Historisch Archief 1877-1940
l *» W l ? t^».i-**» ?
Onwaarheid in het geval Wagman
Verteld door inspecteur Frits Rolink
IVANS
Korte inhoud van het voorafgaande
Ria van Straten heeft haar verloving met
Frits Rolink, thans Inspecteur van Politie te
'*-Gravenhage, verbroken en is getrouwd met
Maurlts Wagman. Zij vertrekken naar Indif,
maar Averen na eenige jaren naar patria terug.
Rolink leidt dan niet rechercheur Mattheüs
Ril ccn onderzoek ter opsporing van een
ttpeelhol. Men vermoedt, dat Wagman daarbij
bel rukken is. Als Rolink dczeti op een donkeren
ni'ond schaduiccn icil, ziet hij Ria op weg naar
tic waterpartij in de Hoschjes. Hij volgt haar
en houdt haar van zelfmoord terug.
IV
WIJ moeten in de eerste plaats trachten
je weer naar huis te kragen" zeide
ik op een toon, alsof het vanzelf sprak,
dat zij daarheen terugkeeren zou.
Naar huls terug.... ? Terug naar hém ....?"
zeide zij. In der eeuwigheid niet! De maat is
vol..,..."
Ik vond het mijn plicht ? haar te wijzen op den
ernst van zoo'n besluit. Met een bijna theatraal
gebaar (zij, de vroeger zoo levenslustige H ia !)
wees zij op den vijver.
..Denk je, dat ik naar hem terug wil gaan,
waar ik liever don dood zocht?" vroeg zij.
..Kooit-!"
..Maar wat .dan.;..?"
/ij sloeg de handen voor het gezicht.
..Je hiult mij niet mogen tegenhouden, Frits !"
klonk het zucht. ,.lk heb niet het recht iemand
en jou allerminst met mijn verdriet lastig
te vallen!"
..Je spreekt jezelve tegen, Ria! Daarnet heb
je gezegd, dat je mij uui raad gevraagd zpudt
hebben, als je geweten hadt, dat ik in Den Haag
woonde. Maar wij hebben nu genoeg gepraat.
Je kunt in elk geval in dit weer niet verder te
voet gaan. Ik zal hier in de buurt ergens om 'n
auto telefoneeren en dan zal ik je. brengen naar
een plaats, waar je voorlooplg rustig blijven
kunt. Daar kun je den nacht doorbrengen en
morgen zullen wij verder praten."
Ik had nu gesproken op een toon, waaruit Kin
wel opmaken inoeat, dat ik de leiding van zaken
óp mij namen voor mijzelf een besluit genomen had.
Toch scheen zij nog even te weifelen.
..Ben je getrouwd. Frits....?T'
,t v Ik ben niet getrouwd" ~ zei ik, 'n beetje
spottend. ..Maar je kunt je niettemin zonder
bezwaar aan mij toevertrouwen ! Ik ben Inspecteur
van Politie en ik heb een getrouwden collega,
die je graag gastvrijheid verleenen zal."
..Ik ben een last voor iedereen !" zei ze treurig.
., Er zijn lasten, die men graag draagt" ant
woordde ik.
Intusschen waren wij langzaam (want zij liep
nog met eenige moeite) opgewandeld naar den
straatweg.
Het was nu over half tien en de benedenver
diepingen van de villa's aan den overkant waren
nog helder verlicht. Aan de eerste beste villa
belde ik aan en het dienstmeisje, dat open deed,
verzocht ik mijn kaartje (waarop mijn kwaliteit
vermeld stond) aan meneer" te geven (ik had
op den naam van meneer" heelemaal niet gelet)
en te vragen, of ik hém een oogenbllk spreken kon.
B^na dadelijk verscheen er een kleine man in do
gang, die ons verzocht binnen te komen.
Met het oog op onze druipende kleeren hadden
wij echter bezwaar aan zijn uitnoodlging te vol
doen. Ik legde hem uit, dat de dame, die ik bij
mij had, zich plotseling ziek voelde en dat ik
verzocht, even van de telefoon te mogen gebruik
maken om een taxi te bestellen.
De kleine man was de welwillendheid zelve.
Daar hij wel zag, dat wij inderdaad niet in een
toestand verkeerden om binnen te komen, waar
zich de telefoon bevond, nam hij op zich, zelf te
telefoneeren.
Reeds na enkele minuten reed de taxi vóór en
wij namen afscheid van den vriendelijken man,
die ons aldus in den nood had bijgestaan.
Gedurende den korten tijd, dien wy in de
helverlichte gang hadden doorgebracht, had ik
eigenlijk voor het eerst gelegenheid gehad mijn
vroegere verloofde in het gezicht te zien. Ik had
mg niet bedrogen, toen ik haar de trappen van
Bronovo" had zien opgaan: zij was een ernstige.
imposante vrouw geworden. En, hoewel de toe
stand, waarin zij verkeerde tengevolge van het
noodweer, dat zij getrotseerd had, nu niet juist
bevorderlijk geweest kon zijn voor haar uiterlijk
schoon, trof mij opnieuw de zachte, echt vrouwe
lijke uitdrukking van haar gezicht. En toch lag
er om haar mond een trek, die Op wilskracht en
energie wees! In dit gezicht lag een tegenspraak....
Het wee» op een zachte natuur, maar die, tut
wanhoop opgezweept, tot energieke daden kon
overgaan.
En, helaas, ik verkeerde weer geheel 'onder de
bekoring van hnar
nabijheid...
Ik gaf den chauffeur het adres van mijn ge
trouwden collega, van wieh zooeven sprake was»
maar nauw waren wij onder weg, of Ria legde
mij de hand .op den arm.
Het is beter, dat wij eerst even naar Pension
Adains rijden" zeide zij. Ik dien toch mijn
toiletartikelen en wat ondergoed mee te nemen."
Maar je zult hém daar nu toch aantreffen"
zeide ik. Den tegenzin zijn naam op do lippen te
nemen, kon ik niet overwinnen!
Zij schudde het hoofd.
RoMofut
Ik wachtte hem om 'n uur of negen" zeide
zij. Vóór dien tijd heb ik het huis verlaten, want
ik wilde hem niet terugzien."
Zij huiverde even en vervolgde toen: Nu is
hij al hing weer weg. Eiken avond blijft hij hoog
stens een half uur, om...."
Zij hield plotseling op en er was nu geen tijd en
gelegenheid om haar te vragen, wat zij had willen
zeggen. Ik gaf dos den chauffeur de noodige
aanwijzingen en vijf minuten later stopten w\j
voor het pension.
Blijf jij in den wagen zitten" zeide atf. Ik
zal even naar boven loopen en ben dadel'jk weer
WJ je."
Haar afwezigheid duurde wat langer dan ik
gedacht had. Maar eindelijk kwam zij toch terug
met een kiemen handkoffer. Zij plaatste dezen
naast den chauffeur en steeg vervolgens snel
in de auto. Op het laatste oogenblik kwam er
nog 'een inlandsche jongen uit de voordeur om
het portier te sluiten.
Heb je dien jongen uit-Indiëmeegebracht?"
vroeg ik.
Zij knikte. Vóórdat het portier dicht ging,
sprak de kleine Javaan nog snel eenige woorden
in het Malelsch.
Wat zegt hij?" vroeg ik onwillekeurig;
want de toon, waarop hij gesproken had, had
mijn aandacht getrokken.
Hij vraagt, of ik lang wegblijven zal"
antwoordde Ria. Hij is bang met mijn man
alleen te zijn, wanneer die terugkomt."
Ik ging hierop niet verder in, want ik had mij
voorgenomen voorloopig over niets te spreken,
wat met haar tegenwoordig leven in verband
stond.
Mijn getrouwde collega woonde in de
Bezuldenhuutache buurt, dat wil zeggen aan hot andere
einde van de stad. In onzen auto hadden wij den
afstand echter spoedig afgelegd.
Mijn vriend en collega Karel de Volder en zijn
vrouw waren sinds eenige jaren mijn beste keunissen, .
maar kenden mijn vroegere verhouding tot Ria n ie'.
Hoe vriendschappelijk niettemin onze verhouding
in de laatste jaren geworden was, bleek wel het best
uit het feit, dat ik thans, zoo laat op den avond,
met een logee voor het echtpaar kwam aanzetten
en er zelfs geen oogenblik aan dacht, dat hel
daartegen bezwaren maken zou.
Het bleek, dat mijn verwachtingen In dit opzicht
niet werden teleurgesteld. Ik verzocht op mijn
beurt Ria even in den auto te blijven zitten.
totdat ik haar daaruit zou komen bevrijden, en
ging alleen naar binnen om de situatie met een
enkel woord duidelijk te maken. Ik zeide niet veel
meer dan dat ik mij verplicht geacht had, du jonge
vrouw, die ik had medegebracht en die de
echtelijke woning ontvlucht was, bij te staan, omdat
ik haar vroeger gekend had. Volkomen was ik
mij" ervan bewust, dat m^jn verzoek na deze
magere verklaring een wat vreemden indruk
maken moest; maar toen ik zeide, dat zij voor
dezen nacht geen onderdak had en dat ik haar.
nti de groote emoties, die zij doorstaan had, niet
alleen in een hotel wilde laten, verklaarde de man
met ouderwetsche hoffelijkheid en de vrouw met
groote hartelijkheid, dat zij haar graag gastvrijheid
verleenen zouden.
Je begrijpt wel, dat ik je dit niet vragen'zou.
wanneer er ook maar iets op haar viel aan te
merken" zeide ik nog. En laat mij hieraan
nog de verklaring toevoegen, dat zij niet met mij
op den loop gegaan is en evenmin van plan is
dat te doen."
De Volder glimlachte even.
Dat begrijp ik!" zeide hij. Anders had je
haar niet hier gebracht." .
Ria werd daarop uit den auto verlost en met de
grootste vriendelijkheid ingehaald^ zopdat zij er
geheet ontroerd van was.
Nu ik op dit alles terugzie, zie ik meer dan
vroe«er in, hoe onbesuisd ik in deze zaak eigenlijk
handelde en hoezeer ik Ria en mijzelf bloot stelde
aan verkeerde beoordeeling van ons gedrag. Maar,
gegeven de omstandigheid, dat zij met geen
mogelijkheid te bewegen was naar haar man terug
te keeren en de voorafgegane poging tot zelfmoord,
wist ik geen ander middel t o bedenken om haar
~ ook tegen zichzelf te beschermen.
Het was begrijpelijk, dat zij zich zér vermoeid
voelde en daarom wilde ik nu spoedig afscheid
nemen. Maar, tot mijn verbazing, «temde zij
daarin niet toe. "
Ik hoop, Frits, dat je kennissen, die zoo
vriendelijk voor mij z^jn" zeide zij, het niet
kwalijk zullen nenjen, wanneer ik hun vraag, of
zij mij in de gelegenheid willen stellen je nog
enkele vertrouwelijke mededèelingen te doen.
Het is gebiedend noodzakelijk, dat ik je nog op
enkele punten inlicht."' . (Wordt vervolgd)
BIJ DEN DOOD VAN IVANS
DOOR een tragischen samenloop van omstandigheden bezit
Do Groene" het droevig voorrecht een gedeelte van het
laatste werk van den plotseling ontslapen auteur van
Scht-vichaven, bekend ouder den schuilnaam Ivnus, in de kolommen van
dit zelfde nummer te publiceeren. Wij hebben deu schok pijnlijk
gevoeld, want du laatste briefkaart van Ivaus kwam ons
redactiebureau binnen, gelijktijdig met het bericht van zijn overlijden.
En nu hebben wij, die zoo gaarne ons blad nog met vele van du
novellen die aan zijn pittige en onvermoeibare pen ontvlociden
verrijkt hadden gezien, den smarteiyken plicht van een In
Memoriam".
I vans, de Nederlandsche verteller van detective-verhalen genoot
een groote populariteit bij ons volk. En deze volksgenegenheid
eerde niet alleen den schrijver, maar óók zijne lezers. Het pleit
voor ons volk, dat het aan de romans van I vans boven vulgai
isocrcnd en louter sensationeel buitenlandsch werk de voorkeur gaf.
Ivans heeft, eenige jaren geleden in een radio-rede zijn erva
ringen als auteur meegedeeld. Er bleek toen dat de ongeveinsde
en warme belangstelling voor zijn verhalen zich zelfs een baan
brak in een stroom van particuliere correspondentie. Er bleek ook,
dat Ivans niet wilde pralen als hoog-aesthetisch begaafd auteur,
maar dat hij zich ervan bewust was, de bescheidener roeping te
vervullen van op beschaafde wijze tegemoet te komen aan de be
hoefte aan lichte en spannende lectuur. In het verwerkelijken dier
roeping is hij wonderwel geslaagd. Hij is de schrijver geworden
van het allerbeste genre der amusementeliteratuur, en hij heeft
in het bizonder deze verdienste voor de nationale cultuur, dat hij
een afzonderlijk, Nederlandsch karakter gaf aan wat hij schreef.
Ivans is heengegaan, maar de Nederlandsche lezer zal zijn be
langstelling blijven geven aan zijn gezonde en ongekunstelde
boeken.
Wilt U absolute zekerheid?
Gebruib dan uitsluitend
ISOCHTIOIVI
Adverteeren op de juiste plaats en in de juiste courant
garandeert 100 % succes. Vraag eens de tarieven voor
het ad verteeren op deze pagina aan de administratie.
oom wim trok er uit met zijn neven,
hij wou ze 'n verzetje eens geven;
ze riepen: allright,
naar by candlelight'
G R Y P T O M A N IE
Melis Stoke
ZEKERE gebeurtenissen in onze
politieke wereld hebben de
aandacht gevestigd op het ver
schijnsel der z.g. cryptomanie.
Cryptomanie aldus schrijft onze
medische medewerker is het ver
bergen voor het oog van de wereld
van een op zichzelf respectabele ban- ?
deling. In den eenvoudigsten vorm
kan men de cryptomanie waarnemen
bij jonge honden, die een been ter con
sumptie ontvangen en dat haastig in
een hoekje van den turn gaan begraven.
Wanneer cryptomanie ouder
menschen voorkomt, wordt deze hande
ling meestal verklaard uit eene nood
zakelijkheid ofwel het innerlijk besef
van een onverenigbaarheid van deze'
handeling n andere feiten.
De ministerraad aldus verzekert
onze medische medewerker deed
mij de eer aan mij uit te noodigen tot
een voordracht over de cryptomanie,
aan welk verzoek ik uiteraard gaarne
heb voldaan.
Ik zette daarbij, uiteraard uitvoe
riger dan in het bestek van deze rege
len mogelijk is, uiteen onder welke
?mstandigheden een mensch tot cryp
tomanie' kan geraken, en hoe het ge
schieden kan dat hij een op zichzelf
hoogst respectabele daad maandenlang
voor zijn medemenschen verbergt.
De reactie op mijn mededèelingen
?vas hoogst merkwaardig. En toen ik
??p een bepaald moment een aantal
Bevallen van cryptomanie uit mijn
practtfk vertelde had ik het oor van ons
^eheele kabinet, minus n minister.
Ik vertelde van een
crypto-kanni?laal dien ik gedurende vele jaren
'»nder nujn patiënten heb gehad. Het
??vas een sterke, gezonde en goed ge
rouwde man, die na een reis door
doni-er Afrika te kampen had met gewel
dige aanvechtingen tot het proeven
van menschenvleesch. Hij besefte zeer
u-el dat deze aandrang in zijn naaste
«mgeving, zoowel thuis als op.zijn druk
;antoor, niet was te bevredigen, en
'laaronv besloot hij het
menscheneter^ihap in het geheim te omhelzen.
Bij deze mededeeling waren we in
en sfeer van groote vertrouwelijkheid
wraakt. En alle ministers bleken
be"?id diep in zichzelf te keeren tot het
"nderzoek hunner cryptomane eigen*
schappen.
Het eerst vrnep do hoor Dockers
het woord.
Ik moet, zeide hy, nadat ik dit
alles heb aangehoord, een bekentenis
afleggen. Jullie kent me allemaal lan
ger dan gisteren en je weet wat ik in
mijn functie heb gedaan tegen de
N.S.B. Welnu, mijne heeren collega's,
schrikt niet. De dokter hier zal u uit
eenzetten wat er in mij is omgegaan
toen ik tot het Crypto-N.S.B.'isme
ben overgegaan, Niemand uwer heeft
er ooit last van ondervonden en ik..
De heeren Van Schalk en De Graeff
vielen hem hier in de rede. En met
zoo groote felheid, dat het niet mo
gelijk was den spreker te doen ver
volgen.
Wij bekennen, schreeuwden ze.
dat we sinds Augustus van het vorige
jaar crypto-vrijzmnigdemocraten zijn.
Er viel een doodeUJke stilte, gedu
rende welke men alleen maar hot
knakken hoorde van de vingers van
den heer Slotemaker de Bruïne, die
hi vertwijfelden zelf strijd zijn handen
zat te wringen....
.... Ik.... ik...'. riep hij. en woel
de wanhopig in zijn baard.... (men
zag met hoeveel kracht de bekentenis
in hem drong en worstelde) .... ik... ik
ben al vier dagen lang
crypto-communist. .
Een ijzig stilzwijgen, blijk van diep
medeleven, vulde de statige zaal. ?
.... Jij...., hoorde men alleen dr.
Colijn fluisteren.
En toen aller oogen zich op hem
richtten werd hij doodsbleek en sta
melde:
Mijne heeren.... sinds langen
tijd heb ik uw vergaderingen geleid
en het land gediend naar beste kun
nen. Luistert thans. Ik wil niet achter
blijven bij uw aller openhartigheid..
Ik ben sinds jaar en dag
cryptoliberaal.
Als een bom viel de mededeeling in
het gezelschap.
De heer Oud was de eerste die het
gebruik vaa zijn stem vond.
. Ik, riep hij met een van emotie
overslaande stem.... ik ben
cryptodevalulst.... Hét is er uit.... geluk
kig. ... het is er uit. Er is een einde
aan mijn martelingen gekomen. Dit
was geen leven. Het was een hel, erger
dan een hel.
k»»
dat wordt in de uitkijk" gegeven".
In het middelpunt van de belangstelling
staat de overgang van oud-Minister Marchant tot de R. K. kerk en de politieke
moeilijkheden, die daarmee samenhangen en tot het aftreden van den
Minister hebben geleid.
Mr. Marchant verdedigt zich
Hij breekt de ban der geheimzinnigheid, die de feiten en gebeurtenissen
der laatste weken omringen, en geeft open en onomwonden zijn uiteen
zetting van een zaak, die met zoveel gerucht was omringd.
TOT VERWEER
heet de brochure, waarin de oud-Minister het goede recht en de zuiverheid
zijner gedragingen In het licht stelt. Voor ieder, die belang stelt in de
actuele politiek. Is kennisneming van deze rijk-gedocumenteerde brochure
onontbeerlijk!
Verkrijgbaar bij A. W. SIJTHOFF'S UITGEVERS-MIJ te Leiden
Prijs 40 ets. en bij lederen boekhandelaar en in iedere kiosk Prijs 40 ets.
Vrouw.
wenscht Per x
van betrekking te ver
anderen. Alg. ontw., steno, mod. talen, correspondentie-en
administratie. Prima referenties. Brieven, ook voor later
onder letters A.A. aan de Groene Amsterdammer.
En jnct een zucht van voldoening
zweeg hij, de veelgepiaagde.
Men hoorde gedurende drie volle
minuten het tikken van de klok. ?
En op straat bewoog zich de menig
te, niets beseffend van het drama dat
zich in den boezem van het kabinet
afspeelde.
Tenslotte was het de heer van Lidt
de Jeude die, zichtbaar ontroerd, het
woord nam.
Het schijnt wel, dokter, zeide
hij mat, dat we allemaal door de
cryptomanie zijn aangetast. Ik ben
nog Slechts kort minister, maar ook
ik voel de symptomen van de kwaal
in mij. Ik weet nog niet wat ik ben:
crypto-dieseliaan misschien of wel
licht ook crypto-söciaaldemocraat..
hoe het zij, laten we een einde maken
aan deze marteling. We zijn wel zwaar
gestraft dat we Marchant loslieten..
....On ne Marchant pas a vee
l'amour.. ..prevelde een der aanwe
zigen voor zich heen. En een ander
zuchtte: Waar zou hij thans zijn.... ?
In een klooster? Als Non.... ik be
doel .natuurlijk Non-actief....?
Diep onder den indruk, verklaart
onze medische medewerker, ontwaak
te ik in mijn studeervertrek....
UUMBRA
| WETERINGSCHANS 134- TEL. 368611
S. M. EISEHSIEIM
's Werelds geniaalste
regisseur heeft zichzelf
overtroffen met zijn
meesterwerk: ?
STORMEN
OVER
MEXICO
Noch grootscher dan
POTEMKIN!
Een machtig indruk
wekkend epos van 'n
ontwakend volk, dat
zich uit zijn boeien
bevrijdt!
Met een theotroo/ geboor wees z(J o/> «ten v/Jver
PAO. 91 Dl GROENE NO.M3S
fc. is e^
die j,eUj
lisschfo,
hiera^
? onder
?dat hij
1 URE.
I.
don
Mei x»
r d.
ee,i
t e* o
moe..k* -i
llee.v
Hfdi
ZOl
a-t*
ec«
der
dit
noj
palijk
det
i-er
;en
ai
2n
en
m
ar
't/
té.
n
r,
?e
a
i»
PAG. U DE GROENE No.3025