f ; l i : REDDING UIT DUIKBOOTEN Een gezonken onderzeeër niet langer een stalen graf Dr. W. H. VAN LAREN ER worden weer duikbooten gebouwd en wij herinneren ons met afgrijzen het lot dergenen die in zulk een stalen graf naar de diepte zonken. In vele gevallen is dit lot thans minder ramp zalig doordat men met behulp van speciale reddingstoestellen een duikboot onder water kan verlaten. Onze medewerker ver telt van zijn ervaringen metzulkeen toestel *> D K ontwikkeling van de duikboot-techniek heeft het experimenteel wetenschappelijk ondeiy.oek op wegen gevoerd, wam- voor heen slechts het dwnallicht der speculatie '/wierf. Wonderlijk genoeg weet de mensen vnn de levens verhoudingen onder tien waterspiegel, -in ver houding tot de physiologische verschijnselen op den vasten wal. maar bitter 'weinig. Kn dat als drager van, den hoogsten levensvorm op een planeet die voor v Ier-vijfde deel met water bedekt is! 'Jules' Verne heeft er heerlijk over gefantaseerd. Wanneer men zijn reizen van" kapitein Nemo leest met de duikboot Nautilus, dan lijkt alles zoo eenvoudig en aannemelijk. Maar wanneer men met de werkelijke duiktechniek te maken krijgt, dan blijken de natuurkundige causerieën van den onnavolgbaar gezellig babbelenden Fransrhen eauseur in den grond fout te zijn. omdat ze volkomen torrestriseh zijn gedacht. I H» man kon ook bezwaarlijk anders schrijven want de Noptuiiischo gcdachtcnwcrcld uit zijn tijd was opgebouwd uit heel .schaarsche gegevens. Kn geen wonder. Want Jules 'Verne's tijd kende weliswaar het duiken met duikcrpakkeii ? die dan voor onze begrippen nog vrij primitief. waren en met een duikorklok. doch tot eonigszins groot e diepten had men zich daarmede nog nooit kunnen wagen. Kn de duikboot bevond zich nog in het studium der eerste proefnemingen. voornaamste bron was zijn fantaste! Pit vloog mis door het hoofd, toen déredactie van '.'.l)i' (S mono" ons vor/ocht. eens iets te vel? x tellen over het moderne apparaat dat de duikboot bemanningen ten dienste staat, om hun vaartuig onder water te verlaten, wanneer het door een of ander accident niet meer in staat is op eigen kracht aan de oppervlakte te komen. Dit eenvoudige apparaat van Duitsch origine wordt door de constructeurs ..(icgcnlunge" genoemd, omdat het eenigermate de functie onzer longen vervangt en aanvult, zoodrn men er zich mede onder water begeeft. Om nu niet in de fouten te vervallen vnn den groot en Verne, en ons aan specu\a«.cs te wagen op grond van onze uiteraard bescheiden kennis van de menschelijke physiolugie onder water, hebben wij ons gewend tot den commandant van den onderzcedienst te Nieuwcdiep en \v*y wer den door dezen leider van welhaast de meest technische onzer militaire vlooteenheden niet alleen volkqmen ingelicht, doch ook in de gelegen' heid gesteld zelf gewapend met zoo een ..(iegenluiige" onder water af te dalen en weer op te stijgen naar de wereld waar wij gewoon zijn te verkeeren. De zee-officier, belast met de leiding der duikwerkznamheden. waaronder deze tak van reddings dienst ook valt. gaf ons alvorens met de pttictische experimenten te beginnen een vlotte uiteenzetting van de beginselen volgens welke dit apparaat is geconstrueerd. Deze zijn oppervlakkig bezien zeer eenvoudig. Op de foto ziet men rechts naast de kooien, in het inwendige van een duikboot, zonderlinge zakvornüge dingen hangen. Zij zijn met n handgreep . van de slaapplaats af te grijpen. Het is een soort reddingsgordel met aan de voorzijde .een zakvormige verdikking. Uit die'zakvormigo verdikking-steekt een slurf naar boven, die dooi den man in den mond wordt genomen. Ken neusklem sluit dit ademhalingskanaal waterdicht af., en door den mond moet men dus ademhalen in en uit den zak. Het spreekt vanzelf dat de hoe veelheid ..adembare" lucht in dezen zak al spoedig uitgeput zou raken, wanneer daar binnen niets gebeurde. Er dient namelijk zuurstof toegovoerd te worden en uitgeademd koolzuur geabsorbeerd. Ook dat gaat vrij eenvoudig. In den zak zit een kleine zuurstof-cylinder, waaruit men telkens door*een draai aan een knop (rechts onderaan) wat zuurstof in den ndemhalingsznk kan laten vloeien, en een kali-patroon die de uitgeademde zuurstof opneemt. ? * Het heele geval wordt uiterst gemakkelijk om den hals gehangen en met een riem onder het kruis door vast gegespt. Het ademhalen gaat zeer licht, alleen bij het uitademen moet men wat meer kracht achter de longen zetten dan gewoon lijk, omdat men de lucht door-de kali-patroon moet blazen. 'Wanneer men. uitsluitend bekend met deze gegevens, alsmede met wat andere physiologisclu* wijsheid onder water duikt, dan komen er zonder linge gedachten voor oogen. In do eerste plaats weet men wel dat liet giftige koolzuur door d<* kali-patroon wórdt geabsorbeerd. Maar die flacon zuurstof, hoeveel moet men daaruit nu laten out-, snappen, om niet zooals de bewoners van het Jules Verne'sche Vlaamsche stadje een soort zuurstof-dronkonschap te verwerven, met alle zotte aankleve van dien? En..., daar heeft men nu een van die typische physiologische fabeltjes, di onuitroeibaar schenen. Verne heeft zijn tijdgonootcn maar nagepraat. Daar is niets waar van d in zuurstbfdronkenschap. Zelfs honderd-procent ige zuurstof onder, atmospherischen druk ingeademd. heeft op de lichamelijke functies van den gezonden monsch nagenoeg geen invloed. De physioloog vindt weliswaar na dusdanige inwerking geringe veranderingen van het bloed, by voorbeeld bij het aantal blöedlichaampjes, maar die behoeven ons niet te interesseeren in dit verband. Ook onder geringeren druk dan n atmospheer oefent in ademing van zuivere, zuurstof geen schadeUJken of snel merkbarcn invloed uit op de levensfuncties'. Dit is van belang voor de piloten, die naar een hoogte-record streven! ? ? Kortom.. de angst voor zuuretofdrpnkenschap is misplaatst. Wanneer we te veel uit de flacon laten ontsnappen, wordt' alleen onze 'Verblijfsduur onder den waterspiegel bekort. De overdruk Rustig slaapt de duikbootbemanning maar naast hun hoofd hangt het reddingsapparaat, dat hen in geval van nood In staat moet stellen het oppervlak weer te bereiken ontsnapte uit een ventiel, onder den rechter schouder (ook op de foto zichtbaar). Maar dan de druk, die enorme waterdruk, waar van wij zooveel hoorcn vertellen. Zullen w'ij dien wel kunnen weerstaan? Dit is trouwens de vraag die een duiker het meest wordt gesteld. Vraagt men het een technicus, die geen studie heeft gemaakt van de duiktechniek. dun zal hij u voorrekenen. dat het lichaam van een duiker op tien of twintig meter diepte reeds aan een druk is blootgesteld. welke overeenkomt met het gewicht van een lo comotief mitsgaders eenige volgeladen goederenwagens. En dat vestigt den indruk of zoo een dui ker den op hem drukkenden waterlast heeft Ir torsen zooals Atlas de wercldkloot. Zooals bekend is, rust op het lichaam van een mcnsch van nor malen lichaamsbomv onder n atmospheer drul een gewicht van 18000 kg. .onder water op eer diepte van 10 meter HO.OOO kg en bij d» prac tisch grootst mogelijke duikdiepte van UO meter. ongeveer 150.000 kg! Inderdaad bespeurt men hiervan niets. Het menschelijk lichaam bestaat uit 00 procent ui water of colloïdale oplossingen. Water is nagcnoo;. niet samendrukbaar. Daarom wijzigt zich d> De stikstof is des duikers grootste vynrul. Niet zoolang hij afdaalt in het water en ook niet zoolang hij daar beneden aan het werk is. maar zoodra hU begint op te stijgen. De stikstof wordt n.I. door de lichaamssappen in eenvoudige oplossing opge nomen, en in groot ei- hoeveelheden, naarmate de druk hooger is, waaraan de duiker Wordt bloot gesteld. Men kan zich dit het best voorstellen, door aan een syphon spuit wat er te denken. Hierin is onder hoogen druk koolzuurgas opgelost. Ijwt men het ?«puitwater er uit spuiten in het drinkglas, dan ontlast men het water van den druk. Het is nu niet meer in staat de oorspronkelijke hoeveelheid gas vast te houden en geeft dit vrij in den vorm van opborrelende blaasjes. Precies hetzelfde gebeuri in het lichaam van Ion duiker met het st!k<<ti»fgHs. Wanneer hij daar oonedcn aan den arbeid '«. nemen de lichaams sappen daarvan groote hoeveelheden op. Zoodra hij weer opstijgt, vermindert de druk en komen leze gashoeveelheden onder vorming van blaasjes >rij uit het bloed en de andere lichaamsvochten. )>it is niet alleen zeer pijnlijk, maar ook hoogst -ovaariyk voor het lichaam. Een gasblaasje ter De nood/u/ken van een duikboot zijn zoo geconstroivrd.it/iet openen onder bijna alle omstandigheden mogelijk is. Voorzien van het reddingsapparaat, dat den duikt tt^ait ie opstijging lucht moet verschaffen, wacht hij het bc*, tol lichaamsvorm niet. al wordt die onder JOti' iil druk gebracht. Hot tnonscholijk lichaam i: " weliswaar kleine holtes, doch dio staan m<%: ?!'? lucht in hot duikorpak (wij sproken hier op ?!??/?' diepten natuurlijk- over duik-oxporimonton in m-i volledige duikorpak) in >open verbinding. Hof /ü» voornamelijk, de longon. do voorhoofdsholt »? d-*. gehoorgang enz. Fs deze verbinding niet..»V'1'1* b.v. door oen verstopping van do buis Van iv^ni' chius. dan kan do duiker geen werk vorrin''??»? Dn,druk op hot trommolvel wordt don zoo pij»:|'!?<?" dat hij snel. hot signaal geeft om hoiii weer ?«? halen. Alleen do gas-voorradon in do buik' worden iets ingedrukt. Sterk flatulento ?! zullen derhalve nimmer goodo duikois word; Do druk dus. die ons lichaam op do goringo «I: waarop wij met hot ..Drager apparaat" -wei10 a 15 motor, bezwaart.'hoeft ons geweten nibezwaren. Er is ovenwol een andere* vijand, van don ?dii'k»* on w.el zy'n ergste: do stikstof! Dat is.mi.'weer oxporimentoelo waarneming waarvan men in tijd van:.Tules Vorno niets wist. Anders .ha»! I«U dépassagiers van de Nautilus niet zo«> doo.li."" moodoreerd onder water op jacht gestuurd in pi. '?''? tigo duikorpakkon on gewapend inot luchthuk^1»' .U.lolt. i t.' 'CII u*ii «ten SIIH..O van oen crwt kan. wanneer het in het hart "|>ti od( . den dood veroorzakon.Vordor kunnen stik«tiifi.laaHJcs in het slagadei-systeem de bloedli in hersenen en ruggemerg Yeratoppen en loor de zuurstofvorzorging stremmen, hetgeen vi>i|<i:iinring en dood tengevolge kan hebben. i kende symptomen van stikstof- vrij wording. inlere duiker welhaast bij ervaring kent. zijn: Mik op de huid. stekende pijnen in de gewrichten. .(«vool alsof mieren over den rug loopen. gevoel. gev;oelloosheid, plaatselijke verlam' . '' .Xii t de adcmhalingsluchl. niet de waterdruk. 'Mr i |e Htikstof-absorptie is dus het mofilijksto P"ibl i'tu dat de duiktechniek heeft te overwinnen. Jlen overwint dit euvel door de opstijging zoo ""?WUirtin mogelijk te laten geschieden. En dat *'*! i ituurlijk groote zelfbeheersching. Vooral bij **" '??.tastrophe onder water, waarbij de drang '<««»? ,«,, oppervlakte bij de slachtoffers ailesovei "'n », neer er gedoken wordt, Onder leiding van af, dan gaat alles prima volgens strenge ii-iften in zijn werk. vooral de opstijging. "'""'«?r or zonder hulp van buiten af uit oen ?""M-n duikboot moet worden ontsnapt., kan alleen strenge discipline en uiterste zclftucht den menschen definitieve Icvcnsredding geven. Het ontsnappen uit een gezonken duikboot met behulp van het DrAgcrtocstol geschiedt dooi den duiktoron. Deze functionncert'dan als sluis. Ren of twee mannen, voorzien van de Gegenlunge", plaatsen zich daarin. Onder hun voeten wordt het luik waterdicht gesloten, boven hun hoofden wordt het geopend. Zoodra de toren vol gestroomd is, laten zij een boei aan een kabel opstijgen. Langs dezen kabel begint de opstijging. Aan den kabel zitten op gezette afstanden houten klossen. Bij het bereiken van eiken houten klos moet langdurig gepauzeerd worden en diep inen uitgeademd. Telkens eenige tientallen koeren langer. Wanneer tenslotte de oppervlakte bereikt is, kunnen op een signaal do anderen volgen op dezelfde wijze. Komt een duiker niettemin to snel aan de oppervlakte van het water, en is een modern uitgerust bergingsschip in de nabijheid, dun wordt hy zoo snel mogelijk in een daarvoor speciaal ingerichte caisson gebracht, daar weer ondor hoogen luchtdruk gebracht en in deze kleine ruimte langzaam weer op normalen luchtdruk teruggebracht, in een tempo waarbij de stikstofafgifto ongevaarlijk voor de constitutie kan geschie den. Men ziet. er zit nog wel een on ander vast aan dio duiktechniok ! Het is dus geenszins de vraag: hoe kom ik zoo gauw mogelijk boven water. maar.... hoe kan ik dat zoo langzaam on rustig mogelijk doen, opdat er geen stikstofblaasjes in mijn bloedvaten en weefsels? optreden. die mij kunnen verlammen of doodon. Hot experiment dat wij zelf mochten ondernomen was natuurlijk in hot geheel niet gevaarlijk. Elk. lid van do bemanning van oen duikboot moet voortaan zoo oofenon. Wij krogon do ..( egenlungo" omgegespt, en aan ioderon pols oen' touw. aan welks einde een bootsman-instructour stond. Do nousklein word ons opgezet 'én het uiteinde van de ndomhnlingsslang. dat er uit ziet als dat vaii een modern gasmasker, werd ons tusschon do tanden geschoven, zoodat er oen gummi afsluitplaatje tusschon tanden en lippen opgesloten bleef. Daarna worden wij uitgenoodigd oen steil ijzeren trapje af te dalen on op deze wijze ondor «Ion watcrspiegel te verdwijnen. Do cynische glimlach van don officii-r. belast mot deze vivisectie op oen doodgewoon burger, (althans een landsverdedigor 'met groot verlof!l. de op sensatie beluste grijns op het marinobakkos van don bootsman on op dat dor andcnvlootbevolkers die toekeken, bowe/.i'n dat hier alles verloren was. behalve do oor. Wo .slapten dan ook mot opgerichten hoofd** steeds, vorder hot natte olemont in. Hot moment dat hot hoofd ondor don wator? spiegel vordwynt is oven benauwd. Daarna kmiH-n do-rust en kalmte, spoedig terug. Hot ademhalen valt modo. Alloon hot bewaren.van hot evenwicht. .niettegenstaande hot lichaam .mot «-enigen loodballast bezwaard is. valt niet mei*. Op don bodem van het bassin gekomen, probeerden' wij "'i-enigi* stappen te loopen. Het ging ons af als een dronken man. Doch niet door do zuurstof. Al deed ons dit er aan 'herinneren, dat wij een bootje zuurstof uit de flacon diendon bij to vullen. Do minuten daar bonodon. in don groenigon Hchün (wij zijn ook bij normaal duiken gewond do oogen open to houden) loken uren. Als een idéo-fixo kwam telkens do vrees bij ons op t o weinig zuurstof to hebben. -En -deze' idee word haast automatisch gevolgd door een draai aan do zuurst of kraan. Een dwaze handeling, die onzon voorraad voor dertig .minuten in oen derde van don tijd verloren dood gaan. ? Na eonig doelloos hoen on weer goloop zochten wij wankelend hot trapje ivoor op en klommen langzaam weer , naar do oppervlakte, telkens oonigoh tijd pauzocrondo. ? Het was- alles nog zooi*Ongewoon. Maar après t out zoudon wij or geen enkel bezwaar in. zien. .wederom onder to duiken on zekerlijk niot om mot oen dergelijk apparaat t e: «intsnappen uit eon duikboot dio niet al to diep gezonken is.-Hot is oen waardevolle aanvulling van hol roddiiigsmatorioel onzer onderzoe-inarino. Al hopen wij dat het nimmer noodig zal zijn voor dozo rcddingsdoeleinden. Inmiddels een compliment aan onze ? hmrino-aiitoritoiten. dio gezorgd'hebben, dat ook op dit punt hot der bemanning aan niets ontbreekt. . Bij opstijging uit groote diepte wordt eerst een boei aon een kabel opgelaten; langs deze kabel stijgen dan de manschappen (foto boven}. Onder: de red' dingstoestéllen zijn aangelegd; de manschappen begeven zich naar de noodluiken van den sterk hellenden onderzeeër - v v'f 9 / m in en in ar j.' 1.' ji r. PAG. 11-13 06 f ENE No.3022 Ir.1 H , t*.