Historisch Archief 1877-1940
'iif
l
.1 '? ?,
II l
ji
De vlucht uit den Gulden
C. A. KLAASSE
Speculatie kan den goudvoorraad nooit duurzaam in gevaar brengen
Al. heel spoedig na den val van don belga
ontstond voor di> /ooveolsto iiinal ikik woer
angst voor ilt>n gulden; zal men in Nederland
don goudon standaard onveranderd willenen kuinuMi
handhaven:' IV ..druk" op don gulden maakte
/.ich voelbaar zoowel op «Ie tcrntijiunarkt als op
de contante dcvio/oiunni'kt. l'riuoipiool is er
t'USM'luMi dey.o periode van vlucht uit den guldon
«?n vroegere' soortgelijke bewegingen nauwelijks
verschil aan te wijzen. Alleen was de aandrang
op een korter tijdsbestek geconcentreerd, velen
hadden dit keer hel gevoel: of het gebeurt heel
spoedig, óf er gebeurt; vuurluupig weer niet*.
Vandaar dat in n enkele week tijds do
Nederlamlscho Bank 'niot minder dan 105 millioen goud
moest afgeven, hetgeen ouk in vergelijking niet de
vorige angst perioden een record beteekent. Na
den dollarval. toen-nok de vraag rees: -/uilen de
Koudvuluta's het kunnen houden, en een omvang
rijk aanbod van guldens daardoor loskwam. is de
Xedorluiidseho Bank rond SOO inillioon kwijt
geraakt, maar die verliezen strekten /.irh uit ovor
enkele maanden. In.geen enkele week word een
7.00 hoog cijfer bereikt als tlit keer. Kveiimin toen
verleden jaar na de stabilisatie van den dollar
weer een angstperiude aanbrak, en de
Nederlandsjoho Bank i:«) inillioen goud verloor.
l>ie omvangrijke goudverschopiiigon werden in
. de allereerste plaats veroorzaakt door
kapitaalvlucht van de y.ijde van bimionlandscho beleggers.
De speculatie heeft zich natuurlijk ook óp don
gulden geworpen-, maar op de contante markt had
deze groep heel weinig gelegenheid tot operaties
omdat immers geen enkele bank hier bereid is de
iiuodigc voorschotten te vei-sti-ekken om do
speculanten in de gelegenheid Ie stellen contante
guldens U» verkoopen. Xoodnl de speculatie
grootHidoels V.iju heil op de termijn markt- moest
?zoeken, waar dan ook een flink disagio voor tien
gulden ontstond, de pondent oimijnkuoi* steeg tol
. 9 a 10 0 per jaar. Maar goudvei-si-heping hebben
deze transacties in geen geval uitgelokt. Het
aanbotl yan run t ante guldens was ten deele af
komstig van buitenlanders die liun guldenssaldi
liquideerden dan wel HollandsHie obligatiën te
gelde maakten. Aangezien dal bezit in buiten-:
landscho handen in uVirloop.van.de laatste jaren
tot zeer geringe proporties is teruggebracht, on
buitenlandsche saldi van eenigen omvang al lang
niet meer aangehouden worden kan in die operaties
van buitenlandsche zijde niét de verklaring voor
deze omvangrijke, goud verzendingen worden ge
vonden. Hoofdzaak was dan ook wel de
kapitaalvlucht van inheemsche beleggers, die of goud dan
wel deviezen aankochten. Een deel van de
aankoopen van deviezen kan ook samenhangen met
rente-arbitrage op do valutatermijmnarkt.. Juist
omdat de gulden op termijn een flink disagio doet
is een valuta-termijnaffairc een zeer rendabele
kortterinijn-geldbelegging. Transacties van dezen
aard hebben het voordeel, de termijriagio's
deivaluta's te drukken,'echter hét nadeel dat zij voor
den belegger noodwendig verbonden zijn met een
contanten aankoop van deviezen, hetgeen dus goud
verscheping uitlokt, 7.ij hét dan met den troost dat
te zijner tijd bij liquidatie der transacties dat goud
weer terugvloeit.
Zooals gezegd was de vlucht uit den gulden door
beleggers o> voornaamste aanleiding tot het
groote aanbod van onze valuta op de internatiopale
wisselmarkten. Die Vlucht, veroorzaakt door angst.
is tot op zekere hoogte weer aangewakkerd doordat
enkele dagen van de vorige week de wisselkoers
niet onbelangrijk boven de góudpunten steeg. De
oorzaak van dat verschijnsel is heel gewoon ,en
Koninkl. Bloemkweekerij Jilfcelmina,"
Charles van Qlnneken & Zoon, Zundart, N.B.
Hit van ouds gunstig bakende adres voor
Dennen, ter babosschlng (uitsluitend Inheemsch zaad)
Exotische Dennen-en Sparrensoorten,
Bosch- en Haaff plantsoen,
Boomen en Heesters.
Catalogi op i'anVraag, gratis en franco.
Tal. interc. Na. 1. Talagram-Adraa: Wilhalmfna, Zundart
nllofiniust alarmoorond. Do gouden standa,ard
ftmctionnoert boel mooi. zoolang do machine niet
o ver/ij n toeren moot loopon. Is ochtor do aandrang
op do valutamarkt in kort tijdsbestek zoo groot
dat tlo t mnsport middelen hot totaio goudvorvoor
niot meer kunnen verwerken binnon don tijd dio
noodig is om de normale goudurbitrago binnen
het kader van normaio valutatraiiHactios haar
werk to laten doen. dan kunnen or tijdelijk af
wijkingen iu het kooraverloop komen. Kuo hebben
wij dat verleden jaar na de dollarstabilisatio ook
gehad, en dit keer herhaalde zich het verschijnsel.
Verleden week Vrijdag slot beurs noteerden
Fransi'ho francs ruim l ",'> boven hot goudexportpunt,
do dollar ovoneens. Xa-bours werden zelfs nog
vool hoogero koersen genoemd. ZooaU gozegd is
dit verschijnsel oen volkomen normaal functioneel
gebrek van den gouden standaard op
spitsmomenton. Hot publiek echter realiseert zich dat niet. on
wordt schichtig, ook al /ijn de koersafwijkingen
naar verhouding nog goring. Vooral dit koor was
dit hot geval nu juist do devaluatie van don bolga
plaats gehad hooft nadat ook bij dio valuta de
«?Uonde bogonntMi was mot oon klein disagio
hoiiedon de goud pariteit.
Wat zal do toekomst brengen? Moeten zij die
don gulden op do bestaande goudpariteit wonachon
to handhaven bang zijn voor do aanvallen van do
speculatie? Ik zeido hierboven reeds dat do
speculatie op zichzelf nimmer den guvidvoorraad
voor oon cent in govaar kan brongetii Do speculant
die op termijn verkoopt kan den termijnkoors
drukken.' maar op don duur brengon dio trans
acties in totnlon omvaiiK van vraag on aanbod
nooit wijziging omdat immers Zoodm do
termijn:? ('faire afloopt «Ie speculant tot ..afdekking" moot
uvorgann on cnntanle guldons knopen. Opper
vlakkig beschouwd zou uien dus tut de conclusie
kitmen.dat deConlaute vraag naar do
bespeculeei-do valuta op don duur zelfs grootor vvoitlt.
omdat inimors telkens op termijn Wordt rerkochl
en contant iiekoeht. In foito i« dit eohtor niet zoo.
Immers de koopor in do termijnaffnir»» was Of ook
speculatief ou dan moot hij bij afloop contant
verkoopen, zoodat do invloed van don
dokkingsaunkoop van don bnissior w«irdt opgeheven, of .die
kooper had reëel guldons noodig en d"» vervalt
bij afloop dor uffaiit* oen contante koop die anders
noodig zou aijn gewoost..Xoodat men gorust kan
concludeoi-ou dat wat betreft liet ,reëole aanbod
van contante guldons on dus do drang lot
goudverscheping de speculatie practisch geen ba vloed
heeft. Die invloed komt alleen van de zijde dei
kapitaalvluchtelingen.
Inmiddels kan natuurlijk die kapitaalvlucht
ook over zeer omvangrijke sommen loopen. En
van den omvang welke die kan aannemen is weinig
of niets te zeggen. De bedragen dio hot buitenland
hier nog kan wegtrekken zijn zeker niet groot
maar do vlucht van inheemscho beleggers is bijna
onbegrensd. Er w echter nog oeu beschikbaar
metaalsaldo van niet minder dan ruim MU'J mil
Hoen, en do vurige keeren hebben wükunnen
waarnemen dat steeds na eenigen tijd. wantrouwen
dat niet door do feiten gestaafd wordt, doodloopt
Afgezien dan nog van het feit dat desgewensclu
togen kapitaalvlucht maatregelen genomen kunnen
worden, dio naar uit het Duitsche voorbeeM
blijkt- absoluut afdoende kunnen zijn wat bet rel t
de pariteitshandhaviug.
De wisselkoersen zijn iu de laatste dagen win
merkelijk lager dan op enkele momenten in <
vorige week, toen de góudpunten niet onbelangrijk
worden overschreden. Op zichzelf zeggen die lager.
wisselkoersen nog niet veel, want wanneer d
centrale bank in de markt opereert is het mogelij K
dat de goudafvloeiing onverminderd voortgan.
zondor dat men abnormaal hooge wisselkoersen
hoeft en zondor dat do particuliere
gomlarbitrapveel heeft uit te richten.
Natuurlijk heeft do geldmarkt sterk op d« :
goudstroom gereageerd. B|j het begin van de, ?
beweging waren de beschikbare middelen ui i
«?i-g omvangrijk, voel geringer bv. dan toon destiji >
tuiden dollarval de goudverliezen begonnen. Tu. i
waren do saldi van banken en andoren bij
.1Nedei-landsche Bank i-ond 300 inillioen: dit
ki-,tnmar 70 inillioen. En als gevolg van do
gou!onttrekkingen zijn do beschikbare saldi uitgeput.
terwijl do markt voor rond 50 milliooii op
-i.cit-culatiobank oen beroep nuM-st doen. Dat >s
aanleiding geweest tot twee successieve disconl .
vorhoogingen niet een vol procent. Deze tuaatrtv-l
zal.Weinig concreet resultaat kunnen hebben, l'ii
i-osultaat zal daarvan ongetwijfeld ook door (??
centmlo bank niot worden verwacht. Do discoi- ..
verhooging heeft dan ook voornanu-lijk beteeke t,
als geste, aangevend dat men do bedoeling lu- tl
«nu op volkomen normale wij/o Ie reagoeren >\i
«lo goudt>nt t rokkingen, on met do normale rust, _??
middelen het verloop van geld- on wissolma .t
wil beantwoorden, /ouder voorloopig tot aggt
sif-vo niaatrt'golen over to gaan.
Alles bijeengenomen scliijnt or geen bijzond» ???
:iaiileiding te zijn de beweging, die kort geledoi, is
ingetreden, met andere oogen to bezien dan -???
vorige periodes van wantruuwon die wy to bo\' u
Kokomeh z'un- Alloen voor «Ie geldmarkt is er ? .1
verschil dat hij het begin van de goudaf vlooit .;
er veel minder beschikbare reserves wai-en, zoon i
wij ons misschien - wanneer liet weggestrooin ??
gouil niet snel terugvloeit * op eon \vat
lu»duriger periode van vastere geldrento uu iet i
vooi'boioiden. ?
Bijgeloof, A l ge b
Dr. M. R. J.
ra en
BRINKGREVE
D K strijd der meeningon tusschen hen, dio
de regeering prijzen om haar d
flatiopolitiek on hen. die om devaluatie als red
ding uit den nood roepen, zou koddig aandoen.
wanneer er niet zooveel onnoodigo , bittero
ellende van het grootste dool van ons volk achter
t<» denken was.
De heele groote pers verkettert eenstemmig de
devaluatie-bedoelingen. Maar de veelszins scherp
zinnige mannen, diéin die bladen onze regeering
zoo luid prezen en over de hooggejeerde en
anderazins geleerde leden der vereeniging voor
waardevast geld. den staf breken of met hen d^n spot
drijven, z\jn?hoe vreemd het moge klinken
met hun beschouwingen over de monetaire on
financleele" politiek niet meer zakelijk"
integenrdeel zij geven biyk van een jammerlijk en storend
bijgeloof hét bijgeloof in de tooverkracht van
een bepaalde formule. Zij lachen ongetwijfeld over
Asjanti-regenmakers, die bepaalde gebaren
nbepaalde klanken noodig achten en in staat om do
wolken te roepen en den regen te doen vallen....
zij lachen om Maori's. die onder het uitspreken
van bepaalde klanken bepaalde gebaren maken,
vóórdat zij op jacht gaan of trouwen en die deze
klanken en gebaren in staat achten om geluk en
vruchtbaarheid te brengen en het nalaten ervan als
de oorzaak beschouwen vao onvermijdelijke rampen.
PAG. 16 DE GROENE No. 3019
Du , scherpzinnige financieelo specialist ??'
houden ongetwijfeld dio arino wildon voor zoim
-rling bevangen, wanneer dezo.?allo ervaring '??»
.spijt zich in hun bijgeloof' niet Iat<*n schokK n.
En zij zelf?
Do handhaving van den gouden, standaai' i*
uit overwegingen yan juridischen, moreelen. fir
>ucieelen en economischen aard, de oenig juist-
^vdragslijn J
Dus ? 10.?« .48 gram fijn goud.
? Een formule. Voorloopig niets dan dat.
? Stellen we ons als vele lands- en geldgroote<i ?»(>
Melaneaisch standpunt, dan is dézaak eenvor«liit.
Wife aan do formule raakt, "wie op do fonnul- in
breuk maakt, is taboe.
Men zou dit een rustige levenshouding kun:'f'
noemen, ware het niet, dat het bijgeloovig on* /a^
vóór (en het bijgeloovig vertrouwen op do krw^lrt
ven) de fonnule zooveel ellende bracht.
In het praelogischo" verband is de fon??»!''?
tooverwoord zonder meer. Dat is het verband.
't welk de gouden -standaard-verdedigera-d«'0f
dik-én-dun beheerscht. '
Maar de formule heeft ook een algebraïsch'en/.i»:
zij is uitdrukking van een functioneel verband.
Om te beginnen zien we dan de waarde van dou
BEGRAFENIS
VEREENIBINB
Een polls der
LEVENSVERZEKERING
Mij. ARNHEM"
schept kapitaal voor moeilijke tijden.
N.V VERZEKERING-MAATSCHAPPIJ
j OPGERICHT A2 1894.
-'' AMSTERDAH.C-KEIZERSGRACHT570.
INBRAAK; BRAND;ONGEVALLEN-EN
WATERLEIDINGSCHADEVERZEKERING
Cigarros Cadena
da voornaam3tB Sigarenwinkels
N.V. DE HOLLANDSCHE
- VOORSCHOTBANK l _
KRUISWEG 70 - HAARLEM
De Bank verstrekt voorschotten met
een minimum van ?1000.-op billijke en
wat de terugbetaling betreft gunstige
voorwaarden, ónder borgtocht of zake*
lijke zekerheid. Eén prospectus wordt
op aanvraag gaarne toegezonden.
KUNSTZAAL VAN LIER
ROKIN 126======
AMSTERDAM
DOORLOOPEND TENTOONGESTELD
KUNSTWERKEN VAN
JONGE HOLLANDSCHE
EN BUITENL. MEESTERS
Dat is weer
in orde!
»mi
Volmaakt op het niveau van de eisenen, die
ik stel. Een geweldige keuze in Paasch-eitjes.
Droste heeft altijd iets aparts. iets eigens. En
zoo zal er ook dit jaar met Paschen - vooral
nu de prijzen weer zoo belangrijk verlaagd zijn ?
weer echt worden geroepen over Droste's
Paasch-eitjes met die heerlijke vullingen (Crème
de Caraque, Caramel. Roomtruffel, Nogctta.
Amandel, Gianduja, Nougat Montclimart b.v.)
en Droste's gevulde chocolade-figuurtjes. Alle
per ons verkrijgbaar.
Kent U onze nicuu'r ruilingen Jm/icriaf. zacht:
Room-chocolade, Rcmocca en Pal c Dculh'
DROSTE
PAASCH ESTJES
ALTIJD WELKOM:
Spaart plaatjes voor hel album .Java J'
H|! unkehjken veranderlijken gulden bepaald door
he> goud.
: .00 beschouwd, 'M de formule oen hypothese.
?>e gulden is een grootheid, waarvan mendo
w i. trde wil bepalen. Men legde om te beginnen
fx. rijpelijkerwijs ? - verband tusschen de verreko-.
nii .cseenheicl (het teeken) den gulden en het
verrek"' middel goud. Of dit vorbnnd terecht gelogd is
"l niet, ligt vóór den wetenschappe'lijken mensoh
ui- opgesloten in do hypothese. Men Hou bjj
ii:i>>ui<e beschouwing misschien zelfs een zókero
iH'ijtfng kunnen gevoelen om aan te nemen, dat
'«'ider de formule als zoodanig eeh zekeren twijfel
??uit i haar toepasselijkheid wettigt»
Iiumem in de formule is de gulden tcekcn. De
lm iiule /.egt niet, dat hot Nederlandsche gouden
ti'-üguldenstuk een zeker gewicht en bepaald
gobah e heeft; zij zegt ook niet» over de verhouding
*?«»?. den zilveren gulden tot het gouden tientje.
in/' loyerre beide stukken metalen voorwerpen zijn.
t'e gulden is teeken: verrekeningscenheid. Do
wl«!cn moet dus bij verrekeningen een zekéte
waar'I*' .'rebben. Ter bepaling van die waai-do gobriüken
«'<? onze formule. .'.'.: . _.
I.n weer vragen we: blijkt c|o formulo in -het
go^riük houdbaar? . ?
' ^*e nemen aan, dat .we (de gouden standaard
V nnmers gehandhaafd) voor / 10.?6.48 gram
^ijit £oud krijgen. Krijgen we nu ook voor ti.48 gram
fijn goud / 10.?? Zeker, iedere bank geeft voor
*?** gram fijn goud ? 10.?, hetzüin papier, hetzij
'n /ilver. Maar n papier n zilver zijn teekens.
^'fl*irvoor?, Teekens tegen aifgifte waarvan men
o\v,r goederen en diensten mag beschikken.
ik nu bij handhaving van den goudon
standaard stootis ovonvool goodoivu t-u
voor mijn (t.48 gram fijn goud :?
Bij do/,o vraag y.ullcn allo oriiHtigo
incdirijnineestcr-s u aankijkeii of go van lotjo getikt /.ijt.
.Mgobraïsoh denkend haalt go hu uw ^ohoudei^ op.
lfo( blijkt, dat do formulo niot omkoorbaar is
in dion /in. dut /ij iots uvor do ruilwaardo Van
bot goud /.ogt.. Maar aaugoxioii do/c- onbepaald
blijft, in do formule, /.ogt do hvolo formulo niots
voor do workolijko waardo. dat wil /oggon....
alpobiviïsi-h blijkt do hypothotisoho formulo somli'i'
muien fityi'1'c-nn inibrnikluiur.
\Ve gaan vortlor. Wo willen hot oous ovor d»»
bodoolingou hobbon. dio'wc kunnori vprinoedon hij
voorstandeis van ilovaluaiio of aanhangors dor
it>gooring8politiok. ?
l )o laatst oii lij kon op Shylook: M y bom!!" Want
wio hooft or wat aan don goudou-standaard-guldon 5r
Bodonkt men wel. dat op het benchikkingsi-echt.
hot wolk molt op grond van zijn
goudon-standaardKutdeu in Nederland kan uitoefenen, /oóvool.ovor-.
hoidsmaativgeleri inworkon, ;dat «lo wi«rkolijko
waarde van dit rooht oon gohool andoit* is dan do
.waarde in naam? , i
Men hoeft oen voitlering van / OOO oh krijgt dio
uitbetaald in Nederlandscho munt. Prachtig.,Thans
oen waarde van 048 gram fijn goud.
Hadden we don gouden standaard verlaten on
den pbndenkoers gevolgd, dan kreeg u maar onge
veer 350 gram. Wat een verschil. Eeker. maar wat
kunt u nu doen met die goudwaardë? ?
Beleggen? Als u thans ruim 3% ronto maakt
on "van de 350 gram goud-waarde »;% zou kunnou
inaken. is het verschil merkwaardig gering. Maar
wc gaan verder. Om uw vordering
ópeenfijn-goudPAG. 17 DE GROENE Ne. 3019
waardo van it|S gram to hcudon. is In-t nnudi^. dat
do rogooring landbouw ou sohoo|ivaarl .steunt. dal
?/.ij rontingoutoert. invo«-rrofhton vorhoógt on wat
niet al: daarvoor is hot noodig. dat /ij moor dait
'/j deel van allo werkkrachten betaalt voor niot
bowozon diensten. Wantioor inon de waardo van
don gulden mroons uitrekent aan do hand van de
workolijko koopkracht (dus do
koopkracht-expnhout horloidt door uitsohakiOiug van allo invloeden
bovon aangoduid). wio isw tin H bet or aan too? Po
Nodorlandor van mi of do Nodt>rlaiulor in hot
onderMoldo jjoval oonor di'valuatio?
Sohrik niet. Ie/er. |)o uitkoinsten /.ijn bij
*/»?/*<?/inntlijc m MUijkc ilunri'ni-rini/ van oon dof Int
iopolitiok on soortgolijko doon'ooring van-'oi%h
dovaInatio-politiok volkomen golijk ! .
? l)at is hot koddigo. MIMI kibbolt ol'oón motor p-.
uioton van O?-100 langer is dan oon van Hin - t»!
Maar dal is ook hot droovip'. .
Aan allo kanton praat men over doflatio.
«lovaluatio. inflatie. Waardoyast gold. aniotidlisnio <>n ik
onwoot iiiot wat.
Hot schijnt wol. dat men «laarbij vergeet, dat
oocnhomio- is bostioring dor (volks thuishoud ing en
dat in do vnlkshiiishouding van *hct enkolc gezih
hot oorst noodigo is voeding, .klooding on
go/.ondhoidszoi'g.
Hoe men boc'khoudt, is oon z»uik. waar wij. dio
geon mannou van het vak zijn, ons niot uioo hoeven
'druk te inaken.
Maar. dat to midden van een ongekend groote
stóffólijko wolvaart zóóvool honderdduizenden in
Nodorland armoodo lijdon, ja, welhaast honger, on
koude, dat is con zaak. dio iodor van ons aangaat
on waarin wo verandering moeten brengon.
KROP
'pa 23
?URE,
e» «.
d« TI
ee.i
k» -i
Of
fd.
SOI
?, ?
dei
di
tto.
pa
DCI
lift
lift
«i
Sn
en
in
ar
ló
r.
?C'
a
'?»
t
i!
»i