Historisch Archief 1877-1940
J FT.
i i
i ,
i i
INDUSTRIALISATIE?
C. A. Klaasse
N.OE IJUILEMSCnE
HET zyu allerminst alleen do oppositioneelu
groepen die meer on meer de
wenschelijkhelii betoogon om een meer actieve econo
mische politiek te voeren. Het overheidsingrijpen
op het terrein van do volkswelvaart is in de laatste
jaren al voortdurend verder gegaan. PO tjjd dat
lioel schuchter het suikersteunwctje werd gelan
ceerd ligt reeds ver achter ons, evenals de daarbij
passende mentaliteit die toch feitelijk
overheidasteuumaatregelen ondingen vond en in de aller
eerste plaats daarvoor sociale rechtvaardiging
zocht. Het heele terrein van de productie van bo
demvoortbrengselen valt op het oogenblik binnen
het areaal van de overheidsbemoeiing, een groot
aantal industrieën zien de inheemsche markt door
roiitingenteerinp beschermd, de verhouding
tusschen debiteur en crediteur is in verschillende ge»
'vallen onderwerp van ingrijpen van hoogerband.
Maar toch zal de regeering zelf onmiddellijk toe
geven dat de draagwijdte van alle maatregelen
maar een beperkte is. Wanneer men in enkele
woorden het karakter van de tot nu toe gevoerde
economische politiek zou willen karakteriseeren,
? dan kan men dat als volgt doen: wanneer de ge
troffen maatregelen het doel volkomen bereiken,
t Uu» zullen zij nimmer verder strekken dan de ach
teruitgang in verschillende bedrijfstakken te rem
men, doch nergens positieve verbetering nastre
ven. In zooverre kan men al do getroffen maatrege
len als passief bestempelen dat de opzet nergens is
nieuwe welvaartsbronnen te creëeren, maar hoog
stens om het verder opdrogen van bestaande te
belemmeren. Wat voor een zuiver conjunctureele,
dus tydehjke, depressie inderdaad een goede
regeeringspolitiek mag h'eeten..
Het is hier allerminst de plaats om de
principieele vraag op te werpen of de economische inzin
king die wij thans meemaken een onderdeel van
«?on conjunctuurgolf is dan wel of dieper ingrijpende
('actoren aan het werk zijn, of z.g. structureele"
wijzigingen in het spel zijn, die natuurlijk ook
.m-hoel andere remedies hebben dan slechts de opper
vlakte rakende kwalen. Zou men inderdaad tot de
slotsom komen dat ordening de voorkeur verdient
boven het vrije spel van economische krachten",
dan moet men zich voorbereiden op verscheidene
jaren van gelcidolijken groei. Immers wanneer men
de ovcnwichtsapparatuur v&n vrije prijsvorming
wil wegnemen, dan moet men daarvoor in de plaats
toch iets anders stellen. En wanneer men dat doet,
dan zal men er vanzelf toe komen de gebreken van
den prijs als richtinggovenden factor in het produc
tieproces, die zoo menigvuldig z\jn, uit den weg te
runnen. In dat geval zal de opbouw van de orde
ning allerminst eenvoudig zijn en een buitenge
woon omvangrijke organisatie noodig maken.
Maar het is niet noodig dadelijk aan die ver
strekkende projecten te denken wanneer men toch
een meer actieve economische politiek meent te
'moeten nastreven. Men kan het in rechtmatigen
twijfel trekken of de huidige toestand in de wereld
iets anders en iets meer is dan een conjunctureele
inzinking, een zeer diepe en zeer langdurige, maar
dan toch een golf in een op- en neergaande bewe
ging; nog niet gëlooven aan werkelijke ingrijpende
.structureele wijzigingen, maar dan toch de meening
zijn toegedaan, dat, wat ons land betreft, wij ons
zullen moeten voorbereiden op duurzame wijziging
der verhoudingen. Eén van de voornaamste oorza
ken van de teruggang van onze volkswelvaart is
onmiskenbaar het steeds verder inkrimpende afzet
gebied' in het buitenland voor onze bodemvoort- .
brengselen (dit begrip dan in den ruimsten zin ge
nomen). Daartoe heeft in hooge mate meegewerkt
het feit dat onze voornaamste afnemerslanden, die
sterk geïndustrialiseerd waren, door de depressie,,
deafzet voor hun fabrikaten sterk zagen inkrimpen,
zoodat zy tot steun van de volkswelvaart weer een
wat ruimer werkgelegenheid in de agrarische be- ,,
Prof. Buser's Meisjes-Instituut
TCI l ETC? KJ boven 8t. Gallen, Zwlt*.
l CUmiN In het Slntligebled.
VerblUf In da Alpep zonder schoolverzuim.' ? ''?'..
Volledig* cursus tot eindexamen. Handelsdlploma. Inten
sieve talenstudie. Volledige Huishoudschool. Afzonderlijk
KINDERTEHUIS uitstekend Ingericht. Qroote speel- en sport
terreinen. Zomer* en Wintersport. Wandelen. Schoolbegin In
September. Jull>Seplembert Idaaal vaoaniiaverfalljf.
ZUSTER- |llirVB|irP boven Vevey bU het meer van
untAHKt
IISTITUÜT
'"
| Oenive met FRANSCH «U hoofdtaai
i h-ij ven wilden scheppen. Ka nu zou men dus kun
nen hopen dat zoodra de industrioelo opleving
doorbreekt ook de afweer tegen onze bodempro
ducten weer minder zal worden. Maar nu is in dat
verband er rekening .mee te houden dat zelfs mj
oen conjunctureele. opleving toch do industrieele
afzet van onze bedoelde afnemerslanden gehand
i? capt blijft door het blijvende geringere absorptie
vermogen voor Kuropeesche fabrikaten in een
aantal overzeesche landen. In zooverre kan men
namehjk niet ontkennen dat er niet alleen van een
ttydeiyke inzinking sprake is, omdat door de indus
trialisatie van verscheidene vroeger voornamelijk
agrarische gebieden bepaalde afzetgebieden blij*
vend gesloten zullen zijn. Daar komen dus wel
degelijk factoren van structureele wijziging naar
voren. Zoodat, al die omstandigheden meegerekend,
wij er ons heusch langzamerhand op zullen moeten
inschieten dat de arbeidsverdeelmg die ons voor
heen op ruimo schaal d.e levering van agrarische
producten in ruil voor fabrikaten had toebedeeld
in de toekomst ten deele verstoord zal blijven, ook
nadat de algemeenc economische toestand is ver
beterd.
?Zoodat het voor de hand ligt dat men verschui
ving van de productieve krachten uit de agrarische
bedrijven naar de industrie als n der onderdeelen
van een actieve economische politiek beschouwt*.
Wanneer wij op den duur de fabrikaten waaraan
>vy behoefte hebben niet meer zullen krijgen in
ruil voor bodem voortbrengselen, dan zullen wij die
zelf moeten maken. Dit probleem van de indus
trialisatie is in den laatsten tijd van verschillende
zijden ter tafel gebracht, zoowel op het
S.D.A.P.Paasch-congres als enkele dagen geleden by het
congres in den Haag gehouden in samenwerking
tusschen verschillende katholieke groepen.
Men kan dan onmiddellijk de vraag stellen:
welke rol kan bij dat proces de regeering spelen?
Men kan zich dat ingrypen op verschillende wijze
denken. Wanneer wy afzien van den meest radi
calen vorm: oprichting van staatsbedrijven, dan
kan men drie hoofdvormen van staatsbemoeienis
aangeven: protectie, steun by de financiering, en
tenslotte de muist ingrijpende activiteit:'
voorlichtings- en studiedienst. Om by het laatste te be*
ginnen, een kiem voor zulk een organisatie is reeds
in oenige provincies, dus uitgaand van de locale
overheid, gecreëerd en in verschillende andere pro
vincies en zelfs steden in voorbereiding t.w. do
economisch-technologische instituten. .Deze hebben
ten doel om te bestudeeren welke projecten in ver
band met den eigenaard van de streek kans hebben
op oen duurzame ontplooiing van de werkgelegen
heid. Men kan natuurlijk de vraag stellen of dat
werk beter gecentraliseerd door den Staat kan ge-'
beuren dan door locale overheden; voor beide,
zoowel centralisatie als decentralisatie, is iets te
MOQUETTE-TAPIJT
IN DIVERSE KLEUREN
EN KWALITEITEN
100 breed 4 O J? par
VRAAGT TOEZENDING
VAN PRIJZENGIDS
DER
6 ZONEN
HYPOTHEEKBANK
Leden der ^^ESE^ directie:
Mr. A. S. MIEDEMA en A. E. THIERRY LE BYE DOLLEMAN
. , f Pandbrieven f 39.256.150.
Hypotheken f 39.aa4.996.- Reserve8 . f
Een polls der
LEVENSVERZEKERING
MU. ARNHEM"
Is een waarborg voor het welzijn van Uw gezin.
zeggen. En vervolgens kan men de vraag stellen of
zulk een studiedienst wel noodig is en of werke) jk
het particulier initiatief niet actief genoeg is ? >\\
alle economische mogelijkheden met rendabilitoi s.
kans uit te buiten.
Wat betreft den steun bij de financiering. «? k
daar zijn reeds voorloopers. De Limburgsche indi >?
triebank, die in nauwe samenwerking met het da u
gevestigde regionale economisch-technologischo in.
stituut zal staan, is een soort gemengd bedrij'.
waarin do overheid wel het overwicht heeft. H -t
probleem van de industriebank en de noodzaak
'daarvan voor industrialisatie is niet eenvoud .'.
Wil zulk een instituut beteekenis hebben, dan zal l >t
voornameiyk moeten zijn voor de verstrekking vu
kapitaal voor belegging hi immobilia waarvoor »?
gewone credietbanken uiteraard de middelen n i
kunnen verschaffen. Voor dat doel kunnen ind
tdaad dergelyke instituten groote waarde hebb- u.
dus voor kapitaalsverstrekking op langen term in
overal daar waar men niet of nog niet een ber»
op do kapitaalmarkt kan doen. Of die geval
zich heel veel zullen voordoen is echter een o\
vraag, juist omdat vaak nieuwe industrieën zul
kunnen worden aangebreid" aan bestaande k< >i
taalkrachtige ondernemingen.
En tenslotte is daar de kwestie van prote*
Wy komen hier op het terrein van de trndition- oio
Mopvoedingsbescherming", waar vaak overtui :<!«
protectionisten en vryhandelaars-met-ruime
>pvatting elkaar ontmoeten n tot overeenstemn ins
kunnen raken. Het igkt geenszins onmogelijk .lat
op den duur zal blijken dat deze derde moge
'fcheld voor de meeste gevallen de meest aantrel kV
lijke en eenig noodige is. Intusschen is elk vai de
genoemde drie factoren voldoende om een i«l
boekdeel aan te wyden. Een volgende keer zv'llep'
op elk daarvan iets dieper ingaan.
1.1. Insulaire Hypotheekbank
te ZIERIKZEE,
>ee c ulc:
1 o Pandbrieven 100 %
groot f 1000.?en f500.
ie aan d brieven der Insulaire behooren
>.a tot de beleggingsfondsen der Rijks»
postspaarbank
N.V. BATAAFSCHE
HYPOTHEEKBANK
AMSTERDAM
Anno 1880
Geeft uit tegen beurtkoeri:
4 % PANDBRIEVEN
In «tukken van *
f 1000,-, f 500,- en f 100,-.
Coupon» Januari en Juli
Belastingzaken
ONGEVALLEN
Voor slechts
met bus, tram, spoor, enz.
zijn aan de orde van den dag!
f I. 2.50
jaarpremie kunt U zich reeds
f5.000 bij overlijden, f 10.000 bij invaliditeit
tengevolge van zoo'n ongeval
verzekeren bij de
U NIEUWE
? ? ? V'-' RANIf
SCHIEDAM W U JT\ l H IV
Postgiro 19154 - (Zegelkosten f 0.50)-Vraagt inlichtingen
Bijkantoor AMSTERDAM, Damrak95/6. Tel.32020.
Bijkantoor DEN HAAG, Tournooiveld. Tel. 180588.
RESIDENTIE HYPOTHEEKBANK N.V.
'$-G RAVEN H AG E - Annm Paulownmstraat 97
*?* .... ?«. Hypothe«kbrl«ven.. f 15.888.200.
H/Pieken f l6'1l7'100- Reserve, f
788.800.
Dlrectle: K. E. ABBING - D. VAN OORDT
HEERENKLEEDING VOOR
VADER EN ZOON
TOT REDELIJKE PRIJZEN
ADRIAAN SCHAKEL
HEILIGEWEG - TELEFOON 37273
Er kwamen twee heeren uit het Noorden
Toen ze eenmaal van SCHAKEL hoorden
Kochten ze daar een jat
Tegelijk ook een dat
Cn schoenen en hoeden en boorden
SPREEKT
men over Kantoormeubelen en
BRANDKASTEN
dan denkt men direct aan
MOZES KNAP?
Oude Hoogstraat 1, Amsterdam
N.V. DE HOLLANDSCHE
VOORSCHOTBANK
KRUISWEG 70 - HAARLEM
De Bank verstrekt voorschotten met
een minimum van ?1000.» op billijke en
wat de terugbetaling betreft gunstige
voorwaarden, onder borgtocht of zake
lijke zekerheid. Een prospectus wordt
op aanvraag gaarne toegezonden.
INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN
wordt verzocht bij hun bijdragen et n gefrankeerd
brlefomslic met adres van den aftender in te sluiten.
Op het adres van stukken, voor de redactie be*
stemdi vermelde men (een namen van personen
N.V VERZEKER ING-MAATSCHAPPIJ
OPGERICHT A2 1894
AM5TERDAN.C-KEIZERSGRACHT 570.
INBRAAK; BRAND;ONGEVALLEN-EN
WATERLEIDINOSCHADEVERZEKERING.
Wettelijk en werkelijk inkomen
EEN vorig maal wijdde ik een. beschouwing
aan de moeilijkheden, waarvoor zich de
contribuabele bij zyn aangifte Vermogens
belasting op l Mei 1935 ziet geplaatst. In aan
vulling hierop zal de aangifte Inkomstenbelasting
in deze bespreking worden betrokken.
By het vastleggen van het begrip inkomen heeft
de wetgever bezwaren te overwinnen^ die voor de
vaststelling van het vermogen niet gelden. Het
vermogen wordt aangegeven naar den toestand op
een bepaalden datum. Het inkomen, dat kan worden
gedefinieerd als de som van de zuivere opbrengsten
die belastingplichtige geniet, zal naar zyn aard
over een zeker tijdvak moeten worden berekend. Wil
men nu over het belastingjaar van l Mei 1035 tot
30 April 1930 heffen over het inkomen,'dat in deze
periode werkeUJ k is genoten, dan zal het opleggen
van den aanslag moeten worden uitgesteld tot dit
jaar verstreken is, waardoor die aanslag als het
hinkende paard achteraan komt. Neemt men het
achter ons liggende jaar (1934) als maatstaf, dan
loopt men de kans dat sindsdien wijzigingen ztfn
ingetreden, zoodat het inkomen in het verleden
waarnaar de aanslag wordt geregeld sterk
kanafwijken van, het inkomen dat in het jaar van den
aanslag wordt genoten en waaruit de belasting toch
maar moet worden voldaan: ?
PAG. U 01 GROENE No. 3024
Het stelsel van onze wet neergelegd in de ar
t/m 14 tracht aan deze bezwaren zooveel mof <
tegemoet te komen door alleen te heffen va
bronnen van inkomen, die bij den aanvang vai
belastingjaar (l Mei) nog bestaan. Is het
verkocht of heeft men ontslag gekregen uit ?
betrekking, is dus de bron opgedroogd en kan ?
het komende belastingjaar geen opbrengst t
worden verwacht dan zal de in het verleden gou*
opbrengst niet meer in de aangifte worden, o
nomen. Van de pp l Mei bestaande bronnen w
opgegeven hetgeen deze over het achter
liggende kalenderjaar (of boekjaar) hebben u,
leverd, mits deze bron het geheele kalender
voor ons heeft gevloeid. Wij zullen deze vc
aanduiden als oude bronnen. Van de nieuwe b1
nen van inkomen, die nog niet een vol kalen
of boekjaar opbrengst hebben gegeven wordt
opbrengst begroot. Hieronder een voorbeeld:'
A oefent sinds jaren een bedrijf uit en geeft
op l Mei 1935 aan de bedrijfswinst over het lafl'
boekjaar groot / 6.000.?. l Maart 1935 heeft
evenwel geërfd / 40.000.?4 pCt. obligaties,
l Mei 1935 is dus ztfn positie in vergelijking i
l Mei 1984 in zooverre gewijzigd, dat hij naast
wisselende inkomsten uit zijn zaak rekenen kan <
een vaste rentebate van ? 1600.?. Ptf den aan;
r 1035/86 houden we met deze pas verworven
> isten rekening en wordt de opbrengst uit
1 sieuwe bronnen van inkomen (elk effect is ce?n
" leriyke bron van inkomen) gesteld op
' .?. Voor l Mei 1030 verkoopt A zijn zaak
? vangt daarvoor / 20.000.?, die hij -belegt in
' end goed. De winsten in 1035 nog uit de
k erkrogen vallen vrij doch daarvoor treedt in
?' ats de opbrengst van het onroerend goed, dio
?i Mg houdende met bruto huuropbrengst per
'? onder aftrek Van vaste lasten en gemaakte
< loudskosten wordt begroot. De aanslag Ls
-n naast eby in overeenstemming met hot
k- lijk inkomen van A, die zich nu als rentenier
!>? i»t on looft va-n de opbrengst van zijn
ver?'?'».. '''?/' ' ' ? ? -.' .' '?? \ '? .
>' /.in van ons .stelsel ia het werkelijk inkomen
'?' ijelastingjaar to benaderen en in bovenstaand
i' -eld wordt dit, ondanks do ingrijpende
wijzi?';?' die het inkomen onderging, bereikt. Maar al
Iwtul. n we alleen rekening met do per l Mei'
'l'" ndo brounon, dan kan nog de wijze waarop
'^ i- konten hieruit wordt bepaald ertoe leiden,
»t h t belastbaar inkomen st«?rk van het werkelijk
Aoi, on afwijkt. ?-.'??'
?'l..;.tsen we ons op den bodem der realiteit dan
"«l' i alléinkomsten, die daadwerkelijk worden
r>u»v u moeten worden belast, niete meer en niets
"'"'t. Ons stelsel houdt echter by nieuwe
bron"h -tii een begroot ing vast, welko uiteraard van
" w ikolijkheid kau en zal afwyken, en voor de
"'l' Bronnen wordt het inkomen over het
afgeloopen jaar als maatstaf genomen. In een ttfd van
dalende winsten en ingrijpende salaris- en
loonkortuigen kan ook het aanleggen van den maatstaf
van een beter verleden in het schrale heden
pijnlijk worden gevoeld. Is het inkomen in 1935
met 10 pCt. gedaald, dan krijgt men in den aanslag
1935/36 te betalen over het hoogere inkomen van
1934, waarby de druk nog wordt verzwaard door
de stijging der belastingtarieven.
r-e consequentie van het stelsel, dat by een
nieuwe bron als regel tweemaal naar 'denzelfden
maatstaf wordt belast, vindt by belastingplich
tigen moeilijk ingang. Iemand opent op l Januari
1934 een zaak en wordt dus per l Mei.1034 begroot
voor de winst, 'l Mei 1935 wordt het resultaat van
het eerste boekjaar aangegeven, want. nu bestaat
do bron een vol boekjaar.. Wanneer 1934, dat
tweemaal als maatstaf wordt genomen, slechts een
mager resultaat afwerpt wOrdt deze constructie
gaarne aanvaard. 'Maar zy, waarvoor een inkomen
naar het in de art. 12 t/m 14 neergelegde stelsel
wordt geconstrueerd, dat het werkelijk genoten
inkomen te boven gaat, leggen zich hierbij mociUJk
neer en hun grieven worden maar weinig verzacht
door de dikwijls moeizaam verkregen overtuiging,
dat de aanslagen met de wettelijke^voorechriften
in overeenstemming zyn. .
Na het voorgaande zal u duidelijk zijn dat dit
stelsel, een spruit van Duitschen bloede,, niet
zonder'zin is. Door zijn gemis aan eenvoud wekt
het echter veel misverstand, dit temeer waar zich
gevallen voordoen, waarbij wettelijk inkomen on
PAG. 17 DE GROENE Ne.X>H
werkelijk inkomen sterk uiteenloopen. Een practijk
van twintig jaar heeft bewezen, dat belanghebben
de zich met een geconstrueerd inkomen niet AVI»
verzoenen, wanneer dit m zijn nadeel uitvalt, men
houdt er terecht aan vast dat meu over het wer
kelijk inkomen wil betalen, althans niet over een
bedrag dat daarboven gaat.
Ik wil hier niet onvermeld laten déjungstc
publicatie van de Vereenigiug voor Belasting
wetenschap (April 1935) over Het verband
tusschen het belastingjaar en het tijdvak, waar
over het inkomen wordt' genoten". Dé. studie
commissie, die dit terrein heeft bearbeid, behandelt
uitvoerig de gebreken, die het huidige stelsel aan
kleven en spreekt zich in meerderheid voor
algeheele vernieuwing uit. waarbij een naheffing van
het werkelijk inkomen, los van het nl of niet be
staan van de bron per l Mei, wordt aanbevolen.
Door voorloopige aanslagen bij den ^aanvang van
het belastingjaar, waarop ha afloop kan worden
bijgevordcrd of gerestitueerd wordt het ideaal, n
aanslag naar het werkelijk' inkomen die betaald
wordt in de periode dat dit inkomen wordt genoten,
zoo dicht mogelijk benaderd, . '
Werd dit plan uitgevoerd, dan zou daarmede
veel ergernis worden bezworen, veel procedures en
administratieve rompslomp worden voorkomen en
voor alles we konden ons verheugen over den een
voud van een regeling, die algemeen zou worden
begrepen. Zeer zeker zijn er practische bezwaren en
deze worden m.i, in het rapport der commissie nog
niet ten volle onder oogen gezien. W. II: MEIJBURO
die
aym
onder
Duvnj
kloim
?dat hij
!
' VRE.
don
iei \\
' d« u
nfdi
zoi
at'
etder
nö;
liet
«n
ti i
2u
en
in
ar
».'
.Ie
A
r.
4»
a