- in j l 1 STRESA-GENÈVE M. Kann De conferentie van Stresa staat voor de taak een systeem te vinden, dat Europa moet beveiligen tegen verstoring van den vrede. Het blijkt, tegen Duitschland's wil, niet doenlijk een keten van effectieve garantie verdragen te sluiten. Toch moeten de anderen zich beveiligen. Hierdoor, en door de noodzaak der daardoor bedreigde staten om Duitschlands verbreking van het Verdrag van Versailles voor den Volkenbond te brengen, ontstaat een gemeenschappelijk front een front dat echter ten doel heeft den oorlog te keeren. uu-t andere luidt, dim dat Duitschland zijn vut t dwars zot en welbewust do organisatie van den Kuropoeschen vrede tegenhoudt. Do organisatie van den vrede is ovenwei op geen andere manier te redden, dan door tegen die destructieve politiek daadwerkelijke afweer-maatregelen te nemen. UlchtblJ dm-h in een andere Hfrer DE afstand, die Stresa van tSenève scheldt. mag in luchtUJn niot bijzonder groot we/en. langs den weg. zelfs langs den spoorweg is do afstand aanzienlijk. Ook het landschap geeft oen geheel ander beeld. Twee werelden, het Noor den en het Huiden, worden gescheiden door dien laatsten Alpenkam.' waar over de Simplonpa» de lokkende weg is die neerdaalt'in riante vlakten, den oever volgt van het Lago Maggiore en heen leidt naar de gonzende steden van Noord-ltalië. Hier daagt de conferentie en het is misschien (?enigszins stoutmoedig maar niet minder gerecht' vaardigd. hierbij te bedenken dat de enscenooring niet heeleihaal toevallig is. die aan de aandachtig toeziende wereld de associatie opdringt dat (ienóvo dichtbij ligt, maar in oen geheel andere sfeer, en dat achter de wazige verten van den Noordelij ken uitlooper van het meer Locarnöliggen moet. Want inderdaad is de sfeer, waarin deze confe rentie plaats vindt, principieel verschillend van die van (ïonèvc. Natuurlijk moet men zich die sfeer van Genève niet naievelijk voorstellen als een paradisiaal volkerenparlement, waar zich do wol t naast het lam vermeit. Verre van dien wij we zen daar vaak genoeg op. Maar Genève kan.-krach tens het wezen van den Volkenbond zelf, nooit een bond zijn van staten, die gericht zijn tegert oen bepaalden anderen staat. Het is het kenmerk van don Bond te streven naar algemeenheid en het ia in strijd zoowel met dit streven als met de prineipieele objectiviteit, die aan iedere rechtsgemeen schap eigen is, wanneer hij ontaardt in een alliantie of men die alliantie heilig noemt, of niet. » * * Het is echter niet alleen het doel van den Bond recMavormend op' te treden. Bij tijd en wijle ook rechttoordcelcnd* Schakelt men deze functie uit, dan zal daarmee de rechtszekerheid verdwenen zijn, en hierdoor zou de rechtsvormende functie van den Bond ten doode zijn opgeschreven. Aan den heerschende rechtstoestand, hoe primitief die ook zijn mag, ontvalt dan de bodem. Wanneer een rechtsconfiict uitbreekt binnen den Bond, moet een oordeel uitgesproken wor den. Tusschen den toestand, die ontstaat na of bij het vellen van dit bordcel, wanneer de meerderheid der bondsleden een oordeel onderschrijft, en du hierboven genoemde alliantie, bestaat dit groote onderscheid, dat de eerste figuur een uitvloeisel is van de rechtsnormen die tusschcn de leden zijn gegroeid en deze figuur derhalve (wanneer naar recht on inzicht en niet naar vooropgezette bedoelingen een oordeel geveld is) op objectiviteit aanspraak mag maken?? terwijl een verbond, dat van een voor opgezet politiek doel uitgaat, op deze objectiviteit geen aanspraak maken kan. Iets anders is, dat men, om een conflict in het geding te brengen, dit stevig moet formuleeren. De rephtsbreuk moet aantoonbaar gemaakt worden en de eisch tot rochtsherstcl moet streven naar het verkrijgen van het keur der objectieve beoordoelihg. Om te Verkrijgen, dat dit merk kan worden geslagen, om rechtsherstel af te dwingen in* een p irdeel, moet|men zich tot deze procedure vereenigen en het eens worden over den wég die hiertoe moet worden ingeslagen.' Al deze theorie beteekent, vertaald in de poli tieke feiten van den dag. het volgende: De confe rentie van Stresa is niet anders dan de beraadsla ging, die vooraf gaat aan het aanhangig maken van Frankrijk's klacht te Genèvo togon déDuit sche rechtsbreuk. Maar niet enkel als droge juri dische formule. Want als zoodanig is het niets dan een afschaduwing van de politieke realiteit, die In feite vormt zich dan een front, dat alle eigen schappon hoeft van een alliantie, van die soort verbonden, drievoudig of niet, die in het decen nium, dat aan den wereldoorlog voorafging, Europa in den afgrond hebben gestort. Een gemeenschap pelijk doel bindt de individueelc leden. Maar theo retisch bestaat er dit groote onderscheid met de terecht zoo veroordeelde politiek van bondgenoot schappen, dat het bindend element niet werd in gegeven door uen gemeenschappelijk vooropgezet doel, maar door een van buiten toegevoegde rechts breuk. * * * Toch kan het niet geloochend worden, dal, zoodra een gemeenschappelijk front gevormd i*. oen govaarlykc toestand ontstaat. Niet door voor den vrede gevaarlijke intenties der handhavers van het vrodesbloc. fieon oogenblik kan daar gedacht worden aan oen oorlog om den oorlog te koeren ! Maar op den bodem van een zoo strikt geformu leerde politiek kan op den duur oen ontwikkeling uitgroeien, die oen toestand schept, zóó prikkelend voor dongeno die van rechtsschonnis wordt be schuldigd, dat hij tot daden van wanhoop kan worden verleid. Vandaar de aarzeling die do Hritscho politiek kenmerkt. Wij herinneren eraan, hoe wjj er de vorige week op wezen, dat de Engelsche politiek er een was van uitputting der mogelijkheden". Dit ligt zoozeer in den eigen aard van het Britscho politieke denken, dat men er rekening mee moet houden dat door Britscho politici, onverschillig of het Macdonald. Simon of Eden zijn zal, steeds en instinctmatig zal worden gezocht of er nóg niet een mogelijkheid te vinden is. Daartegenover staat, dat bij de anderen oen einde komt aan de geneigdheid, zich hierdoor te laten beïnvloeden. Het pas gesloten FranschIVussische accoord, waarmee zooal niet de the oretische dan toch de practischc kern van het Oostelijk Pact gered wordt, bewast dit. Theore tische bezwaren tegen den Franschen eisch om het Duitsche besluit tot herwapening ..voor het forum van Genève te brengen, kan Engeland niet doen gelden. Practische bezwaren, die inge geven kunnen worden door den wensch, met misschien nog eenige kans op succes naar een nieuwe mogelykheid te zoeken, kunnen met vrucht worden weerlegd door de betuiging dat de tijd dringt. Maar bij juridische constructies en platonische eischcn tot rechtsherstel kan het niet blijven. Wij wezen er de vorige maal reeds op, dat hierbij Italiëhet stuur uit handen neemt van Engeland. Mussolini zal zeker even constructief te werk gaan als Flandin en La val en hij zal alles doen om du beschermende muur, die het verdrag van-Locarho in het Westen heeft opgericht, verder af te bouwen naar het Zuiden en Midden van Europa en zooveel mogelijk naar het Oosten. Hij heeft den tijd mee. .- . . , ;'?' i*> ?-?,-. '.??? :'- -" ??'? Kinds hot begin van dit jaar, sinds het Saarplebisciot, is het gezag van Hitler in Duitschland ?sterk toegenomen. Het had, vooral na 30 Juni, st'erk geleden. 'Is het nu weer aan het tanen? De onverwacht zwakke meerderheid, die de nationaalsocialistcn kregen bij de verkiezingen in de Vrijstad PAG.4 DE GROENE K'o. 3019 Danzig, doet dat inderdaad vermoeden. Van geen party is het zoo in het oog loopend, dat een be langrijk deel van haar aanhangers bestaat uit meeloopers, die de meerderheid, de macht en de baantjes volgen en zich van te voren willen be schermen tegen het odium, op den verliezer te hebben gewed. In Danzig is dat niet anders. Voeg daar nog bij het feit, dat de Duitsche propa ganda vrijwel geheel in handen is geweest van de nationaai-socialisten, dat Duitsche ministen hetgeen toch zeer ongebruikelijk is optraden als verkiezingsredenaars in een territoir waarin zij niets te maken hadden, na er als vorsten te zijn binnengehaald, dan wordt dit resultaat nog veel merkwaardiger. En het is de vraag of een volgende verkiezing, waarby zoowel de traditioneelc mee loopers als zy die door de uitgeoefende terreingedwongen meenden te zg'n op het nationaalsocialisme te stemmen, rekening zullen houden met het feit, dat zij geheel noodeloos een absolute hakenkruis-overwinning anticipeerden, nog wel een meerderheid oplevert. En toch is er niet du minste reden om aan to nemen, dat Danzig een meer afwijzende houding tegenover Hitler aan den dag zal leggen dan welke Duitsche stad ook. Integendeel, het kan niet anders of in groote matu moet daar een streven bemerkbaar zijn, dat * gericht is op terugkeer tot het moederland. En tot ontevredenheid met den heerschenden toestand. Zal dit zich afwenden van het hakenkruis-ideaal verder gaan? In den laatsten tijd, nu de politieke golven zoo hoog loopen, is de aandacht min of meer afgeleid van den economischen toestand in het Duitsche rijk. Die wordt er ni°t beter op. De Arbeitsbeschaffung wordt in een steeds langzamer tempo voortgezet. De middelen ontbreken. I'ractisch zy'n wij niet ver verwijderd van het punt, waarop zij geheel wordt opgeheven -?op de orders aan de wapenindustrie en de verdere gevolgen van Duitschlands herwapening na. Doch dit is een onvruchtbaar terrein, waarop wel geploegd, maar niet geoogst kan worden. Duitschland kan zieh geen grondstoffen-import permitteeren, die niet wordt goedgemaakt door een adaequaten industrieelen export. Het blyft een incontestabel feit, dat Duitsch land zijn herwapening door de anderen heeft laten betalen. Ook door ons. Dit reikt echter net zoo ver als het Duitschland mogelijk zal zijn overal tot achterstallige debiteur te worden. Verdere invoer van grondstoffen als ertsen, metalen, huiden etc. kan alleen geschieden ten bate van het z.g. veredelingsverkeor. Ten bate Van den .export. Dus niet voor bewapeningsdoeleinden. Hot is duidelijk, dat het niet lang kan duren of deze politiek, waarmee een tweeledig doel wordt nagestreefd bewape ning en werkverschaffing bereikt den bodem. Dan zal Duitschland er niet alleen in geslaagd zijn. politiek de anderen tegenover zich vereenigd te hebben, maar ook in ccononncis zal het ondervin den dat andere landen ter bescherming van hun eigen belangen zich' gedwongen zullen voelen oen iyn te trekken. Dan ontstaat oen gevaarlijke toe stand, alweer niet daardoor dat een economisch front kwade bedoelingen" zou hebben, maaidoordat, met desastreuze gevolgen voor de Duit sche arbeidsmarkt, een einde zou komen aan dit soort werkverschaffing. Wat hier is geschetst, is evenwel geen verloop dat plotseling geschiedt. Niet op eenmaal, zqoals een kalenderblad wordt afgescheurd, ontstaat de situatie die den miserabelen economischen staat van zaken in al zijn naaktheid toont en hem ontdoet van de camouflage die de conjunctuur der bewa peningsindustrie over het heele bedrijfsleven' heen schilderde. Die toestand ontstaat langzamerhand en duurmee grveit het gevoel van ontevredenheid en verzet. . De politieke aaneensluiting, die. wij nadrukkelijk niet principieel anti-Duitsch noemden, kan zich bepalen tot haar taak oorlog zoo moeilijk mugelij k te maken. In zooverre kan daar dus nooit een govaariyke situatie.uit ontstaan. Zij zal steeds nei ging vertoonen tot passiviteit, (tropit er langza merhand ook een economisch** aaneensluit ing, dan wordt de zaak daarom gevaarlijker, omdat dan de situatie hopeloos kan worden. En hot karakter van hem, die zich tot leider heeft opgeworpen van de partij die nu ter verantwoording geroepen wordt, |S er niet naar om'ons gorust te stellen. Te vaak bleek een impulsief en onherroepelijk besluit' voor hem de-eenigèuitweg uit benauwende omstandig heden. Geen Alva terug Dr. P. H. RITTER Jr. DE DUITSCHE INMENGING D K groot o vraag, die in do komende jaren beslist zul -worden, on welker beantwoor ding aanvangt mot do Statenverkiezingen van do volgende week is deze: of hot Nederlandseho volk: ja, zal zoggen op het beroep dor nationaal-MocialistiHcho beweging. Zelfs indien men de getallen haror aanhang becijfert volgens de gege vens, ons door Ir. Mussen op don laatsten landdag t o Amsterdam verstrekt, on men rekent daarbij oen flinke margo voor niot-aangosloten geest verwanten, dan omspant do nat ionaal-socialist isc.ho beweging in Nederland nog slechts een uiterst kleine minderheid van ons volk. Maar zij behoeft do meerderheid niet te behalen, updat do grouto vleugel van politiek lauwon. voorzichtigon en oorzuohtigon uinzwuaio. Indien zij vaste wortels schiet, is haar overwinning voiv.okoitl. nog oer zij over do feitelijke, overmacht bosehikt. -- .la. reeds thans 'm oi< ungstpsychoKo bespeurbaar bij hot leger dor kat-uit-don-boom kijkers, on ont/.iot men huur moor dan uit do kroten haror miskondhoid on uit hotgoen officieel wordt vastgesteld valt af te leiden. Hot is daarom nu. terwijl do vrijheid van druk pers» ons nog gegeven is. Ho tijd. om'én feit vast to stollen: dat do N.S.B, wellicht vele voortreffe lijke eigenschappen bezit, die inon begeert, muur dut/.ij n onwaarheid voort in haar vaandel. Zij is .Hifi. nationaal. Integendeel: zij verloochent do nutiomilo traditie. . M on inogo don Diiittichon nmclitsstaat haten. men '.heeft to erkennen, dut hij aansluit ij do ziel van hot Ihiitsrho volk. |)e VYülielminisrlio Stunt mot x.ijn goztigxboklomtoning on zijn mililairistisclie geaardheid moge staatsrechtelijk van don Hitloriauiittohon Stunt vcrxcliilleu. psychologisch komt hij uit dezelfde algonioone neiging naur onderworpen heid voort, die tut do kenmerkende eigenaardig heden behoort van hot iMiitsehe volk. En Hitlor hooft /onder twijfel bij do schepping van /.ijn fas cistisch systoom. dal oon anderen umi in on oen ander kuruktor druugt dun zijn Italiaanscho voor ganger, rekening gohoudon mot wat or loofde in do kom vun zijn volk. .Maar' juist- deze erkenning leidt, ons tot ooti verwerping der nationaal-socialisti.si'ho beweging in Nederland.' Nederland looft uit oen undoro mythe dan Puitsehland, de Nodorlundseho inytho is aan do Dtiitüoho polair tegengesteld. Wuur vinden wij. Nederlanders, don rechtsgrond voor ons oiuil'haukolijk volksbestaan? (icons/.ins in ooounoinisoho, {.'oi-ns/iiiH in googrufi.solio motie ven. Indien do wereld normaal waro. en niot <>on i-oeks van door Uiriffmui'on umw'aldo vestingen. dan -/.ouden Puitrfchhind on Nederland kuiinon hoselioiiwd wol-den uls twoe elkaar volstrekt oomploiooi'ondo iiornnniniürho g(>biodon. Kon nul uurlijko gii>ns tiiMHi-licn niiitsclilund on Nodorluiul ?bestaat ei- niot. Noen. do rode-n vim ons i»n»ifhunkolijk volksbocttaHn ligt nergens andoi-s ilaii hierin, (lat hot volk dor Lage handen -geboren is uil zijn vor/.ot togen den nmchtsstaat dor Bourgondiër*. Do tuolitigjui'ige oorlog is 'oon oorlog gt'weost togen hot in wezen Duitsoho. on door Philips II jpodi-up'n boginsol van don totulituiron Stunt, dat tluins h«-rloofd is in hot l>ordo U ij k. - Do lossrlioiiniu; vun Spiinjo is oon lossóliiMiring gow«»o«t' van-do Mijkslotaliteit. wuurondor ons land in de middeleeuwen \vas geschikt. IIoi'nioüwilo assimilatie van lovont.- ? vormen mot die Uijks-lotulitoit zou prijsgoviiig hotookoiion van do grond-oorzaak onzer nationnlf ónufhankelijkhoid, zelfs indien hot programma van hot Derde Ilijk goeiiorloi voroóniging hu't ..verloren (tornwuitóejio gebieden" zou bevatten. Het programma vun do Nationual-.Soeialistisolio' Beweging in Nederland is. /.ooals 'moni woot. min .of moor oon oopie van hot Duitscho progrumnui door don I>uitsehon nutionual-spcinlist Ciottl'riocJ Fodor opgesteld. ? He biiitonlandseho geduchte in. /ooals oen nationaal-soeialistiseh strooibiljot, <lut ?vfiór ons ligtv.verklaart, ainujcinml nnn Xcd rlandsi?ho toestatuion. V'art t-on beweging dio zich, nationaal noemt, 'moot wordon goëischt dat' zij niét: , .aanpast"aan buitonlundsohe voorbooldon. maar dat zij voortkomt uit do kern van hot oigon, nationaal volksverlangen. De ..annpassing" der.N.S.B, is oon navolging. ? Indien wellicht de formulcering van sommige ilesidorata hot afschrikwekkende van rassentegenstelling en gewetensknochting'dat de? praktijk X'an biiitonlandscho systemen kenmerkt, heeft boniaskoixl, dan staat daar;tegenover dat do N'odej-landscho nationaal-socialistische beweging in wezen Teekening voor Oe Groene Amsterdammer van F. Hazevcld Het mag niet van Pa! on voi-soliijning als iwoo ilfiipuclrn \valn- op d«' huilsoho lijkt. Po/«>lfilo naam. il<?/.<?!IV!<? militaire fiii'inutio. do'/.olt'do coliriiikeii. Novr nimnn-f lazen " wij in ..Vi»lk on Vaderland" .én \voiml van kHtiek op do maatregelen en pcaklijken dei- Itiiitsclie xustorbowoging. Kn liet l^niddagnumnier v»m In-t nat ionaul-soeiii list isch orguaii lirenyt nns een dosolidarisooring vun don NoiloHundsoheii ..Leider" mot liotgoon in do internat tonale laseistisrlu- (Vmimissie is besloten: dat men /idi vi>i'/.eMen /.on l«-^.-n russonliiiat 'on rassehvorvoltfinjr '-n dat MIMI vouf /.on staan oen vrijwillige en tfoleiilolijkc ontwikke ling vun den vro'de tussolien «!«? Volken. l»e heef .MusseH laat don tekst dei; vei-klaring. waarmee hij x.ifh in-solidair toont, en die verschillenden /.ijner geest verwant on sympathiek kan zijn. m*ht oi-wogo. maar liet vermoeden li^t voor de hand. dat men hot niet gowenselit aolitte in de leidende N.S.H.kringon zioii voor oen iinderen vorm van l'usoisiisolu* overtuiging uit te spreken dan dio. welke in do hnitonlandsclie partij, waarmee inen nmnnsovereenkomst hooft, do i-ifhting aanduidt. In dit verband vostijren wij iloaandnolit op oen uitlating van don door !:"t I>er«le Kijk uithundii; gohuldigdón LUtlèiulorff: <lnl ic<iiirnliriH-rk'»nj /»»/ntorccl t*, uiiiigozion /.ij een biOootlighij; is van i Ie heilige «-n goddelijke Wetten, on d"t alleen dool'oen vollodigufstand doen vun hot Christendom huiisolilaiid <lo noodzukolijko eenheid /mi kunnen ver krijgen, welke hot in MMS./iiii liehheii kunnen ix-ddon, Vele te gooilor trouw liaiidolendo en denkende Nodorlundoi1» sleunoh do N.S.IK. omdat zij. evenals wij. scherpe kritiek moeten oefenen o)> allerlei maatregelen en nalatigheden van hot thans nog heerschori'd regiem. Muur terwijl /üoen rogonorutie bogooron van hot N'iirleflund. halen /.ij hot paard van Trojo binnen. (Jok do Patriotten in 17J»."> tnoenilen .hot vaderland te redden, toep /.ij in hun staatsregelingen en ontwerpen don vorm smeedden. Waarin later do rYnnseho «?vorliooi-sching preeiós heeft gepast.-Men inngo nii-t Vergeten, dat do uit gaven voor TUiitscho propaganda in Nederland tof Octohor |0:M bedroegen 1..">(I(I.(HMI |{..M. Van de KuropooHclio landen komen, u-ij in de Muitsohe propaganda onmiddellijk na Oostenrijk en TsjeclioPAG. 5 DE GROENE No. 3019 Slowakije. \Vij willen Iliet bewoleli. dat d- N .S. U. liewust aanstuurt op aansluiting aan de/e pn.|»;i^anila.nuuM-welke ^roep/.oii voor dio propaganda liet meest ontvankelijk /ijn> liet is niet do roeping van alle landen /ieh ie Stellen onder ee|| bepaalde t ijtls-siyliat Ulll'. Xooilra de nationale eigenlieid zioh tep-n die tijd.?signa tuur ver/et, is liet heilige. iiati«»iiale plieht. die ti.'uls-siynatuur te verwei-ften. en aan de nationaalhistorisolie roeping uetrouw te /.ijn. Welnu: de nationanl-historisi-lie r<i.-pin^ van Nedorlaml is wijkplaats te /jj n voor allen die vervolgd worden. en »le tf rond vest i-u te hewarMKvan vrijln'id en eulluur. Ook in de /.eveiitiènde eeuw drukte de signatuur van don maohtsstaat /.ieh op de Kin-opi^esi-he situatie. Het was do tijd waarin l.odewijk XIV uitriep: ,.1'Ktat o'<'st Moi". de 'Stnut bon ik. "veiwant principe aan «len eed van trouw, dien liet huitsolio leger t huns heeft af te leggen aan den persoon vanden l.ejder. .Nederland heeft toen onder don Koning-Stadhouder Willoin III die signutuiir gebroken en er y.ijn ohren beginsel . tegenover gestold. . . I »c sol i rij ver vun dit artikel heeft, in liohdgonpotsrluip 'mot Ir. Mussort. oi>nigo jaren geleden don strijd aangebonden tegen Bolirisolto aanmatiging on.'vorovoi'ingsziielit. .Maar niot in assimilatie van U'vonsvonneu en levoiisinziohton met een stuut. dio thans de nio^elijklioidnplovert oonof ev«:n ernstige bedreiging, muur .in , vort rouwen 'op de Noflorlundsolio volkstraditie ligt naur zijn in/.ien do redding van het vaderland. ? (Joode vriondon on goode huren niet Duitsoliluiiil is sc,ijn jiarool. muur nimmer een duimbreed toep-ven aan Duitsoho levensvormen on lovonsheinvlocdinu. Mjetsch '/ijn wij. >ti('l Düitsoh. Kn de Nederlanden behoeven p-on anderen leider dun hot Huis vun Orunjo, wolkor stiolitor ..do tyrunuie wildo verdrijven, dio hem hot hort hooft doorwond"* CHAMPAGNE KRUG Qualitc incomparable IKROPJ BK, ?-«7/oof don ei \\ d» u. Be, i et '\ «(;»? k;. » 01 ? fd, BOI et» d«-i di no. pn ac-l liji .lift. ver ;en «i1 2n en in ar ?«/ lu j» r. 4? 'a i ,