1 i Onvoorzichtige voorzichtigheid M. KAN N Muecollnl neemt de leiding DR aandachtige toeschouwer zal zich den laatst on tijd soms .hebben afgevraagd of Mussolini nog wel een wasehechte fascist Is. Hoe dichter bij Rome. niet wnnr.... ? Zeker is het merkwaardig, dat sinds Hitler's bezoek, verleden jaar, in Venetië, waarvan de onvruchtbaarheid . torst oud duidelijk was, er geen grooter bestrijder van het nationaal-socialismc bestaat dan Mussolini. En hot is begrijpelijk dat men zich nu afvraagt of Mu&soltni in zijn bestrijding van het Ilitlorianismt» niet de echtheid van een kind van eigen bloede -betwist. Maar hoe interessant dit vraagstuk op /.ieh/elf ook /.iju mag. wij willen niet zoeken naar een antwoord hierop, Dankbaar, maar niet vol daan, nomen we kennis van de motie der inter nationale fascistische unie die zelfverheerlijkend nationalisme en ruKsonhnut veroordeelt en het luitioitaul-sociulismo in den ban doet: nieuwsgierig, maar niet 'overtuigd dat dit dan ook gebeu ren zal. wachten we op de 'logische consequentie ?lat d»- lieden di«»' hier 'm Holland voor fascistisch «l oorpui n dan ook de haam van hun partij zullen veranderen: en met vertrouwen, maar daarom nog nii-t met het prijsgeven van n vrijheidsprincipo, aanvaardt de \\Vst-KuropeoseliP democratische cultuur'het leiderschap van Mussoliiüter verdedi ging tegen het bruut geweld en het geestelijk ntavisme van die kringen, die; in Duitschland «Ie leiding hebben on pretendeeven dat hun die leiding ook el Iers toekomt. Belangrijker dan de theoretische vraag of Mus solini met zijn verondersteld cynisme ten opzichte van den rechtsstaat nog wel vast in de leer is. wanneer hij opkomt voor de heiligheid der verdra gon, on ijvert .voor de collectieve organisatie van den vrede (een organisatie die toch uiteindelijk een rechtsstaat-Europa ten doel heeft), belangrijker dan deze zuiver academische kwestie, is du vraag hoe het komt. dat het zoover gekomen is! Hoe het komt. dat inzake dt"bescherming van Europa tegen het oorlogsgevaar, do leiding overging juist in die handen, die men vroeger wantrouwde. fit' ontglipte aan de beproefde machten der paci fistische voorzichtigheid. * * * Kei Itrltscüe dralen Het antwoord op deze vraag ligt in de geschie denis. Men hoort vaak de opvatting verkondigen, dat de wereldoorlog nooit zou zijn uitgebroken, wan neer Engeland in 1911 tijdig te kennen had gege ven, dat het niet lijdelijk zou big ven toezien. Indien Duitschland zou hebben geweten dat Groot BrittanniëFrankrijk zou steunen, zou men zich ??r wel voor gewacht hebben Frankrijk aan te vallen. Het kan zijn, maar wij gelooven er niet veel -van. Redeneeringen van als.... als, rede neeringen, dat wanneer dit niet gebeurd zou zijn, (fat ook zeker anders zou zijn geloopen, gaan nooit op. Want ze gaan uit van de veronderstelling dat de zaken niet zyn zooals ze zijn. ** * Men kent de geschiedenis van het Engelschc dralen. Sinds de mislukking van Lord Holdane's missie in 1012, toen het duidelijk was geworden. dat niets Duitschland zou weerhouden van steeds grooter krijgstocrusting, kon men weten waar men aan toe was. Maar Engeland weigerde daaruit do door gnen enkel objectief bewijs gesteunde con clusie te trekken, dat Duitschland den oorlog ? wilde. Er waren met Frankrijk geen afspraken gemaakt, -die verder' gingen dan de toezegging elkander te zullen consulteeren, terwijl af en toe MEDEDEELING Den aandachtlgen lezers zal een verandering Inden kop van ons blad niet zijn ontgaan: de redactie is nl. uitgebreid door toetreding van de heeren Dr. P. H. Wtter Jr. en Mr. N. J, C. M. Kappeyne van de Coppello. .. Redactie e«n technisch overleg der legerstaven zou plaats hebben om te overwegen, hoe men zou handelen in het veronderstelde geval van een gemeenschap pelijke verdediging. In de laatste dagen van Juli, in de eerste twee dagen van Augustus was men dan ook in Frankrijk nog niet zeker van Engelands steun. De Fransche gezant ('ambon heeft- in Londen als een wanhopige om hulp gesmeekt. En die hulp kwam pas. toen de schending der Belgische neu traliteit daartoe aan het Britsche kabinet do formeele gelegenheid gaf on het de plicht oplegde om nu dan ook in te grijpen. De houding van Londen in 1014 heeft echter wel degelijk tot gevolg gehad dat n der factoren (de afschrikkende werking van Engelands dreigen tot meedoen), die don vrede in stand hielden, weg viel. Daartegenover staat intusschon iet» dat veel zwaarder weegt: de rechtvaardiging. Moi-oel ge sproken, do rechtvaardiging tegenover de historie, politiek gesproken, de rechtvaardiging tegenover het parlement. Wanneer men oonïg begrip heeft van Engelscho parlementaire verhoudingen, is men in staat om in te zien van hoe oneindig belang deze rechtvaar diging was en hoe toen Hir Edward Cirey nooit. zouder dit laatste ontwikkelingsstadium van den allerhoogste!» nood rustig af te wachten, tot (Vunbon had kunnen zeggen: accoord ! In groot e lijnen is Engeland deze zelfde politiek t rouw gebleven. Zelfs na Baldwin's geruchtmakende verklaring dat de grens van het Britsche Rijk aan den Rijn lag. een metafoor die aan duidelijkheid niets te wenschon Overliet, zelfs na het met Frank rijk gesloten accoord van 3 Februari, verraadt tel kens weer de EngeUche politiek het karakter van vroeger. Zeker, men verbindt zich graag om den vrede te bewaren, maar.... daadwerkelijke maat regelen te nemen tegen den aanrander, dat is iets waar men toch mee wil wachten totdat de theore tische aanrander ook de werkelijke aanrander blijkt. Dus. wachten totdat het te laat is, zeggen sommigen. Zoover zijn we nog niet, zegt Engeland. Hol-.verschil daartusschon is zoo groot.als de afstand die de twee blanke zijden scheidt van het lemmot van een mos. En ook in Engeland ia men zich er van bewust, dat dit verschil zér. zér klein is. De reis van Sir John Simon naar Berlijn is een ware Haldane-reis geweest. Waarom hij gegaan is? Om niet niet te gaan. Opdat hij niet eens zou moeten erkennen, wanneer zich later eens het geval voordeed dat een verantwoording noodzakelijk zou zijn, dat niet do laatste, de allerlaatste moge lijkheid uitgeput was. Naast Sir John's reis was die van Eden er even zeer een tot uitputting der mogelijkheden". L'histoire se répéte en de zenuwachtigheid van Frankrijk is dan ook niet uitgebleven. Die was al leen daarom niet zoo groot als de wanhoop van 1614 omdat het gevaar nog niet zoo ?onmiddellijk was. maar toon het bipok dat Engeland in deze wekon nog naar uitwegen zocht, terwyl Frankrijk on Italiënog wel niet de hoop hadden opgegeven maar tdch roods andere oventualiteiten onder hot oog zagen, markeerde merkbaar een ver snelde polslag do Fransche nervositeit. Evengoed als Italiënam Frankrijk militaire voorzorgen. De dagen van Btresa Intusschen is Eden nu op <le thuisreis. Van veel belang was zy°n bozoek aan Warschau niet. Zeer zeker was do toon er niet zoo agressief als te Berlijn, maar resultaten heeft het evenmin opge leverd. Maarschalk Pilsoedski en kolonel Beek, de minister van buitenlandsche zaken, hebben, er den nadruk op gelegd, dat zij hun bezwaren tegen n oorlogsverhoedende constructie der Oost-Europecsche staten niet ontleenden aan een of ander verbond met Duitschland, maar dat heeft den in druk niet weggenomen, dat Polen zich tot de spreek buis van Duitschland maakt. Althans op dit oogenblik, want er schijnt nóg een flauwe hoop te be staan op een aanvaardbaar compromis. Zoo stellen de mislukking van Berlijn (een mis lukking waarvan Sir John Simon nog niet bekomen is) en de drie-kwart mislukking van Warschau de bespreking van Strèsa tusschen enge grenzen, De juichtonen, waarmee Eden in Moskou en Praag is begroet, zullen zijn hart goed gedaan heb'ben van politiek belang waren zij niet. PAG. 7 DE GROENENo. 3018 Bcnhold Jacob, de uitgewezen Duitsc/ie journalist, tegw (rechts; fel geprotesteerd heeft. Bcnhold Jocob behoord Jordeni, schuldig aan den moord of» Rosa Luxemburg t Is nu president von het vo/ksgerecht, dot over Jacob rw bewopen/nf sp/onnen ontijdig heeft onthuld. Zoo httft n de ofgemeene d/enstpfjcfi En nu zit er in al deze .sombere bespiegelingen juist die eene kern van optimisme die eigen is aan don moed om de zaken te zien zooals zU zijn. l»nt beschermt ons in hooge mate tegen de overwon* peling die in 1014 onverbiddelijk intrad op Mzelfde oogenblik dat de mogelijkheden" waivu uitgeput. Men zal in Strèsa de juiste balans kunnen opmaken, alvorens naar Genève te gaan. Ei» "!?? onvoorzichtige voorzichtigheid, aan Engeland /.««? ? oigon. die inderdaad eens een factor was van gevaar. s 'ontvoering uit Zwitserland Bondspresident Motto degenen, die de veroordccling van den veemmoordenaar Liebknecht, wisten te bewerkstelligen- Deze Jordens 'celen. Diens misdrijf is. dat hij de Duitsehe hers Berieden jaar gepubliceerd, dat omstreeks l April 1935 worden ingevoerd. uur rlif ter reehtvaardiging tegenover de /tintori»' ?cdu imodztikelijk in, zal zich vanzelf oplopen in de ?tie, die nu ondernomen wordt ouder leiding van ??genen, -die welen icat zij willen, die hun doel uu-opstellen en geen gevaarlijke compromissen htt'rna loopcn. l)oor Frankrijk en in de eerste atits door Italië. Wunt het is alleen du vaste wil, om wanorde rechtsbron k Mtrf'too. te laten, die don vrede nog ddon kan. Vrijheid c terreur? Muaaert wordt sedert geru'ntn gekweld door de nachtmerrie, dar '.hij en de zijnen in Nederland leven 'o*.«/«7 een terreur" en dat die terreur niet voor ,.»r»jY heid" zal wijken, aleer hij de zijnen in Ncderliiml alle macht aan zich getrokken zullen hebben. II; echter, en velen met mij, zijn van oordeel, dat irij ook thans nog in Nederland leven onder f en stelsel van vrijheid'', welke vrijheid cchlei- in den laatsten tijd tengevolge van omatandighflrH. die wij niet in onze macht hebben en tornt door het optreden van den heer Musaert en <lt zijnen, meer en meer wordt getemperd -/oor dwang, doch dat die vrijheid geheet door iernur" vervangen zal worden, zoodra de heer Mvmtfrlhet regceringakaateel zal hebben bezet. . In n opzicht zijn de heer Muaaert r» i.'.1 hel derhalve eens; wij zijn beiden voorsta >i<ltr» van vrijheid n tegenstanders van terreur. .Ty zijn het er ecMer niet óver, eens, wat men nvdfr vrijheid" en onder terreur" moet verstna». Ik zie een merkwaardig nymtttoom *???.'.? ?''"?? streven naar vrijheid in de feiten, dat 250 mart' chaussées naar Amsterdam worden gedirigftrA. de heele Amslerdamsche politicwachl op de 'l*èfn komt en een speciale inspecteur met twee pulilip honden voor de persoonlijke vrijheid van </<"» heer Muaaert dienst doet, om hem en de sijnen in stoot te stellen op te rukken naar het R.A.1gebouw n daar gedurende twee' dagen te deinon' atreeren. Het is uitgesloten,dat onder het bitclnd van den heer Muaaert zulk een mate van vrijheid, zelfs maar eenige vrijheid, aan f en tegensta ndtr van zijn: regiem geschonken zou worden. De heer Muaaert zegt t alle politieke parii}^ behalve de mijne, komen uitsluitend óp voor M belang van de eigen partij mét verwadrloo:i* van het algemeen belang. Op lift eerste ge& . moge het schijnen, dal er in deze bewering .« kleine kern van waarheid schuilt, er is rcW' geen enkele leider van een politieke p<irfi}> behalve hij, die verklaart: ik heb persoon cunditlitten van mijn partij vuur de f lu staten aangeicesen, daarbij uitsluitend ende op het belang run mijn purtij. ledere parlij spoort degenen, die mei huur linsetcn-symputhiscervn, uan, op haar canditen te stemmen. De. heer Mussert eciitcr tlrueert zijn leden vuor den gemeenteraad Ie tuinen op de cundidulen van Nationaal Herstel, Christen-Demovrulcn* de Katholieke Demo' ittcn, Ds. Lingbmk, Ds. Kersten enz., naar use. Welke beginselen die candidaten zijn ??gedaan doet niets ter zake, mits zij maar yenslanders zijn van het bestaande regiem en ? goede werking van du vertegenwoordigende 'tleges, icuurvan zij deel zullen ttitmiikfn, ! 'i mogelijk zullen maken. De heer Mussert spreekt van f en terreur, mdut onder hel huidige bewind enkele innbte?trcn, aan iclcr trouiv aan de regeering boven 'k partijleiding men twijfelde, werden ontslagen. /A kan niet beoordeelen, of die twijfel gegrond *'???. V«mr kan' tla luier Musscrt ontkennen, '«' deze methode sle.lttelmalifi wordt toegepast l>, ir het niiliontial'soeiiilisme en zonder eenige x>///ró/f, cenig beroep, ecnigv verantwoording n eenige irpetibaarheid? Kvn volgeling vun den Jwcr Musserl opent o* »iV/ vuor hem bestemden brief en publiceert 'ii n in het partijorgaan. Hoe lang zul hel nog uren, voor de heer Musserl begint in te zien, .ut.'hij door deze even onhandige, als onbeho r'jl.-e' daarl, niets undrrs heeft gedaan, dan de a estiging leveren van.de bewering van-.den f r' Heidring in den bedoelden brief, dal men 'i, dti N. #* B. heeft te doen met een volkomen "ïvrupulcuzc tegenstander"? liet in ntitldooH met den heer Musserl te 'fiiten over de vragen, wat onder ..vrijheid" " onder terreur"- moet worden verstaan* Maar '»t de vruchlrn kan mm r/r bonmen Ai-C. ,/. J. WEEKTRDMPET VAN DEN WIJZEN OLIFANT STAAT u my toe. geachte lezer, dat het grootste beest uit de ark zijn overpein zingen begint met «'en beeldspraak, die aan het kleinste is ontleend? Europa leek, in de afgeloopen week. wel een.... vlooientheator. Alles danste t-n alles sprong en alles wipte. Om te beginnen: de valuta. Nu vormen dansende en springende valuta's een verschijnsel, waarmee wij in de laatste jaren vertrouwd zijn gemakt, ? maar de sprong van den kleinen belga uit de gouden blokkendoos heeft toch weer ernstige onrust verwekt, en de wijde Onzekerheid vermeerderd. waarin wij allen spartelen. Oolijke «naken, die galgenhumor bedrijven, weten ons te vertellen. dat de val van den belga geen andere oorzaak zou hebben dan een aanmoediging, tot de vreemde lingen gericht, om tegen een zacht prijsje te komen genieten van do Exposition l'niveraelle" van Brussel, maar meneer D. («. van Beuniugen van Rotterdam denkt er lied anders over. Hij heeft in een geruchtmakende rede in de Rotterdumsche Kamer van Koophandel de daling van tien belga met 28 procent gekenschetst al» een noknlag voor onze havens, in het bizonder voor Kottcrduin, en hij heeft die bewering gestaafd met feiten, welke helaas ! maar al te waar zijn. Oat de loodsgelden in den Waterweg nog steeds veel meer bedragen dun voor het veel langer en moeilijker »Seheldetrajecl naar Antwerpen (in sommige gevallen / 3U5.01 Rotterdam tegen /'04.O'S ? Antwerpen). Dat de Belgische Regeering de Rijnvaart op de Belgische, havens krachtig steunt, 'terwijl de Nedcrlaridsche Regeering voor do Ncderlandsche havenn heelemaal niet» doet. ..Kom. kom," zegt Kamiel Huymnans, de jolige en fleurige burgemeester van Antwerpen, bijna tegelykertyd. Waar maakt ge u druk uver. wy Belgen willen immers onderhandelen, wij willen tot samenwerking komen met Amsterdam en Rotterdam, wij willen den kuriger wordende n buit van zeevarende chopen cerlyk tuut zijn drieën verdeden, en zijn bereid tot tariefrege lingen." De trits van havens" van Minister vaii Karnebeek. wordt weer opeens actueel. Het w byna témooi, dit welluidend solo. Moeten wij dan meteen devalueercn;* Neen, zegt Mr. Trip, de President van de Neder* liimlsche Bank. Onwrikbaar houdt Nederland vast aan het goud. ook al slinkt het Blok zienderuogen. Liefelijke, muziek komt ook naar ons tocgewaaid uit Engeland. Er klinken daar stemmen (lees the Economist) die pleiten voor toenadering tusschen ik- vertegenwoordig»-!* van de goitdbloklanden en 'die van het oeconomisch systeem dat op het pond sterling w gebaseerd. ..CJeen enk t-1 Britdch belang", zoo heet het daar. zou zijn gediend met n ineenstorting van hét goudblok. Het risico van een dergelijke ongemoti veerde daling van de goud-valutM's zou grooter en gevaarlijker zgn voor do Branche belangen dun het risico van een "Verdere ?'aluatie." En als «lotuccoord: Du gouden stand-ard kan niet behoorlijk werken, tenzij de tarieven en handels belemmeringen worden verminderd". Worden er. aan d«» overzijde van de zee oól, vwehje» uitgegooid? Er is een oogehvurblindendc warreling vmi luiniüternreizen, du heer Kden gaat van Berlijn naar Moskou, van Moskou naar Waracha.u, du heer Tftuloscu zit aan het rooktafcltje bij La val, on zoo gaat hot voort, dag in dag uit. Even ru.steloog is het reizen als de politiokt» situatie onrust wekkend. Zal Htresa» waar over enkele dagen de Italianen, Engolschen en Franschen bijeenkonion het oindol^k rustpunt worden, waarnaar wij zoo lang hebben uitgezien? De drie hoeren gaan er schuilen tegen de Hitlci-buiën onder de ne paraplu. die door Vader Mussolini is opgezet. Du Duce vereenigt Europa tegen do gevaren ecner hem geestverwante bewoging. Wat zullen do schuilevinken elkander hebben to vortelloji??Ik g<-loof niet, dat do heer Eden uit Moskou veel moor c'oncreto dingen hooft moegobmcht, dan misschien een paar ovorhomdsknoopjoH. die hij hot buigen By"n gevallen uit het smoking-front van Litwinov. De Beer heeft souspieds aangedaan, en do hoor Eden zal geen gebrek hebben gehaÜaan caviaar. ?tniior wat or is uitgelokt omtrent de b<»»iui'kingen. PAG. 3 DE GROENE No. 9018 geeft weinig houvast. En dan treft het telkens. tlat zoodra do Ru&son een buiging maken naar den Franschen of den Brit«chen kant, oen van de leidende Russen (thans Stulin) weer iets min ol' meer vriendelijks zeggen na n het Duitsche adres. Vangen laat zich de Beer nooit geheel. Kn gaat l^aval nu naar Rusland omdat Kden het niet goed heeft gedaan! Ook Strèsa zal do rust in Europa wel niut scheppen. Om de eenvoudige oorzaak, dat het systeem van collectieve samenwerking het systeem niet is van het Derde Kijk. dat niet dooralztjdige maar slechts dour tweezijdige o veroen komsten (waarvan het er nog geen enkele in don zak hoef 11 don vrede wil stichten, dien het ondanks de her nieuwde aanbidding van ..das Militftr" zegt te willen bevorderen. Is het waar. dat het .\bessynie heimelijk «teunt? Daar is de toestand verscherpt en ligt het kruit bedenkelijk dicht hij de lont. * » Kr is meer aan het gebeuren in Nederland dan men uit de politieke redevoeringen ook de oud-Minister de (ii-er hield ei-n rede waarin hij ons opriep tot trouw aan de Rogoering /on kunnen afleiden. Wij hebben vernomen, dat het potje van het befaamde be/.uinigingsontwerp hard staat te pruttelen, en dat we, eerdei; dan wij vermoeden, van zijn zuren inhoud /uilen gaan proeven. Kr zal maar zoo eventjes 70 inillioen worden bezuinigd. 'IV weinig nog. waarschijnlijk. maar de baron rijzen ons tv berge, wanneer wij zien aangekondigd, dat hel kind.... 'een kiinl van de rekening zal zijn. Nog weer vei-hoMginu van de loerlingen*chaal. wat zeggen wil de ont wikkeling van de lagere school van ei*n ruit uurinstituut in een erèche. Ik geloof dat het In-tor ware indien meer scholen het voorbeeld volgden van de' beide christelijke scholen tu J ut faas. die besloten zich tv vereenigen. De strijd tegen de versplintering, opkomend uit het volk .zelf, /al ongetwijfeld leiden tot een gezonde bezuiniging: veel verder dan eeiï' n f knotten der volksontwikke ling van hooger hand. En juist in de boekomveek, «lic deze week geweest is. waarin uitgevers, schrij vers on bookverkoopors hun beste beentje voor zetten, on het Nederlandsche publiek opwekten tot do kennis van zijn eigen literatuur, vult. .d-»' ockasu: dat op de ««.vamens voor onderwij/er de literatuur wordt geschrapt. Droeve, .droeve, tijd voor ieder, die zijn ideaal in tte nationale volks ontwikkeling heeft gesteld ! . En weer andere feiten bivngen ons voorhoofd tot fronsen, wanneer we lezen hoe het aangekondigd tarief-ontwerp, nog voor het bij de Kamer is aangeland reeds bij Koninklijk Besluit is ingevoerd. Wij hoorden een man die het weten kon uitroepen: Er is moer Koniiiklijke-Boshiiteii-Regeering thans. dan onder Willen» l !" Niet minder ernstig Worden wij gestemd bij het aanschouwen van de officieclo staten dor werkloosheid, die steeds maar wcvr stijging, vertoont, bij het kennis nemen van ingewikkelde en .oubegrijpelyke conflicten, die aanleiding waren tot ruggeniorgsvorlanmiing van een comitédat zich voorstelde hulp tv vorleeneti aan werkloozy intellcctueelen. De onvermoeide. strydbaro-Wierdols untvtul ons* on weer zoovele andere verdienstelijke, lundgenooten, 'on het kan ons daartegenover ullveu een opwekking geven. dat wo Pierre Montoux mochten huldigen. Vreiigdu gaf ook du'"opening van de luchtlijn naar Praag en de wensch van Zeeuwsch-Vlaamieren oui umi hot vaderland te worden geklonken door uou nieuwe, koten, een luélit verbinding, l[op«*n wij,.dut deze wensrh in vervulling ga. * .Ik eindig niet Zwitserland, welks Xt.uatshoofd op deZo pagina is afgebeeld, inet Jacob muist zich, do schandelijk ontvoerde..?Wat liet Derde Rijk zich hier weer op vreemd gvondg bi d schijnt te hebben veroorloofd (opzottolyko ontvoering) doel hut (om oen beeld van Churivurtyti te gebruiken) ons ongeloof wassen aan zyn good.u manieren. Maar evenahi indertijd in do zone-quaestie togen Frank rijk, weet hot kloino dappere Zwitserland zyn belangen en dii.v van zijn onderdanen kranig te verdedigen tegen don niets-ontzionden Duitschpn kolos. Voor alle tijdgenoot on die to midden van do Europcescho dwang- on haat wereld loven, Ls het' prettig: te donken aan hvt fiere, vrije l {el vet ia ! . . ?il l ! ? l l UBE. lei w d« u ee.t e« -i Wl'.f' Ol" ifd< 01 . ? dei di m». ?P" DCl W IK'! k-er ?<en til a en . in ar »/ lo ji r. 4» ?"a