.' ln r. ?*'? s i l , r Ceorge B rent en Verree Tcasdalt in Oesirobfe" (Ap)//ot/ieoter. Oen'Hoog) "AC. 7 Of GKDENl N., jp.6