Historisch Archief 1877-1940
Fr
p/s
ft-Hoe alle schaduwen verdwijnen
HENR. VAN EYK
TeekeningTh. Ortmann
ASCII EX. hot
'lijk loogt-dor
oioron. heb ik door
gebracht bij tnnt
Eugénio. dio ««on
nicht is. '/ij woont
temidden der don
non mot oon man.
'dio ze,.,hoon en weer laut reizon naar
do stad mui z'n kantoor.
Als baby was ik bang voor tante
Kugénie. omda< zo zoo goed was.
Tegenwuordig sta. ik op 'oon broeder stand
punt. J o moot- do monschon nemen
zooal* zo zijn. on zoolung zo niet
gevaai'lük doen geelt 't niets. Maar
tante Kngénio is wél altijd op het
kantje geweest, want zo heeft een
hurt. dut uitgaat haar hef misdadige.
Ik bedoel, ze werkt onder hot uitschot.
ter oprichting. '/*? zoekt dieven op on
legt hun uit h« 10 slecht hot is te stolen.
on er is i»s een oplichter geweest, die
ineens góéd word on nooit meer wou
oplichten nndut io tante Eugénio had
gezien, en huur hoolo pei«onot«l be
staat uit individuen, on mot Kerstmis
Htuurilo. ze een huisknecht met oen
haas. eu die huisknecht was vroeger
?bij een bende geweest, en zag er uit- «Irt
Loinbroso zélf. on \vo konden do ha«s
bijna niet opeten door do geducht
onussociatios. Natuurlijk hebben der
gelijke ongelukkigon het voordeel ilat
zo minder kosten, en «Ie politie kijkt
of zo 'niets «loon. on jo verricht oen
goed werk. wat een nioroele steun is.
Kn tante Eugénio zei laatst in oen
blad dat ook do onderste lagen
nionsohon zijn- HU ik voelde me klein, on
omdat Wo\t huis logees kregen die ine
niet bevielen, knoopte ik do afgevallen
'banden.aan on iioe«ptoerdo oon uit-..
' noodiging om te. komen met Desmond
met déPausch.
Toen we Zaterdags stil hielden zat.
zo niet eon uangoloopon «loniineï» te
praten over iet« zwaars op.oen bank
onder oen kale boom. waarin ze zich
de heele winter hardt. Zo droog oon
golvende, zwarte cape. Haar uiterlijk
is martiuttl. Links on rechts springen
honden. .Haar gezicht b» rood van do
wandelingen. Zó heefteen vastberaden.
neus niet Oen weggetrokken
peper-enzout knotje achterop. Zo lijkt meer op
een man dun haar man, dio op een
vrouw lijkt, en die wo verder buiten
? beschouwing kunnen laten oindut ie er
niet was. wat dikwijls voorkomt bij.do
mannen van sommige vrouwen.
De dominee, die blnuw was vu n do
kou onulut het nog geen weer was
voor de buitenlucht, verdween
grtietond langs een pad. Tante- Kugénio
verborg een bril. toen kwnm zo heel
eenvoudig naar do wagen on zei:
Welkom". Achter haar rug sjond het
huis. We verdwenen door ««en zwarte
«piert in de klimop. In de hall hing zo
haar cape aan «-en hort en zei. dat 't
aardig was tn'n verloofde to zien. «MI
Uosmond zei óók. dat 't aardig was.
on wo kwamen te zitten in oen
donkenkamer mot oen opgezette fazant.
Buiten zag jo sparren, on-hot'hek. on
de zijmuur van do stal. waarin puurden
zuton onidut tante Eugénio geen
bonzinolueht kun verdragen met huur
hart.
l^angs do stulimmr liep oon kronuno
'vrouw vun 00. die in n hand oen
krop sla droog..- Een onwillekeurige
rilling voor langs mijn rug. Kr .waren
vrei-selijko verhalen in onilnop over
dat kromme inonsch, dat haar vroe
gere mevrouw naar het loven hud
gestaan rmar aanleiding van oen
ingezakte, blunc-mnngor. Hut was een
cuiiso célébre gowoest uit het. zuiden.
on als ze do mevrouw niet op tijd had
losgelaten was ze op do pluuts gestikt.
? ..Maak hot je gemakkelijk, kin
deren", zei tante Eugénie 'neerploffend.
Toen word hot licht in do kamer
donkerder. Een herder stond roche
lend op voor «Ie huard, liet gesprek
stierf uit. 'Punto Eugénio stak alles
aan. on de huisknecht, dio oon en ui
"kruin wn« door het aangeboren slecht.
kwam binnon mot oen blad, waardoor
' wo 'wat- opleefden. . waarna tante
Eugénio zirh- excuseerde om to
repoteèren tnot oen deel van het
Paasehkoor in do pastorie tot- het diner.
Desmond on ik brachten haar tot do
huil. De huil rook 'naar cocoslooper.
Op het, tafeltje onder de gong stond
oen versierd Paaschoi van gele nar
cissen. Tanto Eugénio wees. Ren
feest van licht", zei zo verdwijnend.
Wo drentelden naar oen hall-bank.
Ken glazen schotel met rood en groen
on geel wiurp oen onzeker, schijnsel
dool' het trappenhuis: overigens was
alles geheel in het duister gehuld.
Heb je die knecht .gezien?" fluis
terde ik, on ik lichtte Desmond in over
de vroegere bende, en vertelde in
bedekte tonnen, dat het keukenmeisje
een onecht kind had. En de koetsier
is een ontslagen communist. En het
kamcfmeisje heeft iets uitstaande
gehad met een gestorven dief...."
Ontzettend", zei ie .?Gewoonweg
verschrikkelijk."
Over de blanc-manger had ik hem
al eerder gesproken, maar we kwamen
er nu uit den aard der zaak op terug.
Ik begrijp niet- hoe iemand zich zoo
kan opwinden over een pudding", zei
Desinond. en ik zei, dat die pudding
het oénige was geweest dat ze kon.
en hij was ook niet ingezakt, maar dat
i» natuurlijk nog geen excuus tot
tnoord.
Desmond's sigaret ging uit van de
beroerdighcid. Oruvveiyk". zei ie.
Xoo'n vrouw moest een dwangbuis
dragen. Is jouw kamer vér van de
m'nne?"
Toen streelde hij mijn hand en zei:
Wat wét jij al die dingen....". en
dat is zoo. ik weet bijna alles. Dit wist
ik door een lezing, die tante Eugénie
verleden jaar gehouden heeft in de
Tempel van het Genootschap De
Oosterkim". waar ze de allerhoogste
dingen nastreven, met brochures over
Uofdo (niet de gewone). 55e. had daar
haar personeel uiteengezet, bezien
vanuit een straf kundig-soeiologisch
punt. Xe had er fi: de huisknecht met
de kruinen, en de communistische
koetsier, en de gevallen keukenmeid,
en het kamermeisje met de gestorven
.dief, en dan die vroesolijke kromme
van 00. die ze gebruikte voor
groenteninmaken. De heele Tempel heeft haar
na afloop de hand geschud.
..De sfeer zit hier vol misdaad", zei
ik. Ik kan haast geen adem halen".
maar Pesmond zei: Pat went wel".
en we gingen naar onze kamers voor
het diner, en ik trok iets gebloemd»
aan. en het suspecte kamermeisje
wilde m'ijn koffer uitpakken, wat ik
verbood, en toen wilde ze de knoopjes
van het gebloemd dicht makert. maar
ik zei: Geht schon", en ze heette
Trudl en verdween schichtig. En
Pesmond had iets dergelijks met d»
koetsier, die er uit zag als een mislukte
heer en die z'n schoenen wilde afvegen.
wat ik. al het andere daargelaten,
onhygiënisch vind omdat ie uit een
stal komt met beesten. Over het eten
zélf hing reeds de Faaschwijding voor
de volgende dag. Er waren een $aar
gasten, een daarvan was een verbon
den zwoefvlieger met een stok omdat
ie neer was gekomen op iets hards.
Tante Kugénie. in een pij van zwart
velours, deed de afschuwelijkste ver
halen over iemand met levenslang.
die zo een Pnaschkaart had gestuurd
en een scheurkalender, en. ze zei dat
't erg' meeviel, «lat ze gesterkt werd .
van bovenaf, en ze inviteerde ons om
«ie volgende morgen mee te gaan naar
de Paaschpreek in de dorpskerk. waar
een koor iets van Hftndol zou zingen.
en toen iedereen weg was gingen we de
t rap op en passeerden de zedeloozo
keukenmeid, die >«>n. gew<n m
boerenmenseh bleek t«» zijn. Welterusten".
zei zo. ^.Welterusten mpvt*buw. Welte
rusten freule": zóó., begon de nacht.
Ik sloot alles om. Desmond snurkte
«loor de tusschendeur, wat- een veilig.
gehooy» was. Toen begon de mttt'gen
met een haan, en twee minuten later
beg«Jimen .alle jïndeïv hanen in het
kippenhok, en t<»en «Ie z«»n «>pkwam
viel ik in slaap,
Gelukkig- Paaschfeest", z«»i tante
? Eugénie stralend boven haar ontbijt.
De tafel om haar heen was een en -ui ei.
We hadden er allemaal een met een
beschilderd gezichtje en een gekleurd'
pruikje vloe als hoed. De andere
. waren ro«id- of geel of naturel met
spikkels, '..'".'
jTe ziet er moe uit", sceieii ze, e,n
. dat was zoo omdat ik uit veiligheid
gewaakt had voor bet personeel. De
huisknecht met de kruinen had me. de
heele nacht geen «jogenblik losgelaten,
en ook de gedachte aan de vreeselijke
kromme van 00 was me angstig komen
maken. De tafel was versierd met
dotterbloemen en Paaschhazen; we
reden lachend naar de kerk in een
soort brik.
De geloovigen op het kerkplein
keken boos naar mijn schmink. Tante
ICugénie stapte voorop met de
muziektasch. dan ik in een blauw mantel
pak van Paulet met Desmond in grys
flanel. wat hem iets oneerbiedige gaf.
De familiebank was gelukkig zacht.
Tante Kugénie verdween met de
tasch in het orgel. Om ons heen was
de kerk versierd met bloemen en
groen. Alles stroomde vol: de muziek
speelde en de dienst begon tot ik werd
opgeschrikt door een collectezak.
Het was een heel gewone collecte- ?
zak, maar aan het andere eind van de
steel herkende ik de huisknecht met
de kruinen. De man was in het zwart
met handschoenen, en z'n kruinen
glommen van de brillantine. Ik gaf
een gulden door de schok. De man
verwijderde zich met zalvende tred
naar de galerij. Toen begonnen Des
mond en ik op te letten, en deden een
vreemde ontdekking. Overal, ver
spreid door de kerk, zagen we het
misdadig personeel van tante Rugénie.
De communistische koetsier had een
gekleede jas aangetrokken en stond
als voorzanger onaer een klankbord.
Bij de kinderen van de Zondagschool
zat de vreeseiyko kromme van 00. De
zedelooze keukenmeid volgde alles in
«?en boekje van verguld-op-snee. Rn
de sopraan van het koor was het
kamermeisje met «Ie gestorven dief...
Toen zw««efde Handel door «Ie
ruimte.
O nee", zei tante Rugéniélater
aan de koffietafel. dit zijn ze al l&ng
niet meer. Zulke stumpers zijn goed.
maar het moet niet eeuwig duren....
Bovendien kregen ze op het laatst
even veel praats ais ««en gew«Vm
? iemand. Dat vél ik niet.""
Ik haalde adem. voor het eerst, na
uren; maar blijken liet ik niets.
*De radio viel in met «»PU s«mrt
potpourri van Bach. We luisterden
etend.
Dat is geen PaaschlU'il". zei ik.
Dat hebben we gehad."
Tets vroolijkers". riep tant«* Kug
ni«>. Een jubelzang !"
Desmond schakelde over op de
band van het Bitz.
WEGENS ENORM SUCCES
ONHERROEPELIJK ,
voor de laatste 7 dagen ?
GEPROLONGEERD
DE BIG VAN HET
REGIMENT
(MonopqMlIm)
de grote Hollandse lachfilm»
naar het boek van
Mr. A. Roothaert
WILT U ZICH EEN MIDDAG
OF AVOND A MUS ERE Nf
KOMT DAN NOG HEDEN
DÉZE PRACHTIGE. AMUSAN
TE RLM ZIEN.
De sterkste: rolbezettlng
met alle Hollandse ster
ren t».a.
FIENTJE DE LA MAR - JOH.
KAART Jr. - HENRIETTE
DAVIDS- SYLVAIN POONS- de
kleine HANSJE ANDERIESEN
In h«'t voorprojnmm»: . .
E«n tchlttértnd «tklturd» utkchfllffi
O« nltuwiM actuallMlttn
TOEGANG ELK EN LEEFTIJD
VOORZIET U NOG HEDEN VAN
PLAATSEN
ONHERROEPELIJK LAATSTE
7 DAGEN!!
Verlos ons van den Schlager...!"
L J. JORDAAN
Max Nossecken G.J.Teunissen:
De big van het regiment"
(Tuschinski, A'dam)
Ernst Wlnar: Op stap" (Royal,
Corso, Rlalto, A'dam)
Wanneer er een vleugel of piano op
het Hollandsche filmdoek verschijnt,
dan voelt de toeschouwer zich het
hart verstijven! Want dan weet hy,
hoe niet wiskunstige zekerheid zich
aanstonds twee gelieven over de
toetsen zullen buigen, om in alle eer
en deugd het aanzijn te geven aan dat
verschrikkelijkste product van onze
nationale industrie: den Schlager !
Wat is dat eigenlijk de Schla
ger"?
De Schlager" dat is het onfeilbare
middel om allo vreugde en alle vaart
uit een film te halen dat is de triomf
der zotheid dat is het
waan-denkbeeld van bioscoopdirecteuren dat
is de beleedigde logica dat is de
ergernis van den filmliefhebber dat
is het gefotografeerde cabaret dat
is de doodsteek voor den goeden
smaak dat is de caricatuur van
levende kunst ? dat is een artistieke
kortsluiting liuL.'w....
Dat is waarschijnlijk een dor oor
zaken van het falen onzer nat ionaio
filmindustrie !
(loof me een vod-vaii-oon-film met
een pakkend liedje" zei mij eenmaal
oen exploitant en het ding rloct
hot !" Wij zijn geloof ik niet ver
van do. waarheid, wanneer wjj veron
derstellen dat zóó ongeveer de gang
bare opinio in bioscoopkringen luidt
on wij weten dan meteen, wnnrom
iodoiv nieuwe Hollandsche film volge
propt is met zingerij. Er kan geen
piano, geen kanarie-piot, geen
uschmunsratol. geen kindcrtrompot zicht
baar worden of do Hedjes-pHyehoHo
breekt uit: do patiënten storten zich
op het dankbare voorwendsel on smelt
ton weg in melodie. De handeling
.wordt zonder vorm van, procos stop
gezet, de toeschouwer kan zoolang
zijn gezond verstand opbergen, do
regio doet wanhopige pogingen om
do ramp mot oen krampachtige variatie
van camoru-instolling to bezweren, do '
film krijgt een dikwijls onhorstolburen
knauw.... muur het Lied moot zijn
loop hebben!
Het heeft mij gefrappeerd, dat in do
twee oenige behoorlijke films waarop
onze productie kan bogen. Dood
?Water" en Op hoop van zogen", do
Schlager"-ziekto óf niet -~* of in
uiterst goedaardigen vorm voorkomt.
Natuurlijk ligt' dat .mede aan de uit
zonderlijk waardige mentaliteit dezer
werken, maar. do onderdrukking der
Schlager"-manie is daarvan stellig
n der karakteristieke symptomen.
In het algemeen kan men zeggen: Hoe
ijiöer liedjes '??? hoe beroerder film
Daar hebben wij nu, onze twee
Benjamin's: De big'.' en Op stap".
Wij gaan er sinds lang mee accoord,
dat het alweer .twee
ontspanntngsf ilms zijn.... hot Nederlandsch pu
bliek schijnt nu eenmaal geamuseerd
r'te moeten worden tot ep de dood op
Volgt. Maar góéd in hun genre zijn
déze beide werken niet onverdienste
lijk en wij heradeinen na een Familie
van mün vrouw" en een Vier M
llers". Zoowel de Nederlander Winar
als de Duitecher Nosseck -hebben
getracht een kleurig, vlot en boeiend
filmproza te geven. Zij hebben
terz^de gestaan door hun camera-men
Alsem en Schlasy gestreefd naar
vaart, afwisseling on logica in hun
beeldwisseling zonder duarbij al te veel
hinder te ondervinden van den dialoog
Het fataal-kleine kringetje der spelers
(wannér durft men het ook eens met
anderen probceren? i) doet zich van
zijn beste zijde kennen kortom, het
had misschien een verrassing kunnen
worden als....
Als daar de onvermijdelijke Schla
ger" geen stokje voor wist te steken !
In Op, Stap" raakt Fientje de la
Mar plotseling in trance en tractccrt
haar verschrikte gasten (het malheur
gebeurt n.l. aan den huiselijken
haard) op een eindelooze divagat ie
over music". Waarom juist over
music"? Niemand weet het en wat
erger is: niemand roept om een dokter.
De vereorde gasten raken in ver
legenheid en trachten zich een houding
te geven tot het pijnlijke incident
voorbij., is. Manr de film moet maar
zien, hoe ze na deze even dwaze als
noodelooze onderbreking weer letter
lijk en figuurlijk op haar verhaal
komt
Ook De big" wordt door vele
?liedjos-crises goteisterd. .Topie Koop
man. Heintje Davids, Fientje de la
Mar on zelfs de brave Sylvain Poons
moeten er non geloovon. Het lijkt wel
of men hot er op gezet heeft, deze
spelers (waarvan Mevr. Davids on
Ficntjo do la >!:iv stnUitr geen te»
verwaarloozen krachten zijn) 'zooveel
mogelijk in hun plankon-allure te
bovestigon on do voor do camera zoo
noodzakelijke ..Vmwertung" in sober
heid, bohoersching en natuurlijkheid
l,p verhinderen.
Als Op stap" on vooral De big"
niet zulke aardige, onderhoudende en
verdienstelijke films waren als
hot voortbestaan oenor
Xoderlandscho filmindustrie ons nllon niet zoo
na aan hot hart Ing.... ik zou
over die hoolo liodjos-malaiso zwijgen.
. Nu echter barste dan hot ovcrkropt
gemoed los in oon: Verlos ons van
don Sohlagor Hoor . geef ons natuur
on filluin weer!"
((Joon ...Schlagor" hiervan maken,
s.v.p.!)
V E l LI N G
MENNO'HERTZBERGER & Co.
Van 21» April?l Mei wordt bij het
Internationaal Antiquariaat (Monno
Hertzborger & Co.) N. V. do bibliotheok
geveild van Dr. Oeorg Bernhard. do
vroegere redacteur van de ..Vossiselio
Zeitung". Vele boeken-bevatten eigen
handige opdrachten van de schrijvors
aan Georg Bernhard.
Te zelfder tijd worden een kleine
honderd tekeningen, etsen en
hputsneden van Jan T. Tobi-op geveild
(VerzamelingBiesterbosch.Apeldoorn).
IV kleine tentoonstelling bij
Hortzberger (geopend van 2H tot 2*S April)
biedt oen goede gelegenheid, ons
oordoel over Toorop nog eens te toetsen.
\Vat getuigt zo'n krabbel van de
NVaalhaven te Nijmegen (nr. S) van
oen A'irtuops vakmanschap; het is een
lust te zion met welk een zekerheid en
een vaart elk figuurtje is neergezet.
Welk een humor zit er in de krabbel
van Arthur van Sffhendql (nr. 35)!
? liet zou te betreuren zijn als deze
verzameling verstrooid word.
P. A.-F.
PERSIL-SCHOOL TE AMSTERDAM
Teneinde do verbruikstei's der
pi*oductcn van de Nederlandschc
Persilfabrièken in de gelegenheid te stellen
zich door kundig en onderlegd perso
neel te laten voorlichten, heeft de
Directie besloten tot stichting van een
Porsü-.School aan het Kleine
Oartmanplantpoen 7-0 te Amsterdam.
t De off icieele opening door Dr. I. H. J.
Vos, Wethouder to Amsterdam heeft
plaat*} Donderdag 2 Mei. "
GOEDE MAATKLEDING
WIJ GARANDEREN U GOED
PASSENDE EN VOORAL
GOED GEMAAKTE KLEDING
COLBERT COSTUUMS
45.- 52- 67.- 75.- 85-
99BIJZONDERE ATTENTIE
Onze Westendtex
Sportex" ...
69.
95.ALLÉN IN
WESTENDTEX"
EN SPORTEX"
PEEK & CLOPPENBURG
DAM
CORSO &RIALTO
122. Iel. 34561 - CEHiïUüRBHAN 11 Sarphalipaik. Iel. 23488
OP STAP
de Jos.Jacobi Productie der Nationaal film wegens uitbundig succes
GEPROLONGEERD
HEINTJE DAVIDS - FIENTJE DE LA MAR -LOUIS DAVIDS
JOPIE KOOPMAN - FRITS VAN DONGEN - ADOLPHE ENGERS
geven U IOQ pCt. amusement, vroolijke muziek en tempo.
fUHAHBRA
? WETERIMGSCHAHS 134- TEL. 36861
P presenteert de
NederI iandsche Première van
het sublieme Fransche
filmwerk
LE
(De misstap van Madame Ferioullj
Een sterk emotioneel drama
ZIE
T
onze puzzles
op pagina 23
ABONNEMENTSPRIJS
VAN
DE GROENE"
Per jaar:
?Nederland . . . . . . . ? 10.
Indië(zeepost) 10.
,. (mail) . . ., 13.50
Argentini
Belgi
Duicschland
Egypte
Frankrijk
Griekenland ? 11.50
Oostenrijk .
Sowjet-Rusland
Spanje
Tsjecho Slowakije
Zwitserland
?
Denemarken
Itali
Noorwegen
Zweden
Engeland
Amerika
Australi
Azi
Zuid-Af rika
w
v
w
l
t)
«l
/ 13.50
r
'; 1
J i
i'
l'
«
^
r
uw oordeel betreffende oom piet
is fout, want hij is toch zoo sloom niet.
dit blijkt wel hieruit:
hij-zit in de uit
kijk", waar'hij ,,de eeuwige droom" ziet.
PAG. 21 DE GROENE No.9021
PAG. 70 DE GROENE Na. 3021
l V
KROP
né's
i
fna 23
Ie 1
yin
Wei*
lat hij
URE,
don
ie\ »
1 d*-u
ee.»
e< rj
!«(.!?
ifdt
zot
r
dot
di
no.
liji
dei
vet
?iCll
ui
3n
en
in
ar
r.
ie
\A»