Historisch Archief 1877-1940
'M
f' i
l
???*.'
?? ? ?
CHAMPAGNE KRUG
Renommépar sa qualit
verwaarloosd, doch dat lijkt mij goon nadoet.
omdat daarmede verbrokkeling in zeer kleine
groepen wordt tcgcngoguan.
Do aanwijzing van do Tweede Kamorlodon door
do kiesmannen geschiedde op overeenkomstige
wijzo. C'andidaatstolling zou b.v. moeten gosohioden
door 31) kiesmannen voor hoogstens 20 candidaton.
Do kiesmannen zullen ook hier op -personen moeten
stommen on niot op partij-lijsten mot eon
.Jljstaant-oenler." Alloen bij hot vaststellen van hot
verkiezingsresultaat spolon do ingediende
caiulidaton-///Vrn (dat zullen in do praktijk wol
purtijlijsten zün) eon rol. Hot ovonrodighoidsboginsol
wordt dus wol grootondoels gehandhaafd, maar
büdo verkiezingen stoot hot persoonlijk olomont
op don voorgrond.
Uet spreekt wol vanzelf, dat togon hot getrapte
kiesrecht ook verschillende bezwaren kunnen
worden aangevoerd. Die bezwaren worden dikwijls
ontleend aan de ervaringen met dat kiesrecht in do
vorige eeuw opgedaan. Hierbg mag m. i. niot
worden vergeten, dat het getrapte kiesrecht van
vóór 1848 óók een rfcmcfenkiesrecht was.
Op dit oogenblik wordt de Eerste Kamer volgens
. getrapt kiesrecht gekozen,, nl. via de Provinciale
Staten. Toch kan niemand beweren 'dat zoodoende
oen correctie in reoctionnaircn zin plaats heeft,
zouals bij het vroegere standenkiesrecht.
Als men dezelfde argumenten, die vroeger
togen het getrapte kiesrecht werden aangevoerd.
thans nog gebruikt, dan verliest men m. i. uit hot
oog. dot do invoering van het algemeen kiesrecht'in
1017 tesamen met de evenredige vertegenwoor
diging en het partijlijsten-stelsel de reehtstreeksche
volksvertegenwoordiging slechts op hoogst onvol
komen, onbevredigende wijze heeft verwezenlijkt.
Thans stemmen de kiezers vrij\vel uitsluitend
op do politieke meening en moot on zij dus don
belangrijken persoonlijken factor grootondoels
buiton beschouwing laten, omdat zij voornamelijk
kiezen op de partij en in vele gevallen bij benadering
niet kunnen weten op welken persoon zij eigenlijk
hebbeu gestemd (vooral niet bij verbonden lijsten).
Het komt mij echter voor, dat het persoonlijke
element nog steeds het belangrijkste is: in dat
persoonlijke element moet trouwens ook reeds de
r beginselquaestie aanwezig zün.
Tenslotte züopgemerkt, dat dit nieuwo getrapte
kiesrecht eon ..organiselten" opbouw toont. Immers
hot houdt rekening mot de indeeling van ons land
in gemeenten' als zelfstandige organen. Bovendien
brengt het een organisch verband. tusschen do
vertegenwoordigende lichamen van hot H ijk, de
Provinciën en de groote gemeenten, omdat dozelfdo
kiesmannon de afgevaardigden kiezen naar do
Tweede Kamer, de Provinciale Stat on on de
Gemeenteraden der groote gemeenten. In de kleine
gemeenten zullen de kiesmannen practisch ge
sproken wel zelf den gemeenteraad ' vormen-.
Volgens dit stelsel is er dus een iHrectcn on persoon.
lijken band tusschen kiezersvolk en regeering.
Onder organisch kiesrecht en een organische
vertegenwoordiging wordt echter gewoonlijk iets
anders verstaan. Het wordt gewoonlijk opgevat als
een vertegenwoordiging van groepen van' staats
burgers, die in dezelfde bedrijfstakken of vakken
werkzaam zijn, dus gewoonlijk gelijke belangen
hebben. In zoo'n organische vertegenwoordiging
zün niet alle vertegenwoordigers door een e ven
groot aantal kiezers aangewezen: daarbij zijn dus
de stemmen der kiezers niet alleen geteld", maar
in zoker opzicht ook gewogen". Een «-iganische
vertegenwoordiging heeft voorts het groote be
zwaar, dat uien de belangengroepen als zoodanig in
het parlement erkent en dus mede laat spreken
over hét algemeerie belang.
^Uok al wordt'dus1 aan het organisch" kitsreqht;;
C .gewoonlijk 'een .andere? .beteskéjuu segeveh,. idalT?*
v aan het bovenbedoelde getrapte 'kiesrecht, dal''
hier ook als een .zeker organisch" kiesrecht wordt
voorgesteld, het valt m. i. niet te Ontkennen, dat .
dit getrapte kiesrecht eveneens een organischen
opbouw vertoont.
Van het hier ontworpen organisch" kiesrecht
mag.m.i. verwacht worden, dat het beter dan
het thans bestaande het middel biedt om tot
volksvertegenwoordigingen te komen, waarin de
rechtsovertuiglng van ons volk zoo goed mogelijk
tot uiting'wordt gebracht. . NIEÜWENHUIS
PERSOONLIJKE VORMING
Wordt In alle schoolklasoen toegepast door het
JongensInstituut FELSCNCQQ" (Opgericht 1903)
ZWITSERLAND ? ZUOgRBCRQ
1000 M. boven zeeiplegel
Boeken
Reportage uit het
NICO
Wolfgang Langhoff: Die Moorsoldaten
(Schwelzer Spiegel-Verlag, Zürlch)
DIK MoursuldatiMi" een nnpolUok
Mti»nivliuiH 71 u ia Is Wtilfgang I<aiiKlioff /.ijn
werk iHK'int. zal hiniuMiViirt .stellig in
vulo milieus tot iu«n th'i* nuvst gelexen bncken
bohooivn t>n vt'li'ii. diu v.ich tut nu tot» hotiftlxakflijk
lii'ti-n vuoi'Hchton door offieioek» Duitseht* bladon
IMI onwillokiuirig van mcéning waren, dat do
vi>rhalon o vi' r wivodhuden on mfcliaiulolhigoii, dio
hun tor ooiv kwainon, waarschijnlijk toi*h wol
vgruxvolvcrhalen" '/.uudon /ijn y.ullon schrikkoii
van dozo loctuur.
Talrijke berichten en brochures over hot loven
in do concentratiekampen zagon do laatste
manuden roods hot licht, een buok van Uorhard Sogor
word in tionduizondon oxemplai'en vorspi-oid on
enkele wokon golodon Hot en twoo andere schrijvers:
J Ca r l milinger (?Schüty.haftling SS()>%; Kditions du
('arrofour. l'arijs) on Willi rodol (..Die Prüfung";
Malik-\'orlag, Praag) waardevolle romans hierover
verschijnen, dio in do/.c litomire kroniek nug nador
zullen worden besproken.
Daar de auteur van ..Die Moorsuldntoa" ~ ton
unrochto moont niot zou goed te kunnen .
schrijven als bewepssohrijvers. hooft hij omdat
hij van Duitschland houdt zich slechts tot taak
gosteld, hutgoen hij in deze dertien maanden in
rgernioor beleefde, op te schrijven on er ons eon
zakelijk i-ohuis vniïto geven, waarbij hij zich strikt
aan de foiton hooft gehouden. ?
..Oio Moorsoldaten" is in do oci-ste plaats oen
boek geworden, waar men diep' van onder den
indruk komt, on dat den lezer als hij er eenmaal
aan begonnen is, geen oogenblik loslaat. Langhoff
noemt zijn boek eon .onpolitiek foitonrelaas en
dwingt ons door don eenvoud on eerlijkheid, waar
hij zijn werk schrijft, tot nadenken over
concentratiekam p
ROST
Kotolijk document van blijvende waarde is
gowordon.
l^anghoff heeft zijn boek een onpolitiek,
feitenrelaas" genoemd. De onopgesmuktheid, waarmee
hij zijn verhaal doet, treft ons dieper en heviger
dan de auteur, die ten onrechte meent dat hij niet
Koed schrijven kan, hoogstwaarschijnlijk vermoedt.
Is het langMimcrluuul tot hem doorgedrongen, dat
zijn boek een kunslwrk is geworden?
Ijunghoff'rt werk zal binnenkort zonder twijfel
in vele talen worden vertaald en een wcreldecho'
vinden, waarop zelfs (Joebbels, (de auteur van
..Michacl" en Knorkc (ein neues Buch Isidor)")
het antwoord schuldig zal moeten blijven; het
Bürgermoorüed, dat het eerst bij de voorstelling
van Zirkus Konzcntrasani" werd gezongen, zal in
aller mond zijn en de Veensoldaten zullen stellig
nog van zich doen spreken als de meeste
Hitlersoldaten reeds geen Bitier-soldaten meer zijn.
mee
toestanden, waarover we vaak geneigd zijn ons
liever niot al to veel to verdiepen..
Men zal misschien denken, dat de man. dit; dit
boek over eon Duitsch concentratie-kamp schroef,
? een rovolutionnair politicus, eon vroegere sociaal*
democratische redacteur of een functionaris van de
een of andere socialistischearboiderspartU was. Wolf
gang Lunghoff was geen politicus of functionaris,
doch een zeer bekend en gevierd, jong acteur
(tevens regisseur) aan den Stadsschouwburg to
Düsscldorf, de geboorteplaats van lloinrich Hoino.
Ook hij werd na den Uijkadagsbrand goari'esteord
omdat hij herhaalde malen op
arboidersbijoenkomsten in verschillende -steden on dorpen in do
Kunstrook had gedeclameerd. Toon Ue S. A. hom
uit zijn woniug'kwum halen, meende Lunghoff dus,
dat zijn arrestatie op oen vergissing berustte, en
dat hij roods don volgenden dag weer thuis zou zijn.
.Maar do vergissing was aan zijn kant on' eei-st
dort ion maanden later word hij in vrijheid gesteld.
' Toon was echter do vrijheid geen vrijheid i neer.
Lunghoff kon nergens oen engagement vinden,
geon directeur durfde hom aan zijn gezelschap
verbinden, goon organisatie hem als lid opnemen.
Daar hij met recht, bevreesd was, opnieuw te
worden gearresteerd, nam hij de wijk naar het
buitenland. In XUrich schreef hij toen Die Moor
soldaten". Momenteel is hij een dor meest gevierde
acteurs aan don stodelijken schouwburg aldaar.
Ik zweer do zuivere waarheid te zullen zeggen",
schrijft hij in. hot voorwoord. Maar deze waarheid
is zoo ontstellend, dut we er dagen en nachten lang
door beklemd wordon.
Wij loeren uit Langhoff 's boek vooral hot
dogolijkscho loven in de concentratiekampen
kennen. Beseffen we eigenlijk, hoe Carl von
Ossietaky, Cnrlo Mierendorff en zoo vele anderen
hun dagen slijten, pp*Hwe.lke wijze een veshpor"
plaatsvinjit; wat eert HindenbürgspendeV is;. -hoe* ..
ha het kamp gestemd wórdt bU eventüeele ver-. '*
kiezihgen en hoe de bevolking reageert, als ze de
gevangenen op weg naar het veen ontmoet? Ik
denk ook aan de vele mishandelingen, die hij be
schrijft en aan den ,, nacht der lange messen".
Overdreven? Maar Wotfgang Langhoff heeft
immers gezworen, de zuivere waarheid te zullen
zeggen en honderden berichten van medegevange
nen kunnen getuigen, dat hij dit deed. Vooral n
hoofdstuk, uit dit boek zal nog na vele jaren
telkens en telkens in bloemlezingen herdrukt
worden: Zirkus Cohzentrasani" het verslag
van een variétévoorstelling in het concentratie-'
kamp van Börgermoor (op eenige minuten afstand
van de Hollandsche grens), achter prikkeldraad
en voor de oogen der zwaar bewapende S. A. en'S.S. '
Langhoff heeft bij deze voorstelling de regie gehad
en er een verslag over geschreven, dat een
onverPAG. 6 DE GROENE No. 3021
Het boek der K.LM.
A. Viruly: Alles O.K.?" Draalen!"
(Andries Blltz, Amsterdam)
DEN Ton October verleden jaar was het 15
jaar geleden, dat de Koninklijke Luchtvaart
Maatschappij voor Nederland en Koloniën
werd opgericht. Dit gedenkwaardige feit moest
worden herdacht door de uitgave van een Boek.
En dus werd een vergadering belegd, eenige weken
voor dien belangrijken datum. Maar zoowel de
man, die dit Boek zou moeten uitgeven als de
man, die het zou moeten schrijven, wisten de
directie der K.L.M, er van te overtuigen, dat de tijd
van voorbereiding te kort was oin iets goeds tot
«tand te kunnen brengen. Dus werd een andere
datum gekozen, den len Mei 1935, omdat het den
17en Mei-vijftien jaar geleden zal zijn, dat het
eerste K.L.M, vliegtuig naar Londen vertrok.
Viruly schreef het, Andries Blitz gaf het uit.
En ik las het. Las het aan n stuk van het begin
tot het einde. Gedenkboeken, jubileumboeken, zijn
meestal droge, taaie gevallen. Vol met Statistieken
en Feiten. Vol met Namen en Belangrijke Gebeur
tcnissen. En zij komen terecht op de leestafels ii.
wachtkamers van kantoren, bütandartsen, waai
ze uit pure verveling eens worden doorgeblader-:
n van waar ze na verloop van tijd weer verdwynei.
om'als oud papier door een voddenkoopman t
worden verkocht. Zooveel cent het kilo.
Maar dit gedenkboek léft. Het vertelt de p
schiedenis van een levend bedrijf en het wordt nooi'
dor. Zooals de luchtvaart leeft en nooit dor ka t
worden. Want steeds is er iets nieuws te belevei..
nooit ben je uitgeleerd. En daarom bl'üven «1«
mcnschen in de aviatiek jong, ook al komen do
grijze haren onder hun pet te voorschijn. A
? En het is geestig geschreven, speciaal de g«
? deelten van Viruly zelf. In het eerste hoofdstu .
Op zoek naar dit boek", als hu wanhopig zit .t,'
bedenken hoe hij van de opdracht om dit Boek ??
moeten schrijven, verlost zal kunnen worden en li '
eindelijk meent gevonden te hebben om dan ?
moeten hooren, voor hu nog een kans heeft geki ?
gen iets te zeggen: Ziezoo, dat-is dus in orde m-1
dat boek" en de absolute berusting daarna, wan
er U niets meer aan te doen. Hu zal dat bo« >
modun schryven, met een hoop medewerker*
r.v«.tueel en met een heele hoop foto's om de léege
bladzüden te vullen. Een van zijn medewerkers
zou de Heer Aler zün, Chef van de Vliegdienst der
K.L.M., die een hoofdstuk zou bijdragen getiteld
Het Blmdvliegön door alle Eeuwen". HeUhoofd-^
Jstuk staat er/o^óV-'Werkelük m,' allepnj Aler. wuj*
?'niet verder gekomen dan een schematische.opzet
'Van wat hu zou hebben geschreven indien....
Van het Hoofdstuk Ontzettende Ervaringen"
verwacht je natuurUjk de meest. ijselijke verhalen
over moessonstormen en zandregens en flitsen langs
rotspunten,, leeggevlogen tanks .en ' wapperende
ailerons. Het is chter anders. De gegarandeerd
ontzettendste ervaring'V vertélt hu dan, kregen
wij natuurlijk via een marconist. Alle onprettige
verrassingen in déluchtvaart gaan immers bijnn
'via niarconisten.".En hu vertelt verder van een
vreesehjk hooge meneer, diéeen kaartje van
/ 2250.?had gekocht om naar Indiëte vliegen en
hoe alles heel goed zou zijn gegaan, als die-meneer
maar geen mopjes had zitten vertellen. Want dio
mopjes waren oud en flauw doch Viruly en Smirnofi
hikten met tranen in déoogen bij -iedere pointe"
vanwege de service. Alleen die marconist bleef er
ijskoud ondor. Vóór het vorlivk uit .\thono wordt
hem aan hut verstand gebracht, dut dit zoo niet
kan voortgaan en bij het diner in Cuïro worden
weer mopjes verteld. En wér blijft de marconist
somber voor zich uitkijken, totdat hij een trap
U rijgt van Siuiriioff. llud hij dat maar niet gedaan.
Want den marconist schoten hierdoor met zoo'n
formidabele schok al zijn goede voornemens te bin
nen, dat hij nu in zijn dooie eentje zoo ontzettend
lmrd begon te lachen, dat wij er gewoon verbou
wereerd van werden. Het schalde door Egypte.
Hij schaterde en stuiptrekte; sterren verschoten
??n ramen gingen open. En de passagier werd er
?/.elf een beetje verlegen van. Vindt U het geen
?4oeie?" informeerde hij nog. Even was het toen
heel stil in de Nijldeltu.
O, reusachtig, reusachtig," hinnikte toen weer
?Ie marconist in uitbundige welwillendheid. Toen
ik 'm voor 't eerst hoorde, heb ik, mijn wieg al
Betrapt en myn speen ingeslikt van 't lachen."
Gijs Spit vertelt van den Technischen Dienst op
?fehiphol, Oorsten van den Fototechnischen Dienst.
Veenendnul en Beekman gaven hun bijdragen en
Van der Molen vertelt van ztfn reis met de Snip"
naar Woet-Indië. De Heer Plesman schreef een
Vawoord en Z.E. Dr. Colijn een Voorwoord. Wij
inden in dit bock een beschrijving van de nieuwe
i 'ouglas D0.2 en wij hooren over de ervaringen
?jin Piloot Pieterse met een F.III in slecht weer.
Vele en goede foto's zijn tusschen den tekst
^plaatst, wel tweehonderd. Iedereen, die eenige
> K ?langstelling heeft voor de luchtvaart, zal dit
'mok met veel genoegen lezen. En degene, die nog
oen belangstelling heeft voor de aviatiek, moet het
uk lezen, opdat hij die interesse wél zal kragen.
C. v. S.
Beeldende kunst
De Jandories" der schilderkunst
Expositie van Toon Kelder
ALBERT PLASSCHAERT
H
l
l
ET is zeker, dat de Jundorios der
schilderkunst uitsterven on het is een bewgs, hoe zeer.
* l alles verandert, bitterder wordt en eender.
>"ant vroeger worpn er vele Jandories, die, al kondet
zo herkennen als loden van do Jandororij, toch
?rschillond genoeg waren van elkaar i om ze als
?rsoonlijkhcden te aanvaarden. Want wat waren
?Jandories? Het wa,ren die schilders, die misschien
?eer op den schildcrbaas geleken dan op den
hilder. Het waren de populairder.broeders van
?inbrandt on zo waren zeker meer algemeen
* v.ien dan Rembraudt ooit zou worden. Z
schil?I* eden en misschien schilderen zénog hier en daar
. weet: er zijn er nog), dat, wat de burgerman
ckt, die oen hartelijk gevoel voor de kleuren
1 -f-ft en voor de doeken, met olieverf bezwaard.
l'- Jandories voelden zich niet voortreffelijk naast
?'en (geestelijken) burgerman; zij voelden zich
rwant met hem en soms vereerd door zijn
aanx --zigheid; ze wisten dat hij hen verstond, al had
1 j meer geld, dikwijls t Maar, dat was het
eigen?rdige, al waren ze tegenover de groote bezitters
' "drig,, zooals tooneelspelers (de turba") dat
> >? kunnen zijn tegenover een minister; de
mai> '-ren van de Jandories waren in wezen steeds
? gelijk aan die van den burgerman. De Jandories
« »ren nooit voorzichtig of voorzichtig genoeg; zo
. -iren voel vroolükor; ze kleefden niet aan het
bezetene vast: ze droegen losser dassen en hun
grooter, ruimer hoeden stonden op* meer haren, die
anders waren gegroepeerd. De Jandories waren
ongetwijfeld goedhartiger dan hun burgervrienden;
onregelmatig-verdiend ..geld heeft guller -hand.'Eqi
f/e,waren, zeer ujthuizigydefee Jaadöri$B.f Z& 'échil- .
'lorden.veel buitenshuis; ge vondt-hen hl eiken .
polder, waar een goeie herberg was, goed vischwater,
witte wolken of grijze lucht; ze waren daar van
vroeg in den zomer tot laat in het najaar; in den
winter gingen ze terug meer nog naar de stads
kroeg misschien' dan naar de stad. Frêre et
compagnpn waren zie met, den waard ('s avonds schilder
je niet, je biljart, je eet een haring; je drinkt een
glas bier; je kaart en gaat wat doezelig naar een
bed, dat je misschien vergat op te maken of dat je
dochter van dertien jaar in orde bracht voor je).
De Jandories hadden vrouwen en kinderen, soms
in menigte, en ze woonden in onverwachte straten;
zeelui huizen in steden ook zóó in kamera zonder
Ruimte. Het leven thuis'was wel eens moeilijk,
i°hadt gedierten als kruideniers en melkboeren,
*Baar deze, over zichzelf verwonderd, kochten toch
w«l eens mooie lijst" vara den 'Jandorie en
's avonds ging je dan weer naar je vrienden, wien
hetzelfde bij buien overkwam, en die ook in Ant
werpen hadden gestudeerd in de decoratieve
kunsten" en kunstschilder waren geworden. Van
dien tijd hielden de Jandories dat ruimtegevoel aan
zich, den gang met de losser bcenen, het fluweelen
buis, een snor a la Rubens, en hun bekoring voor
oen goed-gezinde meid (waarmee ze meestal
trouwden ten slot t e). En van dien tijd af bezaten
ze niet alleen een paletduun en liet
eveu-met-dcoogen-knypen (het totaliseeren" van een
licht-endonker); van dien tijd afhielden ze ook de ver
trouwelijkheid, hoewel eer eerbiedig, met Jaap.
Jan, George en Thijs, wier namen een glans hadden,
waarvan de Jandories nu en dan een streep schijnsel
bemerkten.... Ze wisten dat wel, de Jandories,
maar als ze met die anderen feest vierden in het
Genootschap, dan hadden 'de Jandories de vreugde
van den avond in zich; zij waren de vroolyken en
de vrooujkmakenden; ze verkwikten Jaap, Jan,
George en Thijs; ze deden deze broeders soms zoo
sterk denken aan Antwerpen, dat ze er dwaas van
werden achter hun lichtbruine bourgogne....
Ja, w{j hebben onze Jandories wel eens wat
geminacht. De schilders van de Idee en die schil
ders, die hun laatste hartebloed" aan een raam
zullen verspillen, hebben ons te deftig gemaakt;
dat moest de dood worden van de Jandories met
hun dansbeenen, hun wijde snorren, hun wat
gevlekte vesten (schuimend bier druipt gemakkelijk
van je snor naar je vest) maar eerlijk gezegd,
houd.en,' allen, wB^3te^^aor^Haèinidér§''w<irén
toch adtljcl iets 4nderö'en niet -tot hun schae of tot
schfte'der schilderkunst, dan de referendaris of de
ambtenaar van déri burgerlijken stand.
Toon Kelder: Concert
omgevend landschap. De kleur was dus bovenal
muzikaal en gewoonlijk was daarin geen enkel
gevaar voor den schilder. Zij kon moer of minder
vol zijn in haar geheel, maar de samenklank was zoo
goed als altijd zuiver; zij was de werkelijke ont
roering. Gevaarlijker was steeds voor hem. waren
steeds voor den schilder de vormen, waarbij «-en
uiterlijke verantwoording kwam. Was de.drift in
den opzet niet groot, dan was het anderzijds altijd
gewis, dat daar tekortkomingen zouden optreden
en ook dikwijls optraden. Een scherpe keu* wns
voor een tentoonstelling bij Kelder daarum meer
noodzakelijk, dan bij een enkel-realistisch schilder.
Waren er toch' te veel van deze schilderijen, dan
leden de goede schilderijen te veel door de zwakke.
Ongetwijfeld is dit het geval geweest bij de ten
toonstelling nu in Amsterdam; bitser keus luul
het geheel gebaat.
P De natuur van Kelder is een zeer egocentrische.
Alles wat hem van dat eigen centrum ongewüti
verwijderde, gaf daardoor en had daardoor kans op
tegenslag, op tegenvallen. Een opdracht tot liet.
schilderen van een portret of de wil, de wil alleen.
een bepaald portret te schilderen, om redenen, die
niet enkel die der schoonheid waren, was het
wekken van een stillen onwil in hem. Het geslaagde
portret is daarom by hem van grooter zeldzaam
heid dan de muzikale compositie. Hét portret ver
toont alty'd wel kleur, dat kan niet anders bij dezen
steeds in zulke richting bedrijvigen en doenden
schilder; slaagde het, dan bewijst liet ten eerste do
sympathie van den schilder voor den afgebeelde.
Daar Kelder's sympathie zeer beperkt van omvang
is, is het getal zijner geslaagde conterfeitsels klein,
ge ziet dit ook op deze tentoonstelling. Er zijn
tekortkomingen! De psychologie is minder fleurig
dan voegt; proportie- en andere fouten treden op.
Ook hito had, opnieuw, zorgvuldiger wikkend
oordeel geen schae gedaan, Kelder kan alleen,
niettegenstaande een soms behendige kunde, dat
KROP
e's
ia 23
lie
r»» g*.
oiuler
Duyu
klein*
lat hi:
HE,
lei w
d« i!
ee.5
e» ti
et";
ifd.
ZOI
f*
di
no.
p«
DCl
liji
lit-t'
vet
«i'
in
en
ui
ar
10
r,
s :.
'?»
,
r
t
Toon Kelder, bij van Wisselingh,
Amsterdam
HET is bij Kelder steeds en dadelijk duidelijk
geweest, bij den eersten opzet, óf een
schilderij zou slagen óf niet. Dit is geen
ijdele bewermg maar eene, die berust op vele per
soonlijke waarnemmgen. ZU is ook gemakkelijk te
begrijpen, wanneer ge weet, dat de voor hem wer
kelijke schilderyen voorstellingen waren uit het
'hoofd geschilderd en die de eigenschappen hadden
van 'kleur-melodieën. Aan die kleurmelodie was
alles ondergeschikt of kwam noodzakelijkerwijs
daaruit voort: naakten, musiceerenden, dieren en
PAG. 7 DE GROENE No. 3071
.ningeg» behoef ik-toch. niet te herhalen, e.Vénzecr'.
als het geldt van ? %|jn riaaktteekeningen, waarbij
er zün, die meer 'de. hand deed ontstaan dan de
drift van ie moeten maken ,'.... ,
Deze tentoonstelling is er dus eene, die, nauw
keurig nagegaan, niet de gedachte en de vreugd
verwekte'van een gehoopten voortgaan en van een
zich verdiepen. . PL.
W*
i ?"<!
'l''
HABANOLA
DE SIGAAR VAN STANDING
Fabrikaat: VAN DER PUTT& DE VLAM - EINDHOVEN
H'
l
i* : ?* *".
K