Historisch Archief 1877-1940
SCHEPEN IN NOOD
De donkere toekomstvan onze handelsvloot
D1
heer BRAUTIGAM teekent den toestand In het
scheepvaarti- bedrijf. Hij bepleit handhaving van een zoo groot mogelijke ton
nage, opdat men niet, wanneer later tot internationale saneering wordt
overgegaan, de fout zal begaan rekening te houden met den alsdan
heerscnenden toestand, maar men zich kan stellen op den bodem der
oorspronkelijke verhouding der handelsvloten.
De redactie stelde zich ook op de hoogte van de meeningen der
scheepvaartdirecties. Daar huldigt men de opinie, dat er op verstan
dige wijze moet worden gesteund. Varen en opleggen leveren beide
verlies, zoodat men noodgedwongen tot verkoop overgaat, zoolang
geen andere uitweg open staat.
llrniitlKttm:
De koopvaardij verkeert in nood!
D K wereldcrisis veroorzaakte een groote in
zinking in het goederenvervoer ter zee.
Nauwelijks kan het zeevervoer, geschat naar
de cjjfers der'goederenbeweging door Suez- en
rannmakanalen, on nnnr in- en uitvoeren over de
West-Europeesche continentale havens, over 1034
bogen op 80 % der hoeveelheid van 1929.
Blijkens de gegevens van de maandstatistiek
van den in-, uit- en doorvoer" was voor alle
Nedoi landsehe havens het totaal vervoer ter zee
in 1029 bijna 52'/a millioen en over 1934 ruim
Itt'/a millioen. Nederland is nog maar aan 70 %
van 1020 toe, na in 1032 tot 60!/8 % te zijn ge
zonken.
Deze vermindering van het vervoer was nood
lottig voor de scheepvaart. Zij werd er des te'
zwaarder door getroffen, omdat in de na-oorlogsche
jaren meerdere zeevarende natiën naar een sterke
vergroot ing van hun koopvaardijvloten hebbeu
gestreefd, tengevolge waarvan reeds in 1029 het
aanbod van scbeepsruimte en de. uit breiding van
het aantal vaste scheepvaartlijnen niet in overeen
stemming was met do vraag.
Bij dit feit dient niet alleen in het oog te worden
gehouden, dat de tonnage steeg, doch bovendien
dat door het opvoeren van de gemiddelde grootte
dor schepen, en van hun snelheid/mitsgaders
betere outillage van en vluggere bediening in de
havens, de vervoercapaciteit veel groot er werd.
De Ncderlandschc Koopvaardij werd, gelijk die
van andere landen, zwaar getroffen door de
crisis. Evenals zij hadden ook de anderen veel te ver
duren door alom getroffen autarkischo maatregelen,
welke het vervoer, en juist van begéerenswaardig
goed, verder deden inkrimpen, maar daarenboven
had de scheepvaart van ons land veel te lijden van de
monetaire maatregelen van vele zeevarende landen.
Want al hadden de recders in die landen eveneens
to kampen tegen de enorme inzinking van de
vrachtenmarkt, geen last ondervonden zij, gelijk
de Nederlanders, van het feit, dat de notceringcn
gehandhaafd bleven in het gedepreciöerde Fond
Sterling. Daaraan kouden do anderen zich beter
aanpassen dan Nederland.,
Do gevolgen bleven niet uit. Aan do daling van
de wcrcldtonnagc, op zichzelf overigens goed,
teneinde vraag en aanbod weder met elkander in
een betere verhouding te brengen, nam Nederland
het stevigst deel. Alweer volgens de gegevens van
Lloyd's nam de tonnage van óns land over hut
tijdperk van Juni 1031 lot Juni 1034 met een
half millioen ton af. De wereld tonnage liep in dien
zelfden tijd met 4'/2 millioen terug. De daling van
Nederland was 10 %, die van de wcreldvloot
0,2 %. Ons percentage van het geheel liep terug
van 4,0 tot 4,1.
Sindsdien heeft de opruiming onder do
Nederlandsehe vloot op verontrustende wijze aan
gehouden» ioodat na aftrek der schepen, waarvan
de verkoop in do laatste week bekend werd, do
Nederlandsche tonnage, naar de cijfers van Lloyd's,
niet veel meer dan 2 milliöon zal bedragen, en ons
.percentage van het geheel oen goed eindje beneden
de 4 wordt gebracht.
. Om een ander denkbeeld van den achteruitgang
te gaven, moge dienen dat in de jaren 1932?1934
de zcebrief verviel van 109 stoom- en 14
motorschepen, met een bruto-mhoud van 1,385.383 M3.
(Voorgaande cijfers waren bruto registertons.)
Van deze stoomschepen werden er 75 en van de.
motorscliopen 11 naar het buitenland verkocht.
De rest is mcërendeels gesloopt, enkele zijn ver
gaan. Wij laten 1035, dat zoo slecht inzet, nu maar
. buiten beschouwing.
Daartegenover zyn in die jaren zeebrieven uit
gereikt voor 5 (in het buitenland aangekochte)
stoomschepen en 63 grootendeels in Nederland
gebouwde motorschepen met een inhoud van
137.000 AI3, in totaal. Het zeer geringe totaal der
tonnage geeft aan, dat deze aanwinst hoofdzakelijk
uit kleine scheepjes heeft bestaan. Het zyn de,
veelal in het noorden des lands thuisbehoorende
motorschepen, met een gemiddelde van slechts
400 ton.
Omdat het deel der vloot, dat met een
Nederlandseh-Indischen zeebrief is uitgerust en dat,
hetwelk op de West-Indische Schepenlijst" staat
ingeschreven, weinig geleden heeft, valt eigenlijk
het volle verlies toe aan de vloot met
Nederlandschen zeebrief, die te Amsterdam, Rotterdam of
's-Gravenhage thuisbehoort en van de havens der
eerstgenoemde steden het bedrijf uitoefent. Van
dit deel der vloot is in de crisisjaren meer dan een
kwart verdwenen.
* ? *
De sloop en vervreemding van een zoo groot
aantal schepen zou nog met eenige berusting
kunnen worden gadegeslagen, indien de over
tuiging bestond, dat met het uit den sloop en
verkoop verkregen geld straks weder nieuwbouw
zou worden ondernomen, of indien moest worden
toegegeven, dat Nederland tot dusver een oneven
redig groot deel van de wereldtonnage bezat.
Het n noch het ander is waar t
De gelden, uit den sloop en verkoop verkregen,
worden voorgoed aan het bedrijf, onttrokken, of
zijn bitter noodig om de reederij op bescheidener
voet gaande te houden. De verliezen van allen
zijn in de laatste jaren.dermate, dat zelfs bij do
besten de reserves uitgeput raken en de kas
middelen herhaaldelijk dringend aanvulling be
hoeven. Verkoop van schepen, met aan den anderen
kant afschrijving op aandeelen en een accoord mot
obligatie-houders, is vaak de eenige uitkomst.
Ook is het niet waar, dat Nederland een te groot
deel van do .wereld vloot' het zijne mag noemen.
Zeker, voor een klein land als het onze lijkt oen
percentage van 4,6, zelfs van 4, te hoog. De ligging
van ons tand aan een der voornaamste zeeën voor
verscheping in het wercldverkeer, de machtige
positie als koloniale mogendheid, niet alleen met
een intens vervoer tusschen ons en dit oilandehrijk
onderling, maar bovendien met een groote ver
scheping naar alle hoeken der aarde, maken het.
eigenlijk beschamend, dat Nederland, wat den
omvang van zijn vloot betreft, niet alleen achter
Frankrijk en het Duitschlaud van na den oorlog
aankomt, maar zelfs voor Noorwegen, Italiëen
Japan de vlag strijkt. Zw»'den begint aardig op
ons in te loopon. Spanje on Denemarken, gaat hot
zoo voort, worden nog eenmaal onze gelijken.
Eenige tientallen'jaren geleden heeft de Neder
landsche Koopvaardij een soortgelijke crisis door
gemaakt als thans.. Het was na de opheffing der
differcntiëcle rechten en do inhouding van steun
aan hot Nederlandschc schip door de
Handelmaatschoppij, gepaard met den overgang van zeil
op stoom. Kort nadien zat dit van oudsher Neder
landsche bedrijf dermate male put, dat de Tweede
Kamer (1873) besloot tot hot houden van een
enquête omtrent den toestand van de
Nederlandsehe Koopvaardijvloot". In het resultaat van
deze enquête wordt gezegd, dat; de Nederland
sche Koopvaardijvloot, vroeger onder de grootste
der wereld gerekend en in 1850 nog, na'die van
Engeland, de Vereenigde Staten en Frankrijk, de
vierde in rang, zeer in bloeien aanzien (is) achter
uitgegaan. Italië, Duitschland, Noorwegen en
Spanje streven in de tonnenmaat hunner vlooten
Nederland voorbij, (dat) veeleer met Griekenland,
Zweden, Oostenrijk en Rusland, dun met zijn
PAG. 4 DE GROENE No. 3017
vroegere mededingen om den voorrang schijnt
ugaan kampen",
Van het nevenbedrljf wordt verklaard: de
scheepsbouw vertoont hier te lande nog droeviger
schouwspel. Het getal der scheepswerven is sedert
1850 eer vooruit- dan achteruitgegaan, maar de
schepen die daarop gebouwd werden waren de
laatute jaren zeer weinige". Van de werklieden
heet het: de schee patunmerlieden, vroeger oen
zeer talrijke klasse van bekwame ambachtslieden,
zijn, ook van de werven voor houten zeilschepen,
door gebrek aan werk veel naar andere bedrijven
verloopen. Die overig zijn, missen, voornamelijk
voor de nieuwere, de ijzerconstructie, den hoogen
graad van bekwaamheid dien alleen lango en
voortdurende oefening geven kan".
Dien kant gaat het thans weer uit. De vl
verdwijnt. Honderden kapiteins en officieren z
hun bestaan vernietigd. Een grooter aai uu
schepelingen doolt werkloos rond. De schor ps
werven snakken naar werk. De arbeiders in tien
scheepsbouw verliezen vakbekwaamheid. De jeugd
wordt in dit vak niet opgeleid.
De knauw van de vorige eeuw is de
Nederlandsche scheepvaart nooit geheel te boven gekomen.
Wij zijn een paar nummers in volgorde te 1-tag
gebleven. Thans gaan we weer naar beneden en,
mogelijk te laat, zullen we ervaren: ditmaal voor
goed. Want saneering der Koopvaardij kan slei lit*
internationaal geschieden. Ieder land, komt het
zoo ver, zal daarbij om voorrang en plaats kampen:
de toewijzing zal geschieden, niet naar de historie.
niet naar wat men eenmaal was, doch naar \vat
men is op het tijdstip, dat de verdeeling der stukke»
over de natiën zal plaats hebben.
Moge daarom ook de Nederlandsche Regeering
spoedig ingrijpen en met betere middelen steunen
dan thans in den vorm van de credieten dooi de
Benaa" verleend, geschiedt. Moge zij het doen
vóór het Nederlandsche schip zinkt!
JOH.
De opinie der ree»! t r»
DE vragen, die de heer Brautigam ges-teld
heeft aan de Regeering omtrent den
«rkoop van de Nederlandsche handelsvïoot.
hebben opeens het gewoonlijk traag reageer-iidf
Nederlandsche volk met vrees vervuld. Wai.t i*
het niet ontstellend, dat ons volk wat eens zija
kracht en glorie was, zijn schepen, moet afslaan
aan vreemde landen, die ons met onze eigen UI-JOK
vaartuigen mededinging aandoen? En is het
beangstigend, dat het instrument, waarmer wij
ons van voedsel en grondstoffen voorzien: t
gronde gaat! De nationale eer, de welvaart «M tl'
oéconomische landsverdediging, zij allen vv«tden
door de toestanden iu het scheepvaartbedrijf «w
ernstig bedreigd, dat men kan spreken van **n
nationale ramp.
De heer Brautigam zelf was bereid, in ous blut!
de motieven te ontvouwen, die hem tot het sMtei
van zijn vragen hebben geleid, en daar h-1 in
de rede ligt, dat hij de groote nadeelen accentueert
die de arbeiders, welke bij de scheepsbedrijvn t
werk zijn gesteld, van den verkoop onzer sc
ondervinden, meende onze Redactie, tor aan
vulling met een uitermate deskundig vort K» D
woórdiger der Reedersvereeniging te
praten, een gesprek, waarvan het hief*
opstel hot resultaat bevat.
*« *
De toestand van onze scheepvaart ;
een dor moeilijkste vraagstukken die zich in
oeconómisch leven voordoen, .want- 'men k»'
varen met verlies niet ontgaan door de ><? ti-T"
stil te loggen, omdat opleggen eveneens kapituN
verslindt. De eenigo afdoende oplossing ?/.«?» «W
zijn, een middel te vinden om do verliezen t« «lo*
ophouden. Om deze reden hoeft dan ook de. N<
.landsche Reederavereeniging in 1032 bij
verzoek aan de Regcoring voorgesteld, u»»«
schepen, zoowel varende als opgelegde, oei*
sidie to geven, gelijkstaande mot do geini-J»
kosten van opleggen. Voor de varende .*'-'i
zou dit do concurrentie mot buitonla:»
reederijen met gedeprecieerde valuta li."
vergemakkelijkt. Kon men, zelfs ondank*
subsidie, niet zonder verlies varen, dm»
opleggen geen bezwaar meer, omdat mon d- >or «l
Regeeringsaubsidie 'voor do oplegkosten ,.
was. De Regeering heeft destijds genieend in*
voorstel niet te moeten treden; Zy stelde zich «j
het standpunt, dat de reedera moesten tracht»
zich aan de ongunstige toestanden aan te pas^1
door verlaging van exploitatie-kosten, saneert!
en inkrimping der bedrijven in overeenstem
?met de sterk verminderde behoefte aan sch
ruimte. Van een algemeen subsidie, als dt»or
Ned. R. V.'gevraagd, vreesde do Regeering»
h t «ging vun het aanpassingsproces. Ook heelt
.iMiby misschien oen rol gespeeld, de vrees
v. «-r represailles van Engeland, dat up dut
oogoul-!'k lol gekant was tegen de subsidies van andere
i/..varende landen, en bij de groote belangen die
|,|, \ed. Scheepvaart heelt büeen ongestuurd
x. k«-er met Engeland, was dut gevaar tuen zeker
,,i denkbeeldig. De Kegeer ing was mtusschen
tv ! van de noodzakelijkheid om iets vuur de
.,!.. ?pvourt te doen uvertuigd, niunr zij meende
t. K linnen volstaan met tijdens den duur van het
.,,; [.jissingsprotes de reederyen te helpen aan
l,. ? noudige erediet tegen zakelijk underpaiul.
v,. i zouver de banken niet meer bereid warm .
,{.'. Ie verleeiien.
tiet het uug hierup werd in September 1032 tie
\'. Maatschappij ter behartiging van de.Nul.io*
?il ? Scheep vaart belangen, Bonus" genoemd,
p(.|.j richt, met een kapitaal van /5.0UU.OOO.
. i.iccld in UÜU aandeelen van / 1UUO. waarvan
,|,- -taal der Nederlanden 201 K» en do Kun. Huil.
J.lt.yd 25 aandeelen nam. Ouk alle reederijen, die
\u« erediet in aanmerking wilden komen, moesten
iV-n ?>!'meer aandeden nemen. Op alle aandeelen
\v«-i ! voorloupig 10 pCt. gestort. De vuur do
rh - i iet en bennodigdo golden '/ouden bij 's Hijks
|\.-i worden upgenomen en tegen betaling van
?m' ? en aflossing aan de reederijen worden
voor?jifci' 'toten. Reeds bij de indiening van de
betroff.'ii. ? wetsvoorstellen in .Mei 1032 hoeft hot aan
kiii-'k op dit stelsel niet ontbroken. Xuuwol uit
*<-|p-pvuurt kringen uls bij do Kamerdebatten
liiN-ïf men ei' de Kegoer ing op gewezen, dut de
ni.r-to reederijon geen vrije onderpanden meer
IK-/, i en, die als zekerheid van do Benas-crodioten
ki'n.len dienen, en dat bovendien douf het Iconen
viin gold de verliezen der rcederyOn niet worden
u.*! uit. De Kogeoring hooft zich daardoor
i-di --r niet laten overtuigen. Do Bonus*' hoeft
in - ?? 2.';g jaar. die sedert verloopcn zijn,
ongetwij.-M 4ued werk gedaan, want meer dan n rcederij
/.mi -onder haar hulp reeds te gronde zijn gegaan,
in;i toch kan niet worden ontkend, dut de
nu- lijkheden, waarmede de scheepvaart te
kattiIM-I. had, destijds van Hegeeringszijde zijn
undor-rj.si. Sedert 1032 is do toestand veel slechter
r.\\ -rden.'Hot indexeijfer. van de vrachten is uug
\,.|, i- g<-duuld. Amerika heeft, duor den gouden
«l;n laard los te laten, de moeilijkheden vuur uiize
.N'U ?rlandsclie reedui* nug vei-groot. hel
vult'ituM-I- hil mei andere zeevarende landen is
loogeumi n. wereldhandel on wereldscheepvnurt zijn
v-r.: r inoongoschrompeld, on do recente scherpe
ko*v' 'daling van hot pond sturliug-hooft don toestand
upn. uw somberder gemaakt, mot het onvermijde
lijk -«volg, dat de verliezen van allo reederyen o.
Hu. .barende wijzo zijn toegenomen. In Moi
Hol heeft de Nodorlaudschu Roedei-sverecniginp
li-1 . laroin noodzakelijk geacht opnieuw de
aan?WE' van de Kegeering op dezen t»nhuiKU>uren
|'*T|md tu vestigen. De toezeggingen van verdere
lnil|. ,-uni de scheepvaart, duur Minister Oud bij
'I-in :ieiiing van zijn millioenen-nutauan de
Sinten("?((".?uil gedaan en luier duur hemzelf en doo.r
.Mini -i-i- ('ulijn herhaald, bewijzen wel. dal de
?K' ring een open uug hoeft voor den «tmxl
'i tii-n loesland. muur do uil verkoop op groot ó
vun Ncderlandsfhe schepen naar het
builen?I. duet do vrees upkuinen of de
Hegeeringsl*, uiut ? Ie1 laat zal worden vewtrekt. want
'??i'"do Hernieuwde noodkreet van do Ned.
?»i i-svorooniging in 3lei 1031 is bijna weer
oeni' erslix'ken, waarin opnieuw gruuto bedragen
? erloren gegaan. Sedert Minister lUihcinum
l igoland £ 2.000.000 voor subsidie aan do
.- -cho trainpreeders heeft boschikbaargostold,
K i bezwaar van eventueolc moeilijkheden mot
i'''and natuurlijk vervallen. Volgens do
berichM de dagbladen zou hot nieuwe stounplon
n* bjj den Raad van State in onderzoek zijn.
o dat plan er uit zal zien is nog niet bekend.
ai' het is zeer te hopen, dat hot inderdaad
uf?n<«c zal zyn en dat daarin met de reeds in 1032
*f"iide kritiek op de .,Benas"\vot terdege
gehouden zal zijn. In hot bijzonder
dientstcunwet oon «jplossing to brongoh
T 'Ie oplegkosten, .want anders blijft do hulp
lei-jm onvoldoende. Wanneer een
'Nederds-lie i-eeder niet zonder verlies kan varen,
it hij ten minste zonder verlies te kunnen
liggen, anders zal pok het weinige wat nog
? onze'koopvaardijvloot over is noodwendig
«ten verdwijnen, want voor het dragen van
lie/.cn zyn (behalve bij onze Indische
stoomnergens meer middelen voorhanden.
verliezen kunnen dus alleen betaald
uit de opbrengst van verkochte schepen.
PIJNLIJKE SITUATIE
Teekcnlng voor Oe Groene Amsterdammer van W. v. d. Elzen
.Achter onzen wil tot vrede rijzen millioenen bajonetten." (Mussolini)
Sedert 1031 is onze vloot verminderd met:
?Schepen bruto H og.
? ton».
vorkueht naar het buitenland 05 287.101
Kesloopt 70 360.053
up andere wijze a, d vloot
untU-okken .....; ..... 13 44.210
Tutole vermindering .. 178 007.400
? Dit is moor dan 25% van onze koopvaardijvloot
en deze cijfers zijn ontleend aan hot juist verschenen
jaarverslag uver 1034 van de Nedorl.
Reedersvereoniging. Do belangrijke, verkoopen in de eerete
:t maanden van 1035 zijn hierin dus nog niet be
grepen.
.?'?'Van. geen enkele zeevarende natie ia de koop
vaardijvloot op zulk oen onrustbarendo wijze ver
minderd, en het ergste is nog, dat de verkochte,
zeer' bruikbare schepen niet van du wereldtonnagc
zijn afgegaan, maar slechts zijn overgegaan in de
handen van anderon, die zo goedkoaper kunnen
exploiteeren dan Avy. Op deze wijzo leveren' wij
zelf aan onze concurrenten de wapenen, waarmee
zij uns bostrijdon.
, Daar de zeevaart in nagenoeg alle landen der
wereld noodlijdend is (alleen Japan, Finland,
Estland. Letland, waar de levens-standaard
buitenjjt'wuon laag, js uitgezonderd), -?zijn, vooral
door de Skuridinavische Landen, Engeland en
Nederland, pogingen aangewend om door inter
nationaal overleg tot verbetering te komen. Na
velu. vóórvergaderingen in verschillende plaatsen
. (Oslo, Hamburg) zijn op 14 Januari hl. (de dag
bladen hebben het reeds vermeld) te Londen de
vertegenwoordigers van 17 zeevarende landen
bijeengekomen, ter bespreking van een voorloopig
schema voor een grootach opgezet saneermgsplan.
Dit plan'beoogt, het aanbod van scheepsruim te
zoovee} mogelijk aan te passen aan de verminderde
wereldbehoefte, door de vorming van een groot
'internationaal fonds, waaruit compensaties kunnen
worden betaald ter aanmoediging van het opleggen
en sloopen van schepen. Het daarvoor benoodigde
PAG. 5 DE GROENE No. 9017
gold KOU worden bijeengebracht duor eon uniforme
heffing van alk» schepen door de regeeringen dor
aangesloten landen en deze gelden zouden worden
gestort bij de Bank voor Internationale Betalingen
te Bazel. Een dergelijk plan vordert echter veel
tijd voordat het in alle onderdeden is uitgewerkt
on voordat het door do nationale organisaties van
alle deelnemende landen is goedgekeurd. Ook op
kleinere schaal wordt door internationale samen
werking naar verbetering getracht. Zoo heb!KMI
de roedei's van tankschepen in IOU4 een zg.
tanker?pool gevormd, die aanvankelijk bevredigend werkt.
In de hout vaart, de La Plata-vaart, de vaart up
Canada, wordt op soortgelijke wijzo samenwerking
nagestreefd. Al deze pogingen verdienen warme
toejuiching en krachtige .medewerking van. alle
belanghebbenden, want kunstmatige steun van
Regeeringswego aan do scheepvaart behoort slechts
een tijdelijke noodmaatregel te zijn.
Op den duur dient het scheep vaart bedrij f.
evenals iedere andere tak van bedrijfsleven, weder
op een economische basis te komen, opdat hol
zich uit eigen kracht kan handhaven en ont
wikkelen. Wanneer dat begéerenswaardig einddoel
zal zijn bereikt, kan echter niemand voorspellen.
In afwachting daarvan dient er dus voor gezórgd
te worden, dat onze 'reeds zoo sterk gereduceerde
koopvaardijvloot niet verder wegkwijnt. Daartoe
hebben wij in de eerste plaats noodig een uitgebreid
liet van goed bewèrktuigde, geregelde
stoomvaartiijnon, die wij voor onzen eigen handel, voor
onzen doorvoprhandel, en voor de verbinding met
de koloniën niet kunnen ontberen. Daarnaast is
het bezit van een goede, moderne trampvloot van
voldoenden omvang, noodzakelijk, omdat juist dit
soort schepen voor de voorziening met levensbe
hoeften en grondstoffen in de eerste plaats in
aanmerking komt. Moge het nieuwe steunplan
van de Regeering op dit doel zyn gericht, en moge
het de middelen verschaffen, om het op afdoende
wijze te bereiken.
Maar men handele snel, want de nood dringt !
'. '?-,'?? "" . .';' ? ? . . U.
!?'.
t
IKROP
B
m
a 23
««t
om!»
klein*
lat hi
i't
f(i i.
l UHR,
UC'!
«i
In
en
ia
ar
«/
lo
n
r.
?e
a
' 'i .