ui'.'. Leiders der democratie Dr. JANE DE IONGH WANNEER men er een voorbeeld van wenaeht. hoe moeilijk het soms is, de ? bet eekenis van een woord te omlijnen. i*n hoezeer de inhoud van bepaalde begripsaanduidingen voor variatie vatbaar is, dan behoeft men er zich slecht» rekenschap van te geven, \vnt mei» honderd jaar geleden, vijftig jaar geleden. on- wat .men thans onder Democratie" verstaat. Het wordt dan duidelijk, hoc wisselend van l te toekom» dit veel gebruikte, veel verheerlijkte ??u zeker even vank gesmade begrip feitelijk is. De samensteller van het onlangs verschenen \ orzamelwork ..G wit Democrata" edited by A. Barrett Brown (Nieholson & Watson, 10 s. 6 d.), moet ongetwijfeld ook tot deze conclusie gekomen y.ijn, toen hij de lijst van beroemde namen samen stelde, wier dragers in korte biografieën zouden worden geschetst. Het is niet geheel duidelijk. di >or welk principe hij zich bij zijn keuze heeft laten leiden, en het gevolg is. dat men onder de veertig ..grooto' democraten", die. in dit boek door even zoo veel-auteurs worden geteekend, do meest uiteenluopende figuren aantreft. Zoo veely.ijdig, zoowel nanr philosofie als naar levens praktijk, i» deze reeks groote mannen en vrouwen, dat men. zoo men instemt met het oordeel van den samensteller, dat dit werkelijk allen democra ten geweest zijn. zich verheugen moét 'over den rijkdom van mogelijkheden, welke de democraI isehe philosofie, de democratische levensopvatting, , blijkbaar biedt. Voornamelijk zijn het Engelsche denkers, Engelsche politie! en organisatoren van het maatschappe lijk leven, wier levensloop en denkbeelden men in de/e verzameling beschreven vindt, hoewel er ook eenige niot-Engelschcn. als Karl Marx, Jen n Jaurès. president Wilson, Stresemann, Rousseau. Mnzzini en enkele anderen, in zijn opge nomen. Het is opvallend, hoeveel het Angel saksische ras aiin deze en aan gene zijde van ?Jen Oceaan - tot de vorming en verwerkelijking der demucrat isehe denkbeelden heeft bijgedragen. Ku een van de redenen, waarom dit boek, dat geen enkele biografie van een Nederlandsen democraat bevat, toch zoo interessant is voor den Nederlandsclio.!! lezer, is wel de conclusie, die men er uit trekken kan. dut democratie niet in de eerste plaats is een rogeeringsvorm. maar vooral een geesteshouding, een mentaliteit, die bij het eene volk in hooge mate. bij het tweede minder sterk. bij het 'derde vrijwel in het geheel niet aanwezig is. Deze geesteshouding, die Bnrrett Brown in zijn nalezing Democratie leadership", noemt: het democratisch geloof, wordt gevormd door drie voorname factoren, te weten: het geloof in ?Ie waarde van de persoonlijkheid, het geloof in de gelijkheid (doch 'niet de gelijkvormigheid!) vnn alle monschcn voor God, tdat zich uit door hun gelijk recht op burgerlijke vrijheid en jmiintRchappeHjke ontplooiïngsmogeüjkheid, en het ge loof in samenwerking in tegenstellihg met dwang. en in de macht der rede over den menschelijken geest. Voor «deze drie geloofsartikelen der demo cratie vond de Fransche Revolutie de benamingen: Vrijheid. Gelijkheid, Broederschap. Zelfs in ons democratisch en vrijheidslievend vaderland, zelfs in Engeland, het democratische land bij uitnemend heid, vindt de leer meer en meer ingang wordt de leer meer en meer nagepraat, zou men onvriendeIgkerwijze kunnen zeggen dat de'tijd van de democratie het demo-liberalisme, zooals het fascisme smalend pleegt te zeggen eindelijk voorbij is, en dat thans een nieuwe dag van maat schappelijke wijsheid en efficiency over Europa zal gaan -dagen. Het zijn vooral de drie boven genoemde geloofsartikelen, die thans in discrediet zijn geraakt, en het is daarom toe te juichen, dat een boek als het onderhavige opnieuw herinnert aan de omstandigheden, waaronder de democra tische overtuiging tot stand kwam, en aai\ de werkelijke doelstellingen der groote mannen en vrouwen, die ervoor hebben gestreden en geleden. Te veel wordt tegenwoordig de democratie ter zijde geschoven als zijnde de leer van ..de helft plus een", en te zeer is men geneigd haar te ver eenzelvigen met de fouten, welke zich bij haar toepassing hebben voorgedaan. CHAMPAGNE KRUG La toute premiere marque 1 ' ; ? * * ? 1 ' ' *?"?' , ? ' VOORAL hel eerste punt, het geloof inde waarde der individucele persoonlijkheid,heeft het thans afgelegd legen het collectiviteitsideaal van com munisme en fascisme. Interessant is het. oiu deze twee tegenstrijdige standpunten het uiterste individualisme en de neiging tot collectiviteit -?? vertegenwoordigd te zien in twee zulke uiteenloopende persoonlijkheden <*1R den anarchist William Godwin en den historicus Thomas Tnrlyle. over wie'respectievelijk H. N. Brailsford on L. l'. Jacks een zeer goede bijdrage leveren. William Godwin begon zijn loopbaan als ultraCalvinistisch predikant, om tenslotte te komen tot een ultra-individualistisch anarchisme. Aan hum dankt Shelley zvjn opvatting, dat elke regee ring het absolute Kwade vertegenwoordigt. De godsdienst « elke godsdienst is van dit abso lute Kwade de dienares. Gpdwin's individualisme ging zóó ver. dat hij het beschouwde' als een ver-' , ncdering voor de persoonlijkheid, wanneer men er in toestemde in een orkest dus niet als individu te musiceerun. Thomas Carlylo- daar entegen, die hier tot de democraten gerekend wordt, doch wiens denkbeelden zeer veel overeen komst vcrtoonon met de ideologie van het fasc isme, legt den nadruk op de onderbewuste, niet door de rede beïnvloedbare eenheid -der menschen. een eenhejd. welke hij wil doen uitkomen in gemeen schappelijke rhythmische spelen, in bewegings oefeningen als van vluchten vogels, waardoor het reageeren op een gemeenschappelijk instinct volgens Carlyle een bron van monscheiyk geluk bijden mensch geoefend zou worden. Het aanschou wen van een .feestvierende volksmenigte, die geen andere mogelijkheid van vermaak heef! dan bier en losbandige pret. geeft C'nrlyle de over tuiging, dat zulk een conglomeraat van individuen (?ogenblikkelijk een zeker peil van menschelijkheid, een zekere schoonheid zou bereiken, wanneer men hen gezamenlijk do een of andere regel matige beweging zou doen uitvoeren ..and that thoy would dismiss thoir beer and dull foolery in the silent eharm of rythmic 'human companionship. in the practical fceling. probably new, that all of us are made on one pattern and are, in an unfathomable way. brothers t u one another". Deze laatste uitspraak is het, die den overigen* volkomen aristocratisch georiënteerd en Carlyle volgens zijn biograaf aanspraak geeft op den naam ..democraat". Zjjn opvattingen op dit punt doen sterk denken aan de denkbeelden omtrent het rhythmisch samen arbeiden,samen marcheereu, die in het Italiannsche instituut ..Dopolavoro" en in het Duitsche Kraft durch Kreude" tol uiting komen. Carlyle1» klacht, dat niemand zijn ideeën begreep, zou m onzen tijd niet moor juist zijn. Hij zou ongetwijfeld nog meerdere van zijn denkbeelden in fascisme en nationanl-sooialisme herkend hebben. Ook hij ontkende., dat het yolk behoefte zou hebben aan zelf-regeering. hij was van meening, dat het eerste recht van den mensch was. geregeerd te worden door iemand die wijzer en beter is dan hijzelf. Carlyle's ideaal was eim uit het volk opgekomen, en met de wefkolijkc behoeften vnn dat volk rekening houdend»overheid, in den persoon van een .,Captain General", in wiens handen alle macht zou berusten. en die niet afhankelyk zou zijn vnn een stquimirt».', die Carlyle aanduidt als '..hot tellen der koppen (meestal domkoppen)". umi ^- ..j., . .... . _ l s A. B. C., DE KAT GAAT 5 ?5 TfATTKS sijn zelfstandige dieren, /.ij fC laté.y zieh tloor de mensehen meren en «*? ?*? gaan verder /»n»i( ireg. Als dr kat meegaat, is dal. omdat mij den weg i'iin de kat gaan. ; , : ; Xoo gaal hei ook mei hel regeeringsheleid in ons land. i ', TPr strijden . voor den ..gouden giddqn." Wij zijn geen: nntnlrerralsrhers.. Maar een.zeer long Minister ran Keonomisehri Zaken sprong ai( den band en beleed, dat hij niet-. insag. hoe Xcderland een 'ander la Metsel" in het handelsverkeer kon blijven loepassen, dan meer dhn drie kwart van de besehaajde irereld. , Jeugdige overmoed, aie hem zijn ?purtefeaillr. kostte. ' Hij had A gezegd. Ons xpreekwoord teil. dal. wie A gezegd heeit, nu ook B nutet zeggen. Maar. omdat hij het tooneel verlaten had, kon hij die B niet meer ten gehoore brengen. Daarom niet ge treurd. B segt zijn opvolger. Want zijn opvolger strijdt voor industrialisatie! i Bastaardwoorden zijn gevaarlijk. Meer dan n andel-c woorfaoort ntllen zij de leemte, gevormd door gebrek aan begrip. '. ' ? f ' ' Vage bedoeling drukken sij n'd. Vager wekken zij op. Wat bedoelen de dei-uln'islcn" in de i hunner harten? ' , ..rerruiminit 'Ier werkgelegenheid.'" Hn de, t.industriaHHatic~:uinhangers?" ..Verrnintinii fan werkgelegenheid". Waar is het versrhil? Wie voor industriali^idiK pleit, zegt niet met zooveel woorden.dat zij. die leven van teal vroeger anderen ; hebben gedaan, een Ie 'groot stuk opeisrhen van de uitkomst, van hel tcerk. gedaan door hen.'.die hiervan zelf mei de hunnen moeien beslaan. , Maar de. .e.isrh der wetenschappelijke voorbe-: rrïding (T.K.l.) lieteqkenl loeit hel eind ran den iuilekkerlandlijd voor de onilerneniers ..hij de tgenadc'ran het erirceht". . i '???' De kat gaal mee." De kat>, dal is hier de groole, stroom van ónzen tijd. Maar de kat gaat mee mul.?? C en niet met B. A fa aanpassing door devaluatie. . B is besteding van kapitaal en induslrleele capaciteit. , « ' C Is. corporatieve ordening. ? A.B.C., de kal gaat mee! En wanneer gaan wij met de kat mee? DriM. U. J. BHIN*K«REVKI ' ? f ?' - ..- , . ^ IX de tegenstelling tusschen deze tweo denkers. Godwin en Carlyle. is het fundament eele verschil tusschen den cerebraal on den mystiek geori nteerden menseb gesymboliseerd. 7J.j leven in twee verschillende werelden. Terwyl voor (iodwin de menschelijke geest oppermachtig is. een geest. ? die vatbaar i« voor rede. en daarom door argu menten kan worden beïnvloed, staat voor Carlyh* de mystieke, eenheid van alle individuen, dio slechts door die eenhoid hun werkelijke waarde kunnen uiten, op den voorgrond van z'un denken. In Godwin's opvatting is een der duidelijkst" kenmerken der democratie vastgelegd, dat dieper giat dan de leer van de helft plus n". Het ix . het uiteindelijk vertrouwen, dat aan elke demo cratie ten grondslag ligtv dat de mensch zijn eerenaam van ..homo sapiéns" terecht draagt. Alleen van dit standpunt uit kan men komen tot den eorbicd voor elk individueel 'wezen. di«' de . democratische idee kenmerkt. Wij kunnen l hans de opvatting, vnn Godwin. dat elkp regeering gelijk staat met het Kwade, niet meer "tjeelen. Herder vertegenwoordigt zij voor ons de moge lijkheid, liet Goede zooveel mogelijk gclijkolljk over de onderdanen te verspreiden. Doch do grondslag van Godwin's t heorie. namelijk dnt «,'lke gemeeiisehap. die door gewold on verdrukking de persoonlijkheid vernedert, den .menschelijkon geest verlaagt en onteert, is 'ook thans nog geldig. n deze leer is het. die de groote democraten, dfe' werkelijk aanspraak op dien naam kimden maken. gemeen hebben gehad. Op geen wijze kim tuen deze geeste.sliouding beter wei-rgevon. dun dool' de. klassieke .uitsprank, die mm HelvetiuK word) t oogóschrovon: l k. verafschuw uw denkbeelden. maai' ik zal strijden tol mijn Inatsten stuk voor uw goed recht ze Ie uiten. IN JONGNYSUR VEVEY (70UM hoog) op de MontPelèrin Genfersee, bevindt zich de Ecole , nouvelle ménagère, een huishoud kostschool in de vrije natuur, waar jonge meisjes in de-'beneden ?Alpen, nevel vrij gezond klimaat, ontspanning en zorgvuldige persoonlijke opvoeding genieten. ' Fransche- en Engelsche taaldlplortta's. Sport.. Afdeellng voor kinderen. English home school. ? .Directie: Mme Anderfuhren en Miss Handley. i ' . ? ? ? Examens, cijfers, hitte. T V TA N NEE H de muaschcn van het schooldak \A/ vallen, dan zijn de ruimten onder dat * * schooldak kweekplaatsen geworden van zenuw-o verspanning. Daar zitten jonge meisjes en jonge mannen op.de banken der middelbare scholen te pennen, .te pieken en te spieken, in de jacht op het voldoende". Thuis zijn er de vorschende oogen van Vader en de angstige oogen van Moeder, die onderzoeken of vorige onvoldoendes zijn opge haald. Nu hot erop of eronder" is, drukken Vader «?n Moeder hun lievelingen bijna dood in hut ouderlijke bezorgdheid. Xtio is de toestand in de meeste families. Luttel is het aantal wonderkinderen, dat met een zak vol achten on tienen kuiert door de middelbare school. en evenmin vormen tic wanhoopsgevallen. die in doffe berusting het ovorgttngsvonnw afwachten, de meerderheid. De hroodo middenmoot der gymnasium- en hurgorseïuHilbovolking bestaat uit twijfeluchtigen wier lot het huishouden in opwinding houdt. l«aat mij .een kleine; afleiding brengen in de ver schrikking dezer huiselijke waeht-dagen. door het iiiiioto probleem te bekijken van ecu «Igemeen gezichtspunt uit. Ik br>giu met het begin. Is het. zoo vraag ik mij als een stuurman, die aan den wal staat af..is het iiiot mogelijk om de uvèrgangsangston te ver plaatsen minr-November, wnnt in Juni on Juli , dringt onze jeugd, ernaar, den wallekam te verlaten, in kano. zeilboot ol' zwempak. Is In-t niet iluiiix tegen «|e natuur in. jonge monsehen te Inten ZWeelen m volgepropte Inknlen. \vaimei-r de hoinol vol is van vogelengokwoel ? Op de voor hoofden dor leeraren, die dey.e revolutionnnii'** regelen met lum beln nestel l ing vorooreii. teekeueii zieh vele rimpelen «f. I" wou «lus? oen hoele om zetting van hot leerprogram? .Ia. nis dnt kan.dun wil ik dat. want het beste is voor onze kinderen niet goeil genoeg. .Manl' weet u dan wel. zoo .vraagt de leerwir. ?'-.« en zijn trouwhartige oogon kijken verwijtend over zijn brilleglazen hoen. weet u dan wol. dal ieder middelmatig begaafd leerling. die zich de moeite geoffei- bij te blijven, zonder veel iuspaiminu dou eindpaal hnalt ? Ja. dnl weet ik. en ik horiimor mij. dat min' Vnder. to<>n ik «-en jongen van vijftien was. een bordje op mijn kloiiu' werkkamer hing. waarop geschreven stond: ..loer eiken dag uw les en looi* haar goed !*' Ik heb helaas ! dien wijzon rand niet opgevolgd. .In - zegt, de leei-nnr. natuurlijk, velen dié..op do n»iddelbaro school slnbnkkcn. krijgen opeens het heilige vuur. on komen op hun pootje» terecht. Mnar ik zeg op mijn heurt tot den leornar: hot wonder der weder geboorte heft do moeilijkheden vnn do middelbare «cliool voor, de groote. ma.-i.sa harer bezookeis en bezoeksters niet op. t r blijft het houden: dat staag. regelmatig, vervelend werk. waarvoor innerlijke ordening en zelfbeheersching geboden zijn. geëischt wordt van jeugdige individuen, die worden heen on weer geslingerd door de stormen der puberte'it. Dnt zng ook do leeraar wel in. maar hij wees met ? uitgestrekten vinger op voorséhrift en wet. ? i . ' . .'wa'ivn aangekomen hij de kei;n van het vrnngstuk. l lol middt'lbanr-on gymnnsianl.on derwijs is nog1 steeds gebaseerd op de vermolmunde stutten van het negentiende-eeUwschéintellectua lisme, het houdt te weinig rekening met do psyc'lui-' logische structuur zijnor leerlingen-patiënten, het faalt ten aanzien van de opdracht, de jonge menschen tot harmonische individuen te ontwikkelen. Onk de leeraren, die nndei-s willen, zijn gedwongen kiv»chten van het systeem. , ' I )narbij komen moderne bnlemmoringen tien aCutand ' hmschen school en leven vorgmoten, 'IM'tuofi do school een handhaving der intellectun-' lint isehe eenzijdigheid, buiten de. school een sport beoefening en sport-vei^goding. die aan h.ot nianihknle groiwt. Binnun do schoorde oisch van bezon nen, regelmatig lyerk, buiten do school een leger van afleidingen: sport.'radio', bioscoop, jeugdbeweging ?- en do lozer kan voort gaan met in vullen'. De Hchool eincht een geordend, controleorend goziiwwozen. dat haar werk ondersteunt. lloevol" moderne ouders kunnen hun, kinderen opvoeden? Hoeveel moderne gezinnen spatten door echtscheidingen uiteen! Het kind.'dat reeds wannoei;' do gezinsomst-atulighodoni gunstig zijn, uil elkaar gcttukken .wordt dopr tratr.cohflict tusachcn De man die de rekening presenteert Teekening voor De Groene Amsterdammer" van f. Hazeveld 'r* YI/V' ,J, ?''*'fytpJ,* Roósevelt dient een wetsontwerp in tot verhooging der inkomstenbelasting d«v middelpunt zoekende krachten van do school. .«?n do middelpunt vliedendo krachten daarbuiten. verliest bij slechte- gezinsomstandigheden geheel zijn ovenwicht. En hier rijst een categorische vraag: moot de school zich voogen naar het leven er buiten. of moot dat buit enloveh zich voegen naarde school 'f .Mij dunkt: de school heeft hier, het primaat. Maai' do' school (ik zeg niff: de leeraren) heeft iets van haar recht van 'spreken verbeurd. Ook'het middelbaar en gymnasiaal onderwijs beleeft zijn puberteitsperiode. Het slingert hoen on weer tusschen overlnding en bezuiniging. Het is eerst ziek gereorganiseerd, en nu het ziek en te. duur is geworden, nu wil de Regeering, die heeleinaal geen of bijna geen practische onderwijr,niannen telt onder het corps harer departements ambtenaren, do koorts doen wijken door de oude bloedzuigers-kuur, wanr magere Moeder Bezuini ging mee werkt. Eerst een klacht over de overlading, en dan een klncht over do bezuiniging. Ik arbeid met voor-. boelden: T n. U>22 dachten de onderwijs-npostolon: !wt g>'innnsium moet niet achterstaan' bij de H.B.S.. en men breidde het aantal gymnasiumvakken uit. Zoo waren de 3e en Ie-klasse op het oude gymnasium mistige klassen. Thans heb)ion daar natuur- en scheikunde haar inval gedaan, teneinde don toekomstigen beoefenaars der'exacte wetenschapper een sóliede basis te geven en d t'niversitoit .noodeloos van" een stuk propnedcuse te ontheffen. Ander voorbeeld: De/ opgaven Voor liet eind examen komen voor alle vakken, behalve de oude talen, uit Den Haagi Men heeft fraude, die enkele malen is voorgekomen, 'door dezen maatregel willen weren. .Maar- men, heeft daarmede het . karakter der hoogste gyiimasiumklassen gedena tureerd» Niet meer het opwekken van studiezin. het aankwoeken van liefde voor de klassieke op leiding, maar ln*t' africhten der leerlingen, op alle ovoittimlitoiteh, wordt der leeraren opdracht. Een van do kostbaarste, waardon van ons gymnasiaal onderwijs wordt op deze" wijze verspeeld: do persoonlijkheid der leeraren. I« l* "ceu grooler 'opvoedendo kracht 'dan*dit: vaii .den lueroar, diu eigen inzicht out plooi 12 .'. . ' . leera.awcorpH glimlacht' *. bitser'. hij. .''deze' PAGj.«.DE.'GRaENE Ne. 3030 idealist isehe vraag. Want nmcoro Moeder f^ezuinijiinc heft hot stokje op. wnnrmoo zo komt nangosii-ompold en zwaait het over de ruggen dor leeraren. die ze tot gnleidienst noopt. De If-eraren. acadomir'-ch gevormde of in ontwikkeliner daarmee gelijk Maande mensohen.die onder de slechtst gcsa In r loer den behooi-en van den intellectueelen stand, zij kunnen worden op-gecommandeerd tot het geven van dertig lesuren voor een maximum van 'M leerlingen. Wie zei daar', dat deze officianten, die het beste voorhebben met hun leerlingen, met hun school, met hun vak. tegen hun diepste neigingen in. gedwongen worden tot een rationaliseoriticr van het oordeel, tot het brandmerk der cijfers, omdat alle individueele methoden worden doodgedrukt? Het was ons opstandig hart. dat het zeide: magere Moeder Bezuiniging heeft iets anders te zeggen. Hoe voed ik de onderwijs-overlnding. zoo vraagt zij. uit mijn karige pot? Ik ga uren instellen van vijftig minuten, en zoo kunnen er op een daggedeel te vier vakken worden onderwezen in vier uren v»m vijftig minuten, en dnnr komen dnn nog t.weo o!' drii' U suwu bij. De onderwijs-doskun'liyen zijn het er over eens. dnt vnn een vierde lesuur op oen daggedeelte, van een zovende lesuur op een dag, weinig terecht komt. -Het nnndnchts-organn der leerlingen is verinmd; netjeve kinderen gaan dan over tot aanslagen op do orde. passieve tot den' ? slaap. ' ? . ,. ?_ . \ .... . / ( [ ? '. ' ? . . " EP wat is het eindo Vnn al deze woi-slejinp:? Dat de ivctoi-en en directeuren gcnóodznnkt zijt>, de gelukkige ouders der geslaagden voor de eind examens vaak teleur te stellen. Als de geslnagdo geen bepaalden studie-aanleg heeft, laat honi dan aan de poorten van de Universiteit voorbijgaan. ? Want een doctorsbul geeft geen ruime knns meer op brood. ? Naar verluidt, zal' de tegenwoordige tijdelijke Minister van Onderwijs zijn hboge functie besten digd zien. Dat is gelukkig, want van het Hooger Onderwijs kent hij de sfeer. Moge Zijne Excellentie ook het gymnasiaal en middelbaar onderwijs her vormen, van biunuu uit, op moge hij overeen stemming vinden met do nieuwe behoeften van onzen tijd. Want niet alleen de jongens en meisjes zuchten ondw examens,, cijfers, proefwerken, en J PAG. 41DE .GROENE No.;»3030 - V