t- ,J*.Feuilleton De waarheid in het geval Wagman Verteld door Inspecteur Frits Rollnk IVANS Korte inhoud van het voorafgaande Jtia van Straten heeft haar verloving met Frits Rolink, thans Inspecteur van Politie te 's-dravcnhage. verbroken en is getrouwd met Maurits Wagman. X i j vertrekken naarlnd;ë, maar keeren na cenige jaren naar patria terug. Rolink leidt dan met rechercheur Matheus Itil een onderzoek ter opsporing van een speelhol. Men vermoedt, dat Wagman daarbij betrokken is. Als Rolink dezen op een donkeren avond schaduwen teil, ziet hij Ria in de Jtoschjes en houdt haar van zelfmoord terug. Hij brengt haar bij een bevriende familie, waar hij een onderhoud met haar heeft. E EX kleine zijkamer in de woning van mijn vriend De Volder werd te onzer be schikking gesteld. Rn dnnr vertelde Ria mij de geschiedenis van haar huwelijk., Niettegenstaande alles, wat zy had doorgemaakt, streefde zij ernaar, haar man nog te sparen. Maar de tegenzin, dien ik onmiddellijk jegens dezen gevoeld had, groeide aan tot een werkelijken haat, toen zij. zonder zich veel to beklagen, de enkele ' In Indiëhad zij zich eerst ecnige maanden gelukkig gevoeld, maar daarop kwam langzamer hand de ontgoocheling. En toen de crisisjaren aanbraken, had haar man zich doen kennen als een dronkaard en een speler. Hij had ook vroeger geen gunst igcn naam gehad en in Indiëhad men zich erover verwonderd, dat hij in Holland tot eon hmvvlijk was overgegaan. De e-enige verklaring daarvoor had men gezocht in de omstandigheid, dat H ia wn klein vermogen bozat en dat hy ver.wachtte, zich dientengevolge nog cenigen tijd boven water te kunnen houden. Dat vermogen was nu grootendeels verdwenen: het., was 'onder het beheer van Maurits Wagman voj.-smo.lt en als sneeuw voor de zon. En, naarmate het verdween, beschouwde deze zijn vrouw als eeii blok aan het been. Hoewel naar buiten toe du schijn bewaard bleef, Verwaarloosde, hij Ria moor en meer en gaf zich over aan allerlei uit spattingen, die ertoe voerden, dat binnenkort armoede voor le deur zou .staan. Hij gaf zich de . moeite niet meer, tegenover zyn vrouw op te treden, zouals dat tegenover een vrouw van haar ontwikkeling en beschaving paste. Hij brutali seerde en soms zelfs mishandelde hij haar. il ia, die niemand had, bij wien zij troost of bescherming vinden kon, leed onzaglijk onder dézen toestand. Toen was het besluit gekomen, naar Holland ?terug te» keeren. Hoewel zij niet wist, wat Maurits cUmr eigenlijk beginnen wilde en deze rpndweg weigerde,1 haar daaromtrent iets mede te deelen, verheugde Ria zich toch daarover, omdat zij hoopte hier minder eenzaam te zijn. Aan boord van'de MarnixV was zij ernstig ziek geworden. My*n vermoeden, dat daarom de reis tot Amsterdam met de boot gemaakt was, bleek juist geweest te zy'n en In Den Haag werd zij onmiddellijk voor twee weken in Bronovo" opgenomen. Dientengevolge was haar man dagen lang zonder haar. Toen zij uit het ziekenhuis ontslagen was, deelde deze haar op de meest cynische wijze mee, dat hU alles voorbereid had om een geheim speelhuis op to richten. Vborloopig verzweeg hy haar nog, dat het hem te doen was om door oneer lijk spel onnoozele halsen", die Den Haag be zochten, op te lichten. Maar weldra bleek haar ook dat. Zij had toen gemeend, dat zij niet dieper. vernederd kon worden; maar nog wist zij niet, tot welke laagheden Maurits Wagman in staat was. Dien morgen had hij van haar geëischt, dat zy medewerken zou om z'jn t,onderneming" te doen ?slagen, en wel door van de straat/af, mannen, die daarvoor in aanmerking schenen te komen, moe te lokken in het lokaal, waar hy clandestien zijn speelbank gevestigd had. Zij had dit rondweg geweigerd en was niet ge weken voor de meest ruwe bedreigingen. Maar deze schandelijke eisen was de droppel, die den boker deed overvloeien. Liever dan zyn terugkomst af, te wachten on misschien aan nieuwe verne deringen bloot te staan, was zy ? het hart vol wanhoop gevlucht en, ware ik niet op het laatste oogenblik op het tooneel verschenen, zij zou tot het uiterste gekomen zijn.... Nadat ik dit verhaal had aangehoord, begreep ik nog beter dan vroeger, dat er geen sprake van zijn kon, dat Ria tot haar man terugkecren zou. De ernst, die, in tegenstelling met vroeger, thans haar persoon kenmerkte, was een gevolg van wat Wagman haar had doen lyden, Haar geheele wezen was daardoor gelouterd en verdiept, maar ten koste van haar zonnige, zorgelooze opgewekt.heid, die my* tijdens onze verloving zoo had aan getrokken. En toch zooals zy" nu was, was zy my liever! Ikzelf was immers ook niet meer de vroolyke, jongeman, die ik vroeger geweest was! Ook ik had verdriet gehad.... om haar! En nu ik haar had weergezien, voelde ik mijn liefde sterker dan ooit opbloeien.... * * Het vermoeden lag voor de hand, dat ik op de boven beschreven wijze langs een anderen weg betrokken was geraakt bij de zaak van het speel huis, die de politie reeds ter hand genomen had. Op mijn vraag verklaarde Ria echter, dat zy van de ligging daarvan onkundig was. Haar man had haar in dit'opzicht nog-niet in zijn vertrouwen .dat hij dien avond nog maar eens naar bet statten gewandeld was PAO. 22 01 GROENE Ne. M8* genomen en, nu zij zijn schandelijk voorstel van}.de hand gewezen had, was daarop natuurlijk nie J|\. de minste kans. OP- N AANMERKINGEN UIT ONZEN LEZERSKRING Een tweede vraag, die mij bezig hield, was of Maurits Wagman in een scheiding toestenmiei. zou. Hoewel zooals ik zeide de terugke»-!van Ria uitgesloten was, viel het niet te ontkenner. dat zy zich door haar weggaan in een ongunstig ? positie gebracht had, wat een echtscheiding betro:. Wagman zou haar gedrag als kwaadwillige veilat ing kunnen bestempelen en dan stond het aa>i hém óf hy al dan niet een scheiding aanhangig wilde maken. Aan den anderen kant zouden «r zeker gronden bestaan, waarop Ria die scheidin-j kon aanvragen. Maar.... van deze dingen hu l ik weinig verstand. Het was noodig, dat Rh .zoo spoedig mogelyk een advocaat raadpleegde. Al deze overwegingen sehryf ik hier nuchti-ien zakelijk neer, maar men zal begrijpen, dat il;, nadat Ria my in haar vertrouwen genomen ha«l, allesbehalve in een nuchtere en zakelyke stemming verkeerde. Het verhaal van de jarenlange ellend-. die haar deel geweest was, pakte my dermate aan, dat ik hoewel ik dit trachtte te verbqrgen - veel meer opgewonden en bewogen was dan zyzclf. Trouwens, ik had de grootste bewondering voor de zelfbeheersching, die zij bij het verhalen van haar lijdensgeschiedenis getoond had. Alleen tegi n het einde had haar stem nu on dan gehaperd. E». toen ik kort daarop het huis verliet, had ik mam n gedachte: Maurits Wagman zou zyn wèlve-. diende straf niet ontgaan ! . Thuis komende, vond ik daar Matheus Ril. die op mij zat te wichten. Het spijt mij, dat ik zoo laat ben, Ril!" ? zei ik. Heb je hél lang moeten wachten?" Ikzelf was óók veel te laat op het appèl. D;i was 't maar beter, dat ifr wat wachten moest. In den toon, waarop hij gesproken had, lag i< it bizonders. iets dat ik van .hem kende: 't was l-«t zelfgenoegzame geluid, dat hij hopren liet. wann< «r hij over zichzelf tevreden was. ? Iets bizonders te vertellen?" vroeg ik. Iets hél bizonders. Inspecteur!" .ant woordde, hy. Ik heb succes gehad." Hebben ze je voor een onnoozel boertje «n ir gezien....?" Neen, meneer! Dat is juist het mooie: ik l" f niet voor idioot behoeven te spelen: die rol h* It 'n ander van mij overgenonfc»n." Hy vertelde nu, dat hij dien avond nog maar e« 11 naar het station gewandeld was en dat er. on .de passagiers die met den trein van kwart v??<? negen aankwamen, werkelyk een onnoozel bocitW geweest was. Het was hem opgevallen, dat .Iii| boertje door een heer-achtig individu was" ai gesproken. Onder de bestaande omstandig!» -lu hechtte hy daaraan een bizondere beteekenis «t. toen hy zag, dat zich tussehen die twee eon langdurig gesprek ontwikkelde, had hij zich it & buurt gehouden en een paar woorden ppevani Vroolyke gelegenheid" '?Aardige meisjes" en nog enkele zulke verlokkingen werden den Vwt voorgespiegeld.... Het is niet noodig, hier nauwkeurig te schrijven, hoe Matheus Ril erin slaagde, de V mannen ongemerkt te volgen. Het was geen makkelijke,.schaduw" partij geweest. Tr»n sU had hij ze zien Verdwynen in een huis, dat in M» haastig geoordeeld D slecht-verlichte en eenzame straat in de buurt de Conrndknrle gelegen was en goheel benntwor-; aan de beschrijving, die vroegere slachtoffers ani de politie gegeven hadden. De rechercheur had zich daarop eenigon in de buurt van dit huis opgehouden. or«Ut hij het van belang achtte, te zien, wie er ir uitgingen. HU begreep, dat hij zich dam-k** fllk't>n v^ek en vroeg.daarop nog niet tydig genoeg op my n kamer: kon aanmrMfi'pan""or meneer thuis zou zyn. Dit in overeenstemming met de afspraak, di< AT de heer Marchant op de scherpe pagina's van zijn bro chure Tot verweer" zich niet eft kunnen bepalen tot eenige onntigenaamheden aan het adres van oiiimige voormannen der partij, die ii verliet inzonderheid zyn oudi ibtgenout, Mr. Oud, en den voorii ter van den V.D.B., prof. Kraneni.Tg inaar ook de gewoonte heeft evolgd om de S.D.A.P. een lik uit de N» u te geven dit zal niemand hebverwonderd. Hot zou hem door wier, ook door my, vergeven kunnen , als hy daarbij de nauwkeurigii-id in acht had genomen, die hij van tuieren cischte. Dit is echter niet het e»*al. De heer Marchant schrijft op blz. 28 nu zijn brochure over het politieklimret, dat de Federatie Amsterdam H- S.D.A.P. heeft opgericht. Hij c-irijft: Een van de succesnummers MI het cabaret is de wonderbare keering van Marchant" en hij laat )j- die bewering cenige qualificaties «Igcn. Op het gezag van den oud-minister u-ft ook de heer Dr. P. H. Ritter Jr. ii h geroepen gevoeld, in De Groene" au 25 Mei 1.1. naar aanleiding van het a buret-lied je iets to schryven. Hij cut zich gerechtigd, in verband daar11 e te spreken van de schande der e dachtmaking, die een eerlijke gekdaud omringde" en hy schrijft ?rdclijk: "" Dat de sociaal-democraten zoo ver gingen, in hun politiek cabaret" een opvoering te ensc neeron van de wonderbare bekeering van Marchant", dat ge tuigt van een zoo verachtelijke geestesgesteldheid, dat die party er de sympathie, die zy gewonnen had bij velen uit het burgerlyke kamp door haar nationale ge zindheid en door haar stryd tegen den machtsstaat, door heeft ver speeld." ' ? * ??steld nu eens, dat een liedje over Marchant's overgang naar de ii. Kerk inderdaad behoorde tot .succesnummers" van het cabaret, Is Mr. Marchant door den eenen ? tuieren briefschryver is op de lor \v gespeld, dan nog zou dat den en Ritter niet het recht geven -preken van verdachtmaking" n .verachtelijke geestesgesteldheid", oul ng hem niet uit den inhoud van ii' -oordracht gebleken was, dat zij i<; (ualificaties kon wettigen. Maar uk i Ion nog zou hij niet het recht ebl -n, een geheele partij aausprake» ik ie stellen, voor wat onder de us|".<:iën van een harer afdeelings?st.a-en zou zijn gebeurd. K' hier is de waarheid, dat het be*!?!?» liedje heelemaal niet tot de icv «nummers behoort- en daartoe »"ii behoord heeft. Alvorens het cabaret zijn voorstellingen voor het pu bliek begon, zijn zyn medewerkers op getreden in een bijeenkomst voor genoodigden uit den kring der soc. dein. beweging. Op dien avond is in dit ge» sloten gezelschap een liedje voorge dragen Ver den heer Marchant, dat, naar mij verzekerd is, het staatkundig beleid van den afgetreden Minister, inzonderheid dat tegenover het byzonder onderwijs, hekelde. De aanwe zigen, begrijpend dat dit liedje zou kunnen worden verstaan als een kwa de scherts over geloofszaken, hebben terstond hun gevoelen kenbaar ge maakt, dat het liedje niet op het pro gramma behoorde te komen. Het is dan ook nooit weer in het cabaret voorgedragen. Ziehier, wat er waar is van het suc cesnummer", naar aanleiding waar van de geheele S.D.A.P. door den heer Ritter van schandelyke verdacht making" en verachtelijke geestes gesteldheid" LH beticht. Ik twyfel niet, of de heer Ritter zal, nu hem is gebleken, dat hij te haastig heeft geoordeeld, zijn kren kend oordeel herroepen. Een vraag moge ik nog tot de redac tie richten: zijn de heeren Marchant en Ritter niet geschrokken van het stukje Cryptomanie" in De Groene" van 25 Mei 1.1.? Vinden zij daarin nu ook grond voor scherpe qualificaties aan het adres van den Vryz; dein. Bond, waartoe, immers de hoofdredac teur van De Groene" behoort? Ik hoop van niet. Maar het zou wel con sequent zyn. . J. W. ALBARDA Onderschrift van de Redactie. Het gewraakte cabaret-lied was een bespotting van de bekeering, het stuk je Cryptomanie" een bespotting van het geheim houden van de bekeering. Zou de heer Albarda het verschil tusschen het een en het ander niet inzien ? Overigens maakt het voor ons geen verschil, of het gewraakte liedje al dan niet tot de succesnummers be hoord heeft. Dat het liedje terug genomen is, achten wy juist en het doét ons genoegen. Maar dat de ge dachte aan kwade scherts met geloofszaken" in de kringen der S.D.A.P. kon opkomen, achten wy bedenkelyk. De geestesgesteldheid, welke aldaar heerscht, is voor velen uit het burgerlijke kamp, die mét de S.D.A.P. zich verzetten tegen fascisme en dictatuur, geen onverschillige zaak. En de heer Albarda zal goed doen, aan zijn partygenooten, in wier hoofd een dergeiyke grove, beleedigende gedachte opkomt, als wij gelaakt hebben, gedachte die zelfs tot een begin van uitvoering geraakt, duidelijk te maken, dat zulk een geestesgesteldheid, waarvoor wy geen beter woord kunnen vinden dan in ons artikel werd afgedrukt, Weinig dienstig i", om het vertrouwen te bestendigen, dat de S.D.A.P. bezig was by bepaalde groepen harer politieke tegenstanders te winnen. gemaakt hadden; Maar Matheus Ril. wns verstandig man, die initiatief had en niet dik en dun déeenmaal uitgestippelde lijn v« wanneer hy meende, dat er door het volgei een andere lijn grooter voordeel te behalen Zijn wachten werd in zooverre beloond, d.-* H; na betrekkelijk korten tyd, den man, dtV 'd«i boer by het station aangesproken had, weer buiten zag komen. . . Hy volgde dezen ongemerkt en het bleek dit schaduwen" hem voerde naar.... Adams! Daar belde de man aan. Elders had ik gezegd, dat er vlak vóór het pension n halte was. Matheus Ril vatte ""daar post, als« f I'S een aspirant-passagier was, en .zoo gelukt* '|ft hem, te hooreh, dat de bezoeker vroeg of m <»<*' Wagman thuis was. Op het ontkennend antwoorddat hij ontving, reageerde hij met- <*«*& hailbmi-T d' >t men blijkbaar niet. deur was opengedaan door een meisje. De inlandsche jongen, ik vroeger op den avond gezien was nu nergens te bekennen. 'n ook begrijpeiyk was, want t* de bediende van de Wagmans b- hoefde de deur niet open te doen. IV man was, na zyn vergeefsche po»g - K u Wagman te spreken te krijgen, ?'."tram gestapt, die. otaar het ging. VermoedeUjk zou hy n nog een of meer andere m van geest mede te trooMaar Ril was terecht van oordeel, "'» wat hij nu ontdekt had, een 1 schaduwen" noodeloos was. '!» ging hy naar mijn kamer, hij geduldig -had zitten wachn» tot dafc ^ verschijnen zou, aar Men zal beseffen, dat, wat tot dus verre (na het verhaal, dat Ria my gedaan had) een sterk vermoeden ge weest was, nu vry wel tot zekerheid was geworden. Aangenomen, dat het door Matheus Ril ontdekte'huis inder daad het bewuste speelhuis was (en daaraan kon nauwelijks redeUjketwy fel bestaan), was er nu een direct ver band gelegd tussehen dit huis en den persoon van Maurits Wagman. Hij zou niet ongestraft ontkomen l Ik dacht daaraan met groote vol doening ; maar ik wil eerlijk bekennen, dat déze niet zoozeer voortsproot uit de bevrediging van mijn rechtsbewustzijn dan wel uit de omstandig heid, dat ik nu tegenover dezen gewetenloozen schurk een scherp wapen in handen had, ook waar het de ver dediging van, Ria's belangen gold. (Wordt vervolgd) i DE NIEUWSTE ELECTRISCHE KOELKAST MET GROOTE BEWAARRUIMTE TEGEN PRIJZEN ONDER IEDERS BEREIK ... (van f190.- af) N.V. Elictrotiehnliche en Industrleele Mij. GROENEVELD&Co. Amsterdam-C. - Kerkstraat 158 - Tel. 36058 SPORTPAKKEN MODERNE ENOELSCHE TWEEOS f 17.50 - f35.Pv.d.BRUL DB ZBKMBCUW-SKRIK ? U* l* l«4«r» (Ottft k«thfc«*4*l >t«k*||k««t VAN IOOHUM SIATUUS ? gnwm ? N.V. SIRVMI ABONNEMENTSPRIJZEN DE GROENE" Per jaar: Nederland ? 10. Indië(zeepost) 10. i, ., (mail) . . ,. 13.50 Argentini Belgi Duicschland Egypte Frankrijk Griekenland ~ ? 11.50 Oostenrijk Sowjec-Rusland Spanje Tsjecho Slowakije 3 Zwitserland tt) _o "o u Denemarken Itali Noorwegen Zweden Engeland Amerika e u w ? 13.50 Vroeger was parket «en luxe voor wie In eigen huizen woonden. Tegenwoordig fabriceert Bruynzeel opneembaar parket (Passe-Partout* parket), dat binnen Ieders bereik ligt. Bruynzeel's P.P.-parket kost het zelfde als vast parket en is niet duur der dan andere vloerbedekkingen. In uiterlijk is er geen verschil met vast parket en ook het onderhoud is even eenvoudig.. Ook voor P.P.-parket geldt Bruyn zeel's onbeperkte garantie. Lees alle bijzonderheden over parket, over de gemakkelijke beta'Ingsvoorwaarden enz. in ons fraai geïllustreer de boekje De vloer in ons inte rieur".. Het Is Ingeleid door Paul Bromberg. Wij zenden het U gratis na ontvangst van onderstaande cou pon. Verstuur de coupon vandaag. N.V. Bruynz««l'« Vlotr«n(obr!«V. Zaïndam. Z«nd ml] gr«tl«.,.D» v!o«r In oni 'nUrlour". "'.' . ' .' '''???' ?'?' C*"-2' N«am: ...'........ . Adr«i: ? .Parketvloeren J 'KROP kleine ?dat hij :! l - ?? \ tio» tv rd'« ! e ut Cf tl 3 1 ei.,k*,.» I. «fdi ZO l eej de^ die nog pa. ach W tiet i*er «n al en in ar ie n r, b t PAG. 23 DE] GROENE No.3016 tv