Historisch Archief 1877-1940
Bioscopy
DE U. F. A.
L. J. Jordaan
Gerhart Lamprecht: Barcarolle"
(Rembrandt, Amsterdam)
H KT '/til «U'ii oplet t enden lo/or sti-llig niet
onlgoan zijn. dat in «loze kolommen do
laatste anderhalf jaar steeds minder gewag
word gemaakt van ..r.F.A."-films. «-n wanneer
deze lozer tevens oen geïnitieoHh» Is. dan zul hij
best bogr'rjpon waarom ! Het was vcmr ieder film
liefhebber sinds langen tijd duidelijk dat l u-t
met de productie van het groot o Duitsoho concern
misliep: sU'chts af on t«»o druppelde mig een onkolo
belangrijke film na» thoreM wnssüenco. l n schier
onafgebroken rij volgden do mislukkingen elkaar
ups vlakke. d«»ode. onbeduidende arbeid.
De oorzaak' was niet ver te Koeken. Het bedrijf.
van z'ijn vitale elementen beroofd, scheen vootlaan
Ie moeten afhangen van de achtergebleven
middclmatiglunlcn: de pogingen om nieuwe, jonge talen
ten te vormen liepen tot nog toe op niets uit....
en een gi-ooto. roemrijke traditie dreigde in
kleurlou/.e onbeduidenhdeid onder te gaan.
Het i»* waarlijk niet alleen om der wille van deze'
traditie, dat wij dit van ganschor harte nieenen te
moeten betreuren. Ken sterke Duitschc productie
is onmisbaar in het wereldbestel, om meer dan n
reilen! In de eerste plaats wel om hetgeen
«hl >uit .«cho filmkunst aan civat ief vermogen
ivpresen(eert. Kr zij hier. nogmaals op gewezen, hoe Herlijn
van oudsher een der groote krachtstat ions was voor
initiatief, talent en inspiratie, waarvan de film pro
fileerde. Kn dit kruehtstution buiten werking stel
len, beteekent een 'onherstelbare sehade toebrengen
aan de internationale produetie.
Ook nog om n andere reden: de Duitsche film
vormde het natuurlijke, onmisbare tegenwicht voor
de dotuineereiide positie der Amerikanen t Amerika
beheerseht thans, dank y.ij y.jjn enornien
commcreieelen en teehnisfhen voorsprong, de internatio
nale markt op onrustbarende wijze. Het verovert
de'wereld /onderop noeinenswaardigen tegenstand
te stuiten en dit gelukt thans des te volkonioner.
naarmate het tevens een groot o artistieke superio
riteit in de weegschaal werpt. De tijden /.ijn voorbij-.
dat wij geërgerd en srhouderoplialend konden
spreken van ..dollaroppennacht".
..reelame-humbug" e.d. Wat Hollywood presteert s bijna st«*«*«ls
de moeite waard en in tal van opzichten bewonde
renswaardig. Ken verheugend verschijnsel op
zichy.elf.... een groot gevaar voor hel artistieke en
moreele evenwieht der wereld !
Want th> film is be/.ig op te groeien als een
misgewas met een monsterlijk ontwikkelden
rechterarm en een stumperig achtergebleven
linkor-pondant. Wij zullen ons niet verdiepen in de algemeene
consequenties van y.ulk een beangstigende hege
monie de directe gevolgen voorde ontwikkeling
der film qua tuin. '/.ijn dunkt ons. onrustbarend
genoeg. Immers, hot kan niet goed '/ijn. dat een
enkel ras zijn smunk en inzichten aan een
wcerloozo v«ilkerengi'inoenschap opdringt. Het kan niet
bevorderlijk '/.ijn voor een uitdrukkingsvorm in
vollen groei, dat hij uitsluitend gevoed wordt met
de opvattingen van n jonge, onstuimige natie.
De film genoot, donk y.ij haar internationaal
ka171 k (er. meer. dim eonige andere kunst het voordeel
van «Ie botsing der méeningen on mentaliteiten.
waaruit naar oud gebruik de waarheid pleegt te
ontspringen. Amerika had '/.ijn vitaliteit, '/.ijn jeugd
en y.ijn onbevangenheid. Kuropa '/.ij n cultuur, y.ij n
bezinning en y.ijn traditie. De forsehe groep der
Yankees, hun oog voor de groote lijn, hun intuïtie
voor de techniek word op uiterst gelukkige wijy.e
aangevuld door tien nest hetisehen y.in en de
bezonkenhoid van hot oude Europa. Dank y.ij dit geluk
kige evenwieht was het mogelijk dat tegenover een
..l am a fugitive " oen Mftdehon in Uniform"
kon ontstaan. Hij het ontbreken daarvan kuipen
wij inderdaad kans te verwwen en te vervlakken !
Is het dan werkelijk alleen de Duitsehe film. die
de noodige kracht tot tegenweer boy.it?
Naar ony.e meening en voor zoover do situatie
/ieli thans laat overzien, ja on nog eens ja !
Want in liet oir/.ckore conglomeraat, dat wij op
liet oogenblik de Kuropeescho productie" noe
men, was de Duitsehe film de eenige die over vul»
doende talent, scheppend vermogen en vooral over
de onmisbare iicraoonlijkheid beschikte. Hij had
haar eigen traditie, haar eigen karakter, haar eigen
physiognomio.... kwaliteiten die bij het inter
nationale verkeer oven. doorslaggevend, zijn als in
.hol dagelijkseh leven. Mot de opvattingen en den
stijl van Habelsberg word y.ooal niet in Amerika
dan toch stellig in Hollywood rekening gehouden:
Gastellamare dl Stabia bij Napels
ROYAL PALACE HOTEL O UI SI SAN A
Uitzicht op de Vcsuvius en Napels. 15 geneesk. bronnen.
Park, Zeebad, Tennisbanen, orkest. Pension 35 tot45 lire
Leiding: CARLO PAGANO VAN CAPRI
men had er respect voor en men leerde ervan. Dat
«Ie '/wakke, inférieure Fransehe studio's de/,o taak
/ouden kunnen overnemen Kal wel niemand in rede
lijkheid verwachten. Kn wat do splinternieuwe
Britschc productie betreft haar beteckenis lijkt
vooralsnog sehromolijk overdreven. Al dat areha
s««eren«lo gedoe met keurige historische decors, ge
loonde filmgroot heden on gedistingeerde
too'neelspoloi-s had mot croatiovon filmarbeid nog wol erg
weinig te maken. Noen. mot de Duitsehe film ging.
naar on/o meening, do oenigo gelijkwaardige
Humpeescho kracht verloren.
Muziek.
Hot /al na dit alles don lezer duidelijk /ijn. dat
do/er/ijtls mot groot c belangstelling kennis werd
genomen van do plannon tot regeneratie die
H«beLsberg in zijn schild hortte t o voeren. Toon d il
op een pers-conferentie nog eens nadrukkelijk-word
bevestigd, hebben wüer ons vnn harte over
verhotigd. Alleon.... daar is do goode wil on daar is
hot practische resultaat!
Do eerste film. die ons vanuit deze nieuwe aora
gezonden wordt, bevestigt helaas, nog in gccnon
iloele do gespannen verwachtingen. ..Hareniiillo"
van («orhart Lamprecht is een precies even y.wak
werk als y.ijn vooi-gongoi-s.. .. machteloos van
bouw, regie en spel. Met een zorg on uitvoerigheid
oen betere zaak waardig, hoeft men het traditioneele
Venetiëmot gondels, kanalen, bruggon-on-al in de
st udio opgebouwd.... maar hot duro vuurwerk
bleef het oenigo fonkelende on verwarmende in
deze koude, matte film. Wij willen niet vallen over
het poovore fouilletonvorhaal. do goedkoope en
afgeziiagdo historie vnn don glhnlachendon ver
overaar, die eindolijk de ..wart» liefde" leert kenin'n.
Wij willen geen aanmerking maken op het feit. dal
di» toeschouwer na het oeiste kwartier pi-ecios wo«-(
hoe zoo'n cliché-geschiodenis afloopt.... als het
dan tenminste maar spannend, kleurig en levendig
werd opgediend en vooral: als hot dan tenminste
maar ging om een chten veroveraar en een objoei
dat de moeite waard was. Maar mijn hemel!.. ..
deze brave, burgerlüke heer Gustav Fröhlich
«lo schappelijke tweedeplans-speler uit vroegere
films ? is toch waarachtig geen figuur om in een
dei-gelijk karakter te compareeren. Kn de/o dame.
Lida Haarova of hoe /ij heet en moge. niet haai
koud, saai on onaandoenlijk masker.... laten wi>
er van zwijgen ! ?
Xogmnals het spijt ons vnn harte in dit werl
nog geen verbetering te hebben kunnen constta
toeren. Maar wU geVcn den moed niet op den .moei i ?
dor vertwijfeling, geboren uit de overtuiging dm
oen rolmbiliatic van de U.F..A. broodnoodig is...
voor htitlr on voor de film in het algemeen !
Nederlandsch
Muziek
CONSTANT VAN WESSEM
(Maar aanleiding van het a.s.
Nederlandschèmuziekfeest in
het Concertgebouw, 2-9 Mei
KN hooft «Ie herleving Van do Nederlnudscho
van het melodisch«* oloment onderging sinds hel
einde van do 17o eeuw. maakt e hot ontbroken van
een nationale" mu/iek bij ons des te voolbaardor
en do ov«»rbrugging naar do scheppingen van oen
tijdperk, dat de Nederlandschèmuziek een repu
tatie bezat, die meetelde in «Ie muzickgcschicd<*nis,
in do 15e on ItJc eeuw. was door de vrijwel uit
sluitend contrapunt ischo kwaliteiten van deze
sclu'ppingen, nog onmogelijk. Eerst in de 20ste
eeuw. toen het overwegend romantische"
muziekg«»vool bij de componisten begon te minderen en
hot constructieve" te groeien, kon er van oen
nauwere, aansluiting met do oud-Hollandschu
voorgangers sprake wezen.
Doch do herleving van de Nodorlandsche muziek.
waarvan wij getuige ztfn geweest in de tweede helft
van de vorige eeuw, viel in hot z.g. romantische"
tijdperk dor muziek, toen de muziek niet alleen
expressief, maar ook constructief overwegend
melodisch was. Wat was echter do Ncderlandscho
melodie? /ij bestond niet, wat daar voor doorging
was een ontleend clement, oen nabootsing vooral
van do Duitschors. die in de löe eeuw het muzikaal
monopolie bezaten. De dwang van het melodische
maakte ons tot navolgers, men was al tevreden als
men muziek kon schrijven, men bezat geen basis,
#?«'11 traditie, men moest als hot ware do
Nederlandscho muziek' nog maken. Hoor vele invloeden
moesten er nog door haar verwerkt'wurden. vuurdat
1 /.ij oen «*igen toon", een eigen karakter" -kon
gaan vinden. Daarin verschilde de muziek bij ons
essentieel van de literatuur, die slechts opnieuw
wakker behoefde giwtooton te worden on daarom
k«»n oen artistieke beweging als die van '80 ook
nii't van voel vorder gaanden invloed op de muziek
wezen dan dat er hot zelfbesef van den
N«-dorl'Midschen componist door gesteund <?n aange
wakkerd w«»rd. Het sterkst heeft zich «loze invloed
ik zoide het iveds doen golden up een figuur
;I!H Alphons Dioponbrock. Hij wiis artistiek en
intellectueel mot <le literaire beweging van 'HO
verbonden, in dien zin. dat hij do muziek weer tot
< en kunst maakte waaraan do hoogste oischen
«?«ren te stellen, zo«nlat zij niet meer een
..muziok-luk". maar «*«*n ..kunstwerk" werd. De muziek der
' omponisten van zijn generatie was nog uitsluitend
.burgerlijk" «l.w.z. twoodoningsch Duitsch.
Dio;ionbroek maakte er we«*r oen- voornanK*. «lom*
?maak <>n intellect veredelde kunstuiting van.
rii«»rmeo «lood Diopenbroek wol het voornaamste
vcrk. «lat hij met zijn muziek doen kon on
waarloor hij terecht ? d«* voorganger «-n inleider is
geworden van «U* ontwikkeling, die do
Nederuidsc.h«< mu/iek in onzon tijd heel't doorgemaakt;
?'iepenbi'oek .word de. centrale figuur voor «Ie
? iiigeron en het is gebleken, dat zijn werk nog
joods «lo bewondering on waardcoring deelachtig'
au worden, «lie zij verdient: IVrwijl het meeste
*ut- zijn tijdgenoot en componeerden verbleekte on
oromlerd wer«l ?'. van Xweoi-s hield haast niets
u-er stand, van Wagoiuiar alleen enkele
muziok? Mikken, die van geest getuigden kan vrijwel het
liooh* ooiiviv van Diepohbroek heden ten dage
? »jr als'K-vond 'en belangrijk on« l orgaan worden.'
* *
*
liet heeft «laimmi dan ook «H-M symbolisuhen zin
?kregen, dat in het middelpunt van het
Nederiidscli Muziokfeest.' «lat- in Mei wordt gehouden
r viering'van Mi-ngolbcrg'» W jarig jubileum als
?irigent. de opvoering van Di«»penbi-óck's Elektra"
-iat. ' ? .,?'??'? . ?' . ? ?
(let is tot nog toe het Ncderlamlsclu'
muziek???iiniHtische nu'estJ'rwj'i'k. hot hoogtepunt van
?/.e hedendaugscho muziek, do (mtscho toivn van
l gebouw, dat «-oi-sl nioeizaam is opgetrokken
iinen wonlen. Kn al brengen" andere* tijden
'in|eii* idealen, de Klokt ra .blijft voor ons wat. do
'??llétts yuur. démoderne Frunschc muziek is
H/o oi.«nw toe. »Hjk- in -ónze it^rtilH? kintst ,vd('od
gelden eiV die men daar ..do beweging" van 'HO"
heeft genoemd. Kn hoewel het ongetwijfeld waar is.
«lat «!«? herleving in «mzo letteren, zooal geeii «liroctoi
invloed behalve op een figuur als Diepenbr«>ck
«la n toch w««l een. zijdoliiigschen invloed, als
horh'ving vaii het' Nedcrlandsch artistiek bewustzijn.
«>p de muziek heeft uitgeoefend, mag men toch;
niet over het hoofd zien, dat de muziek veel minder
dan de literatuur door een plotselingen stoot omhoi >g
,is gekomen en aan een veel langduriger ontwikke
lingsproces onderworpen is geweest en nog onder
worpen is. '?'..'.. ?
Do moeilijkheden, waarmee de ontwikkeling van
oen Nederlahdscho muziek to kampen had.
bo?troffen vooral hot ontbreken van oen Nedorlandsohe
imtzikalo traditie. Spooiaal «lo wijziging, die liet
muzikale expressievermogen door do ontwikkeling
Scène uit Barearollc" PAG. 8 DE GROENE Na. 3071
'k&cstr ?Vt»i>tu'^LÜ^y|^i^.i.^jiAMr^>tr>; nn»l "'?
j ;-!t 'i-e Deum oh inet liederen, stuiken imtzick, die.
cïieens tot zijn schöonsl«vb(*hoorcn. ,
liet feit van oen feest vergt, dat men.
gostij is en daarom /uilen er ook volc componisten
'?itegonwourdigd zijn, wier werk nu*n inindor'thn
'?'?? belangrijkheid dan om een zoo ruim mogelijke.'
Dames,
Amilda-Matcréme is de voortreffelijkste.
crème voor huidverzorging- Probeert U ze
eens. Om er kennis mede te maken ontvangt
U tijdelijk bij een tube Ivorol-tandpasta van
60 of 40 cent een tube Amilda gratis.
In drogist-, parfumerie- en kapperszaken.
DE BLINDE DIE DEN LAMME SCHRAAGT
EW^&Sffifflsffl&Z&fi
?? »»»wJV>*»»fici5,i A »*»? IA f-iV:*W -il
De noodlijdende Spoorwegen leenden
drie millioen aan de noodlijdende Werkspoor
vertegenwoordiging op de programma's heeft
geplaatst. Sympathiek blijft hei intusschen. dal
men aan de jongeren ditmaal de eerste plaats heeft
gegeven on vuur hun mmwozighoid de ouderen wat
in het tweede gelid heeft gesteld.
Onder de jongeren vindt men. in «Ie eerste plaats.
Willem I'ijper. maar ook de belangrijksten muist
hem: Hadings. Ketting, van- Lier. Smit. W. van
Ottorloo. Ciuillaumo l^andiv (do/e is echter met
alleen zijn lied ..Kgidius" onvoldoende
vertegenwoordigd). Upk A'oormolen. v. (Ülüe. 'Dii*i<deii.
Henriëtto Bosmans. treft men aan. muist
Andriessen. v» tl. Sigtenhoi-st Meyeiv Monnikendam.
Uudulf Mongelbei-g. de Nobel. "Kut hoven. P i na
Appeldoorn. .1. den Hertog, terwijl de ouderen
verti'genwoordigd zijn met Xweers. W4igenaar.
Schater. Willem l^indré. '.lulius Itöntgen. (J. v.
Urueken Koek. Dopper, .
/oker. er ontbreken er. die ii'èht. hadden op een
plaata in di'zo ivods ruime keuze. Men zouden oen
niej. gewonHüht liebbenerr ander mei. Wnaitim wel
'jj£JP1^^m' v» »._ . ..9
< etaueu U*jk» (collb»
.sonató' b.^*.!)? MOH zou ook'het "programma n«»g
wat andei's .verdoold wilh'ii: Himtgen is met t we»»
stukken te ruim bedacht. Jan van CJilsi* verdiende
ook een van y.ijn kamoi*muzi«*kw«'rken.. Ten slotte
is het Mengelberg. die.de gastheer van het feest is
«*n men ml. ook wol met «liens smaak t«^ rade zijn
gegaan. Maar men mug dankbaar wc/on voor «Ie
geste: de officieclc muziek betoont ziqh over hét
algemeen niet erg gul jegens onze eigen compo
nisten, al school er tot voor do laatste jaren, nu do
jonge Nodorlandscho muziek zich'mag vleien niet
do wetenschap, dat zij in. de niet erg 'blooiendo
productio dor Kurope«jch«* muziek long g«-on slecht
figiuir maakt, ook wel wat waarheid in do woorden
van Kvort Cornolis, die zeido:- Waarom zoudon do
Nedorlandsch»? componisten niet gesp«*«'l«l worden?.
Muuktcii zij muur mu/iek, die gespeeld kan worden!
PAG. 9 DE GROENE No. 3021
Koningin Emma-monument
infltrlijd rffliihlflr. 'Int rttnr ,rijh:n ilt
rO/j
A*'
i
??nyerirhl.* leuren er een'iye lieden, die
?Ifitir bezii'i'iii' leytn luidden. Cfeieii /!»'«/. wijl zij der
liniii' monument inixunnden. inntir
HIHzij ca n nteeniny 'icuren. dal er ui een
e huur bet*lond: Óninj?*Xii*MnH'intrd. bit
? nunalorintn rnnr lonylijdern. 'leun en uit*
run deze uliehliny znti. urhth' uien. de
miyediiehtenin der orerledeii lundiirroitii' beier reren, dun
leelk. under yedenkteeken tink. \utimrlijk teerd dez>'
nli'ui nM yehourd en ninetil ir'loeh een monument
komen, een run ttlecn of ijzer, irüitr men tegen
kon kijken. Kn menigeen, ook niet ten' enlle
eun de leennehelijkheid eener dimdunige rereeriny.
IrnniiHe zleh, nn hel eeniuuul' itrlieen Ie moeten zijn.
mei de honfi i-n eericuehliny. dal het
herinnerinyxleeken dun tenminttte tiehoon en n'uordig zou blijken.
inderdaad een blijeende. zichtbare urnoonhi-'nl ter
nuyeduehleniit. Muur ook dal betieijfeldfn Hommiye
die yeen erermdi-n icuren ? in ./ernmilem. .'?:,i_i»
fctv"'»- V , ?<r?^*ï_...^^^Bfc»wJM-J--f?f*iisS'--:.^..irv3<S:*. '&
^^^f/K 1f££^J'^^: ;f
r;miïledMighnJ- g^rm'ilPjË-föfrijen* ' ., "i
/»»/*/. M iel iliin be#le zowlen . kiesen. ? l.)iil
nllijil noy zoo yeyudn. icnnneer. hel oi/irieelc ui neini'
oi/irieeli- \cdcrhiwl si j-h oortlerl in siikeknnnt. innen!
nifbrfnyen. Dr nicniytc mint nittenuinl in kitnut hel
yile. niifldelinntiyr; vlakke, neutrale^ ...
zoo in het ook uitgekomen. De lieer Toon
ilir'yl tneinlerc tic rgclijkc luttel opwekkende
inenten op sijn rekittiny hee/f. zul. niet vnorbijyaan iler
bekroonilen. onk'nu het monument te maken krijgen,
ilnt er. ntutr fle nttif/uellc Ie. oortleelen. eren tcetniy
zinrijk en eren rereetentJ uitziet nluzijn rnriyr irerken.
llri i* niet ttiulern.^ln ile oi/ieieelr futuur! Jbeclrlhoit"
n-'erij leuren wij nnoit ery yelukkiy. en een volgend
yenltielil kun zoo'n beeld nllijil leeer weyzc tien. indien
hel til It- zeer rerrelen ymil mn ireye zijn zin'toonheitl,
die een nagedachtenis zeker yeen eer riaiulovt. F.C.
Ie
gfiet
iierait|
klei»
hi
'lat
URE,
don
ei w
d« u
een
e* t,
UI. H
k/,»
et".
tfd*
ZO l
f'
eo
dei
di