Historisch Archief 1877-1940
Muziek
i
HOE VOORDEELIG SOMMIGE
DINGEN KUNNEN ZIJN
Henriëtte van Eijk
K.AVIN Knal
heeft een kerk
gekocht, een
leegt'. Je kunt
die dingen tegenwoordig krijgen voor
bijna niets, en ze zijn voor alles te ge
bruiken. Gravin Knnl was van plan de
hare tegen vergoeding af te staan voor
doeleinden, en de Hoogere
Maalschappolykwerkschool van juffrouw
Wol vering heeft hem op slag aange
vraagd voor een Lentefeest ten kost o
van de armsten der armen, en Gravin
Knal heeft uitgerekend, dat een goed
geëxploiteerde kerk een aardige geld
belegging kan zijn in deze moeilijke
tijden. ?
Tóch i» ze by de aanschaffing niet
uitsluitend geleid door geldelijke
moI ieven, maar heeft ze zich meer
laten drijven op een onderbewuste
impuls, wat voor een beter soort
meiu-dion als wij. dikwijls de aange
wezen weg is als je nagaat hoo ver
schrikkelijk de wereld is geworden
door de theorie.
'Gravin Knal liep die kerk tegen
het lijf op een bedenkelijke gracht,
waar ze langs reed op weg naar de
weduwe van een gestorven man, die
japonnen- maakt om van te leven,
en Gravin Knal ging een grk-perle
mot paarse blokken passen omdat
dat mensch niet aan huis ku.itu
door een ongelukkig been.
'/M reed er du» langs, eii oje zon
scheen, en omdat er oen
sinaasappelkar op de smalle gracht voor
de auto liep, stonden ze bijna stil,
on Gravin Knal keek ondortusschen
haar de lente, en naar de vieze
kinderen op de stoepetjes, en toen
zag ze. de. kerk.
Hij stond op een ingesprongen
pleintje, waar ze de sinaasappelkar
? passeerde, maar ze voelde een
onbcschry'fly'ke ? aantrekkingskracht. Ze
draaide zich om en keek hem na.
't Was een brokkelig, oud gebouw.
Onder' het granieton kruis van de
ingang stond, dat 't te koop was,
of te huur, maar Gravin Knal 'K
tégen huren omdat ze niet wenscht
uitgezogen, te worden door een
huishecr, en dus kocht ze de kerk, onder
haar persoonlijke leiding, daar ze
een zaakwaarnemer heeft, die ze
7eeken/ng Th. Ortmon n
geen minuut uil het oog verliest.
En toen ze hem had. heeft ze hem
eerst laten uit boenen met .carbol
en soda water, waardoor ie zoo ? helder
werd als glas. En toen moest ie eoh
week tochten voor de gasthuislucht.
en toen bleek ie luis t o hebben, en
toen die weg Waren begonnen
dorepetities voor hot Lentefeest.
Juffrouw Wolyering is een uit
stekend paedagoog. Xe is opgegroeid
met Pestalozzi en .professor ('nsiniir.
en ze Inat altijd iedereen ailes zélf
doen, en ze maakte een visite bij
Gravin Knal om dat van tevoren
to regelen, en ze is iemand met oen
tailormade en oen lichtblauwe bril
en handschoenen van krakend leer
en het voorkomen yah een golf-eiido
vrouw, die (voor haar pleizior) omg:iat
met honden en paarden, on zo draagt
hooge overhemden, en haar haar
is grijs, wat mot haar leeftijd in
verband staat. '
Juffrouw Wolvoring zei, dat ze
allerlei mensehen had plat gcloopcn
om hun naam, en Gravin Knal
gaf de hare,-waarmee' ze ceii comitee
vormden, on ze spraken af, dat de
huur van de kerk, en de rest er af
moest, maar dat al de verdere gaven
geheel ten goede xouden komen anri
de ongelukkigen.
,,We brengen een koor, en oen
Fransch cèn-actertje", zei juffrouw
Wolvering. Mijn meisjes geven zich
geheel aan liefdewerk."
Jong geleerd is jong gedaan",
glimlachte Gravin Knal, en er was
nog een orgel met gebarsten pijpen,
dat ze mochten gebruiken u Is zo
het lieten repareereu, en de meisjes
begonnen te repcteeren in. do kerk,
en juffrouw Wolvering zélf kwam
nooit uit paedagogische overwegingen
over zelfstandigheid en vertrouwen,
maar dravin Knal zat in 1000 angsten
at ze de lambrizeering zouden be
schadigen, die het eenige goede was
van de heele kerk, en omdat 't zoo'n
opschudding gaf als ze zélf kwam,
telefoneerde ze of ik heb wilde doen,
en ik deed het met Desmond, en
maakte kennis met de tien
repetoerende meisjes van juffrouw
Wolvering. die allemaal over de 18 waren.
on dus oud genoeg om van de
lambri/oering af te blijven, en Desmond
werd heelemaal rood van pleizier.
on praatte links en rechts als een koo
?/.onder kop zoodat ie later een heele
pastillc-doos heeft moeten opzuigen
voor z'n keel. en er waren een hoop
bekende namen, en h g' rustte niet
voor ie alle meisjes had thuis gebracht
met betrekking tot broei* en neven,
die ie kende, wat een sfeer van
wedery.ijdsch vertrouwen 'schiep, die na
txvoe dagen zóó vertrouwelijk werd.
dal ik hel beter vond er eens eventjes
hoi'lomaal «met hem uit te zyn.
en .Mama ging mee als onvermijdelijk
kwaad, on we reden naar Brussel.
waar do koning iets zou doen mot
do t ent oonstolling. omdat 't altijd
aardig is oon koning to zien. maar
do koning was onzicht baar. on do
rest van do tentoonstelling viel moo.
hoowol Dosimmd ieder oogenblik tien
briefkaarten verstuurde, wat me zóó
irriteerde, dat ik me nog op hot
tentoonstellingsterrein . voornam om
vorder do lambrizeering do
lambrizeoring to laten on de tien meisjes
in hun vot to laten gaar smoren.
wat ik dood. tot er uilnoodigingen
kwamen en pamfletton achter de
wmkolramen over het Lentefeest.
,.lk donk niet. dat ik ga", zei ik.
maar (J ra vin Knal stuurde een ge
drukt ? knm-1. wnavop stond, dnt zo
's avonds tusschon half negon en
kwart voor negen persoonlijk ver
pakte flensjes zou verkoopen op het
podium, on ik voelde, dat ik niet
kon achterblijven en ging eerst pools
hoogte nomen on hoorde, dal het
comité50 tafeltjes, elk met 200
stoelen had gehuurd om op te zitten.
wat in een kring zou gebeuren om
oen open ruimte in het midden, waar
gedanst werd togen vrijwillig ent ivo.
Goen jazvi". had Gravin Knal gezegd
mot het oog op 'do gewydo sfeer.
Ku de kindertjes van de Klis» bot h
Meier-crèche, die als studiemateriaal
waren opgekweekt door de tien ?
meisjos van juffrouw Wolvering. mochten
(voor zoover ze al liepen)
ópmar«hoeren met gesteven schort jes on
oranje tulpen omdat 't een lentefeest
was, on or zouden gehuurde azalea's
zijn, on slierten gekleurde lampjes.
en geverfd karton, en roze vloe.
on vlaggedoek om 'de sfeer nóg
vrooljjkor en inniger-te maken. Do
kerk zag or volgens do oude gravin
uit als oen herboren' phoenix, en ze
$ei begeesterd, dat juffrouw Wolvo
ring drio gezinnen had ontdekt.
dio zonder brood zaton, en dip kregen
alles wat or over bleef, on1 dat er
oon wijding uitging van de omgeving.
on dat ze in Oberammergau óók
klein waren begonnen .?>
Het Lentefcest begon om acht uur,
wat oen beetje laat was voor de ver-'
sierde schapen van de crèche, die
onmiddellijk, na het ópmarchoeren
weer moesten afmarcheereh. Ik wjjs
met Desmond aan een tafeltje ver
weg gaan zitten, niaiir de ti»»r IIIOIHJOK
vonden hom. en begonnen hem te
plukken met loten, en grabbelzakken.
en sandvvichcs van een gulden, -tot
zo zich in déconsistorie-kamer gingen
uitklceden voor do cn-acter, wat
vi-eeseiyk schalde omdat do vloer
van groote, grijze, platte steeneu
?/.onder {«putjes was om te kunhen
dansori. ' '?'?.'?"'?
Na do n-acler werd de stemming
geanimeerder, en in de. hoek van >
Gravin Knal was 't gewoomveg vreese1
lijk geanimeerd. Een wethouder en
een heer waren bezig haai* lachend
op te hyschen, en de wethouder zei
dat ie er op stond om met Gravin
Knal zélf te dansen, en hij bood twee
vijftig voor het goede doel, en Gravin
Knal zei, dat ze d was, maar de
wethouder en iedereen schreeuwde,
dat dat niet waar was, n de wet
houder greep i een schouder, en de
heer wenkte de muziek om iets van
Nederlandsch
CONSTANT
DE vele bewonderaars van
Mengelberg, die mot hem mee zijn
40-jaar-dirigontcnfeost gingen
vieren, hebben, andere muzikale ge
neugten indachtig, zijn voornemen
om ditmaal te feesten mot oon
Nederlaiidscho muziek, eigenly'k ietwat als
oen halsbrekende toer" beschouwd.
Men zou naar deze concerten gaan.
natuurlyk, men was ook van plan z<
geduldig on beleefd uit t o hooren, t«
applaudiseeren en te huldigen, maai
van de muziek ??on in welke hoeveel
heid ! - stelde men zich weinig voor.
|)o pessimisten hebben ongelijk ge
kregen. Dit Muziekfeest met Neder
landsche muziek werd moer dan een.
..beleefdheid" jegens do nationale
toonkunst on het bewaarheidde wat
wij hier reeds eerder hebben geopperd
dal do hedendaagschc
Nederlandse!)muziek onder de hedendaagsche
Euripeosche muziek lang geen slecht figuii"
maakt.
Doch, zooals gozegd,.men heeft h» .
on vooi-zoovor men pessimist was ni l
zonder verbazing, kunnen constate- ?
i-on, dat do Nederlandse!»? muziek t «t
prestaties in «taal if». die dit Ned. .
landsch muziekfeest van drie
lam.orkestavonden on twee nog
langenkleine zaal-avonden plus een opv». ?
ring in den Stadsschouwburg "
dit alles samengeperst binnen een we. s
'tot iets hebben gemaakt, dat n« ?
gons onbenullig of futiel*of erger 'no?::
vroeger, on Gravin Knal begon <?
rochelen van pleizier terwijl ze in li«i
gris-perlo met de paarse blokk n
langzaam onvoorzichtig Weg draai !??
over do groot o. grijze, platte steeiv i.
Maar toen gebeurde er iets vreenu ».
Baron Fonck. die bij vergissing
01.1zetlend voel in oon bus had lal n
vallen, en dio nu boos weg wil !»?
nnar iets andors, koorde zich bij lo
deur mol oen ruk om. De dansmuzt k
ovcrslomdo hom gedeeltelijk,
ni»'nh?j sloog met zyn vuist op een to "
met koffiekopjos waardoor hot - il
werd.
We kwamen in eon kring om h «»
heen staan omdat we hei ni?t
bet.pen, en hij donderde en wees tra *?
pireerend naar de gryze steei ?»
vloor on zei: Daar liggen ze", -n
toon begrepen we hel nóg n''t.
tol iemand op //n knieën ging ligg »?
en letters ontcijferde.
Emanuel Peter Paulus Fonck
Anno 1603 R.I.P."
?' Baron Fonck keek ons aan i «'l
gebalde vuisten, t oen werd hij /'«'h
bewust van het feit, dat de i <»n
meisjes hem aanstaarden.
Mijn vopi-geslacht....". zei i»v
,.lk kan niet toeslaan, dat mevr^uv
Knal ??!» mijn stamvader danst."
?«??'? ?# ?? ?? ?? ?? ?? ?? ? 4* ?? ** ?'? "? ** ' '
Gravin Knal heeft hom latei ?!«?
kerk ter overname aangeboden d-"i
middel van haar zaakwaarnemer ??? '»?
dat ze zelf uit kieschhoid achtei <1«.'
schermen bleef, en omdat ze v-
i<ldat hy er meer i-eclit op had dan
'ijmaar ze zei wol tegen do '/tiakwi.
ienemer» dat «a er niol op wilde vr;.
liezen, integendeel, on do zattkw;'1'"
nemer H uit zijn slof gesproi» -ru
en heeft eon fantaitisch bedrag ge/.« :?!?
on Baron Fonck kon niét and-
?*en kocht de kerk, en zotte er ?'»
biljart in, en een divan.
Maar de larabrizeering heeft Grn v m
Knal er eerst uit gehaald, omdat '>«?t
hem après toüt alleen maar te doen
was om de vloer.
Zoodat iedereen er nu beter 01
geworden, ? waarmee ik maar
wil ho^ voordeelig sommige
kunnen z^n. ?
Muziekfeest
AN WESSEM
infantiel is geweest. Wel was het een
a-lerbontste verzameling, in de lof
waardige poging tot een zoo ruim
molyke vertegenwoordiging, wel stond
»?;? van alles door elkaar, werk van jong
oud, van conservatieven en
ge:i vanceerden, van bezadigde meesters
mast jonge kemphanen. Wel moest
n en, van het eene stuk naar het
anI -re overgaande, bij u-yze van spre
ken, zijn ooren plotseling omzetten,
u<n, na te hebben gezwelgd in
wolluidende" muziek, de andere, anders
?aarde, niet als valsch" en onbe
hoorlijk te hooreu, maar het geheel
li)t een indruk achter van cea
waard -erbare activiteit zoowel bij oud als
h-.j jong en bewees, dat de
Nederland$<hc muziek, na haar reveil op het
iul van de vorige eeuw, vol leven is
?r. ijverig doende, in haar ontwaakt
K Ifbewustzijn, zichzelf in de rij der
v««lken op te stooten".
Men kan, aan de hand van zijn
indrukken, natuurlyk bespiegelingen
v-.- an houden, men kan vasthouden
ai.n een wonderlyke ervaring: dat de
loop der tijden, die zooveel muzikale
\v larden wijzigde, n meester van de
vorige generatie uiet heeft aangetast,
iu tegendeel groot er en mcesterlyker
u»'g heeft gemaakt: Diepenbrock, en
di'fc de glans van zy" h verrukkelijk Te
P'mm laudamus, waarmee het feest
»l ende, wel zeer fel de rest overstraaldo
? i- in onze herinnering nableef als een
werkeUjk geniale schepping, waarin
geen noot dood is geworden; men kan
de jongeren willen waarschuwen om
van Diepenbrock te leeren, iets minder
hun eerzucht te zoeken in een z.g.
oorspronkelykheid & tort et & travers, die
op stuk van zaken toch maar een
studeerkamer-oorspronkely'kheid blyft,
omdat de muziek, nu eenmaal aan
gewezen is op contacten met den toe
hoorder, die in werkelijkheid niet af
hangen van wennen" aan
vreemdsoortighcden, maar van de ingeboren
wetten der muziek. Maar deze dingen
zullen mettertijd wel in orde komen en
ten doode opgeschreven experimenten
zijn nu eenmaal onvermijdelijke
tusschenschakels in een ontwikkeling en
groei tot een eigen wezen als waarin
de Nederlandsche muziek zich bevindt.
In dit licht beschouwd is er dan ook
niets op dit feest gehoord, dat niet op
zijn manier de aandacht voor zich
opvroeg.
Nogmaals: dat Diepenbrock de
eorcplaats op dit feest zou innemen,
het was ongezocht, maar onvermijde
lijk. Wel heeft men hem met eenige
van zijn beste werken vertegen
woordigd: Te Deum, EIcktra-muziek.
liederen, maar ook anderen werden
niet te kort gedaan, voor zoover zij
tot do oudere generatie behoorden.
Van de jongeren kan men dit niet
heelemaal zeggen. Guillaume Landrc
b.v.: met dat eene lied Egidius
waor bestu bleven?" lig had meer
en anders verdiend. Van Pijper had
men die werken gegeven, die het
meest het publiek konden aanspreken:
zyn vroege liederen met orkest, zijn
pianoconcert; alleen zy n strijkkwartet
zal den gewonen toehoorder wat zyn
ZOMER
TIJD
ontgaan. Van Henk Badings ging een
nieuwe symphonie, die ik, niet tot
zijn beste werk rekenen kan; boter
werd hij vertegenwoordigd met zijn
Trio. Bertus van Lier had een korte
felle Kleine Suite, Sein Dresden
kwam met een dramatisch-druk koor
werk uit Hierusalem verwoest".
Willem van Otterloo onthulde zich
in een eerste symphonie als een
orkestcomponist, uiu meer het
zwaartepunt naar de instrumentatie dan naai
den inhoud verlegde; Run t gen, Johau
Wageuaar, Van Gilse, Voormblen
brachten geen andere indrukken dan
de reeds van hen. .bekende.. Ik noem
er maar enkele, het is ondoenlijk
in dit bestek op ieder afzonderlijk
In te gaan. ik verzwijg niet opzettelijk.
Kest nog een woord over Diepen
brock's muziek bij Elektra".
Het wekte voldoening, dat, na de
tyrannie, die Hoyaards indertijd met
deze muziek bedreef, zij thans inte
graal werd gegeven en men kreeg
gelegenheid te constateeren van welk
een pracht zij is en hoe zij, haar
muzikale zelfstandigheid behoudend
naast den tekst, meesterlijk in het
geheel van het drama is ingelascht
De zorg, die Mengel berg aan de ver
tolking gaf, werkte mede de muziek
haar eigen karakter te laten bewaren
zonder het woord te supprenieeren.
CM'Wcs
CLI5 5TOK
PAO. 20 OE GROENE No, 3013
Nachtelijke cabaretvoorstelling met Mr. Mare/tont als spe/genie
N
pr!!??
U wij oen eigen filmindustrie
hebben zijn we ook gewend
geraakt aan het gebruik, bij de
-ro al diegenen toe te juichen
op do oon of andere wijze hebben ?
n« legowcrkt tot het bereikte rcsiitaat.
.uir zijn in de oerslo plaats de
urs en actrices, vervolgens de rogis^
"?m on.du fotografen, do architect en
"?II- de huisdioii^n die hun
modowerhobbon verleend. Hoo schril
?ii«'*-;ct bij al dio spontane on hartelijke
betuigingen de stilte af
groote dingen, die óp ander
«?l>i<?d in ons vaderland lot stand wor«
"» gebracht, omgeven z'y* n.
l»" voorbereiding en uitvoering van
*»-'ii film zijn goon kleinigheden. Die
v«'i-«-ischon ««en hoolobool lectuur,
voor<tu«lie on tecimische. bekwaamheid.
M iar is dat miudor hot geval bij
«nih-ce grootsche i-esultaton, dio nu
"N"!lei moeite tot stand komen?
Ei; is hetgeen ons b.v. op parlemon-.
'ilr gebied gepresenteerd wordt dan
^v.-el muider te waardceren dan
^tfieen we op het gebied van vermaak
'^juichen? ,
bevatten ile dagbladen do
nuchteif aankondiging dat de Staats
courant hél oen,of andere wetsont
werp bevat."
We nemen dat dan maar voor ken
nisgeving aan. en dat is een groote on»
billijkheid' jegens allen die aan zulk
«?en staatsstuk hebbon medegewerkt.
Verwacht mag dan ook worden dat
do .Staten-Generaal, ia navolging van
de Hollandscho filmindustrie, z.g.
nachtvoorstollingon zullen gaan hou
den waarbij allo gelegenheid zal be
staan tot eon hartelijke huldiging.
Bij dio gelegenheid zullen dan
juichkroten en bloemstukken uitgaan naar
do diverse instanties welke tot hot
uiteindelijk succes hebben bijgedragen.
Achtereenvolgens zal men do depar
tementale ambtenaren mot den minis-1
ter aan hot hoofd aan hot publiek
voorstellen, vervolgens do commissies
van rapporteurs en hen die het
voorloopig verslag hebben onderteekend.
In de hulde zullen alle
voor-stemmers doelen en niet vergeten zal wor
den ook de stoere werkers van de
griffie en de landsdrukkerij op het
podium te brengen en met kransen te
omhangen.
Een der aardigste momenten van
dergelijke huldigingen zal stellig ge
vormd worden door het optreden
van den Baad van State.
Teneinde een fleurig goheol te ma
ken zal het goed zijn dat do
gohuldigden in hun ambtscostuum optreden.
Onze wetgeving zou door een der
gelijke traditie oen achtergrond krij
gen waardoor ze nog meer dan thans
het geval is het hart zal troffen van
het geheele Nederlaudsche volk.
De z.g. nacht voorstelling is de daar
toe aangewezen gelegenheid.
Gedurende den dag heeft ieder zich
te wijdon aan zijn veelomvattende
taak, maar als dio is afgeloopen kan
het parlementaire leven best oon
opfrisschertje gebruiken in den aangege
ven vorm.
Velen 'b.v. die zob herhaaldelijk ge
tuigen zijn geweest van de
nuchter»en fantasieloozc wijze waarop een
nieuw kabinet ten onzent wordt inge
leid, zullen reeds lang gesmacht heb
bon naar oen opgewekt feest en een
wijze van voorstellen zooals die dooi
de filmindustrie met zooveel succes
wordt toegepast.
Welk een kans heeft men b.v. voor
bij laten gaan bij do invoering van de
nieuwe spelling.
Deze ware tosamon .niet enkele an
dere' dingen te introduceeren geweest
bij coh nachtelijke
cabarot-voorstelliug, waarbij Mr. Marchant als
spolgonio had kunnen optreden, bij het
volgende nummer afgelost door zijn
ambtgenoot Oud als snclrokenaar.
Do bronnen van ons parlementaire
leven zijn welhaast onuitputtelijk en
nu een frisscne wind is opgestoken bij
do jongste verkiezingen hebben we
alle hoop er op dat dio zullen worden
aangeboord.
Ir. Mussert zien \vo al op oen nacht;
voorstelling voor ons, b.v. .in 'do. rol
van transformatiekunstenaar, waarbij
hij in ongelooflijk snellen tijd achter
eenvolgens het uiterlijk aanneemt van
eenige buitcnlandschc dictatoren, en
wel in zulk een verbluffende gelijkenis
in gebaar en houding dat do zaal er
enthousiast van zou zijn. .. '? ?
, Speciaal bij verkiezingen wordt al
teveel overgelaten aan het toevallig
particulier initiatief. De dagbladen
geven bulletins en portretten en de
radio doet haar best, maar het ont
breekt aan centralisatie, Slechts de
foestolijke nacht voorstelling kan daar
in verbetering brengen.
Wellicht is er nog tijd.
De a.g. aanbieding van het groolo
bezuinigingsontwerp waaraan alle de
partementen hebben medegewerkt zou
een goode gelegenheid bieden.
Het geheel zou het karakter kunnen
dragen van een
oruiUibristisch-acrobatische 'foi«#t-demonstratie, waarbij
hot. geheele kabinet ui een
menschelijko pyrauiide vertoond zou kunnen
worden, gelijk het in dezen homogeen
heeft samengewerkt.
Men zou in do Staatscourant eeu
ruime reclame kunnen maken voor
zulk oen feest bijeenkomst.
K n het is ons ten eenenniale onbe
grijpelijk waarom een regeering die
over zoo ruime publicatiemiddelon
beschikt niet datgene doet waartoe
het particulier initiatief bij alles wat
het aan het publiek wil aanbieden
instinctief overgaat.
Oe stoere werkers van de griffie en de
landsdrukkerij .
PAG. 21 DE GROENE No.3023
j" ??.
^KROP
i
né's
Ina 23
vat
den
iei w
d- u
t e< n
j,;
',4