De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1935 11 mei pagina 11

11 mei 1935 – pagina 11

Dit is een ingescande tekst.

Muziek i HOE VOORDEELIG SOMMIGE DINGEN KUNNEN ZIJN Henriëtte van Eijk K.AVIN Knal heeft een kerk gekocht, een leegt'. Je kunt die dingen tegenwoordig krijgen voor bijna niets, en ze zijn voor alles te ge bruiken. Gravin Knnl was van plan de hare tegen vergoeding af te staan voor doeleinden, en de Hoogere Maalschappolykwerkschool van juffrouw Wol vering heeft hem op slag aange vraagd voor een Lentefeest ten kost o van de armsten der armen, en Gravin Knal heeft uitgerekend, dat een goed geëxploiteerde kerk een aardige geld belegging kan zijn in deze moeilijke tijden. ? Tóch i» ze by de aanschaffing niet uitsluitend geleid door geldelijke moI ieven, maar heeft ze zich meer laten drijven op een onderbewuste impuls, wat voor een beter soort meiu-dion als wij. dikwijls de aange wezen weg is als je nagaat hoo ver schrikkelijk de wereld is geworden door de theorie. 'Gravin Knal liep die kerk tegen het lijf op een bedenkelijke gracht, waar ze langs reed op weg naar de weduwe van een gestorven man, die japonnen- maakt om van te leven, en Gravin Knal ging een grk-perle mot paarse blokken passen omdat dat mensch niet aan huis ku.itu door een ongelukkig been. '/M reed er du» langs, eii oje zon scheen, en omdat er oen sinaasappelkar op de smalle gracht voor de auto liep, stonden ze bijna stil, on Gravin Knal keek ondortusschen haar de lente, en naar de vieze kinderen op de stoepetjes, en toen zag ze. de. kerk. Hij stond op een ingesprongen pleintje, waar ze de sinaasappelkar ? passeerde, maar ze voelde een onbcschry'fly'ke ? aantrekkingskracht. Ze draaide zich om en keek hem na. 't Was een brokkelig, oud gebouw. Onder' het granieton kruis van de ingang stond, dat 't te koop was, of te huur, maar Gravin Knal 'K tégen huren omdat ze niet wenscht uitgezogen, te worden door een huishecr, en dus kocht ze de kerk, onder haar persoonlijke leiding, daar ze een zaakwaarnemer heeft, die ze 7eeken/ng Th. Ortmon n geen minuut uil het oog verliest. En toen ze hem had. heeft ze hem eerst laten uit boenen met .carbol en soda water, waardoor ie zoo ? helder werd als glas. En toen moest ie eoh week tochten voor de gasthuislucht. en toen bleek ie luis t o hebben, en toen die weg Waren begonnen dorepetities voor hot Lentefeest. Juffrouw Wolyering is een uit stekend paedagoog. Xe is opgegroeid met Pestalozzi en .professor ('nsiniir. en ze Inat altijd iedereen ailes zélf doen, en ze maakte een visite bij Gravin Knal om dat van tevoren to regelen, en ze is iemand met oen tailormade en oen lichtblauwe bril en handschoenen van krakend leer en het voorkomen yah een golf-eiido vrouw, die (voor haar pleizior) omg:iat met honden en paarden, on zo draagt hooge overhemden, en haar haar is grijs, wat mot haar leeftijd in verband staat. ' Juffrouw Wolvoring zei, dat ze allerlei mensehen had plat gcloopcn om hun naam, en Gravin Knal gaf de hare,-waarmee' ze ceii comitee vormden, on ze spraken af, dat de huur van de kerk, en de rest er af moest, maar dat al de verdere gaven geheel ten goede xouden komen anri de ongelukkigen. ,,We brengen een koor, en oen Fransch cèn-actertje", zei juffrouw Wolvering. Mijn meisjes geven zich geheel aan liefdewerk." Jong geleerd is jong gedaan", glimlachte Gravin Knal, en er was nog een orgel met gebarsten pijpen, dat ze mochten gebruiken u Is zo het lieten repareereu, en de meisjes begonnen te repcteeren in. do kerk, en juffrouw Wolvering zélf kwam nooit uit paedagogische overwegingen over zelfstandigheid en vertrouwen, maar dravin Knal zat in 1000 angsten at ze de lambrizeering zouden be schadigen, die het eenige goede was van de heele kerk, en omdat 't zoo'n opschudding gaf als ze zélf kwam, telefoneerde ze of ik heb wilde doen, en ik deed het met Desmond, en maakte kennis met de tien repetoerende meisjes van juffrouw Wolvering. die allemaal over de 18 waren. on dus oud genoeg om van de lambri/oering af te blijven, en Desmond werd heelemaal rood van pleizier. on praatte links en rechts als een koo ?/.onder kop zoodat ie later een heele pastillc-doos heeft moeten opzuigen voor z'n keel. en er waren een hoop bekende namen, en h g' rustte niet voor ie alle meisjes had thuis gebracht met betrekking tot broei* en neven, die ie kende, wat een sfeer van wedery.ijdsch vertrouwen 'schiep, die na txvoe dagen zóó vertrouwelijk werd. dal ik hel beter vond er eens eventjes hoi'lomaal «met hem uit te zyn. en .Mama ging mee als onvermijdelijk kwaad, on we reden naar Brussel. waar do koning iets zou doen mot do t ent oonstolling. omdat 't altijd aardig is oon koning to zien. maar do koning was onzicht baar. on do rest van do tentoonstelling viel moo. hoowol Dosimmd ieder oogenblik tien briefkaarten verstuurde, wat me zóó irriteerde, dat ik me nog op hot tentoonstellingsterrein . voornam om vorder do lambrizeering do lambrizeoring to laten on de tien meisjes in hun vot to laten gaar smoren. wat ik dood. tot er uilnoodigingen kwamen en pamfletton achter de wmkolramen over het Lentefeest. ,.lk donk niet. dat ik ga", zei ik. maar (J ra vin Knal stuurde een ge drukt ? knm-1. wnavop stond, dnt zo 's avonds tusschon half negon en kwart voor negen persoonlijk ver pakte flensjes zou verkoopen op het podium, on ik voelde, dat ik niet kon achterblijven en ging eerst pools hoogte nomen on hoorde, dal het comité50 tafeltjes, elk met 200 stoelen had gehuurd om op te zitten. wat in een kring zou gebeuren om oen open ruimte in het midden, waar gedanst werd togen vrijwillig ent ivo. Goen jazvi". had Gravin Knal gezegd mot het oog op 'do gewydo sfeer. Ku de kindertjes van de Klis» bot h Meier-crèche, die als studiemateriaal waren opgekweekt door de tien ? meisjos van juffrouw Wolvering. mochten (voor zoover ze al liepen) ópmar«hoeren met gesteven schort jes on oranje tulpen omdat 't een lentefeest was, on or zouden gehuurde azalea's zijn, on slierten gekleurde lampjes. en geverfd karton, en roze vloe. on vlaggedoek om 'de sfeer nóg vrooljjkor en inniger-te maken. Do kerk zag or volgens do oude gravin uit als oen herboren' phoenix, en ze $ei begeesterd, dat juffrouw Wolvo ring drio gezinnen had ontdekt. dio zonder brood zaton, en dip kregen alles wat or over bleef, on1 dat er oon wijding uitging van de omgeving. on dat ze in Oberammergau óók klein waren begonnen .?> Het Lentefcest begon om acht uur, wat oen beetje laat was voor de ver-' sierde schapen van de crèche, die onmiddellijk, na het ópmarchoeren weer moesten afmarcheereh. Ik wjjs met Desmond aan een tafeltje ver weg gaan zitten, niaiir de ti»»r IIIOIHJOK vonden hom. en begonnen hem te plukken met loten, en grabbelzakken. en sandvvichcs van een gulden, -tot zo zich in déconsistorie-kamer gingen uitklceden voor do cn-acter, wat vi-eeseiyk schalde omdat do vloer van groote, grijze, platte steeneu ?/.onder {«putjes was om te kunhen dansori. ' '?'?.'?"'? Na do n-acler werd de stemming geanimeerder, en in de. hoek van > Gravin Knal was 't gewoomveg vreese1 lijk geanimeerd. Een wethouder en een heer waren bezig haai* lachend op te hyschen, en de wethouder zei dat ie er op stond om met Gravin Knal zélf te dansen, en hij bood twee vijftig voor het goede doel, en Gravin Knal zei, dat ze d was, maar de wethouder en iedereen schreeuwde, dat dat niet waar was, n de wet houder greep i een schouder, en de heer wenkte de muziek om iets van Nederlandsch CONSTANT DE vele bewonderaars van Mengelberg, die mot hem mee zijn 40-jaar-dirigontcnfeost gingen vieren, hebben, andere muzikale ge neugten indachtig, zijn voornemen om ditmaal te feesten mot oon Nederlaiidscho muziek, eigenly'k ietwat als oen halsbrekende toer" beschouwd. Men zou naar deze concerten gaan. natuurlyk, men was ook van plan z< geduldig on beleefd uit t o hooren, t« applaudiseeren en te huldigen, maai van de muziek ??on in welke hoeveel heid ! - stelde men zich weinig voor. |)o pessimisten hebben ongelijk ge kregen. Dit Muziekfeest met Neder landsche muziek werd moer dan een. ..beleefdheid" jegens do nationale toonkunst on het bewaarheidde wat wij hier reeds eerder hebben geopperd dal do hedendaagschc Nederlandse!)muziek onder de hedendaagsche Euripeosche muziek lang geen slecht figuii" maakt. Doch, zooals gozegd,.men heeft h» . on vooi-zoovor men pessimist was ni l zonder verbazing, kunnen constate- ? i-on, dat do Nederlandse!»? muziek t «t prestaties in «taal if». die dit Ned. . landsch muziekfeest van drie lam.orkestavonden on twee nog langenkleine zaal-avonden plus een opv». ? ring in den Stadsschouwburg " dit alles samengeperst binnen een we. s 'tot iets hebben gemaakt, dat n« ? gons onbenullig of futiel*of erger 'no?:: vroeger, on Gravin Knal begon <? rochelen van pleizier terwijl ze in li«i gris-perlo met de paarse blokk n langzaam onvoorzichtig Weg draai !?? over do groot o. grijze, platte steeiv i. Maar toen gebeurde er iets vreenu ». Baron Fonck. die bij vergissing 01.1zetlend voel in oon bus had lal n vallen, en dio nu boos weg wil !»? nnar iets andors, koorde zich bij lo deur mol oen ruk om. De dansmuzt k ovcrslomdo hom gedeeltelijk, ni»'nh?j sloog met zyn vuist op een to " met koffiekopjos waardoor hot - il werd. We kwamen in eon kring om h «» heen staan omdat we hei ni?t bet.pen, en hij donderde en wees tra *? pireerend naar de gryze steei ?» vloor on zei: Daar liggen ze", -n toon begrepen we hel nóg n''t. tol iemand op //n knieën ging ligg »? en letters ontcijferde. Emanuel Peter Paulus Fonck Anno 1603 R.I.P." ?' Baron Fonck keek ons aan i «'l gebalde vuisten, t oen werd hij /'«'h bewust van het feit, dat de i <»n meisjes hem aanstaarden. Mijn vopi-geslacht....". zei i»v ,.lk kan niet toeslaan, dat mevr^uv Knal ??!» mijn stamvader danst." ?«??'? ?# ?? ?? ?? ?? ?? ?? ? 4* ?? ** ?'? "? ** ' ' Gravin Knal heeft hom latei ?!«? kerk ter overname aangeboden d-"i middel van haar zaakwaarnemer ??? '»? dat ze zelf uit kieschhoid achtei <1«.' schermen bleef, en omdat ze v- i<ldat hy er meer i-eclit op had dan 'ijmaar ze zei wol tegen do '/tiakwi. ienemer» dat «a er niol op wilde vr;. liezen, integendeel, on do zattkw;'1'" nemer H uit zijn slof gesproi» -ru en heeft eon fantaitisch bedrag ge/.« :?!? on Baron Fonck kon niét and- ?*en kocht de kerk, en zotte er ?'» biljart in, en een divan. Maar de larabrizeering heeft Grn v m Knal er eerst uit gehaald, omdat '>«?t hem après toüt alleen maar te doen was om de vloer. Zoodat iedereen er nu beter 01 geworden, ? waarmee ik maar wil ho^ voordeelig sommige kunnen z^n. ? Muziekfeest AN WESSEM infantiel is geweest. Wel was het een a-lerbontste verzameling, in de lof waardige poging tot een zoo ruim molyke vertegenwoordiging, wel stond »?;? van alles door elkaar, werk van jong oud, van conservatieven en ge:i vanceerden, van bezadigde meesters mast jonge kemphanen. Wel moest n en, van het eene stuk naar het anI -re overgaande, bij u-yze van spre ken, zijn ooren plotseling omzetten, u<n, na te hebben gezwelgd in wolluidende" muziek, de andere, anders ?aarde, niet als valsch" en onbe hoorlijk te hooreu, maar het geheel li)t een indruk achter van cea waard -erbare activiteit zoowel bij oud als h-.j jong en bewees, dat de Nederland$<hc muziek, na haar reveil op het iul van de vorige eeuw, vol leven is ?r. ijverig doende, in haar ontwaakt K Ifbewustzijn, zichzelf in de rij der v««lken op te stooten". Men kan, aan de hand van zijn indrukken, natuurlyk bespiegelingen v-.- an houden, men kan vasthouden ai.n een wonderlyke ervaring: dat de loop der tijden, die zooveel muzikale \v larden wijzigde, n meester van de vorige generatie uiet heeft aangetast, iu tegendeel groot er en mcesterlyker u»'g heeft gemaakt: Diepenbrock, en di'fc de glans van zy" h verrukkelijk Te P'mm laudamus, waarmee het feest »l ende, wel zeer fel de rest overstraaldo ? i- in onze herinnering nableef als een werkeUjk geniale schepping, waarin geen noot dood is geworden; men kan de jongeren willen waarschuwen om van Diepenbrock te leeren, iets minder hun eerzucht te zoeken in een z.g. oorspronkelykheid & tort et & travers, die op stuk van zaken toch maar een studeerkamer-oorspronkely'kheid blyft, omdat de muziek, nu eenmaal aan gewezen is op contacten met den toe hoorder, die in werkelijkheid niet af hangen van wennen" aan vreemdsoortighcden, maar van de ingeboren wetten der muziek. Maar deze dingen zullen mettertijd wel in orde komen en ten doode opgeschreven experimenten zijn nu eenmaal onvermijdelijke tusschenschakels in een ontwikkeling en groei tot een eigen wezen als waarin de Nederlandsche muziek zich bevindt. In dit licht beschouwd is er dan ook niets op dit feest gehoord, dat niet op zijn manier de aandacht voor zich opvroeg. Nogmaals: dat Diepenbrock de eorcplaats op dit feest zou innemen, het was ongezocht, maar onvermijde lijk. Wel heeft men hem met eenige van zijn beste werken vertegen woordigd: Te Deum, EIcktra-muziek. liederen, maar ook anderen werden niet te kort gedaan, voor zoover zij tot do oudere generatie behoorden. Van de jongeren kan men dit niet heelemaal zeggen. Guillaume Landrc b.v.: met dat eene lied Egidius waor bestu bleven?" lig had meer en anders verdiend. Van Pijper had men die werken gegeven, die het meest het publiek konden aanspreken: zyn vroege liederen met orkest, zijn pianoconcert; alleen zy n strijkkwartet zal den gewonen toehoorder wat zyn ZOMER TIJD ontgaan. Van Henk Badings ging een nieuwe symphonie, die ik, niet tot zijn beste werk rekenen kan; boter werd hij vertegenwoordigd met zijn Trio. Bertus van Lier had een korte felle Kleine Suite, Sein Dresden kwam met een dramatisch-druk koor werk uit Hierusalem verwoest". Willem van Otterloo onthulde zich in een eerste symphonie als een orkestcomponist, uiu meer het zwaartepunt naar de instrumentatie dan naai den inhoud verlegde; Run t gen, Johau Wageuaar, Van Gilse, Voormblen brachten geen andere indrukken dan de reeds van hen. .bekende.. Ik noem er maar enkele, het is ondoenlijk in dit bestek op ieder afzonderlijk In te gaan. ik verzwijg niet opzettelijk. Kest nog een woord over Diepen brock's muziek bij Elektra". Het wekte voldoening, dat, na de tyrannie, die Hoyaards indertijd met deze muziek bedreef, zij thans inte graal werd gegeven en men kreeg gelegenheid te constateeren van welk een pracht zij is en hoe zij, haar muzikale zelfstandigheid behoudend naast den tekst, meesterlijk in het geheel van het drama is ingelascht De zorg, die Mengel berg aan de ver tolking gaf, werkte mede de muziek haar eigen karakter te laten bewaren zonder het woord te supprenieeren. CM'Wcs CLI5 5TOK PAO. 20 OE GROENE No, 3013 Nachtelijke cabaretvoorstelling met Mr. Mare/tont als spe/genie N pr!!?? U wij oen eigen filmindustrie hebben zijn we ook gewend geraakt aan het gebruik, bij de -ro al diegenen toe te juichen op do oon of andere wijze hebben ? n« legowcrkt tot het bereikte rcsiitaat. .uir zijn in de oerslo plaats de urs en actrices, vervolgens de rogis^ "?m on.du fotografen, do architect en "?II- de huisdioii^n die hun modowerhobbon verleend. Hoo schril ?ii«'*-;ct bij al dio spontane on hartelijke betuigingen de stilte af groote dingen, die óp ander «?l>i<?d in ons vaderland lot stand wor« "» gebracht, omgeven z'y* n. l»" voorbereiding en uitvoering van *»-'ii film zijn goon kleinigheden. Die v«'i-«-ischon ««en hoolobool lectuur, voor<tu«lie on tecimische. bekwaamheid. M iar is dat miudor hot geval bij «nih-ce grootsche i-esultaton, dio nu "N"!lei moeite tot stand komen? Ei; is hetgeen ons b.v. op parlemon-. 'ilr gebied gepresenteerd wordt dan ^v.-el muider te waardceren dan ^tfieen we op het gebied van vermaak '^juichen? , bevatten ile dagbladen do nuchteif aankondiging dat de Staats courant hél oen,of andere wetsont werp bevat." We nemen dat dan maar voor ken nisgeving aan. en dat is een groote on» billijkheid' jegens allen die aan zulk «?en staatsstuk hebbon medegewerkt. Verwacht mag dan ook worden dat do .Staten-Generaal, ia navolging van de Hollandscho filmindustrie, z.g. nachtvoorstollingon zullen gaan hou den waarbij allo gelegenheid zal be staan tot eon hartelijke huldiging. Bij dio gelegenheid zullen dan juichkroten en bloemstukken uitgaan naar do diverse instanties welke tot hot uiteindelijk succes hebben bijgedragen. Achtereenvolgens zal men do depar tementale ambtenaren mot den minis-1 ter aan hot hoofd aan hot publiek voorstellen, vervolgens do commissies van rapporteurs en hen die het voorloopig verslag hebben onderteekend. In de hulde zullen alle voor-stemmers doelen en niet vergeten zal wor den ook de stoere werkers van de griffie en de landsdrukkerij op het podium te brengen en met kransen te omhangen. Een der aardigste momenten van dergelijke huldigingen zal stellig ge vormd worden door het optreden van den Baad van State. Teneinde een fleurig goheol te ma ken zal het goed zijn dat do gohuldigden in hun ambtscostuum optreden. Onze wetgeving zou door een der gelijke traditie oen achtergrond krij gen waardoor ze nog meer dan thans het geval is het hart zal troffen van het geheele Nederlaudsche volk. De z.g. nacht voorstelling is de daar toe aangewezen gelegenheid. Gedurende den dag heeft ieder zich te wijdon aan zijn veelomvattende taak, maar als dio is afgeloopen kan het parlementaire leven best oon opfrisschertje gebruiken in den aangege ven vorm. Velen 'b.v. die zob herhaaldelijk ge tuigen zijn geweest van de nuchter»en fantasieloozc wijze waarop een nieuw kabinet ten onzent wordt inge leid, zullen reeds lang gesmacht heb bon naar oen opgewekt feest en een wijze van voorstellen zooals die dooi de filmindustrie met zooveel succes wordt toegepast. Welk een kans heeft men b.v. voor bij laten gaan bij do invoering van de nieuwe spelling. Deze ware tosamon .niet enkele an dere' dingen te introduceeren geweest bij coh nachtelijke cabarot-voorstelliug, waarbij Mr. Marchant als spolgonio had kunnen optreden, bij het volgende nummer afgelost door zijn ambtgenoot Oud als snclrokenaar. Do bronnen van ons parlementaire leven zijn welhaast onuitputtelijk en nu een frisscne wind is opgestoken bij do jongste verkiezingen hebben we alle hoop er op dat dio zullen worden aangeboord. Ir. Mussert zien \vo al op oen nacht; voorstelling voor ons, b.v. .in 'do. rol van transformatiekunstenaar, waarbij hij in ongelooflijk snellen tijd achter eenvolgens het uiterlijk aanneemt van eenige buitcnlandschc dictatoren, en wel in zulk een verbluffende gelijkenis in gebaar en houding dat do zaal er enthousiast van zou zijn. .. '? ? , Speciaal bij verkiezingen wordt al teveel overgelaten aan het toevallig particulier initiatief. De dagbladen geven bulletins en portretten en de radio doet haar best, maar het ont breekt aan centralisatie, Slechts de foestolijke nacht voorstelling kan daar in verbetering brengen. Wellicht is er nog tijd. De a.g. aanbieding van het groolo bezuinigingsontwerp waaraan alle de partementen hebben medegewerkt zou een goode gelegenheid bieden. Het geheel zou het karakter kunnen dragen van een oruiUibristisch-acrobatische 'foi«#t-demonstratie, waarbij hot. geheele kabinet ui een menschelijko pyrauiide vertoond zou kunnen worden, gelijk het in dezen homogeen heeft samengewerkt. Men zou in do Staatscourant eeu ruime reclame kunnen maken voor zulk oen feest bijeenkomst. K n het is ons ten eenenniale onbe grijpelijk waarom een regeering die over zoo ruime publicatiemiddelon beschikt niet datgene doet waartoe het particulier initiatief bij alles wat het aan het publiek wil aanbieden instinctief overgaat. Oe stoere werkers van de griffie en de landsdrukkerij . PAG. 21 DE GROENE No.3023 j" ??. ^KROP i né's Ina 23 vat den iei w d- u t e< n j,; ',4

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl