Historisch Archief 1877-1940
> M
i '
Een historische vervalsching
Prof. Dr. D. COHEN
De Protocollen der Wljcen van Zlon
IN 1808 verscheen te Brussel een boek van
Maurice Joly: Dinlogue aux enfers entre
Machiavel et Montcsquicu", dat een satyre bevatte op
Napoleon III. Het geschrift verweet dezen, dat
hij ter bevestiging van zijn macht de meest duivel*
sehe middelen niet had geschuwd en de denkbeel
den van Machiavelli geheel in den geest van dien
beruchtcn staatsman in prnctijk had gebracht.
Omstreeks 1003 dook in Rusland voor het eerst
een boek op, getiteld De protocollen van de
Wyzen van Zion". Het verscheen in het blad van
de Zwarte Honderd, het orgaan van Russische
renet iounniren, diende met andere geschriften als
opruiend materiaal voor de pogroms van
Kischinew en is vooral bekend geworden in de uitgave
van een zekeren Nilus, die zichzelf als een profeet
beschouwde, en, hoewel hij van de valschheid der
protocollen overtuigd was, zichzelf werktuig in
ods hand waande. De protocollen" waren hem
voor zijn bock, waarin hij de komst van den
antiChrist aankondigde, afgestaan door agenten van
do geheime Russische politie, Ratschkowsky en
Golowinsky, en dieuden onder meer om bij de
Russische boeren de Joden als gevaarlijke samen
zweerders verdacht te maken.
De protocollen zijn daarop verschenen in bijna
alle landen en talen, zelfs in Arabische vertaling.
/ij werdea, voor vr'gw»! alle volkeren pasklaar
gemaakt, een der belangrijkste propagandamidde
len voor antisemietische campagnes. Het is moeilijk
te zeggen, hoeveel mcnschenlcvens ze op hun ge- .
weten hebben* Licbtgeloovigen namen op grond
van de schijnbaar officieele stukken, die er in
ver?/ameld waren aan, dat de Joden alle rampen, die
uver de wereld gekomen zijn, in geheime samen
zweringen, met wier leiding do z.g. Wijzen van
Zion" belast waren, hadden voorbereid. Geen
revolutie, geen oorlog, geen politieke beweging, of
zij was vanuit dit geheime centrum opgezet. Tel
kens nieuwe rampspoeden bedreigden de wereld.
uitgaande van het internationale Jodendom".
dat zijn vertegenwoordiging in dit lichaam vond.
De gebeurtenissen schenen Haar echtheid te bewij
zen. Er waren samenzweringen, er waren revolu
ties, do wereldoorlog bwik'uït: kortom de echtheid
scheen door de feiten zelf aangetoond. Door den
titel Wijzen van Zion" kwam al spoedig het geloof
op, dat op het eerste Zionistencongres in Bazel in
1807 in geheime zittingen deze plannen waren ge
smeed en deze protocollen opgemaakt. De Voor
zitter van het Congres, Theodor Heral, heette do
vervaardiger, soms ook de Joodsche wijsgeer
AchadHa'am (Ginzburg), schrijver van verschillende
werken, die aansporen tot de geestelijke herleving
van het Joodsche volk.
Xu echter verschenen in 1021 in de Times arti
kelen van den correspondent te Constant inopel.
Graven* waarin deze door de teksten naast elkaai»
te leggen, onomstootolijk vaststelde, dat de z.g.
protocollen niets anders waren dan een plompe
navolging van het bovengenoemde bock van Joly
en uitsluitend daarop berustten. Deze onthulling
verwekte indertijd een ware sensatie, omdat de
protocollen in broeden kring grooton invloed had
den uitgeoefend en men nu in do wereldliteratuur
een onweerlegbare vervalsching op het spoor was
gekomen. Mejuffrouw van Manen heeft enkele
jaren geleden in de Nw. Rott. Courant belangrijke
feuilletons aan Je/o kwestie gewijd.
Do conclusie, dat hiermede do protocollen voor
goed van het toonoel waren verdwenen, scheen ger
wettigd; Het heeft niet zoo mogen zijn. Zij zetten
hun vernietigend werk voort en zijn nog voortdu
rend uitpeb'eid door antisemieten, die wisten, dat
zij er een gemakkelijk middel voor hun propaganda
in bezaten. De bekendste uitgave is diévan den
Duitschen Jodenhater Pritsch, welke, m
Duitschlahd tegen geringen prijs beschikbaar gesteld, zijn
weg naar hét grobte publiek heeft gevonden. Zoo is
deze falsificatie een van de felste strijdmiddelen
van het antisemietisme geworden, met name in het'
nationaal-socialistisch DuitscBland. Hitler heeft
in Mein Kampf" de echtheid afgeleid uit het feit,
dat de Frankfurter Zeitung ze een falsificatie
noemt" en in het midden latend uit wiens
Joden
Casteilamare dl Stabia bij Napels
ROYAL PALACE HOTEL QU1SISANA
Uitzicht op de Vesuvius en Napels, 15 geneesk. bronnen.
Park, Zeebad, Tennisbanen, orkest. Pension.35 tot 45 lire
Leiding: CARLO PAGANO VAN CAPRI
Gangsters
hoofd deze onthullingen te voorschijn zijn geko
men", als zijn raeenüig te kennen gegeven, dat
zij in elk geval het karakter en de daden 'van het
Jodenvolk openbaren", een verklaring omtrent
een falsificatie, die het fantastische der protocollen
nog overtreft. Sindsdien keeren zij in de geschriften
zijner volgelingen bij voortduring terug. Zij wor
den er, alsof nimmer de ontdekking door den cor
respondent van de Times heeft plaats gehad, als
echt beschouwd, ja, op dit thema wordt in rijke
mate voortgeborduurd. De pers van de geheele
wereld is volgens deze r.'deueering niets dan een
voortzetting der protocollen. Het optreden der
Engelscheu in Indië, het pentagram van het
Zwitsersche 5 Francs stuk, het hesagram op den
Nederlandschen vredea-postzegel van 12l/2 et.,
het gebroken zwaard op de ontwapeningsmedaille
van Genève, de houding van Frankrijk tegenover
Duitschlaud, het vasthouden aan het Christelijk
geloof tegenover het nieuws heidendom, het wordt
alles gesteld onder den invloed der Joodsche
wereldheerschapptj". Ja, het aanleggen van
ondergrondsche spoorwegen in de hoofdsteden der
wereld wordt beschouwd als een middel, om als de
tijd gekomen is»' deze ten bate dezer heerschappij
in de lucht te doen vliegen. De
nationaal-socialistische propaganda heeft zich voor het gebruik dezer
falsificatie minder geschaamd dan voor de uitgave
van D«-r Sttirmer of van het Jodennummer van
den West-Deutschen Beobachter. Immers, terwijl
zij den uitvoer van deze bladen verbiedt (zij wil de
laagheid, waartoe Duitsche schrijvers en teekenaars
zijn gekomen, niet aan de wereld toonen) gebruikt
z|j do protocollen als propagandamiddel ook in
andere landen.
Daardoor hebben in 1033 Zwitsersche
nationaalsocialisten ze verspreid. De Joodsche
Gemeentenbond daar te lande heeft toen een aanklacht tegen
dezen ingediend, op grond van een artikel der
Zwitsersche wet, dat smaadliteratuur
(Schuudliteratur) verbiedt. Dit had ten gevolge, dat de
verspreiders zich voor de Rechtbank in Bern moes-..
ten verantwoorden. Het artikel, waarop de aan
klager zich beriep, is van andereu .aard dan het
nieuwe wetsartikel in Nederland, waardoor
beleediging van volksgroepen gestraft kan worden.
Terwijl immers büeen aanklacht naar aanleiding
hiervan uitsluitend het feit van de beleediging be
wezen moet worden, dient in Zwitserland het ka
rakter van het geschrift als smaadschrift te wor
den aangetoond en moet dus ook de inhoud
be?sproken worden. Hierdoor kwamen de Proto
collen" en de vraag hunner echtheid zelf voor de
Rechtbank. Zoo kon dan, in 1935 na Christus een
proces plaats vinden, waarbij door een ernstige
Rechtbank, na het hoorén van deskundigen, zal
moeten worden uitgemaakt, of de Joden al dan
niet een samenzwering tegen de geheele wereld
hebben op touw gezet en nog voortdurend smeden.
Het zou inderdaad ridicuul zijn, wanneer niet dit
gansche proces een droevig bewijs was van het
wetenschappelijk peil, waartoe ...men in een groot
land, dat een zoo diepe en innige beschaving heeft
gekend als Duitschland, thans is gekomen.
TERWIJL ik dib schrijf, i» de uitslag van het
proces nog niet bekend. Hij is practisch van
weinig gewicht. De falcifisatie is reeds lang onom
stootelijk bewezen; hét Duitsche
nationaal-sociaHsme heeft haar echter nooit erkend en zal zich
ook aan een uitspraak der rechtbank niet storen.
Ja, als de aangeklaagden worden veroordeeld, zal
men er vermoedelijk een nieuw middel tot een
.Hetze tegen de Joden in vinden en heb zal niet
lang duren, of ook do President der Zwitsersche
Rechtbank Meijer zal als niet-Ariër worden
ge? brandmerkt. Wellicht zelfs zal hy in de literatuur
dan tot een der Wijzen vart Zion" gaan behooren.
Belangrijk echter -is dit proces, omdat de* wereld
er den geest van het nat. socialistisch antisemiet isme.
uit kan loeren kennen. De woorden van den Presi
dent na het voorlezen van een feilen aanval in een
.ambtelijk nationaalrsocialistisch blad tegen do
Zwitsersche Justitie, zijn teekenend. Als dit.
Arische geest ia", zoo. riep hij uit, wil ik geen Ariër
zijn". Zonder twijfel had hij vóór dien tijd num
mers van den Weltdiensb" gelezen* die door den
nat. .soc. deskundige in dit proces worden uitgege
ven, en bet nummer van déWeltfront", die door
zijn helper is verspreid; vermoedelijk ook afleve
ringen van Der Stürmer en Der Judenkenner.
Hoe zal hij hierbij gedacht hebben over hen, dio
TVT/J «ijn er wel zoowat aan gewend geraakt
\A/ alle tegenslagen, die de wereldpolitiek en
W de menschelijke cultuur deze laatste ttce<
jaar ondervonden hebben, te wijten aan het H Hierin
nisme. Dat is aan den eenen kant al te overdreven.
aan den anderen kant tóch nog een onderschatting van
het nationaal-socialistisch gevaar. Want, al koml
niet alle ongeluk alleen maar van de Nazi's, we zijn
dadrom geneigd deze bedreiging onzer cultuur «V
onderschatten, omdat we zoo loyaal zijn ons op ha
standpunt te stellen dat het hakenkruis theoretisch dt
zelfde rechten heeft als welk ander politiek of culturet t
streven ook, dat het, ofschoon van anderen aard, o/.
hetzelfde plan staat als onze eigen levensopvatting,
onze eigen moraal, en dat hel, in zijn actie gelijk
gerechtigd" zou zijn met de actie van U, van mij, van
ons allemaal.
Dat is het niet.
Wij hebben ons er bij neergelegd dat de nationaa!
socialistische politiek geleid heeft tot herleefden
bewupeningswedijver, een hernieuwden fatalen wedstrijd ,
Voor afzienbaren tijd is daarmee de hoop vervlogen'
op geleidelijke ontwapening. Goed men kan h-1
afkeuren, men kan deze politiek op de stukken
vc>oordeelen, men kan de illegaliteit van deze actie
au»toonen, maar met dat al blijven we op het plan d- r
wereldpolitiek. Op n gelijk plan, waar men z'nlt
al of misschien niet verstaan kan, maar waar in ied<r
geval voor alle partijen dezelfde spelregels geldt.".
Op een ander terrein komen we, waar het de
god*dicnstvervolgingen betreft. Mtar we borstel*'-* l '
opzij, met den rasscnwaan rangschikken wij ueze tv r.
sehijnselen onder de uitwassen" en wij zijn genei'i>l
hierin vooral het drijven der z.g. radicale element»!
te zien, waarvan wij hopen dat zij gaandetveg pla<'>«
zullen maken voor bezadigder en liberalisccrcn-li
invloeden.
Dat is een dwaling. Wij hebben hier juist te mak'n
met de ernstigste symptomen van een collecti>ei
psychose. Maar daarover niet nu.
Hoe ongelijk de spelregels" worden gehowln.
zien we, icanneer ice op de terreur lellen die over <!?
grenzen van het Rijk gebracht wordt. Ontvoering* n.
politieke moorden, en, wanneer de heeren in verleg
nheul raken, het grootste gehuichel en gedraai, om ??i'
tien knoei te komen.
Maar pas heelemaal duidelijk met wal voor vij»n
den van het gemeenebest we te doen hebben, wordl Int
ons door een betrekkelijk onbelangrijk voorval, »?>«?
de afkondiging van een wet, div enkel en alleen :o>
interne nationaal-socialistische aangelegenheid »?????.. //.
N.l. de nieuwe RijkS'persicel.
in uniform
DE CRISIS VAN DEN OVERVLOED
zich dezen Arischen geest" toeëigenën, en die
bladen uitgeven, vol schimp en hoon tegen -en
zwakke minderheid, die zich niet kan verdedigen.
vol ook van de meest gruwelijke beschuldiging a
en afbeeldingen, week aan week het Duitsche volk i
voorgezet? »
In het gedeelte uit de vijf boeken van Mozes, «la»
deze week in de Synagogen is voorgelezen, stian
de gouden woorden: Gij zult uw broeder nto
haten in uw hart. Terechtwijzen zult gij uw naast».
opdat gij niet zonde draagt ter wille van hem. Gij
zult uw naaste liefhebben als uzelf. En als «11
vreemdeling by u zich ophoudt in uw land, *Un
zult gij hem niet onderdrukken. Als een inwon» n^
van uzelf moet u de vreemdeling zijn, dio bij»
vertoeft en gij zult hem liefhebben als
uz*lfDeze wet geldt voor den Jood tot dezen dag. En
vuov dfii uationaal-socrnlist ? Wanneer ik
tegen den Jood weer, strijd ik vóór het werfc
Heeren", zogb Hitler in Mein Kampf". W i
hier de 'vernietiger, do Zersetzer, gelijk het
sche nationaal-socitflismc den Jood betitelt;
Jood, of degene, die voor de rechtbank te
den haat tegen do Joden, en al wat Joodsch hè*
te zijn, bij voortduring uitslingert? Als dat'A^
che geest is, bedank ik er voor om Ariër te xiju"
Het is een groot woord, dat ginds gesproken &
en lang zal het in de herinnering blijven van u<*
die liefde stellen boven haat, eerbied voor den me*1
mensen boven vervolging. Wanneer zal de D""-"'1*
nationaal-socialist, die dezen haat ook haar
uitdraagt, begrijpen, dat er nog1 een mens
leeft zij moge Arisch" zijn'of Joodsch *
daartegen zich weert" en als het werk'<
de liefde beschouwt tegenover den naaste?
rf.
IV
CHAMPAGNE KRUG
Qualïléincomparable
Wat doet dat er toe? zult ge zeggen. De heelc
Duitsche pers is immers gelijkgeschakeld l Het in
toch al alles koekoekeenzang en niets dan lof van hel
hakenkruis, wat we in de Rijksduitsche bladen
l f lezen krijgen!
. Maar daar gaal het dan ook niet over. De zaak
is deze* dat ook wegens andere dan politieke redenen
(die waarlijk na de gelijkschakeling van de heele pent
niet uwer aan te voeren zijn), Duitsche Couranten
I-H tijdüc/iriftett kunnen worden opgedoekt en uitge
versmaatschappijen kunnen worden gedwongen 11'
lii/uideeren of hun goodwill voor- ven appel en een ei te
wrkoopen.- ?
ff et is een publiek geheim, dat de
naliontuil'socialislischc 'iHirtijpers niet floreert, ondanks alle gedwanynt
itltonnementen. De mcnschen lezen lievi-r hun
vwt/uro bladen al slaat er niets in.
+itietf'i»nift eens een publiek geheim, dat de
nationaaltwcialistischv pers aan enkele weinige partijleiders
In'hoort. Uit een financieel oogpunt tcant uit- ceit
ttolitiek oogpunt maakt tiet geen onderscheid ? meer
>ij zij over de daden van hun regeeringsbeleid laten
loftuiten door hun eigen kranten of door de
gelijkifwhakelde pers uil een financieel oogpunt sou hel
nor deze leiders van zeer veel belang zijn, wanneer
?i de oude gevestigde en gezaghebbende binden in
Binden konden krijgen.
Daarvoor wordl nu de staatsmachine gebruikt.
? '»? Rfichspressekammer,icaarvan een heer Amann
?ursilter is, diémet andere allerhoogslen deelgenoot
. ?« //<? tifitimmnl-HOfirtlistiiiche uitgeverij. .
Deze methode doet Amcrikaansch aan. Kf/icicnt
?# sij seker. Kranten moeten het nl. niet tillccn van
''e. oplage hfbben advertcntiett apclen een nog
^rootere rol. En al lukt hel om door geilicongen
? iionncnienten van alle openbare instellingen en
'itilellink/es een oplage te-voorschijn te goochelen.
? >f er wezen mag, de advertentie~businesa blijkt
?? 'armee nog niet veroverd. Het publiek toont zich
? k daarin aan de oude kranten tronie. Die bladen
?i '-nen dus op wettige" wijze om zeep gebracht.
Hier is icaarlijk op ffroötechecpsche icijze '? «'M
. iterikuitnsch voorbeeld gevolgd. Die aan hi-t
l> nl f v zitten, spekken hun sakken. Al speelt zich
?l ' in de Maten veelal slechts in de communale
l> litiek af, tic hebbelijkheid om door middel v»n
?l 'ing en terreur in een of andere branche ra n
l' ilness een monopolie te scheppen soodnl enkele
i» vidiiën zich verrijken ten koste van de
neringil- uden, was daar door tic heeren gangster» reeds
?'? ter uitgevonden. Racketeering -?heet dat.
AJAX
Teekenlng voor Oe Groene Amsterdammer van F. Haztveld
<s???'??&?????>??<'??;>*:&
>j.;,?.?*.:.
* ^-.i'i
<;.:<?'<?!:-rr~~*W£tO..
t ' ? ' ... , '
In Frankrijk heeft men, om den overvloed!gen wijnoogst kwijt te raken, bij wijze van proef wijn gevoederd aan dieren.
, . Oe menagerieën zijn met dezen crisismaatregel zeer Ingenomen. (Krantenbericht)
Uiteenzetting met de geschiedenis
HËNRY ASSELIN
GAANDEWEG en natuurlijkerwijze heeft zich
de wereld, die Duitschland overmeesterd'
had, bereid verklaard om <?ên voor n de
HII» -.en van'hot net, die het Rijk gevangen hield.
k» 'e knoopen: het onmiskenbaar streven van zijn
ov< .-winnaars was er onder leiding van den
onver'g?.t -lijken Briand op gericht het terug te geven, wat
hei verdrag van Versailles het ontnomen had: alles.
Mulve op heb stuk van territoriale herzieningen.
Psychologisch ging de machtstoestand, met die
tafuge van de gerechtigheid, van de
menschheids?w'iten, van het huuianitarisme. die den tros vorm'
??'?«». «te Fratwche politiek ainds de Revolut'ie, v»h
'iet 'camp der overwinnaars in dat der overwon
nen» ,-i over.
D* toestand van slachtoffer Heeft, na eeriigen tijd
ijn %'oede zijden! Van den dag af, dat de over*
fin'» lars zich hadden bediend, waren zij het, die
te verliezen hadden en waren de verslagenen
? «Ho alles'te winnen hadden.
M«ar jammer genoeg heeft Duitachland zich te
'heust getoond, het is te vlug van Htapel
gePCII. heb' heeft alles in de waagschaal gesteld
^'?v.ijn oubegrijpeiyke onhandigheid.
&'& indien de*Hiblerlaansche politiek hot
Duithe llUjk naar den afgrond voert, zullen er Duit- '
beiN te vinden zijn, die deze politiek onverge
felijk verheven oordeelen boven de rustige
^u-aamheid van de leiders der buitenlandsche
'liti -k van de kortstondige Republiek, omdat het
van Hitler haar de catastrophe zal gaan met
r«rblindend vertoon van prestige, terwtfl het R^jk
ra& Stresemann het succes tegemoetging zonder
*Jg uiterHjk machtsvertoon. ' '
'? willen nog verder gaan: Duitschland ver- .
. 4 DE GROENE No. 300J
slagen, maar niet dood. een Duitsch Rijk dat nog
steeds de groot e mogendheid is met haar aan
spraken op een 1*0! in de wereldgeschiedenis, het
had als een Pheüix uit zün asch kunnen herrijzen.
En do belangstellende toeschouwer zou wellicht
do herwapening ten spijt der verdragen op den
koop toe hebben genomen, hij zou stellig een'
begrijpelijke manhaftigheid hebben weten te
waardoeren. Maar nu komt de toeschouwer of het
slachtoffer in opstand, want wat in
Duitschlands gebaar en houding hatelijk en teleurstellend is.
isd«> lage aan d»* pmceapu;.';tijk ontkvnde chienné;
dat b de bewering, dab het gerechtigd wan te doen.
wat heb gedaan.heeft, dooreen beroep te doen op
do onjuist voorgestelde plichten van een ander.
Wab beweert in dit minderwaardig rechtsgeleerd
twistgevecht de Duitscho propaganda? Zij bedient
zich van een hoofdargument: toen de Geallieerden
heb Verdrag van Versailles ondert eekenden, hebben
xij zich verbonden te ontwapenen; zij zijn in hun
verplichting tekortgeschoten; en van een bijkomtitig
argument, dab merkwaardig aan de; politiek van
1914 herinnert: Frankrijk heeft, door tot deivtvvef"
jarigen dienstplicht te besluiten, een verontrus
tende vergrooting' van zijn strijdkrachten in heb
leven geroepen.
Nu zegt heb Verdrag van Versaille» in den
aanhef van Deel V, tekstueel het volgende:
En vue de rendre possible la préparation d'ime
limitation génerale des armemenls de loutès les
nations, l'Allemagne s'engage a observer slr iele ment
les clauses militaires, navales et aériennes ct-aprèn
slipuléea "
Ten einde de voorbereiding van een algemeene
beperking van de bewapeningen van alle naties
PAG. 5 DE GROENE No. 1023
tnoyelijk te nwken. verbindt Dü!tt<ehlaml zieh de
militaire, marine- en lui-htnttirlbepalingfn, hierna
vastgesteld, strikt na te leven".
Vier regels* inleiding en vei;der niets, noch in
Deel V. noch'in de rest van het verdrag. En denkt
. het Duitsche Rijk dan thans op grond van die vier
regels van de inleiding de tekortkoming, van de
anderen en zün strikte rec'ht tot herbewapening te
kunnen vaststellen l' leder, die te goeder trouw
deze tekst lést, zal er twee dingen en niets
ander* in kunnen ontdekken: 1°Duitschland
onderteekent een verbintenis: d.w.z. alleen Duitsch
land onderteekent 'er. n (de verbintenis is dus
nzijdig); 2°. de Geallieerden spreken den
uitdruk. kelijken weiWch uit. dat het eens mogelijk zal zijn
oen algemeene beperking van de bewapeningen
ouder de oogen te zien en zü,verklaren, dat dit in
Alk ge\ial alleen mogelijk zul zgii indien Duitsch
land de Ontwapeningsbépalingen strikt naleeft, enz.
Bovendien bestond het probleem van de alge-.
inecne ontwapening in 101» niet ten opzichte van
Duitschland alteen. Daar was* het bolsjewistische
Rusland, waarvan niemand de bedoelingen kende
en dat men toen als. een bedreiging van Europa
beschouwde. De 700 voorxichtige formule :?T^n
e.lndc dévoorbereid t nu mmjelijk te maken....".
bewust trouwens duidelijk, dat uien er zich toe
bepaalde de oprechte ontwapening van heb
Duit.sche Kijk to beschouwen als een der grondslagen
waarop eventueel een voorbereidende arbeid ko'n
worden opgetrokken; en niets meer.
De geallieerden konden nieb blind zijn voor de
beletselen, welke destijds buiten Duitschlnnd zelf
bestonden, noch zoo gek xijn om onder die om
standigheden oen verbintenis op zich te nemen, die
zrj niet zouden hebbon kunnen houden, indien bU
voorbeeld Rusland zijn dreiging verscherpte. ' .
Overigens bewijzen de instelling van de voorbe
reidende Commissie voor de beperking van de
bewapeningen te Genève en vervolgens de Confe
rentie zelf van de beperking van de bewapeningen,
J.
KROP
a 23.
it
hi:
sURE,
den
ae» w
1 d* n
een.
Cf »J
lee.v
ifdt
zoi
der
di
no;
pa
Del
f(/*
tiei
eer
«il
n i
2u
en
iu
&r
s.'
Ie
in
r.
?e
5
'?
r
?
b
l»
?li