Uit de Natuur KOETILANG Dr. Jac. P. Thijsse IN menig opzicht brengt de K.L.M, het heerlijk Java dichter bij ons; nu ook alweer door een van haar vliegtuigen Koetilarxg" te doopen. Nu hoort er nog een Djallak" bij, dan hebben we een paar van de oolijkste, vroolykste zangvogels van heel Indië. Het sprookje, dat Java aan Uefelijken vogelzang en fijne bloemenpracht achter zou staan bij Holland in de Mei, wordt nu, hoop ik, wel door niemand meer geloofd. 't Is een van de vele onwaar heden, die men vroeger maar al te makkelijk elkander'heeft nagekankerd. Ge zult die klacht niet bij Junghuhn vinden noch bij Koningsberger, maar wel als boutade en bladvulling bij vluchtige journalisten of b(j hen, die het niet al te beft hebben getroffen en niet de gewoonte hebben verworven, om te letten op wat er om hen heen voorvalt. Maar die kennen ook Holland niet in al zijn rijkdom. In en om onzen tuin in Bandoeng hadden we geregeld niet minder dan een twintigtal verschillen de soorten van vogels, die den heelen dag de buurt vervulden met kleur en klank en voor het meerend«el met groote onbekommerdheid hun nesten bouwden in boomen en struiken. Een oude ruige arèn-palm was bijzonder in trek. De meeste van die vogels waren in hét geheel niet schuw, kortom, het was heelemaal net precies zoo als hier in Uluemehdaal, alleen wat rijker en, door het-nieuwe, bijzonder boeiend. Vooral was het aardig, om veel van die vogels bezig te zien in de bloemen. Al met zonsopgang kwam een zwerm bril vogeltjes in de groote Poinsettia en die pikten dan n voor een al de honig- ? bakjes van die wblfsmelkbloemen leeg. Aan den ingang van onzen tuin stond een hooge Spathodea of Spuitjesboom, die rijk bloeide met prachtige groote oranje bloemen. Die Spathodea wordt veel aangeplant, niet alleen in parken en tuinen maar ook langs de wegen. Er is heel veel bloemenpracht langs de wegen op Java. Die Spuitjesboom heet zoo, omdat de bloemkelk vóór het opengaan geperst vol zit met water, en men denkt wel. dat de Koctilangs daar op afkomen. Maar inderdaad is het hun te doen om den honig in de geopende bloemen. Den heelen dag zaten er ' Koetilangp in die Spathodea en als ze geen honig snoepten, dan verlustigden ze zich met zuigen of maakten langdurig toilet, schikten hun zijde achtig zwart en grijs'en wit gevederte of gaven zorg aan hun mooie goudgele kleurplek aan de ..onderzijde van het lichaam» waar de staart begint. Daaraan dankt de Koetilang dan ook zijn bijnaam van Aurigaster", goudbuik. Hun zangerigheid herinnerde tegelijk aan zang lijster, spreeuw, en leeuwerik en dat is gecompli ceerd en fraai genoeg. Maar we moeten ook niet vergeten dat we die Koetilangs ook kennen onder een anderen naam en wel als bulbul", in de Oostersche literatuur bekend als voortreffelijk zanger, minstens even beroemd als onze nachtegaal. We hebben nog meer soorten van bulbuls op Java, behalve onze gewone Koetilang ook nog de Merbok", ook met een gouden buik, maar bovendien nog .een mooie duidelijke witte wenkbrauwstreep boven het oog, een prachtvogel, vol kleur en levendigheid. Onze Koetilangs in Bandoeng konden het onder elkander'ook heel druk hebben, vertoonden al de speelschheid van spreeuwen en op kalme avonden volbrachten ze in troepen van zes tot twaalf heel. mooie zweefvluchten in gezelschap van de zwaluwen. Als kooivogels zijn ze ook zeer geliefd j hebben allemanspraats en ontzien zich ook niet, om allerlei geluiden na te bootsen. Mijn figuurtje heb ik zoo goed en kwaad als het ging nageteekend naar een aardige foto van Coomans de Ruyter in jaargang 10 van De Tro pische Natuur. Het is misschien hier te lande nog te weinig bekend, dat dénatuurvrienden in Indi al sinds een kwarteeuw een Nederlandsch Indteche EEN PLASTIEK VAN HILDO KROP GRATIS voor nieuwe abonné's Zieden b o n op ' p a g. 2 O Natuurhistorische Vereenlging" hebben. Zij geeft een maandschrift uit, op dezelfde leest geschoeid als onze Levende Natuur hier te lande. Het heet De Tropische Natuur" en telt onder zijn mede werkers de beste biologen en de warmste natuur vrienden van heel Indië. Het geeft u de gerust stellende gewaarwording, dat onze familieleden en vrienden in het verre tropenland minstens evenwel gelegenheid hebben voor genot, levensvreugde en ziulsverheffing in het aanschouwen van de levende natuur als wij hier in Holland. En nu moet ik er dadelijk bijvoegen dat die gelegenheid zich niet alleen openbaart in de bergen", maar overal, zelfs aan de heetste stranden. Natuurlijk kunnen we de bergen niet missen, n om de koelte n om de ontspanning van zich geheel den dag en nacht te kunnen geven aan de natuurbeschouwing. Maar wie den weg weet en de gelegenheid kent, kan ook genotvol wandelen hl Batavia, Cheribon, Tegal of Soerabaya en daar zijn vijf dozijn vogels, zijn honderd fraaie insecten, zijn paar honderd interessante planten leeren kennen. Daar heb je dan voorluopig genoeg aan. De Koeti/ong, de Oostersche nachtegaal Van rotsteekening tot Salubra Mysterie en techniek van het behang MEN vraagt zich wel eens af, wat bij al die geprononceerde onderlinge verschillen lusschcn de individuen, de benaming mensch" als soortaanduiding feitelijk moet motiveeren. De man, die zijn tong aan aardbeien heeft verpand, zichzelf liefst vol koud water giet. ondanks ernstige inspanning niet anders dan op wipneusjes verliefd kan worden en surrealistische schilderijen koopt, is immers een heel ander wezen, dan de zelfbe wuste bewonderaar der Italiaansche renaissance. De Ouden vonden dan ook reeds in den vorm van de gustibus non est disputandum" een elegant synoniem uit voor het dagelijksch verwijt: man je bent gek, want anders dan ik" en men zou de Wankele fundamenten, waarop de eenheid van het menschdom gebaseerd is, als imaginair beschouwen, waren daar niet die paar neigingen, die zóó uni verseel en van, eerbiedwaardigcn ouderdom zijn, dat men wel gedwongen wordt te erkennen: wij zijn broeders en zusters, malgrétout l De meest prominente dezer neigingen zijn wel de lust, elkaar bij tijd en wijle, met of zonder passende entourage, resp. motiveering naar de andere wereld te helpen en de antipathie tegen kale muurvlakken. Zooals de stoommachine in beginsel dan uitge vonden werd, toen Heron met zijn vriendjes ge leerde bespiegelingen ging zitten houden bij zijn roteercnden stoom bol, zoo werd het behang in principe uitgevonden, toen een Cro-Magnon, beu van die trieste holwanden, om hem heen, een pot roode verf nam en de contouren van een mammouth, hert of bison opzette. Goed nagerekend had de mensch toen reeds als permanenten toestand dien graad van comfort bereikt, dien hij een paar honderd eeuwen later als slechts voor enkele weken verwezenlijkbaar ideaal zou nastreven: een koel huis in de bergen met gelegenheid tot water- en zonnebaden, tot jagen en visschen en, als speciale, attractie voor de heeren: geen verplichting tot scheren. Feitelijk had hij dus toen de evolutie stop moeten zetten, maar de zelf kennis daartoe ontbrak hem. Zoo betrok hij andere woningen met weer nieuwe wandveredeUngsproblemen. Hij vond fresco's uit, gobelins en nog een massa andere dingen, en tenslotte het behang selpapier. Dit laatste feitelijk twee keer: eerst de techniek er van en toen de aesthetica. Want in zijn vreugde over het simpele middel om zijn woning aantrekkelijk te maken, richtte de mensch ware kleurenorgieën aan in vormen, die hij, na het middernachtelijk uur met geestesoog aan schouwd, niet zou aarzelen nachtmerries te noemen. Men moet Sntusschen een blik achter de behangschermen geworpen hebben, om te beseffen, wat een nieuw behang" wil zeggen.... Voor dengeen, wiens muren er mede beplakt zullen worden, beteekent het: het doorbladeren van dikke stalenboeken. Het aandeel van den fabrikant is minder een voudig. Na den ontwerper komt in de eerste plaats PAG 14 DE GROENE No. 3030 de rollenmaker aan de beurt. Zooals de fonograaf van een muziekstuk maakt wat groeven met hobbeltjes en kuiltjes, zoo transponeert hij de kleuren- en vormharmonie van het ontwerp in oneindig gecompliceerde koperen figuren op een aantal houten rollen, n voor iedere kleur. En er zijn machines, die tot twaalf kleuren gelijktijdig drukken. Soms zien zij er uit als de rollen uit een xnuziekdoos, soms als een ouderwetsche ronde speculaasvorm. De machine, die uit deze kabbalistische teekens weer gekleurde figuren of bloemen, of teddybeertjes terug zal tooveren, doet een beetje aan een groote rotatiepers denken. Maar het is een muisje met een hél langen staart: de verven moeten drogen vóór het papier opgerold kan worden, en daarom hangt de machine het in verdiepinghooge lussen, die in een steeds schommelende beweging zijn en door warme lucht omspoeld worden. Zulk een droogbaan, waarlangs de rollen in statigen cadans voortdansen, is niet minder dan 80 meter lang. En terwijl de machine draait en gonst en kilometers behangsel papier aflevert, is een legertje menschen In de weer met verf mengen en controleeren en instellen en schoonmaken om te zorgen, dat de kleuren zich geen ongepaste vrijheden veroorloven. Eerst wanneer men dit alles in zijn werk gezien heeft, beseft men, dat een behangselpapierfabriek onder de rubriek kunstnijverheid thuis behoort. Dit wat betreft de vervaardiging van het gewone behangsel, dat men niet aarzelt, papier te noemen en zooals dat voor Holland gefabriceerd wordt door de firma Rath en Doodeheefver, in wier fabriek wij onze behahgselwijsheid mochten opdoen. Want er zijn ook soorten, zooals het Tekko en Salubra, die . men heusch riet meer als papier" durft aan te duiden. Dat zjjtt van.die eeuwigheldsproducten die . het uiterlijk, den glans, de souplesse hebben van de teerste weefsels, doch taal zijn als leer. Van water trekt het zich hoegenaamd niets aan. Een qverstrooming slokte eens in Zeeland een aantal huizen op. De muren bleven, intact, maar verder weinig meer dan het Salubra-behangsel: men behoefde de Zeëuwsche klei er slechts af te ? boenen en het was even fraai als voorheen. ? Er is nog oneindig veel meer te vertellen van deze interessante producten -?hoe de meest gecompliceerde profielen er mede beplakt kunnen worden, hoe' men er leelyke plafonds achter kan verbergen en als geraffineerd schtynbedrog, er lage kamers hoog en hooge laag mede maken. Maar waarom zouden wij liet vertellen? Men kan. dit alles in de showrooms aan de Prinsengracht immers zelf zien en dat is wel zoo aardig l Slechte n. ding nog: aan het sprookje van geen keus" is definitief een einde gekomen, Van n soort behang alleen bestaan er 4000 verschillende dessins, elk In 84 kleuren. Bekent u dat eens uit het hoofd uit l ? '?"-. INGENIEUR RUIMER GELD C. A. Klaasse KORT na elkander werd ia Frankrijk en Nederland het disconto van de centrale bank met een procent verlaagd. Wat ons land betreft is dat al een bijzonder ostentatieve stap, omdat immers volgens jarenlange traditie onze discontopolitiek verhooging van de rente met n procent, verlaging daarentegen met een half procent tegelijk pleegt ten uitvoer te leggen. Zoowel in Frankrijk als hier was de directe aanleiding tot de laatste discontoverhooging het afvloeien van goud geweest. Een maatregel zuiver on alleen in geschoten op zijn psychologisch effect dus, want kapitaalvlucht met l pCt. renteverschil tegenhou den in natuurlijk onmogelijk. Terwijl in Frankrijk de jongste goudonttrekkingen zeer grooten om vang aannamen was dat hier te lande niet het geval, de druk op den gulden duurde feitelijk maar een paar dagen en er waren eenige tientallen millioenen goud mee gemoeid. Toen de wisselkoersen weer beneden het goudpunt waren en de geldrente weer terugliep werd al weer eenige weken geleden een verlaging van het disconto verwacht. Toen kwam echter op de geldmarkt plotseling een aan trekken van de koersen als gevolg van de aange kondigde schatkistemissie die ruim 15 millioen nieuw geld van de markt zou eischen. Men vreesde dat bij de toch reeds heerschende geldschaarschte deze uitgifte de rente sterk omhoog zou drijven en het gevolg was dat in een paar dagen tijds het markttarief voor driemaandspapier'met ongeveer driekwart procent steeg, waardoor het .bankdisconto vrijwel effectief werd. Toen was de kans op discontoverlaging natuurlijk weer even verkeken, want al was de beweegreden voor de laatste ver hooging uitsluitend in de wisselmarkt en niet in de geldmarktpositie te zoeken, toch kan een verlaging van de bankrente niet verwacht worden wanneer de marktrentc niet al lager is dan het officieele disconto. De goudafvloeiing uit de goudlanden staat nu weer sedert eenige weken stop. Bij de centrale banken in de goudlanden is zelfs een licht accres van den goudvoorraad waar te nemen. Die groei stamt echter nog voornamelijk uit het binnenlandsche hamsterverkeer, want de wisselkoersen geven nog nauwelijks aanleiding tot goudarbitrage. De kapitalen die in de laatste angstperiode uit deze landen zijn teruecetrokken door buitenlander?, dan wel door inheemsche beleggers elders in veiligheid" z\jn gebracht, zullen niet zoo spoedig weerkeeren. Na den pondenval had de Nederlandsche Bank een goudvoorraad van rond 1030 millioen, thans is dat cijfer rond 400 millioen minder. In de jongste week is er weer wat goud bij de centrale bank binnengevloeid. Dit stamt echter uit den voorraad van de Javasche Bank, welke in verband met remises voor departement of parti culieren blijkbaar meer guldens noodig had dan ter beschikking stonden, zoodat twee weken achter een goud naar de zusterinstelling in het moeder land werd gebracht. Tot voor zeer korten ttfd was de goudprijs in de open markt steeds hooger dan de koopprijs van de Nederlandsche Bank, die marge is echter vrijwel verdwenen. De tijd van de groote goudafvloeiing ligt nu ongeveer drie maanden achter ons. Voor zoover kapitaalvlucht de oorzaak van die beweging was is er om opgemelde redenen niet veel aanleiding om spoedlgen terugkeer te verwachten. Anders is het echter met de goudverscheping die een gevolg was van transacties op korten termijn. Voor zoover de speculatie tegen den gulden voor zijn termijn transacties destijds een tegenpartij vond in be langhebbenden die daarmee rente-arbitrage be oogden, heeft werkelijk die speculatie toen indirect tot goudafvloeiing geleid. Ik heb vroeger reeds uiteengezet waarom de speculatie op zichzelf nim mer goud kan doen wegstroomen, wanneer niet op een of andere wijze de invloed dier affaires naar de contante valutamarkt wordt overgeheveld. Rente arbitrage is n van die invloeden. Voor zoover dat gebeurde kan dus het afloopen der termijntransacties en de daarmee verbonden afdekking op de contante markt ook weer goud doen toestroomen. Wat ons land betreft is het werkelijk noodig dat er weer wat goud terugvloeit, wil er een duurzame verruiming van de geldmarkt kunnen komen. Ook na den aanwas van den goudvoorraad der laatste weken is nog steeds de situatie ter geldmarkt aldus, dat voor de normale geldbehoefte dus afgezien van de ultimo-eischen de markt een voortdurend beroep op de centrale bank moet doen. Weliswaar is de omvang der disconteeringen en voorschotten in rekening-courant boven het ijzeren-voorraad-peil" reeds belangrijk verminderd, maar het zijn er toch nog steeds tientallen tnillioenen. De faldi welke door banken bij de Neder landsche Bank worden onderhouden als disponibilitelt zijn nog minimaal. Zoodat de ruimte op de geldmarkt er wel heel anders uitziet dan drie jaar geleden, toen de saldi van anderen'.', d.w.z. de braakliggende middelen der banken, waarvoor de geldmarkt zelfs tegen de rente van V* % die toen gold geen emplooi had, rond 300 millioen beliepen. Dat heele beschikbare saldo is opgeteerd door de geld- en kapitaalsverschuiving die intusschen plaats vond en die tot uiting is gekomen in de boven reeds gereleveerde vermindering van den goudvoorraad met rond 400 millioen. Ware het niet dat in de laatste maanden aanzienlijke terug gang van de biljettencirculatie te hulp was ge komen, dan zou de markt nog krapper zijn. Nog steeds is wat de biljettenomloop betreft het peil van vóAr de depressie niet bereikt, maar het verschil is nu toch maar heel gering meer. Van de toename der circulatie met rond 300 millioen in de periode van angst voor de solvabiliteit der banken is 200 millioen destijds betrekkelijk vlug weer terug* gevloeid, maar de laatste 100 millioen zijn uiter mate langzaam en geleidelijk in het verkeer uit de safes en oude kousen teruggekeerd. Maar toch is er zooals gezegd nog steeds geen braakliggend surplus op de geldmarkt, integendeel een manco dat de centrale bank moet aanvullen, en zoolang dat het geval is kan een belangrijke daling van de rente niet verwacht worden. Hoe precair de verhoudingen nog zijn bleek wel de vorige week'toen, zooab boven uiteengezet, plot seling het disconto van 5 % weer effectief werd door de aankondiging van.een schatkbtuitgifte. De jongste discontoverlaging is in zoover gelijk aan alle normale dat zij plaats vond terwijl de marktrente lager was dan de bankrente. Terwijl anders echter de verlaging vrijwel nimmer de bankrente brengt beneden het niveau van de marktrente, meestal' nog een behoorlijke marge daartusschen laat, was deze verlaging van dien aard dat 3o marktrente erdoor gedrukt moest worden. Viuk voor de verlaging was particulier disconto nog 4l/i %? Zooab ook de verhooging heeft deze ver laging derhalve voornamelijk de bedoeling van haar psychologisch effect: de rust b weergekeerd en de geldmarkt kan zich daaraan weer aanpuaoeu. Op die speciale beteekenb van de verlaging wijst ook de onorthodoxe omvang daarvan, waardoor de traditie van de verlaging met een half procent tegelijk wordt doorbroken. Waarbij natuurlijk ook wel rekening gehouden zal zijn met het feit dat in deze tijdsomstandigheden een hooge rentevoet niet bepaald een gewenschte factor voor handel en nijverheid b. Toch b voorloopig, wanneer althans geen flinke bedragen goud b innen vloeien, een terugkeer van de uitermate ruime geldmarkt van voorheen niet te verwachten. Al kan natuurlijk de Nederlandsche Bank met haar rentepolitiek heel wat uitrichten. p Veel zal natuurlijk in dit verband ook afhangen van het verloop van eventueele besprekingen inzake internationale stabilisatie, die zoowel een factor voor onrust in de goudlanden kunnen zijn als een aanleiding tot kapitaalrepatrieering aldaar, al naar zich aspiraties manifesteeren naar aan passing" door de goudlanden of niet. OnderL Glas- Verzekering-Min GEVESTIGD TE AMSTERDAM ~ OPGERICHT 1876 Kantoor: KERKSTRAAT No. 69 Telefoon 42163 Dlrecüei Mr. K. F. A. VAN DER BREGGEN Verzekeringen tegen vaste Jaarlljksche premie, voor schade door breuk MUI SPIEGELRUITEN, SPIEGELS, of andere RUITEN IJVERIGE VERTEGENWOORDIGERS GEVRAAGD RESIDENTIE HYPOTHEEKBANK N.V. 's-GRAVENHAGE - Anna Paulownastraat 97 . t « _ '__ ^-___ . ''_^ ? _ ______ ? [ __ '_ ? ?'?.... ? ' *?«??..?«* Hypotheekbrleven.. f 15.888.200. Hypotheken ......f 16.117.100.- ^^ _ ^ f Directies K. E. ABBING - D. VAN OORDT N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 70 - HAARLEM ' ? De Bank verstrekt voorschotten met een minimum van ?1000.-op billijke en wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden, onder borgtocht ofzake* HJke zekerheid; Een prospectus wordt op aanvraag gaarne toegezonden. te ZIERIKZEE, geeft uit: 4% Pandbrieven 100% groot f 1000.- «n f 500. De pand brieven der Insulaire behooren tot de beleggingsfondsen der Rljkspostspaarbank Een polls der LEVENSVERZEKERING Mjj. ARNHEM" is een waarborg voor (het welzijn van Uw gezin. N.y,DEHMKLEMSCIE HYPOTHEEKBANK Leden der ^ffl2^ directie: Mr. A. S. MIBDEMA en A. E. THIERRY LB BYE DOLLEMAN Pandbrieven f 39.256.150. Reserves . f 1.056.713. Hypotheken f 39.534,996. N.V. BATAAFSCHE HYPOTHEEKBANK AMSTERDAM Anno 1889 Oaeft uit togen beurskoers: 4 % PANDBRIEVEN In stukken van f 1000,-, f500,- en f 100,Coupons Januari tn Umi EIKEN JAtfUUE KAITJE ' pUDE HOGSTO.I AMSTERDAM i : ? ! i f i PAG. IS DE GROENE Np.