Boeken DUITSCHLANDS VAL Prof. P. Gcyl R. I. Clark: The fall of the German Republic; a polltical study (Allen and Unwln, Londen) DIT- btM-k *4*.M*ft meer dnu tlt* tH»»l buloul't. I f t-t ia t««*n gfschiedt'UÏH van Duitsuhlcuul sedert Vi»itjaHlitj. 't fa waar dut dt» schrijver niet bivsuudei't» aandacht de zwakheden en nib>rtlagen naspeurt die het regiem van Weiinar ten val tnoeaten b reugen, maar die» zijn van den aan vang af zoo vitaal en zoo vele geweest, dat heel het gebeuren van 1019 af ongedwongen de revue panseert. al wordt het verhaal ook breeder van ? mint reeks 1027 af het eritieke jaar in Clark's voorstelling. De Engelschman heeft een open oog voor du fouten van de Duitsche democratie, hoe beslist democratisch hij zelf ook voele of juist daarom. De theoretische schoonheid van de grondwet van Weimar en het uitblijven van een krachtige, doel bewuste politiek om het oude Kijk te hervormen. dat is een tegenstelling die hij recht doet weder» varen. Stresomann, dat is een man naar zijn hart, de eenige man dien het regiem hoeft voortgebracht, ofschoon Clark veel voelt voor Muller, den moed ?-n de onkreukbaarheid van Brüning erkent, en i'illjk kan zijn tegenover Hindenburg. Hitler 'srlietst hij als den beginselloozen, emotioncelen 'o^.tator, den speelbal van krachten die hij niet vrstaat, van partijgenuoten en bondgenooten die vtrl intelligenter ztfn dan hij Hugeuberg is Clark's bizondere afkeer en toch komt telkens Ilitler de crisissen te boven, door gebrek aan inhoud. . Dit is een boek dat geen beschouwer van onze ledendaagsche geschiedenis onverschillig zal laten. Het t* het boek van een krachtigen geest, aller minst een hater van Duitschlaiid schoon een hater van het nationaal-socialisme. Een ernstig boek, doordrongen van een besef van de tragiek der Duitschègebeurtenissen. En toch een boek dat men niet zonder reserves aanbevelen kan. Ten eerste is de behandeling te zuiver politiek. De economische ondergrond wordt maar heel licht aangegeven, vooral in het eerste gedeelte van het boek, maar juist als de werkloozen in miljoenen beginnen te loopen, als Frankrijk zijn roekeloozeu financieelen coup uitvoert en de Danat" bankroet gaat, voelt men dat dat alles, dat Clark natuurlijk wel vermeldt, in zijn verhaal onvoldoende voor bereid is. En dan de groei van het nationaalsocialisme enkel uit de holheid der partyen-politiek en wat dies meer zij verklaard worden? Ken tweede bezwaar betreft schrijvers methode. Dit is een werk van degelijke en diepgaande studie, daaraan zal geen onpartijdig lezer twijMi'n. Maar zooveel te spijtiger is het, dat cl«* schrijver ons zijn bewijs materiaal onthoudt. p tallooze plaatsen waar hij samenvat of beoordeelt, twijfelt men niet aan zijn grondige kennis, maar zou toch in staat willen zijn om zijn gedachtengang te controleeren. EEN FRISSCHE REPORTAGE Anni Winterberg: Un tésans Nuits (Editions Rleder, Paris) H KT i* een verbazend aardig en interessant boekje. dit tëtésans Xuits. waarin Anni Winterberg Imur lotgevallen in Finland neerschrijft, die ze illustreert met knappe eigen teekeningen en foto's. Het wijkt zoo geheel van andere reisbeschrijvingen af omdat het niet stilstaat bij oeconomische of politieke toestanden, maar vertelt van het land. van de gewoon ten, van het karakter der bevolking, en dat met een levendigheid, een geest en een natuurlijkheid, die doen wenschen dat alle ontdekkingstochten op deze wijze verteld en beschreven werden. Want een ontdekkingstocht is het geweest voor een jonge vrouw, aan wie. van een reis terugkeerend te midden harer vrienden in Parijs, de vraag gesteld werd : ..En welke taal zul je nu gaan loeren ?" waarop zij ant woordde, zonder het ook maar even ernstig te meenen: ..Finsch" Maar mét dat antwoord sprak zij haar eigen veroordeeling uit, want de vriend met wien zij sprak beval haar meteen een leeraar in diétaal aan. Om niet te laten blijken dat zij gebluft had, leerde zij dus Finsch. vertrok op een goeden dag naar Helsinki aan de Botnische golf, en doorreisde heel op haar eentje het nog weinig bekende Finland tot aan Petsamo, aan de Noordelijke Ijszee. ,,Un etc sans Nuits" kenmerkt zich in de eerste plaats door prachtige reporters-kwaliteiten. Het is pakkend van het begin van elk hoofdstuk tot zijn laatsten regel. Elke stad. elke tak van kuituur, alle eigen aardigheden en primitiviteiten van het land krijgen er een vlugge beurt. En uit deze haastige beschrijvingen blijft een indruk van het geheel, die ons vertrouwelijk maakt met deze streek van middernachtzomers, alsof wij zélf er lang verbleven waren. Dit is vooral de waarde van een reisverhaal, dat de lezer het besproken land duidelijk en herkenbaar vóór zich ziet. Een bijzonderheid: Anni Winterberg is een Duitschè, die in het Fransch schrijft. Dat is misschien de reden waarom haar stijl, haar manier van vertellen, iets aparts heeft, iets vanuit een Fransch standpunt beoordeeld exotisch. En ik kan het niet helpen dat ik dit juist als een des te grootere charme aanvoel. ? E. D. N. >Het Merkwaardigste meyn bekent ^^\E rityii'ernmuutsfhappij Joost run tien j J Vondel" Ir Amsterdam geeft feu allermerk?' ^ waardig*! bni-k uil. dal heet Xotitie van het Merkwaardigste meyn hekent." Dit' ..meyn" in d>lit-er Jnrnb iïicker ttnye. die in 1701 geboren werd en in 177H te Amsterdam stierf, l/ij vond hel. om de een o( andere reden, noodiy veertig jaar lang een dagboek Ie houden run dut merkwaard iystc hem bekend. Kn duur hij maar een heel gewoon burger leus, met een zeer ordinalren geest, is dat merkwaar digste ook maar heel gewoon, en juist daarom mor onn soo merkwaardig. Immers, het ongewone uil hel verleden komt gewoonlijk overvloedïy te onzer kennisst: maar het gewone en dagelljksche, juist dal. trui dt' gewone man'1 treffend acht, blij/t nleeslal tmrcriueld. Uuurom is het behoud van dit dagboek een buitenkant» voor historici en geleerden, en Jacob Hicker Raue eigenlijk een dot van een argeloos man, die gewin niet vermoeden kon, dat zijn onnoozel, maar zoo kenschel«end geschrijf eenmaal als een kapitaal kirarto boek deel, gehuld in deftig groen linnen, in een inoolen druk en rijk yelllustreerd verschijnen zou. Het zijn dan ook niet zoozeer zijn directe auteursverdiensten, die. hem deze uitzonderlijke pracht en praal aandoen. als teel het feit van zijn lang verleden - en overleden zijn. Waardoor zijn schrijfsels in het tooverlicld ra n het voorbije komen te staan, dat hel geringde belangrijk maakt, mits het maar authentiek is. K n wie, die dit volmaakt onbenullige, platte of malh' en eentonige geschrijf leest, zou er aar ttoijfelenhiir precies de middelmaat der 18e eeuwsfhe burgerlijke lévens voor zich te hebben? Die van de dito Itic eeuw waarschijnlijk niet belangrijk verschilt. f)c burgerij, de gezeten middenstand", die hier, bij uitzondering, stem krijgt, was en is nooit verheven en vindt de eenvoudigste dingen merkwaardig" en de onnoozelsle dingen belangrijk. Maar dal is run ons standpunt beschouwd en doet hier niel ter zake en er zijn wel degelijk twee manieren om dit boek te lezen. Of, en dit is het makkelijkste, er zich in Ie verkneukelen en er om te lachen. Dat is dan begrij pelijk en geoorloofd. Maar men kan ook pogen zich tot het geestelijk niveau van Jacob Bleker Raye.... op te icerkcn, zullen zij zeggen, en zoo van die /.Vr eeuw een stukje mee te leven. Dat brengt dan wel een heel raren smaak in den mond, maar is eerst recht het merkwaardigste meyn bekent". Anton Pieck heeft werkelijk aardige prentje» geteekend vlak bij den tekst, dien Dr. M. 6'. de Koer Intelligent bewerkte". Maar eigenlijk hadden wij dien tekst nog liever onbewerkt yehad, zou maar puur, in al zijn zotheid. F. C'. Recht en wet Het drama van Wormerveer WIE DRAGEN DE SCHADE? DE recente diefstal van effecten uit de safes van oen beleend bankierskantoor mag in ons land gelukkig wel een unicum genoemd worden. Belangrijke vragen zijn gere zen mét betrekking tot bet beschikklngsrecht over deze stukken. De ban kier had verschillende effecten, na deze uit de door zijn cliënten gehuur de loketten te hebben weggenomen, bij andere banken ter beleening gege ven, die hem daarop te goeder trouw, onkundig van den diefstal, voorschot ten hebben verstrekt. Toen de voor schotten niet werden terugbetaald, wilden de banken tot executie der .onderpanden overgaan. De justitie greep evenwel tijdig in en wist door beslaglegging den verkoop der in onder pand gegeven stukken te voorkomen. De vraag is nu: wiens recht gaat voor, dat van de gedupeerde eigena ren der effecten of van de niet minder gedupeerde pandnemers, die te goeder trouw de effecten in onderpand had den genomen? In het algemeen be hoeft volgens ons recht degene, die een zaak in pand neemt, geen onder zoek in te stellen naar de herkomst daarvan, tenzij hij twijfel omtrent de beschikkingsbevoegdheid van den pandgever volgens normale verkeerseischcn had moeten koesteren. BU gezegde inpandgevingen 'even wel deden zich vuor de banken geen verdachte omstandigheden voor; zij worden door de wet beschermd indien zij, te goeder trouw onbekend met de onbevoegdheid van den pandgever. by niet-betaling tot executie over gaan. ZU zijn alsdan gevrijwaard tegen een opvordèringsactie van den oorspronkeUJken eigenaar. DO grond voor deze bepaling is klaarblijkelijk, den bonafidehandel te beschermen en een zeer tijdroovend en meestal uiterst bezwaarlijk onderzoek naar den eigen dom der onderpanden te vermijden. De wet beslist evenwel anders, indien déeffecten ontvreemd of verloren zijn. Het is wel niet twijfelachtig, dat de eigenaren der effecten hun rechten op de ontstolen stukken ten koste van de pandnemers kunnen uitoefenen, na tuurlijk voorzoover zij ook overigens hun eigendomsrecht kunnen aantoonen.. Waar de wet spreekt.van ontvreem ding of verlies bedoelt zij het builen toedoen van den eigenaar uit diens macht geraken. Verduistering van effecten is hierin niet begrepen, zoodat bonafidebankeu, die geld op verduis terde effecten hebben geschoten, hun rechten kunnen uitoefenen ten koste* van de eigenaren; de wetgever heeft blijkbaar den eigenaar niet willen be schermen tegen het misbruik van ver trouwen, hetwelk diegene heeft ge maakt, dien men de stukken had ter hand gesteld en ten onrechte had ver trouwd. Dit risico heeft de eigenaar te dragen. Bij stukken evenwel, geborgen in safeloketten, zijn de rechthebbenden volgens algemeene opvatting huurders der loketruimten en hebben zij, met uitsluiting van ieder ander, de macht over de stukken behouden, zoodat cl c bankier, zich eigenmachtig den toe gang tot de safes verschaffende, dief stal en geen verduistering pleegt, met het voor de geldschietende banken minder aangename gevolg. De handel schijnt in het algemeen dit verschil in nuance niet te kunnen waardeeren en het als onrecht aan te voelen, dat de wet bij diefstal den pandhouder niet beschermt. Toch is het onderscheid begrijpe lijk, daar men bij verduistering de stukken aan een ander heeft ioevertrouwd, terwijl men ingeval van dief stalvan effecten uit een safe de stuk ken, van meet af aan juist buiten iedere macht van den bankier heeft gebracht, althans heeft bedoeld te brengen. Is de eigenaar, die zijn effecten van den pandhouder opvordert, niet ver plicht aan dezen het verstrekte voor schot te restitueeren? Deze vraag wordt door de jurisprudentie ontken nend beantwoord. Slechts ingeval van ontvreemding of verlies kent de wet de bepaling, dat liij. di<* d<> teruggave vordert, niet verplicht U den houder den koopprijs terug te geven, teu/.ij deze dézaak op een jaar- of ander»* markt of op een openbare veiling heeft gekocht. De Hooge Haad wenscht echter deze bepaling niet uit te brei den tot den pandhouder voor het door dezen verstrekte voorschot, zoodat nok de prolongatienemer van effecten ter beurze het gedane voorschot van den eigenaar niet kan terugvorderen, ook al. omdat onder markt of veiling niet de effectenbeurs pleegt te worden begrepen. Kunnen tenslotte de eigenaren der ontvreemde.fffecten, voorzoover niet meer aanwezig, schadeloos gesteld worden door een eventueele verzeke ring tegen diefstal uit de safes, door den ontrouwen bankier gesloten? Het antwoord zal ontkennend moeten lui den, daar de verzekerde geen rechten kan ontleenen aan z^jn eigen kwade trouw. Eenige safehouders in Wormer veer waren echter zélf tegen diefstal verzekerd, zoodat zij uit dien hoofde wellicht recht op schadevergoeding kunnen doen gelden. Assurantie door prolongatienemers tegen verliezen. welke zij mochten lijden, doordat de eigenaar van effecten deze opvordert,, is evenzeer mogelijk, al schijnt het nog niet gebruikelijk te zijn. Met deze bijdrage vlei ik mij geens zins alle juridische puzzles rond het drama te hebben besproken; het was slechts de bedoeling enkele der voor naamste questies aan te roeren. Mr. B. C,.d.' PAG. M DE GROENE No. 3011 Cigarros Cadena In dt voornaamste Slgaranwlnkals N.V. DE HOLLAND8CHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 70 - HAARLEM Oe Bank verstrekt voorschotten met een minimum van ?1000.» op billijke en wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden, onder borgtocht of zake* HJke zekerheid. Een prospectus wordi op aanvraag gaarne toegezonden. SANATORIUM BERKENOORD" GRAAFSCHEWEG 296 - NIJMEGEN Voor ruitbejioevenden, heratelUnden ?n llehu wnuwpatlinwn Gtn««ihMr-Dlrtct«ur: Dr. J. Wlardl Btckmin TwM<U Gtnenheer: Dr?A. Rljpperd* WUrdim» Thans ook kamers met stroomend water Een polls der LEVENSVERZEKERING Mij- ARNHEM" schept kapitaal voor moeilijke tijden. BEGRAFENIS VEREENIGING TE AMSTERDAM . SAX JR P. C. Hooftstr. 38 -Tel. 2O341-2425O CREMATIE N.V. CIVIELE EN MILITAIRE KLEERMAKERIJ DEKKER & DIJKSTRA voorheen de erven H. van Dijk | Leverancier» van Indische Uitrustingen) UTRECHT, Nieuwe Gracht 6 TELEFOON DOOR HET GEHEELE LAND TE ONTBIEDEN 13416 Adverteeren op de juiste plaats en in de juiste courant garandeert 100 % succes. Vraag eens de tarieven voor het adverteeren op deze pagina aan de administratie. Naar Rusland per s.s. Jan Pzn. Coen" van de STOOM V A ART MIJ. NEDERLAND", AMSTERDAM, via Kopenhagen. Reisduur 30 Aug.*-l3 Sept. a.s. Verblijf Kopenhagen l dag, Leningrad 4 dagen. Excursies te Kopenhagen, Leningrad en naar Moskou. Passageprijzen van 120 tot 300 Gld. Uitvoerig prospectus op aanvraag. LATIJN. HII.ctitvuti. Dr. VVIAMPI.'SMlT. . 12 Hilvcixuin. duur O mud.. ?IU II-HSOII. studietijd .J uui- p. d.. kust n» f 22.50; p. :« nmd. f 7..*jii. lossen ino^-ii ifriuiudcti. buc*k<'ii uunood. \*i'. j>roH|». uu' buuiml. ? U ILKEMA ITMUNTENDE URWERKEN KTKKXA OME*; A ZKMTII AXKKIt 1.1 STKXi:\ DA .11KH-IIKKKX f 1.10 39 Reg. Breestr. Een plastiek van , HI LD O KROP GRATIS voor nieuwe abonnê's Zie den bon op pag. 20 Bezoekers aan Amsterdam Victoria Hotel - Da m ra k t/0 c. Station - noodigt U uit, WIJ verzorgen U In ons hotel tegen matige prijzen. r?U «uit tevre>d«n zijn t " Kamers met Holl. ontbyt Lunch Diner vanaf f 3.60 f 1.60 en f 2.?f 2.?, f 3.?en f 4. De Directie Dirk Am*terdom. £W. H. POLMAN TUIN-j VERTOOM526 .* Telefoon 82660 l sgrafenissen * Transporten ~ Crematies f UW WEEKEND- EN VACANTIEVERBLIJF KASTEEL. DE CANNENBURGH. Vaassen. (Vol.) Tel. 2O Midd. Eeuwsch slot inger. als Logeergel. Rest. Theeschenkerij. Eigen bosch- roei en Vischvljvers. Tennis. Pension v.a. f 3.75. Ter voork. v. yerwarring m. gelijkn. dorps hotel brieven uitsl. aan het KASTEEL. WENGFN ?? ? s^s» ? w ^s^^ ?^??1 m 13QQ FALKEN HOTEL BERNER OBERLAND Modern Hotel legen op stofvrije hoogte. Stroomend water. BIJ Strandbad en Tennisbanen. Billijk tarlrf voor langer verblijf. MOSKOUSCHE THEATER F EESTSPEE EN 1-10 September 1935 Verblijfkosten gedurende de Feestspeler incl. toegangspoorten vanaf fl; 83,K R IM- R E IS vanaf Berlijn 17 Augustus 1935 . tot weer terug in Berlijn ? 21 dagen alles Inbegrepen vanaf f l, ]/9 _: Bovcndlcni Uningrad-Beeliedit.10 Augutiut 1935 / Sfudl«r*l> veer Artsen Unindrad-Motkou-OekraW, 10 Auayilut 1?35 / Beettedil deer Karelli naar de Witte Zet, 14 Auguttwt 1935. rlnlid»Nngen en proipeeti bijt fj N.V. Ixportchleb INTOUKIST'^INPORMATinUIIAU Rotterdam, Caolilngel III B, en alle g root e Rel»bwr*au-< PAG.- IS DE GROENE No. 3031