DUITSCHLANDS FINANCIEN C. A. Klaasse Tot nog toe is men er in geslaagd de Mark als binnenlandsch betaalmiddel op peil te houden. Het is de vraag of Schacht als rijksbankdirecteur zich kin verzetten tegen de nooden van Schacht als minister. De overheidsfinanciering wordt steeds moeilijker. Wij sien een omgekeerde situatie ontstaan als in Engeland waar men de munt pariteit heeft laten varen, maar waar circulatie en prijsniveau gelijkgebleven zijny terwijl zij in Duitschland stijgen. Wil men de pariteit handhaven, dan moet het werkverschaffings- tempo aanzienlijk vertraagd worden. H KT klinkt. misschien wat vreemd om te zoggen, dat in den laatsten .tijd do finanrieole en mimetuhv situatie in Duitschland weer in-het rent rum van do belangstelling staat. Want wanneer men do economische gebeurtenissen van de laatste jaren in genoemd land de revue laat passoeron. dan krijgt men 7.00 den indruk dat van elke tien verordeningen of wetten er negen betrek king hebben op de deviozenpositio. Hoods eenige' jaren lang houdt de toestand vnn de betalings balans niet alleen de Keichsbnnk maar de heele Duitsehe rogccring voor zoover zij ziel» met econo mische problemen occupeert dagelijks bezig. Maar toch is het waar dat juist in den laatsten tijd nog meer dun anders de financieele en monetairo , situatie de aandacht van de kopstukken der econo mische rogocrmgspolitiek vraagt. Men moet daarbij geenszins alleen denken aan de zuiver mumt itatieve deviezenposit ie. al is die natuurlijk van de allergrootste betoekenis voor een land dat veel meer grondstoffen .in het buitenland wonscht te koopon dan de huidige betalingscapaciteit toelaat. Het zwaartepunt vnn de problemen van den jongsten tijd ligt veeleer in de interne f inaucieele situatie en« den invloed daarvan op de monetaire verhou dingen, en via deze wordt natuurlijk ook de deviezenpósitie weer in het geding betrokken. De landsf inanciën zijn sedert het plan-Yon Papen voortdurend kunstmatig geflatteerd. De creatie van de Steuergutscheino was misschien een geniale gedachte in dier voege, dat de schatkist belasting ontving en kon uitgeven die de contribuabelen als niet betaald beschouwden. Maar in feite kwam dit stelsel er toch op neer dat een deel Van den gewonen begroot ingsdienst werd gefinancierd met kortloopend schatkistpapier. Deze vinding had onte genzeggelijk het voordeel, dat hetgeen anders als eredietinfiatie ten behoeve van de schatkistuitgaven zeer zeker gevaar voor koophonger e.d. zou hebben gezet, uu werd geaccepteerd als een finan cieel, misschien wat gewaagd, maar monetair vol komen schadeloos experiment. Hetzelfde planVon-Papen schiep de z.g. Arbeitsbeschaffungswechsel, die wel niet zoo duidelijk koopkrachtschepping zonder eenige vermeerdering van den goederenstroom beteekenden, maar toch voor een belangrijk deel dezelfde inflrttionistische tendeuzen herbergden als de Steuergutscheine. ? Maar wanneer wij eens even afzien van de monetaire invloeden van de noviteiten, dan ia het tocH wel duidelijk dat zuiver f inancieringstechimch AXMINSTER TAPIJTEN en LOOPERS LOOPER VRAAGT TOEZENDING VAN PRUZENGIDS dit systeem twee gevaren in zich borg. In de eerste plaats hebben in korten tijd vervallende verplich tingen altijd het onaangename effect dat zij bij verval voldaan moeten worden. Toen destyds de Steuergutscheine gecreëerd werden, leefde men in de hoop dat wanneer deze papiertjes door de hou ders voor belastingbetaling konden worden aan gewend de schatkist zich de derving van die be lastingbetaling in contanten wel kon permittceren. Maar die hoop is allerminst verwezenlijkt. Van de budget positie, is men onder het huidige bewind niet overmatig veel te weten gekomen, maar zoo veel is toch wel zeker dat men niet een deel van de belastinggelden kan missen. Inderdaad zit op het oogenblik de regeering voor een liquiditeitspro bleem. Pc kortloopende engagementen moet men zien te consolideeren en dat gaat allerminst vlot. Alles wat de schatkist aan lange leeningen in den laatsten t ijd bij elkaar heeft kunnen schrapen. draagt het kar«kt»»r van gedwongen leeningen. Dan zgn het de spaarbanken waarvan mit Mühe 'mul Not een half mllliard wordt losgewurmd, dan de verzekering-maatschappijen. Het Anleihestockgesetz had voor een groot deel alleen do bedoeling om de overheid aan middelen te helpen voor de verwezenlijking van grooto werken. Maar het gaat geenszins alleen om de verschaf fing van di' noodige middelen voor de afdekking der vervallende verplichtingen. Wamieer men een maal begonnen is met du financiering van over heidsuitgaven, heizij voor werkvei-schaffing, hetzij voor den gewonen dienst, uit geleende middelen, dalt moet wanneer de algemeene toestand niet radicaal verbetert men daarmee steeds voort gaan, wil men althans geen inzinking laten volgen. In Amerika hebben we precies hetzelfde gezien. Ook daar moet steeds nieuw geld^gestoken woi'den in de financiering van groote werken. En in DuitschInnd heeft men met dezelfde moeilijkheid te kam pen. En in zooverre ligt dan Duitschland nog een stuk bij Amerika achter dat de beschikbare mid delen zoowel op de geld- als de kapitaalmarkt hier buitengemeen gering zijn. Practisch is ook het systeem van Steuergutscheine en Arbeitsbeschaffungswechsel daarop neer gekomen, dat de banken de heele financiering overnamen, en dat deze voor zoover noodig zich weer voor de middelen op de Reichsbank rembourseerden. 7oo zit men dus voor twee dingen: voorzien in de aflossing van vervallende Verplichtingen en verschaffen van nieuwe middelen tot voortzetting van de tot nu toe gevolgde politiek. Tenslotte is het eerstgenoemde doel niet zoo heel moeilijk te bereiken. Practisch zitten de uitstaande' kort loopende papieren reeds voor zeer belangryke bedragen bij de banken, zoodat er aan de situatie niet-zoo veel verandert, wanneer, bij die banken nieuw papier dan geen Steuergutseheine en Arbeitebeschaffungswechsel maar gewone Schatz"'. wechsel wordt ondergebracht. Maar moeilijker wordt het met de nieuwe financierltigen. Hier kunnen wij aanknoopen bij het tweede aspect van het heele vraagstuk, het monetaire. waarmee wij tevens de brug kunnen slaan tot dn deviczenpositie, die toch tenslotte alpha en omega van de heele Duitsehe politiek is. Tot nu toe ia de ' Reichsbank by de schatkistfinanciering zeer ver gaand tegemoet gekomen. Practisch alle middelen voor de budgotaire tekorten, waarop ronduit ge zegd 'toch de Steuergutschein-creatie neerkomt, , benevens de gelden voor de werkverschaffing wer den door het bankwezen gefourneerd, daarbij ij verig bijgestaan door de Reichsbank. Het deel van de middelen, dat men werkelijk uit de kapitaalmarkt ,heeft kunnen pompen,, was relatief wel zeer gering. Dat men voor de contmuatie der bestaande kortloqpende engagementen weer bij de banken terecht zou komen, zou dus wel niet op overwegende be zwaren stuiten'. Maar de moeilijkheid ligt veel meer in de combinatie van de verlenging der bestaande verplichtingen en bovendien de wensen om dooi' te gaan en nieuw geld op ténemen. Nu heeft zooals gezegd de Retchsbank tot 'nu toe steeds meeg PAG. U DE GROENE No.3023 ' ? l werkt. Maar het is Schacht natuurlijk allerminst ontgaan, dat de monetaire situatie daardoor niet onberoerd kon blijven. Gezien de omvangrijke reserves aan arbeidskracht en ander productief vermogen kon Duitnchlaud een omvangrijke, geldcreatie verwerken" zonder dat er werkelijk van prijbverhoogende inflatie sprake hoefde, te zijn. Maar aan alles zijn grenzen. Rn het lijkt er op dat men in DuiUchland deze ten aanzien van de geldschepping bedenkelijk dicht ia genaderd, wan neer ze al niet zijn overschreden. Do algemeene deflatie in de wereld heeft men in Duitschland niet meegemaakt, integendeel verschillende prijzen zijn niet onbelangrijk gestegen. Ik -heb vroeger reeds uiteengezet dat, gezien de Duitsehe prijzen voor verschillende grondstoffen met een wereld markt, gezien bovendien het volkomen gemis aan concurrentievermogen van de Duitsehe exportnyverheid, men reeds moet concludeeren dat de vrije Mark een koers heeft die niet meer in overeen stemming is met de koopkrachtpariteit'V Dit alles heeft Schacht natuurlijk ook zeer goed ingezien. Do deviezensituatie, die toch reeds zoo bedreigd is door allerlei handelsbarrières in den vreemde o.m. tegen Duitsehe goederen opgewor pen,zou geheel kunnen vustloopen wanneer Duitschlands prijsniveau gesteund door nieuwe financie ringen nog verder zou oploopcn. En hot schijnt dan ook dat in den boezem der Duitecho regeering deze kwestie in den laatsten tijd ernstig onderwerp van gesprek is geweest. Schacht heeft door enkele van zijn medewerkers zelfs een appèl tot de open bare meening doen richten. Dreyse schreef in Die Staatsbank" over dit vraagstuk in vrij vertwijfelde termen en riep de herinnering wakker aan den inflatietijd na den oorlog, een beroep doend op het nationaal-socialisme om niet Verrat zu benan seiner geschichtlichen Seudung" door de verschrik kingen daarvan te doen herleven. In de Deutsche Völkswirt" schreef bijna gelijktijdig Karl Blessing, eveneens directeur van de Reichsbank, over de credietsituatie. Zoo ervaart men uu ook in Duitschland weer dat de biunenlandsche financieringspolitiek nooit geheel los te maken is van de externe verhoudingen. Men'schiep credieten om de conjunctuur te verle vendigen, dat bracht noodwendig do behoefte aan uitheemsche grondstoffen met zich, maar de invloed van dicnzelfden maatregel op het interne prijs niveau had daling van den export tengevolge, het geen weer vermindering van du importkansen van grondstoffen met zich bracht. Zoodat aldus de geld schepping in zijn directe doelstellingen zichzelf contrarieerde! Duitschland heeft n groot voor deel: dat het den invloed van deze heele politiek op de exportmogelijkheid, die werkelijk catastrofaal geweest zou zijn; voor een deel kon compenseeren door het bekende Zusatzexportverfahren, waartoe de buitenlandsche crediteuren de middelen lever den en nog leveren. De buitenlandsche schulden last levert via den inkoop van Spemnarken, effec ten, acrips, fundeeringsbonds e.d. Duitschland een constante jaarlijksche winst van eenigo honderden millioenen, en die wordt gebruikt om den export 'te subsidieeren. Ware dat niet het geval, dan zou de heele buitenlandsche handel van Duitschland reeds lang zijn vastgeloopen. Intusschen is onder den druk der steeds voortschrijdende prijsdivergentie de bron voor de subsidie te klein geworden. en.men moet naar nieuwe omzien. Schacht heeft zooals bekend daarvoor een nieuw plan ontworpen. waarby de industrie van den afzet in het binnen land een zeker deel van de opbrengst'moet af staan ten bate van het exportaubsidiefonds. Zonder dat exportsubsidiestelsel zou men e«>n devaluatie van de Mark onontkoombaar moeten achten. Thans heeft de Duitsehe regeering bij zulk een devaluatie geen, belang, omdat er gcpn onkel voordeel van de verwachten is. En dat Duitschland van den huldigen koers zou worden afgedrongen" is ook niet denkbaar omdat het pantser der deviezenrestricties vrijwel ondoordringbaar is voor alle wapens. In elk geval zal men zich er op -moeten voorbe reiden dat het tempo van de overheidsfinancie ringen aanmerkelijk minder zal worden, omdat de grens van de monetaire houdbaarheid der gevoerde politiek bereikt schijnt resp'. reeds lang overschre den is, maar dan gecompenseerd door de exportsubsldieering. AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bl| hun bijdraf «n «en gefrankeerd briefomslag m«t adres van den afxender In te sluiten. * . Op h« adre* van stukken,' voor 4éredactie b*. stemd, vermelde min ft«n namen van personen. l ! HELI'S ANGELS Apologie van den vrijbuiter EEN uitstervend ras. Wij worden zoo keurig netjes in do vliegery, iedereen draagt tegenwoordig een mooi uniform en heeft een of anderen Bang. Voor vrijbuiters is er bijna geen plaats meer. Overal hangen bordjes Het is Verboden": je moet» heele boekwerken vol reglementen uit je hoofd kennen om niet door loopend datzelfde hoofd te stooten. Met een brevet zus mag je dit doen of niet doen, met een brevet zoo is er weer wat anders. Strenge keuringseischen voor den piloot en strenge keuringseischen voor het vliegtuig. Het fatale gevolg van het zich steeds uitbreidende luchtverkeer en het steeds toenemend aantal sport vliegers. Daarom zijn al die regle menten en al die eischen ook goed, maar ze zijn de dood van den vrijbuiter. En toch heeft diezelfde vrijbuiter de vliegery gemaakt. Voor den' oorlog vloog hij met dat gammele samenstel van latten en draden, dat wij toen vliegtuig" noemden. Natuurlijk trad hij vrijwillig in dienst toen de Oorlog uitbrak. Er» was avontuur te beleven on daar moest hij bij zyn. Hu werd jacht piloot, vocht met hem onbekende tegenstanders, niet, omdat hij een hekel aan dien ander had, maar omdat het sport was, opwindend avontuur. En spaarde dienzelfden tegenstander als hij merkte met een onervaren vlicgjong te doen te hebben, kersversch van de vliegschool on veel te vroeg1 naar het front gezonden. HU wierp een krans op het graf van zgn gevallen vijand" on bracht doozen met sigaretten naar het vliegkamp aan den anderen kant als hij toevallig wist, dat ze daar niets goeds meer te rooken hadden. In de cantine kon niemand tegen hem op en de laatste dertig dagen van de maand waren voor hem steeds vol finanrieele ? moeilijkheden, dood old l'aree" was volkomen onveilig als hij met verlof in de stad was en met zijn vriendjes had besloten een ouderwetschen avond op touw te zetten. Hij hield van een goed gezinde meid, die hu echter niet trouwde. En toen he't Groote Avontuur voorbij was» kocht die vrijbuiter van zijn laatste centjes een gammel oorlogskistje, flikte de zaak zoo'n beetje op hier en daar, en trok den boer op. Gaf vliegvertooningen in alle mogelijke en onmogelijke gaten, als er maar een stukje veld in de buurt was, waar hij op kon landen en van waar hij weer 'kon «tarten. Verkocht zyn portret in vul uniform met zijn handteekening als bewijs, dat zijn passa gier ook werkelijk had gevlogen. Trok van plaats tot plaats, van kermis tot kermis met zijn hoptlooze machine, opgefükt met willekeurige lappen doek en ijzerdraad. Soms bezweek het heele geval en dan waren er een passagier en piloot minder op de wereld. Men begon aan luchtverkeer te doen en onze vrijbuiter, sans Ie sou. volkomen aan den grond. werd soms lijnpiluot. Als regel kon hij dat regel matige en voor hem emotielooze werk niet lang volhouden. Een heel enkelen keer werd hij ..ver standig" en bleef. En dan kun je hem thans tegenkomen in een mooi uniform met een hoop gouden strepen op zijn mouw en een serieuxen trek om zijn mond. Maar begin niet m«-t te praten over dien goeden ouden tijd, toen.... Dan komen de verhalen los. dan krijgt hij weer een onmenschelijken dorst en dan wordt er dien avond weer een daverend feest gevierd. . De onverbeterlijke vrijbuiter heeft het moeilijk. Demonstraties kan hij niet meer gevejv. want daarvoor zijn vergunningen noodig. de vlieg velden moeten v.ijn goedgekeurd, du vliegtuigen inoeteu een Bewijs van Luchtwaardigheid bezitten. Dat alles kost geld en dat heeft hij niet. Soms komt hij aan do film en haalt daar halsbrekende loeren uit voor een paar gulden per dag. Kraakt machines volgens alle regelen van du kunst. volvoert de meest gevaarlijke stunts als doublé" van den filmacteur opdat het publiek, veilig in een gemakkelijke fauteuil in den bioscoop, toch maar heerlijk kan griezelen. En breekt zoo nu en dan zijn nek. Voor invlieger op een fabriek deugt hij niet. Hij heeft meer dan genoeg ervaring voor dit werk, b'eschikt ook als regel over een behoorlijk»practischi; kennis va;i vliegtuigen en motoren. maar zijn aangeboren gebrek aai» cenig gevoel voor discipline maakt hem onmogelijk voor regel matig werk. Fabrieken zijn echtt-r dikwijls verzot op i-ecords i-n daarvoor hobben zij hem .soms'wM noodig. En dan vliegt hij over den Oi-euaii. imul de wereld, naar Australië, maakt stratospheervluchten of neemt gevaarlijke proeven met nieuwe instrumenten, die hun waarde nug moeten bewijzen. Hij vliegt mee in een race de halve wereld rond in een machine, die feitelijk /.no uit de fabriek komt en nog niet behuorlijk is ingevlogen. Zijn collega de lijnvlieger weigert die machine te vlie-, gen. want hij i.s een bedachtzaam en vourziehtiu man. zooals een lijnvlieger betaamt: on/e vrij buiter vliegt en wint de mee. Maar wat vimdnag eeu reeordvlucht is. is morgen reed* een uoMnali* dienst vlucht van een verkoerstoestel. De gerèiirlenieiit eerde verkeei'svliegerij. cle gereglementeerde spurt vliegerij. die hebben ons netjes gemaakt. En wij beschouwen den vrijbuiter weer als een dwaa.s. als een onver antwoordelijk ineiisrh. als iemand, die niet in die nette vlk'gerij thuis hoort. En daarbij vergeten wij, ilat die vrijbuiter de pionier is ire\veesi. die d'* vliegerij heeft gemaakt, wat zij vandaag is. Voor den vrijbuiter is hut- langer hoi,- minder plaats. Zijn tijd is voorbij. C. v. S. LEVENSVERZEKERING My. ARNHEM" de basis voor een zorgenvrij bestaan. N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 70 - HAARLEM De Bank verstrekt voorschotten met een minimum van ? 1000.-op bil l ij keen wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden, onder borgtocht of zakelljke zekerheid. Eén prospectus wordt op aanvraag gaarne toegezonden. QOEDK. ZEEREISJE naar Plymouth en Brfetol per SS. Llngestropm ing. 13 Juni iedere 114 d. Afwisselende zeereis. Vr. prosp. Holl. Stoornb. Mij,, Amsterdam, In net kldn gezin P.G. inwoning ua n Ke ltoden, jroot bulwnhult met groeten tuin. Rust. land. omj. v. dcnnenb. Gunst. (el. a*n tram en bu» In Dorp N.Br.?Br. lett. K.Bur. v. d. Blad t:OKH TKIU'IS aaügeb. door Daam-. Ambt. wed.. ">0 jaar. buiten w. aan eenv. besch. opgew. lieer of Dame. Hrieven fr. no. 7H24 aan Pe (troette. l VERWEEGEN & KOK AMSTERDAM Kal vers l r. 86-90 DEN HAAG Woordeinde 64C GROOTSTE KEUZE IN Lederwaren en Reisartikelen ' ZICHTZENDINGEN FRANCO WEL BÉTER NIET DUURDER BEGRAFENIS VEREENI6ING Wed. H. RAHDER & ZOON Amsterdam -Arnhem - 's-Gra venhage Holliveraoelfii . .Hoofdkantoor: BINNENKANT .25. AMSTERDAM TELEFOON 40389 Prijscouranten worden op aanvrage gaarne toegezonden VOOR EXPORT SPECIALE CONDITIE* Bezoekets aan Amsterdam Victoria Hotel - Da m ra k t/0 c. Station - noodigt U uit. WU verzorgen U In ons hotel tegen matige prijzen. ?'?J?U zult tevreden zij n I ? Kamen met Holl. ontbijt Lunch 'Diner vanaf f3.60 f 1.50 efi f2.?f 2.?, f3.~ en f4. ?: ?? ? '.?''-.. ??'?..? ? D» wenscht Per x' van betrekking te veranderen. Alg. ontw., steno, mod. talen, correspondentie en administratie. Prima referenties. Brieven, ook voor later onder letters A.A. aan de Groene Arhsterdammer., [l i' die W" omltr hi URE, l l PAG. 17 DE GROENE No.3033 11; il '