J t '*£' »-r t -t... V._ .,' AMTOT I<4O -HE) DORNIER Do-T Hovcnstaande tcokcning touiit een .\miut type l Itl-ll.S bommenwerper. Deze machine is thans bij ot-n zeer groot aantal bommenworp-escadrilles in Frankrijk in gebruik en is van huis uit als militair vliegtuig ontworpen. Met den normalen last van 1000 kg bommen en voorzien van vier mitrailleur posten voor afweer van vijandelijke vliegtuigen. dusdanig opgesteld, dat zoowel in horizontale als in vertieale richting praktisch geen doode hoek bestaat, bereikt deze machine een snelheid van "?20 km uur tot 'M~t km uur (al naar gelang van du sterkte der motoren) op l «ion m hoogte; de maxi maal bereikbare hoogte varieert van 1)500 meter tot 10300 meter. De tweede toekcning geeft een schets van de Dornior Do.F. een vrachtvliegtuig gebouwd door d«* Duitseho Dornier fabrieken voor de .StaatS!*|utut'wegcii.. vóórdat het Duitscho Kijk liet Verdrag van Vorsaillcs opzegde en officieel t»' voorschijn' kwam niet een militaire luchtmacht. Deze machine is. evenals de Amiot. voorzien van .twee motoren. Xooals afgeleverd aan de Duitseho spoorwegen, bevat de neus van den romp een ruimte voor post/ukken. Daarachter is de cockpit dep piloten en vlak daarachter weer eeii ruimte voor de post met surtecrvakkcii onzoovoort. Achter deze tweede pitst ruimte komt een goederenruim, ongeveer l meter lang en 2 meter hoog en daarachter een ruimte voor den marconist. De eonstructie vnn deze machine is geheel van metaal. Voor/Jen van twee Jupitci-Sicmen* motoren van .".on pk elk. loopt dit vliegtuig maximaal 230 km/uur mei een last van 2000 kg. Actieradius 1000 km. . X.MO oppervlakkig bekeken is de militaire waarde van dit vliegtuig gering. Kehtor. in plaats van goederen, kunnen zeer gemakkelijk bommen worden meegevoerd: do plaats van het bonuneiiwerpapparaat is aangegeven door tkreeering (bij do "Amioi zwart gemaakt), /onder veel omslag ,zijn mitrailleurposten aan te brengen in den neus. op i|e plaats van de tweede post ruimt e en op de plaats waar nii d«* marconist zit. De huidige motoren kunnen zonder «.-enige moeite worden vervangen dooi*, andere, die ook op groot e hoogte hun ver mogen behouden, en door montage van meer of groot oi-o benzinetanks kan 'de'actieradius gemak kelijk op 2000 km worden gebracht. Door de diverse ..verbeteringen" zal de snelheid van dit toestel tot ongeveer.'300 km/uur worden opgevoerd. Natuurlijk is dit slechts een hypothese. Ken leekoniiig van dit toestel mét mitrailleurs enzoo voort heb ik nimmer gezien. Maar iedereen zal moeten toegeven, dat deze Do.F zich al zeer goed leent tot militairen ombouw. Het toeval wilde. dat ik juist van een Duitsche machine geschikte gegevens had. Datzelfde toeval had echter ook kunnen maken, dat ik een machine van andere nationaliteit als voorbeeld had genomen. Want allo ?landen van i-enige betoekonis maken op het oogehblik hun burgerluchtvaart ondergeschikt aan de belangen van de militaire luchtmacht. O veral is iedere sport vlieger of verkeersvlieger er>n gecamoufleerde militaire piloot en is vrijwel ieder sport vliegtuig of verkeersvliegtuig een gecarnounceixl militair vliegtuig. Jk heb hier niets .nieuws verteld. Iedereen.'die in de vliegorij zit, weet deze feiten en accepteert ze. Sommigen omdat er toch niets aan te doen is, anderen omdat ze het-met dit systeem eens zijn. En per slot van rekening is het metlandcru dingen precies zou. Iedere, auto staat geregistreerd opdat men bij mobilisatie direct de beste wagens er uit kan pikken, en iedereen in het bezit van een rij bewijs is oen potentieel militair chauffeur. Spoor wegen, kanalen, straatwegen worden aangelegd, bruggen worden gebouwd en de belangen van 's lands verdediging worden h'ierbij terdege in,het oog gehou den. Waarmee ik maar zeggen-wil, dat men zich niet al te erg moét opwindon over do müitarisat ie van de luchtvaart, omdat wij allemaal, zonder dat wij het misschien zelf weten, als burger gecamou fleerde militairen zijn. C'. VAN''STKKXÜK«BN .Tit. Gooisch Poppentooneel D K kunst van het poppenspel heeft in Holland in de latere jaren niet meer recht willen aarden: en toch was het onze Jan Klaassen, die de eer genoot eens de voorvader van Punch te worden en werd er van de oude Hollanders gezegd, dat zij zulke goede poppenspelers waren. Maar toen was het poppenspel nog volkskunst en wat bleef er van volkskunst ten onzent overl De nazaat der groot e K'abalten staat weliswaar nog op de Dam, maar de tijd is voorbü» dat.d poppenkastspclcrs zelfs in de huizen der gegoeden genooiligd werden om de kinderen met hun vertooningen te amuseeren hoewel het vloeken voor een gulden' extra werd afgekocht. De kunst van het spvl met handpoppen is on getwijfeld bij ons een volkskunst geweest, meer nog dan de kunst der marionnettcn; die altijd een meer literaire" inslag heeft gehad en ook precicuser van techniek is. Daarom mag iedere poging, deze kunst bij ons tot herleving te brengen een poging die op het gebied der marionetten alleen met succes is bekroond, lot nog toe,.door het actieve marionettonthoator De Qlijftack onze belangstelling hebben en is hel met groot genoegen, dat ik hiel de aandacht vestig op het zeer goede werk. dat mevrouw .To Testas-Beerninck te Blaricum op dit gebied verricht met haar Gooisch Poppen tooneel. Naar de opzet is het (ïooisch Poppentooueel een spel voor kinderen. Hel is. mgns inziens, echter veel meer. Want men moet niet alleen do kunst van het spelen met handpoppen goed verstaan, er moeten ook stukken vertoond worden, die inderdaad gedacht zijn volgens de fantasie der kinderen. Kn dat is ten slot te een fantasie, die volwassenen -- immers nauwelijks iets anders dan grooto kinderen?eveneens bereikt. . Ik heb een voorstelling van mevrouw Testas' poppentheater bijgewoond en hoewel ik tusschen een drom kinderen zat heb ik zelf geen oogenblik het gevoel gehad, dat ik de volwassene was. die er eigenlijk niet hoorde. Ik heb een stuk gezien. dut heette'..De Boozc Beer ei» het Kerstmannetjo'' en ik heb dat stuk. dat mevrouw'Test as zelf had gemaakt ~~ zij maakt trouwens alle stukken zelf niet alleen met het grootste plezier aangezien. ik heb hel ook. bewuster wellicht dan de kinderen en daarjn dan een ..oudere", hoogolijk bewonderd oin de volkomen juiste manier, waarop dit stuk voor de fantasie der kinderen geducht was. met eeit inhoud, die waarlijk een ..inhoud" was. maar /onder liindorlijk-duidolijk een ..moraal" naar voren |e brengen, waaraan zulke stukken voor kinderen maar al te vaak laborecren. . .Marletje wordt bij hot iioutsprokkolcn door de l{ooze Meer overvallen en meegesleurd naai- zijn hol (de veHoonsler y.oi-gt er natuurlijk voor, dat (!?? lioo/.e heei- een prachtstuk is. van een echt polsjo 1*1-mank! !). Wat de Booze Beer met haar voor heeft? HU heeft laat van koude ooren, /ij moet een slaapmuts .voor hem breien. Op h* t hulpgeroep van Marietje is Kabouter Slim vet. schenen, hy vraagt aan het publiek wat ev aan de hand is. Ook de Kerstman komt door het bosch met een slee vol cadeautjes, hij hoort nu van Kabouter Slim de geschiedenis en besluit hulp t.> ? gaan halen, terwijl Kabouter Slim zich verstopt en op wacht blijft. De Booze .Beer is nogal op. schepperig aangelegd, vertelt van zijn kracht. maar verspreekt zich over een zwakke plek aan zijn Imkerachterpoot. Als eindelijk Knobbelmas de veldwachter met zijn geweer ten tooneele v« i. schijnt en de Boozc Beer in zijn hebzucht bezig i* de achtergebleven slee van het Kerstmannet ]?» uit te pakken,- wordt het beest in zijn kwetsbar.plek geschoten. Gelukkige thuiskomst van 51 nrietje. En men zou denken, dat het daarmee uit is. Maar de fantasie van mevrouw Testas reikt vercl.-r. Kr komt nog een bedrijf, dat daarom al een ve rassing is. Er valt nog iets over de Booze Beer i<zeggen, die voor kinderen immers de interessant M <? figuur uit het stuk is. Het laatste bedrijf nu la»t de Houze Beer zien; liggend op een matras in zijn hol en klagend over vreeselijkc,pijn aan zijn pi»>l en over zijn eenzaamheid. Verschijnt opnieuw het Kerst ma mietje, dat hem helpt verbinden. De beer toont berouw over zijn slechte gedrag «>u biecht op hoe hij door vroegen» ongehoorzaamheid en ondeugendheid een booze beer is gcword-n. Nu hij eenzaam en gewond neerligt belooft hij beterschap en het Kerstmannetje wordt zijn vriend. Om hem te troosten in zgn eehzaamli-iil brengt hij de beer een Teddybeortje. l til slot is alleraardigst gevonden en .vertelt de kinderen' tevens iets. dat hen niet de slechtheid v»» de Booze Beer knri verzoenen. Thans nog iets over de antecedenten '.-m . mevrouw Testas op haar gebied, het poppensi»"!, Reeds als 11-jarige kweekelingo op een gem«-nlelijke voorbereidende school te Amsterdam beuim zij er mee. en vertolkte de rol van Zwarte, l'-t. ..omdat ze de zwaarste stem had". Toen mevr«>wv Testas als onderwijzeres te Laren werd aungest ? M. begon zij hier opnieuw een poppenkast. 'Hieruit groeide hot CJooisch Poppentooneel, dat in d«-n winter 1033 zijn eerste echte voorstellingen giiijj geven, in het atelier bij haar thuis, later --«ik buitenshuis en evenals de groot o voorvaderen Ju-t deden, op kinderfeesten bij particulieren nu behoefden er geen vloeken meer met een extra afgekocht te. worden!). Daar het suf-<-s steeds stijgende bleef groeide het Poppentoori"*-! zoowel in perfectie als in omvang; het telt th.ui* 21 poppen en 5 stukken en het streven van nicv«"tw Testas kan een groote bloei voorspeld word»-». wat hot ook verdient en waartoe het niet b' t»-r aangemoedigd kan worden dan door ecu groot «r*1 bekendheid en erkenning ook buiten het Gqi-iC'O.\>TANT VAN WKS-KM Boeken Gooisch Poppentooneet': tableau de la tro"Pe Terug naar de herinnering ALBERT HELMAN S. Vestdijk: Terug tot Ina Damman (Nijgh en van Ditmar, Rotterdam) WIK kennis gemaakt heeft met de twee dichtbundels ..Berijmd Palet" en ..Vrou wendienst" van S. Vestdijk en de waarlijk ? oortreffelijk gestelde en uitstekende gedocumen? «-erde ensays kent die hij over literatuur geschreven l teelt, zal evenals ik wel zeer nieuwsgierig geweest /.ijn naar de prestaties als romanschrijver van deze .ititeur die. naar ik meen. pas sinds enkele jaren i-ogemnon w te publiceeren. Was zijn roman-debuut .Terug tot Ina Damman" van gelijk niveau ge* ?eest als zijn veiv.cn en studies, ik zou geen .?ogenblik geaarzeld hebben Vestdijk een van de ,'rie of vier belangrijkste Nederlandse literatoren au onze tijd te noemen, «-n ook nu nog acht ik ?ie kans groot, dat hij binnen weinige jaren een van deze drie of vier prominenten zal zijn. Want ..Ina Damman" is ondanks alle teleurstelling toch ? «-n boek vol mogelijkheden, vol belangwekkende, «?(schoon slechts ten halve neergeschreven geil.u-liton. vul aanzetten die echter niet nader uit::.-vvorkt werden, omdat do schrijver misschien i"-vroesd was cerebraal" te worden, en in ieder ?.i-val .gepreoccupeerd, was een draad te vervolgen iiio hom tenslotte toch min of meer in een vicieuze - ti-kel heeft gevoerd. Van do hoofdpersoon van dit boek, de jeugdige' iMi-fêsscr Anton Wachter, stond namelijk reeds \ ni te voren bij de schrijver vast. dat hij innntt l rnukoivn tot zijn eerste prille liefde Ina Damman, i et omdat het koele, vluchtige persoontje van dit kind y.ulk een onweerstaanbare aantrekkingskracht » tor hem had. maar omdat de gebeurtenissen in >n(on*s leven ' zonder veel meeslepende kracht /?uden zijn on hijzelf vrij weerloos daartegenover /?u blijven staan, zodat een ..vlucht in de horii nering" hem nog de meeste lust bereiden en de s: ringste onlust ( waarborgen 7.011. Intussen doet iuist- deze ..terugkeer", naar de objectloze, ver(...(?kte herinnering geconstrueerd aait en psychoI'Arisch te weinig gedocumenteerd. Het is in dit ^ 'Igodeelto ilat Vestdijk begint te redeneren en li-1 verhaal alle plastiek verliest. In plaats van oen M uildering van de ..omstandigheden" die Anton '/? uden moeten dwingen deze. weg Ie kiezen en v- -n andere, heeft de lezer zicli nu tevivdeii te M-Hen met apodictische ?verklaringen van de .i' leur inzake het gedacht eilieven van dex.e Anton. I-Jon psychologische roman hooft alleen overK; -.xingskracht wanneer do schrijver ervan gelijk ???i wiskundige to werk gaal. Hij begint een ;i<-:«una op to stellen, dat evidentie bey.il: hier is ??< i persoon die zo'on-zo is. on dienovereenkomstig li. 'idelt. Kn tin mag men verder «Ie ingewikkeldst o <?< <>-«tructies i>n beirkeningen maken, maar zo in 1,-ion met ijz'otim logica en een strenge, haast, in vhanischo kracht volgiMi' uit" het v«ioi-tm,!fe lelde. Do psycholoog mag do onverwacht si e iii> komsten integreren on different ieron uit zijn n-- kson vah toevallige gebeurl<-nissen on de ..;i iroi-iinuis" van zijn karakters, maai-.... men MI- ?-( deze .uitkomsten kunnen narekenen, en ,in 'l'- lierekeningen die do auteur ons voiii-zet mogen «'??l ztdke hiaten voorkomen (lat zij «ms oen volli'»lij;e controle onmogelijk maken. Aan oen zeker*» 'n; ie van determinisme ontkomt do romanschrijver iKx-it: ongedutermiiieord is alteen zijn axioma. Kn 'Ü*' eigenheid ligt in do keus daarvan, en soms in »>)< nieuwe, methode van berekening, -in afkortingen ''» vereenvoudigingen, n. fit do elegantie van zijn '?|>f'?saingen. Hoe .meer hij1 weet te vorrassonV «les i»« J eter- de yzei-en logica" en de evidentie mogen «'Vi i twel niets tekort komen. , , ' ,1' Ina Damman" heb ik niets togen het Vl»»iopgestelde, het .axiomatische. De pei-soonlijkln'i.l van Anton \Vaohtor zit in de oorsto hoofdBlikken hecht en duidelijk in elkaar. Do om- ? M'l'i'ijvingen zijn zelfs zeer uitgesponnen en doen 'likuijl» mijcr verwachten dan later resulteert; iiui.,1- men is in ieder geval volkomen 'ingelicht. Ito Beangstigende, verlammende, vanipyrachtigr . Av«-ikpndo schim" van zijn vader, Anton'M eigen : «Hiileg, stjjn dubbel waardige instelling ten opzicht»? VHH xijn moeder, zijn eerste it?acties op het schooll'-\-n, dit alles wordt ons voelbaar of begrijpelijk ?'?maakt met'een talent dat indcrclaad.grotc. voiMj" litingen wekt omtrent het verder verloop van HET LASTIGE POTJE Tcekcning voor De Groene Amsterdammer van F. Hozevc/d COLIJN: Hoe houd ik ze in bedwang? PAG. 6 DE GROENE No. 3010 de uitoenzotting. Maar 'daarbij blijft het. l>an krijgt do hoofdpersoon iets stars, zijn toestand wordt stationnair. hij reageert nog slechts door vluchtige nuances van zijn eenmaal bekende gosteltcnis. Kn deze nuances zijn daarna niet meer erg belangrijk. In dit' boek is gi?en enkel staaltje van mooischrijverij to vinden, .Maar alles wordt rustig on eenvoudig', verwoord, en Vestdijk blijkt toch teveel dichter om in zijn romanproza yelieel afstand to kunnen doen van een zekere woordmagh-. Xo is telkens sprake van ..dékleine snelle jongens" die als een soort nietige kwelgeesten om Atltoli liconcirkolcn en hem liet loven lastig maken. 7.0 worden n iel nader omschreven, maar helen altijd stereotiep ..de kleine snelle jongens", on merk waardig, die 'lwee doodgewone aulject ieven werken op »|on duur even suggestief als de best -donkbare beschrijving. Dan is er nog hot meisje Ina Damman. van wie .wij nauwelijks het allernoodzakelijkste vernemen. onpersoonlijk .gehouden alsof ze een overbekend en veelvuldig voorkomend type vertegenwoordigt. Kn dat is waarschijnlijk ook wel zo, mam* hot type is er 'niet tuinder raadselachtig om. en in de realiteit geheimzinniger on ondoorgrondelijke!- dan het sïiorl waartoe Anton Wachter behoort. Het rechtmatige verlangen van de lezer om Iets meer to'weten.te' komen van wat er in Ina omgaat, of ,om de re.deri to vernomen waarom er misschien helemaal niets in hirar omgaat, wordt geheel onbevredigd gelaten. Niets, vernemen wij verder van het wonderlijke proces waardoor hij plotseling aan het dichten . slaat. Kn toch is dn Vraag, waarom juist deze ne ? jongen onder tientallen anderen op het gegeven tijdstip verzon gaat schrijven, eigenlijk 'die xyüko liet meest om een antwoord vraagt. Ken antwoord 7.0 al niet in do zi(ii van een verklaring dun toch in die. van oen nauwkeurige beschrijving van hel proces. ? ? Ik kan het gevoel niet van mij afzetten dat de auteur van ..Ina Damman" om de. een of andere l-oden' bewust do hoofd/aken heeft om/ei l d of verzwegen. Alsof hij uil vrees oru teveel t o. zoggen nwar liever towoinig' heeft willen vertellen. .Mis schien, had hij bij meer ..woordmagie" baat kiimmn vinden: bij do vreemdsoortige werkingski'acht die woordcombinaties plotseling op heel irrationele PAG. 7 DE GROENE No, 3020 manier kunnen hebben, en die men in ..Korinukrüig«'n" op rationele gronden vaak prolu-ert We^; te roden«-ren. Ken vergelijk als in deze /in: ..Hij word. in n woord, .lan Broodovoort's slaaf, en de/.o loog en fantaseerde er onderwijl 7.0 bandeloos op los. dat hol bijna allemaal opnieuw waarheid Wi-rd. znnln ««*/»? ik'H iflciilixlifirli 'ifijtfifi'ef »/«? in-rclit. nu htiiir fi'i'nl */HAv/f'W/f/i»'«'»?«//«? lirhbni. <??»?<?»? uil »/«' />/v;AW»»/,7,r/» niihiiiiH-t." doet hel juist net niil. schaadt zelfs en werkt anti-suggestief, omdat ze'. van hoeveel schranderheid ook getuigend, ieder,. mayie. elke dieliterlijke visie mist. Omdat /^ -^eeonstrueord is. en niet uit die flits «eboren. die mijnentwegen ..roes" mau helen of andeo. en irrationeel mag /ijn en wal al ni«-i' nu-er. nciar waarbij oen dichter toch hit inliet' tot belangrijker resultaten komt. dan. ooit een ..denker" die alles moet'hebben van zijn redehiMM-kunst. De man die ..'Tornir tot Ina Damniaii" sclin-ef. zal hot niet bij een of twee romans laten: hij heeft teveel te zoggen np dit gebied, dat blijkt golioog uil deze'eersteling. Vestdijk''vertegenwoordigt een van onze beste verwachtingen omtrent do toekomst valide Nederlandse letteren. Ik hoop van ganser harte dat hij de/e in vervulling ditul gaan. ZIJKAMER .BANKEN2 FAUTEUILS BEKLEED MET PRINT EO LÏNEN. Vtoogl vrijblijvend inlichtingen over de complete M E S K E R woningmrichtïng v.A.F. 125CL Een Specificatie met af beeL dingen zendeh wij U gaarnetce KROP «e's fna 23 Wlat hi; { ITRK, iei w d« 11 ee.i k/, ,» et.,fd, ZO l l' di nu. pa liet v er ???en n! .2n eti i 11 ar t/ i" Ji r. ?o a '?»