De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1935 25 mei pagina 10

25 mei 1935 – pagina 10

Dit is een ingescande tekst.

Hoe eigenaardig sommige ontnuchteringen kunnen zijn HENRIËTTE VAN EIJK 11 schijnt plotsel i ng een beWoging gaande to zijn .togen ratl«-n. Hat is alles goed on wel, mnnr oen rat i» óók oen beest. Natuurlijk moeten ze dood, maar ik -.eisen, oen volkomen iluod, gén half werkende vergiften of schadelijke vallen. In onze stad heeft zich met het oojfc op de gezondheid eoli rattenvereenigiug gevormd, die tot doel heeft er een eind aan t* maken. Maar ik gu niet samen mei hun wijze van werken, lang niet. '/e zijn niet object ief. Ze zien alk* uit een voorzichtige hoek, waar zijzelf en do ratten liet slacht of ter va h worden. Het voor gaande dient a U inleiding van het slot. ((Jonker van Itatburgh, een jong en begaafd iemand, die als eonige handi cap een geschrokken, uiterlijk heeft met weinig kin, woont sedert zijn eigen geboorte in een oud huis met familieportretten en overal hoekjes en gaatjes?, waardoor hij gepredestineerd is voor ongedierte (ik bedoel, rat ten), en daar hij uit den aard der zaak ook min of meer in ratten Is geïnteresseerd ' uk naamgenoot, vroeg hij circulaires aan. de vereeniging over de rat tenweek on zag, dat 't allemaal fout was. En hij ging in z'n atelier, dat een ingerichte werkplaats is om proeven te doen met instrumenten on elcetrische radertjes, wat ie altijd doet als ie. niets te doen hoeft voor z'n plcizier en ont nieuwe uitvindingen te bedenken voor de nenschheid, waarin ie doorgaans slaagt. Jonker van Ratburgh vond daar in twee uur tijd een ratten-machine uit, die ge baseerd was op het menschlicvénd systeem dei' guillotine, met tech nische vervolmakingen en accomodatie voor drie en vyf. Toen de uiachinu klaar was liet ie 'm grijs schilderen voor de mimicri, waardoor de ratten hem over hot hoofd zouden zien en er in loopen, waarna de valbijl' automatisch ging werken door aan sluiting op heb clcctrisch licht. Hij is toen als goed vaderlander met de machine naar de vereeniging gegaan, maar de vereeniging vond 'm te gróót, wat op afgunst berustte, en ze zworen daar met vergif, on jonker ?van Rat burg verdedigde een rechtTeekening Th. Ortmann doorzeescho valbyl, on praatte als Brugman, maar de voroeniging praatte terug on praatte alle prin cipes uit de machine, en stuurde hem naar huis niet een jampotje vol arscnicumoui op brood te strooien on lever worst gedurende de komende week. Hij kwam dien avond trotsch als een pauw niet de jampot bij Mama, die heelemaal verzegeld was voor eventueel gevaar van onbevoegden. t Zo geven zooieis niet aan ieder n,"zei Van Katburgh stralend.' ..Je kunt er oen heele stad mee uitmoorden.... Ho zijn gek wat betreft de weigering van de machine, maar ze hebben wél ménschonkonnis. /e zagen dadelijk wie ik was." Hij borduurde verder op do ratten, en dat do machine prettiger voor ze zou zijn geweest, maar dat ie de. arscnicum goed dik op hot brood zou doen mot; suiker voor de lekkere smaak. ..Het is misschien tóch beter," zei ie gedurende een macaroni-schotel. ,,oni ons niét op ' het standpunt van di* ratten te verplaatsen. Er zijn er te veel. /e bijten babios on brengen pest."; Hou op", zei. Mama. die alles ineens liet staan, maar de goeie jongen was eenvoudig niet te stelpen en vertelde van zijn zolder, en zijn provisiokast, waar er een was, die aldoor kwam, en dat heel Nederland pal moest staan in don strijd togen ongedierte, en dat io z'n bost zou doen, tot ie iets seherps in zijn keel kreeg, waarvan Mama gebruik maakte om alles over te laten zwaaien op rattengozichten ca op Marchant, die haar stokpaard was geworden, en nu een bewijs voor het bestaan van Einstein leverde, .waarna wc op stonden. ? Gedurende de volgetide dag liep Van Batbwgh,door juju huis rond in een witte jas mot een wolk carbol voor eventueele infectie, cri hij had twee schoonmaaksters gehuurd om kieren te zoeken on gaten, die zó allemaal dicht stopten mot boterhammen, die belegd waren met suiker on arseen. Hijzelf had een vijzel uit de kou ken laten komen on mengde nu ;én doel vergif on drie doelen suiker, Wat ie in gelijke porties afmeettc op een brievemveger niet behulp van een limonadeglas. Toen het brood op was namen ze beschuit, en daarna was er nergens meer een holte over in hot hoole huis. Betty on ik gingen 's middags even kijken. De gasthuislucht stond al op do stoep, on een van de schoonmaaksters kreeg water en aspirine voor haar hoofd, dat barstte van de lysol. Nou," zei ik, je mag wel goed luchten voor van avond", want het was de dag van de avond, dat we kwamen bridgen bij hem, en hij zei, dat 't zóó weg was, en dat dat juist 't aardige was dat je er niets van merkte, óók omdat de ratten stierven aan de binnenkant van het behang, waardoor je het niet zag.. ..Hij is kinderlijk enthousiast", zei Betty later moederlijk, en wc gingen gewoon, wandelend naar huis, on ondcrtviBschen stierven do ratten van de rattonweek links en rechts bij legioenen, wat een heerlijk gevoel gaf van veiligheid met het oog op de bnbies on de pest van het Nederlandsche Volk, maar ethisch ge sproken ben ik er tegen (tegen vergif), omdat (zooals gezegd) ook een rat oen beest is on do machine afdoender was geweest, wat blijkt uit de rest. Dien avond zaten we met 3 maal 4 by Van Ratburgh. De sfeer was wel oenigszins gezuiverd, maar toch kreeg je nog do illusie van oen operatie kamer, wat van invloed was op het spel, dat zakte. Om tien uur zei de lieve oude Gravin in het grijs, dat er iets was met haar hersens (van boven), en we besprenkelden haar onmiddellijk, en Van Ratburgh holde om water en een klaarstaande aspirinepocder in een glas, en een waaier van een doode tante, waarna Gravin Knal zóó naar werd, dat ze naar huis moest worden goreden onder geleide. Toen zo weg was koek Van Rat burgh in een kast -naar f lesschon om de leegte te vullen, on gat' een doffe ..vloek om vervolgens naar het eerste tafeltje1 te wankelen met oen jampot en een glas. In de jampot zat do bewuste arsoniciim. of liever het restant. In het» glas was aspirine. Hemel J" krijschte Van Ratburgh. ../e heeft het verkeerde glas opgeU ronken !" en hij vertelde in vliegend tempo, dat Gravin Knol.het limonadeglas had gekregen, dat ie voor het wegen bad gebruikt, en waar een bodompje in was gebleven dat dezelfde kleur had als het endere glas, dat ie al vast» had neergezet met poeder voor geval de tweede schoonmaakster die middag óók een lysolhoofd had gekregen'. Een ondeelbaar oo'gonblik bleef het stil, toen stormde do bridgeiavond naar do garderobe. Hoeden. Jassen. Brommende motors op straat. Een ploeg reed vooruit naar het ziekenhuis om het voor te bereiden op een ver giftige maag, die in aantocht was. Wij vlogen naar haar huis, en Van Ratburgh, met een doodsbleek masker, lichtte do oude gravin van haar bed, oh Desniond en hij schoven haar in de auto, en ik droeg haar schoenen, en we raasden weg, en we zeiden allemaal, dat ze moest probeeren tb braken, wat do ongelukkige oude dame, weigerde. En toen we arri veerden stond het heele. ziekenhuis al klaar, en ze pompten haar uit, en wc wachtten in de hall op het einde, ? n twee uur later had ze nog geen Vergiftigingsverschijnselen, wat bijna te mooi was om waar to zijn. En al die tijd was jonker van Ratburgh abnormaal en maakte van angst enorme cheques voor kinderuitzcnding, en drankbcstrijding, en tuber culose, tot we hoorden, dat zo zou blijven loven, waarna hij alles-ver scheurde. ? Gravin Knal was . gered, on jonker van Ratburgh's ratten óók, omdat 't vergift geen vergift was geweest maar poedersuiker voor du zekorto, wat later uit kwam na ingcwonnen informaties bij do rattenvereeniging. Ach," zeien ze daar, uw geste was zoo sympathiek .... En daar om .... Maar we kunnen dat vergift toch niet aan iederén geven." Waarmee ik n* aar zeggen wil hoe een machine beter is, en hoc eigen aardig sommige ontnuchteringen kun nen zijn. Mei in den tuin l-riERWIJL nu de Hyacinthen / en Narcissen zijn uitgebloeid, ko? men de Tulpen in alle moge lijke vormen en kleuren onzen tuin opsieren, zoodat van Mei met recht gesproken kan worden als van de. maand dor bloeiende tulpen. Daar bij komen dan de bloeiheesters en de eerste vaste planten. U zult echter tevens zien, dat deze drie groepen: bloembollen, heesters en vaste planton ook in Mei onze meeste zorg behoeven. Van wat er met bloembollen moot gebeuren als ze eenmaal zijn uitge bloeid weet de leek nog weinig, maar wel overheerscht de gedachte, dat zooveel mogelijk moet wordon be waard voor het volgende jaar. Maar dan liefst niet ten koste van het mooie gezicht. Over het algemeen kunnen .bloembollen langer dan n jaartje mee. Kleine bolgewassen als Crocus, Scilla, Blauwe Druif jes, Sneeuwklok jes kunnen daarbij jaren in den grond blijven staan. Alleen is er toe noodig, dat het lof gespaard blijft en dat het kan afsterven op de natuurlijke ma nier. Bij het grasknippcn, het onder houd der.border etc. dus steeds hot lof van die bolgewasjes sparen, al is het gezicht dan eenigen tijd niet zoo mooi. Narcissen kunnen ook blijven staan, doch geven soms het tweede of derde jaar weinig bloomen meer. Dan stonden zo te droog on op te armen grond. De bollen zijn zeer klein ge worden en u moet nu die bollen reeds uit uw tuin halen. Tulpen en Hyacin then moeten ieder jaar gerooid wor den, want zo vragen een rustperiode om hun nieuwe bloemen te vormen voor het volgende jaar» Die twee moot u dus steeds laten afsterven. Als u dat onmogelijk of te leelijk is haalt u zo nu direct uit den grond, maar U kunt dan de bollen weggooien. Over het snoeien van heesters sprak ik reeds oerder: gedurende* en vlak na den bloei (die incest in Mei valt) kunnen t« grootc of te leelijk gevormde hees ters gefatsoeneerd worden. Van vaste planten kunnen we de zwakke scheuten wegbreken, We moe ten ook aan het opbihden denken. Vooral flink lange rotting-stokjes zet ten we nu reeds in vier of vijftal rond de hoog groeiende planten en binden dan geleidelijk op met raffia. Voorts zorgen we in Mei, dat de bloementuin niet leeg kan raken als het jaar vordert. In perken planten vve nu Begonia's, in de border of el ders de Dahlia's on verder- kunnen nog volop eenjarige bloemzaden wor den gezaaid. Met ziekten bestrijden gaan we ook in Mei nog door. In den handel zijn vele deugdelijke middelen tegen vlie gen, kevers en zwamziekten, zooals' die veel op de rozen voorkomen. Tenslotte zaaien we nog volop in den moestuin: bponcu, postelein, wit lof, (voor het verkrijgen der wortels, die later worden ingekuild) winterwortelen, augurken' en komkommers. Het spreekt vanzelf, dat het weer de diverse werkzaamheden ten zeerste beïnvloedt. IT kunt echter steeds mij n raadgevingen in volgorde opvolgen; zonder daarbij precies op de kalender te letten. G: P. BRONKHOftST ZWITSERLAND uw Vacantieland voor dezen Zomer - -^ LUGANO -*? gelegen DEMON CIJFER Meer vrijheid op school! EU zijn wezens, die zieh mot grote voorliefde aan allerlei dagdromen overgeven. Sinds Freu'd noemen we dagdromen, wat we vroeger met de naam fantasieën be titelden. Als ge eens 'n ogenblik niets "in handen hebt do krant is uil, radio geeft niets bizondors, er is Keen aardig boek bij do hand s( ort u dan eens in do volgende rêverie.'or zal altijd iemand profijt van hebben. Als ge een vrouw zijt. denk u dan eens in, dat uw echtgenoot (wat heel dikwijls gebeurt, ook zonder itromei-ij) leeft in een min of meer van u afhan kelijke verhouding. En als go oen man pleegt te zijn, donk dan uw vrouw' in een soortgelijke positie ten opzichte van uzelf: object dun, zooals Kimkol zou zeggen. En denk u dan vorder in, dat dit van u afhankelijk wezen zo goed mogelijk object moet zijn, opdat ge dat verbeeldt go u althans ? CT zooveel mogelijk genoegen aan zult beloven. .Dat object moet dan. mot'h mooi .?woord, opgevoed wordon voor z'n 'belangrijke taak, misschien wel .ge drild. honk dan verder in «lat ge om dit doel te be.reiken een systeem uitvindt om hom (of haar) te stimuleren tot groter krachtsinspanning, dat ge oen ? soort van motor bedenkt om z'n behaalde resultaten t u toetsen. Xo'ri waardemeter is b.v. liet cijfer. ,.Zu" heeft de kamer gedaan, ll'm," zegt 't subject 't lijkt weer niks, hier nog stof, daar 'n stool scheef, de krant niet op z'n plan l s. m'n pantoffels niet bij do kuelici, 'n l, 'n dikke 4.. Morgenbeter, hoor. of je krijgt een l on ik. houd je de helft van 't huishoudgeld in." Ze" heeft gekookt, wat óók voor komt. ,. 'l (iaat." zegt de meester, ,. maar de lapjes zijn niet helemaal je «Int on do spruitjes konden wol watgaarder. M'n maag kan niet tegen halfgare groente. /.ca pluy. Maar de pudding is goed. Ken in-lit. En 't object .' oeiwt belrokken, fleurt weer op: cru KM oj» die manier wordt 't object d<> dag door beeritwourd: bed opmaken 7, afwassen t», schoenen poetsen y, oen liefkozing . ", de was voiwen -M/a» aardappels schillen 5, zich aankleden U. kousen stoppen 2, enz. enz. En de hoer der schopping heelt oen soortgelijk lijstje bij z'n Eva: 't geval met de jongste bediende 4, voeten vegen 2, zich scheren 7, z'n linnen schoon houden 5, algemene netheid O, gold verdienen J, naar 'n andere vrouw gekeken: gedrag l* tafeldekken (l, ?/itten bij 't eten: 5, enz. enz. ' ? Xou 't leven niet ontzaggolijk aan waarde winnen als wo zo met elkaar omgingen? Wat zouden we allemaal model worden. Wo zouden nooit hunkeren, alleen maar ons bost doon, wo zoudon hooit samenspannen, nooit protesteren onder 't juk hoen te komen, nooit oen hekel aan 't 'werk krijgen (want straks wacht te immers dn beloning: het cijfer!) En omdat wo dit systeem zo uitne mend vinden, omdat 't «hs zo prachtig voorkomt voor ons zelf on onze vol wassen naasten, die or allemaal zo wol bij zoudon varen en zo verrukke lijk zouden werken, met. alle ent ra in ener enthousiaste, spontane ziel daarom hebben we het voor onze kin deren op diezelfde wijze ingericht. tenminste een uur of vijf per dag. Met dit resultaat, dat de kinderen vooral die in on boven de.puberteit.met de grootst denkbare vreugde naar school gaan» waarover ze altijd even geestdriftig spreken, vol lof over hun leraren, die allen oven eerlijk doen. nooit iemand voortrokken, nooit bedot behoeven te worden, waar 't eijler voor de beurt altijd even eerlijk ver diend is. waar je nooit door voor/eggerij oen benauwde collega uit de klau wen van 'n drie of "n-vier poogt («? redden of je zou" door spieken, waar d«rapporten altijd met verlangen worden tegemoet .gezien, waar nooit de-én ter meerdere vernedering niet dtk ander wordt vergeleken,'waar je nooit ja loers wordt op de mooiere cijfers van 'n ander die or zo gemakkelijk aan-. komt, 'terwijl je zelf voor veel inindeiv ? resultaten als 'n neger moet zwoegen'. Inderdaad, hot cijfersjstoom is. een genade voor de school, oen zogen voor do loeraar die geen orde kan houden ori 't zo. mét, z'n cijfer, soms nog; 'n bétje kan, een zogen voor do uroiftel ler', die Jn niet...In vorstoron gemoeds rust z'n lesje* overhoort of repeteert. oen heerlijke uitvinding voor allo droogstoppels> die niet weten wat or in oen jongo ziel omgaat en alles in cijfers afmeten, die goon contact hebben mot dn jongeren die aan bun zorg»-n zijn toevertrouwd, en d in niet in fit nat zijn hun liefde voor hot work bij to bren gen, hun te leren .werken om dor wille van het werk. Want dat is het criterium": liet werk om het werk. In het lage landje bij de zee bosofl iufii dat nop lang niet-?niet in opvoculorski'ingon en niet daarbuiten. Men hoeft-zieh zo aan het cijfer vast gezogen, dat men zich geen si-hooi kan denken zonder dat. waar men niet kan geloven, dat ook. en /»/»>/ het kind kan werken, ja wil werken om de. vreugde van het 'w»»rk. mits het maar aan datgene" mag werken waar voor het aanleg en belangstelling heeft. Wij volwassenen werken immers ook dan pas goed en voor 100 pt't. als dit hét geval is! Kn .0117.0 'kinderen gunnen we dat niet: geen eigen keuze der leervakken, geen bosmoeiing. die <do vervlakking tegenhoudt, geen eigen teinpi», dat rust ig 'verwerken nu .gelijk maakt, niet de heerlijke werksfeer. waarin het goed is te verkeren. maar integendeel onderlinge verge lijkingen dag aan dag. uur aan uur. die bij de vrijere .geesten de tegenzin,opwekken tegeir het .werk. die het in nerlijk .verzet oproepen, dal zieh uit in onverschilligheid, norsheid, wrang heid, felle, kritiek, minderwaardigheids gevoelens!, onvermogen, op alle gebied --behalve misschien op het voetbal veld, ' t ?'??.';? ': "'.''???? Marchant hoeft ons van "'n >tiikje verouderde spelling verlost. Maai- «|it is kinderspel vergeleken'bij de praelit-. daad die hij zou verricht hebben, die de school vorlosjo van de demon het eijfer. die-in staat was du individua lisatie op onze inrichtingen van onder wijs in to voeren, waardoor hot kind oven mónswaanlig loerde arbeiden als wij zélf wensen to' arbeiden, waardoor-het kind zich kan ontplooien in vrijheid om te wordon oen oorspronke lijke persoonlijkheid, die zijn ware geluk vindt in het werk. J. H. BOLT PAG.IBDE GROENE No.3035 PAG. 19 DE GROENE No. 3Q2S' fc. is een die |,eus aym & oiuler Duynj. klc-ife ?dat hi> * i 1 f RE. t iei w ee.i t e< a n i ei. ?? ?l loer ; nfdt ZO l a-t' ee; dor di no.' pa. lijk tiet rer .'-en Jii 2n en in ar' 9.' Ie Ji r, ?o a 't

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl