i Postzegels en Verzamelaars NEDERLAN l Vreugd en eA «orgen van den phlIatellBt ALS de menschen alleen maar verstandige dingea deden, zouden er geen postzegel^ verzamelaars op de wereld bestaan. Maar het zijn juist de domheden en welk verstandig mcnech begaat er geen dageiyksch dozijn? die geur en smaak aan het leven verleenen. Het ver zamelen van postzegels is stellig zulk een domheid, al is hefc er een, waarvoor zooveel argumenten en geharnaste betoogen kunhen worden aangevoerd ik zal ze u besparen, lezer dat het bijna een nuttige en verstandige bezigheid zou worden, en dus alle aardigheid verliezen. Neen l Postzegels verzamelen is, evenals elke andere hobby, een kinderlijkheid, beminnelijker naarmate degeen, die haar pleegt, overigens on aantastbaar redelijk kan worden geacht. En als een philatelist u op de vraag, waarom hU post zegels verzamelt, iets anders antwoordt dan met een ietwat schaamachtig: omdat ik het gezellig vind, dan jokt hij u iets voor. En de geldswaarde dan? zult u vragen. Die post zegels hebben toch geldswaarde; speelt dat geen rol erbij? Ja en neen. Het is een heel eigenaardig geval daarmee. Natuurlijk heeft een rechtgeaard verzamelaar begrip voor de geldswaarde van een Oe Goyozegef von een peseta werd door Sanchez Toda . ge graveerd naar een der beroemd ste schilderijen van Coya: de Naakte Maya' zegel. Hij heeft er, om het zoo eens uit te drukken, meer respect voor, naarmate het exemplaar in z^ju catalogus hooger genoteerd staat. HU zal zich gaarne verliezen In een bespiegeling, hoeveel h U voor zijn verzameling, of een deel daarvan, zon kunnen maken", als de nood eens aan den man kwam, Toying .with the idea, noemen de Engelschen dat. Maar hij zal nooit een postzegel verkoopen, omdat hij er meer voor kan krijgen dan hij ervoor gegeven heeft. Een hobby is geen han delszaak. Wat is het dan wél? Hier ligt voor den psycho loog een vruchtbaar terrein. Een bekend Duitsch schrijver, die door do mannen van Hit Ier uit zijn land was verdreven en daarbij zijn kostbare col lectie postzegels had ingeboet, noemde haar ele gisch den band, die hem met ztjn kinderjaren ver bond. Het kan zijn. Maar een verzamelaar geeft zich daarvan geen rekenschap. Voor hem is zijn liefhebberij die hij in haar volle onstuimigheid" slechts aan zielsverwanten, dus mede verzamelaars, openbaart een genoegen, zoo volkomen onschul dig en wroegingloos, dat hij niet de minste be hoefte gevoelt, haar voor zichzelf te analyseei'en.. Wat een postzegel voorstelt, heeft voor den phi latelist al evenzeer een betrekkelijke beteekönis. Hij vindt natuurlijk een mooi uitgevoerd, kleur rijk zegeltje even genoegeUjk om naar te kyken als elk ander mensch, maar dat fraaie uiterlijk maakt den postzegel voor hem volstrekt niefc begeerlijker. Een jongen zal een kostbaar oud zegeltje nog wel eens verkwanselen voor een kakelbont product, dat hem onbewust als kind meer doet". En dat is dan iets, waar hij in later jaren alttfd spijt van zal hebben. Maar toch is hetgeen op de postzegels staat afge beeld wel een aardig aspect van de philatelie. Er wordt van die afbeeldingen steeds meer werk ge maakt door de posterijen'der verschillende landen, Jjn Sluyters ontleinde de mot/even voor zijn Rembrondtzege/ aan de Staa/meesters" (Hnks) en een zelfportret van den meester (rechts) Geboorte van een postzegel A. M. HAMMACHER niet altijd met evenveel resultaat. Het klassieke' voorbeeld van een mooien, eeuvoudigen postzege ls voor mij de oude Engelrche een-penny, ontwor pen door Henry Corbould. Het was de eerste post. zegel, die de wereld ooit aanschouwde hi dateert van 1840 en het eeuwfeest nadert dus me» rassche schreden ? en als men hem vergelijkt me» de producten, waarmede de, Britten tegenwoordig hun brieven frankeeren, dan wordt hot duidelijk. dat hier niet van vooruitgang, maar veeleer van het tegendeel kan worden gesproken. Hetzelfd. verschijnsel valt trouwens in tal van andere lande» te constateeren: leelijke nieuwe zegels, die in d plaats kwamen van mooie oude. Hier en daar, on* Nederiandsche postzegels zijn er een voorbeeld vai kan intusschen in dit opzicht weer van een Hchi verbetering worden gesproken. De ontwerpers van postzegels hebben overigei in den loop der jaren volstrekt niet alleen, of l; hoofdzaak, gestreefd naar artistiek mooi. Wa heeft men met de kleine, gekleurde papiertjes nic alles gepoogd te bereiken l Er zijn landen gewees'. die bij monde" van hun postzegels aanspraa, hebben gemaakt op betwiste gebieden; Bolivia Chaco-postzegels zijn hiervan een voorbeeld. Maar veel grooter nog is het aantal staten, dM gemeend heeft, on nog steeds meent, dat een post zegel een geschikt object is om de schoonheden va<i het land onder de oogen van, de gêheele wereld t brengen. Men maakt er dus propaganda mee vo« < het toerisme. Het is immers zeer goed mogelijk, c- ?> zelfs heel waarschijnlijk, dat bijvoorbeeld d aardige landschapszegels van Bosnië-Herzegowini-. die ieder zich nog wel herinnert, bij menigeen d lust hebben wakker geroepen, die romantisch landschappen eens op ware grqotte te aoschouwen. De al even bekende zegels van Noord-Borneo en Nyassaland met hun exotische dieren hebben zonder twijfel bij menigen jongen het verlang*- > naar verre reizen en een leven van avontuur ver sterkt. En het moet erkend worden, dat vel» ont werpers op hun noodgedwongen klein bestek?d' enorme Fransche Somaliland-lappen hebben g> lukkiggeen school" gemaakt er in geslaagd zij». een aardig, aantrekkelijk plaatje te scheppen. Maar voor den verzamelaar is dit alles van go« ? beteekenis.'Laten de ontwerpers en hun la: gevers zich het hoofd breken over allegorieën ? f portretten, pver landschappen of landkaarten, h« f kan hem niet tot geestdrift brengen. Hij verdiept zich liever in de vraag, of dat lichtgroene zegelt j-s dat hem zoopas in handen viel, werkelijk van hu s uit lichtgroen, en dus een zeldzame nuance is, "i dat het slechts een verschoten donkergroen exem plaar is, en dus een prul, of wel o gruwel yervalsching... J ? .r ^ r;. Het voorbeeld van den ontwerper van den nevenstoanden Abozegel (700-Jarlg bestaan der stad Abo, In Finland) was een foto der kerk U D PAG. 11-11 DE GROENE No. 3076 IN den regel interesseert de gewone verzamelaar van postzegels zich niet of weinig voor de herkomst van het object zijner liefde. De vak,»hUatelist echter verdiept zich ernstig in tech nische en historische by zonderheden, die zijn haast Hicrale verzamellust vaak het air kunnen geven \an een wetenschappelijk gefundeerde bezigheid. I Iet aesthetisch keuren van zegels en het aanleggen van een verzameling op grond van aesthetische ?talkenmerken is echter nog een zeldzaamheid, die in geen geval philatelistisch voor- vol wordt tangezien. Het publiek keurt af of goed naar ..nbekende normen van leelijk of mooi en daarmee '?» het dan uit. Zelfs de dagbladen spreken zich .likwijls uit over nieuwe zegels zonder het minste aesef van de bijzondere eischen die aan een zegel Besteld behooren te worden wil het inderdaad een postzegel en niet een verkleind prentje of een kiekje formaat-Leica zijn. Ieder zegel heeft zijn eigen geschiedenis: er is ?;een vast recept. Het eindresultaat wordt b.v. in hooge mate beïnvloed door do gekozen druk techniek. Een ontwerp kan in plaatdruk b.v. goed -. oldoen, doch de uitvoering in de zooveel goedl.oopere rotogravure kan het aspect zeer benadeclen. Onze dageiyksche Wilhelminazegel naar het ontwerp van wijlen Jan Veth is daar een voorbeeld van. De hoogere waarden (plaatdruk) zijn aan merkelijk fijner en aannemelijker dan de lagere :it)togravure). Ook het zegel van Willem van Oranje naar het portret van Key is in de Holliuidsche plaatdruk verre téverkiezen boven de Indische goedkoope editie in rotogravure. De publieke meening, dat met het ontwerp Mtelijk het ergste en noodigste gedaan is blijkt in ld; praktijk volmaakt in strijd te z\jn met de v jrkeiykheid. In den regel beginnen de moeilijk-. b 'den dan pas en de grootste stuurmanskunst en tl.- scherpste aesthetische bewaking is noodig om v.-n het ingeleverde ontwerp tot een dragelijke (ft komst te geraken. let ontwerp moet n.1. worden omgezet tot een r«rm die vermenigvuldigbaar is. Vroeger was de graveur daarbij onmisbaar en gelukkig wordt ook t< .omwoordig weer een beroep gedaan op zyn ai ibachtelijke qualiteiten als niét uitsluitend de k« sten de keuze der uitvoering moeten bepalen. H -t ontwerp moet worden overgezet in een teekeni ig, die de graveur voor zijn werk kan gebruiken. H oft de ontwerper dus weinig besef gehad van lu' werk des graveurs, dan kan het gebeuren, dat d> graveur de grootste moeiten heeft om de qualiu-ii en van de ontwerpteekening bU de omzetting to behouden. Het formaat is daarbij van veel b« eekenis. Bijna alle ontworpen worden op veel gr oter schaal gemaakt dan het vereischte kleine fo ;naat en alle inspanning om zich daarbij de twiltaten van een verkleining voor te stellen kan in -Urn regel niet verhoeden, dat de verkleining.<»».;i gt-luchte tegenvaller blijkt lo zijiv l-Vii van doMooiste ontwerp-teekeningen di«> ik k -u is d'_- voor 4 luchtpostzegel van Jac. Jon^rt met 'len fijnen Mi-rcuriuskop boven oen ,nnilk>us f hoon hoornBaardje, rjjk aan bpVf.ri'.n«-n. IV ontwerper heeft J«>h hier blijkbaar '»-iv«-l lol"» «aan op zijn toekenZeer bekend /$ de oude Duitsche Ger<**<**ioztgel von Poul Waldraff. De tooneefspee/ster Anno von Strontz-Führ/ng hstft hiervoor model gestaan lu ' __- , * 'i ' *?-ir i» vreugde, zonder zich voldoende rekenschap to geven van de verkleining en van de moeiten voor den graveur. Dat in de uitvoering toch nog een deel der fijne waarden van de teekcning zijn gered is to danken aan de maximale prestatie van den graveur, die feitelijk steeds verdiende met den ontwerper te worden genoemd, als zijnde schuldig aan het ver kregen resultaat. Het formuleeren van vaste eischen waaraan een postzegel'ontwerp zou moeten voldoen is niet mogelijk. Veel hangt af van den te kiezen techni scher! weg. Het ideaal zou steeds zijn: ontwerp en uitvoering in n hand. Incidenteel heeft een dergelijke poging (voor Roode Kruiszegels in 1027 geprobeerd) echter weinig zin, omdat uit den aard der zaak het graveeren in klem formaat langdurige oefening eischt en bovendien een speciale geschikt heid. Het is zeer de vraag of belangrijke graveurs van dezen tijd (Laboureur, Minne) bruikbaar zouden zijn in de postzegelprocedure. Een ander bezwaar geldt het domineeren van de schilderij- of foto-in-lijst-vorm. Zoolang de ont werpers zich niet vrijmaken van de schildere-idee blijft het zegel altijd iets anders dan hetgeen het zou kunnen z3tfn: een postzegel. Wie zich bezint op doel en bestemming zal een eigen zelfstandige waarde aan een zegel moeten toekennen en komt dan vanzelf (evenals bij de vroegere munten) tot de waardeering van eenvoudige en karaktervolle aspecten. Veroordeeld is dan een samenvoeging van twee werken van Bembrandt, zooals Jan Sluyters dat heeft gedaan m een al te vlot ontwerp. Maar het gebruik maken van oude beeltenissen en een doordringing der ontwerpen van echte graveursqualiteiten, zooals dit voor de nobele serie der Oranjevorsten is geschied, verdient alle lof; omdat het geen verkleinde punten of schilderden zijn geworden, maar werkelijke omzettingen in echte zegelqualiteiten. Niet vlot en handig gedaan, maar vol zorg en langzaam tot stand gekomen. In dit verband mag herinnerd, worden aan den markanten inzet van De Bazel in 1013, die in de lijn van een goede traditie met alle KH.<ch op dit gebied afrekende. Het prullerige zegel van de De Buyterherdenking is nog altijd een der treurigste voorbeelden van stijllooze burgerlijke heldenvereering. De afstand tot het troonzeg'el van Willem van Konijnenburg is wel zeer groot ei» misschien wordt menigeen zich pas de qualilfi ? i'»i daarvan bewust als hij zich De Buyter ht-t-innf;1 Wie meent, dat de cuisin^ waaruit onze p«-^czegels te voorschijn komen niet tip«.'on .< , ,a zijn vergist zich.' Het Nederlandsen* J'1 tmuseum (Kortenaerkade 11, Den Haag) is v >r het publiek toegankelijk en bezit aantrekkelijk materiaal ai di* geboorte van eer. zegel in belangrijke a te kumien demons'Creëren. De Lichtenstein^he zegel van frs. 1.50 is door H. E. Kosel geteekend naar bovenstaande foto. Het model VÜH den Zwltserschèn zegel van 15 Rappen was het a'öor Kissburg vervaardigde standbeeld van Wil' helm Teil te Altorf Jpar. ,- -V.