ERFPACHTVERLAGING Een ramp voor de gemeenten DE regeering tracht te komen tot huurverlaging. Hiertoe is noodig een verlaging van sommige vaste lasten, waaronder die der erfpacht- Wat beteekent deze verlaging voor de betrokken gemeenten? Wij zijn hiernaar gaan informeeren bij gemeente» lijke deskundigen die doorkneed zijn in de pro* blemen der grondpolitiek. Over het algemeen bleken zij huiverig om zich in dit stadium van de zaak openlijk uit te laten over het zoojuist ver schenen wetsontwerp. Een voorloopige indruk kan worden samengevat in de woorden die boven dit artikel staan: Een ramp voor de gemeenten. Over het erfpacht vraagstuk is veel te doen geweest. Vroeger in Amsterdam vóór 1890 werd büstadsuitbreiding de grond door de gemeente voor bebouwing gereedgemaakt en daarna op de gebruikelijke wijze verkocht. De prijs van den grond was een marktprijs, ontstaan door de werking van vraag en aanbod in verband met ligging, aard dor toekomstige bebouwing, vermoedelijke ontwikke ling der nieuwe wijk, de hypotheekrente ten tijde van den aankoop en dergelijke factoren. In zoo'n koop .zat altijd iets speculatiefs. Het kon mee- on tegenvallen. Dat was heb risico van den kooper. Nu zat hierin een zekere onbillijkhcid. De grond kon nl. sterk in waarde stijgen dank zij hel werk der liemeente in het algemeen belang. Men denkëaan bestrating, rioleering, tramverbinding e. d. Van de/e activiteit, die de gemeente veel geld kostte, profiteerden in de eerste plaats de grondeigenaars. Bovendien meende men de volkshuisvesting beter l c kunnen dienen door den bouwgrond'niet in eigendom,aan particulieren af te staan. Zoo kwam men tot het erfpachtstelsel, en art. 2 van de Am* sterdamsnhe Verordening op het Gemeentelijk Grondbedrijf luidt dan ook: Het Grondbedrijf heeft ten doel het gemeente* lijk grondbezit zoodanig te exploiteeren, dat aanleg on uitbreiding der stad tot stand kan worden gebracht met zoo ruim mogelijke behartiging van de daarbij betrokken maatschappelijke en geldelijke belangen, de belangen van het verkeer, den wel stand en de gezondheid". , Het-grondbedrijf is er dus niet op uit om winst te maken. Integendeel: het aanvaardt in. het belang der volkshuisvesting Welbewust ver liezen op bepaalde terreinen, teneinde do huren der woningen op dien grond lager te houden dan anders mogelyk zou zijn geweest. Door elkaar moet ten slotte natuurlijk toch een sluitende rejceuing Worden verkregen. Xu komen wij' tot de kern van de zaak. Juri disch is er ratuurhjk een belangrijk onderscheid in de verhouding tusschen kooper en verkooper o iv die «tusschen erfpachter en verpachter. Econo PrijsverlagingsT* f E T dezer tdagen bij de Tweede Kamer f~*f aanhangig gemaakte wetsontwerp tot ver?X ~* laging van sommige vaste lasten (o.a. van de . hypotheekrente tot maximaal 4$ pCt., van de rente fan pqndbrieven lot maximaal 4 pCt., van de huren met 20 pCt. en van verschillende gemeentelijke lasten als de erfpachtscanon, de grondbelasting en de straatbelasting) past volkomen in het stelsel der Regeer ing* dat de prijzen moeten worden verlaagd. Men zou -echter hebben kunnen aannemen, dat de regeering zou hebben af gewacht totdat deze verlagingen vanzelf Zouden zijn ingetreden. Men was daarmede reeds op den goeden weg. En het gevaar van het be vorderen van deze ontwikkeling schuilt hierin, dat degenen, die gedwongen worden, wel eens hals starrig zouden kunnen worden en zich van medewerking zouden onthouden. Wat moet er gebeuren, ' wanneer de t hopende hj/pptheken worden opgezegd, wannér nieuwe hypotheken slechts worden .ver strekt onder andere bezwarende voorwaarden, die , den last nog bezwarender maken, dan een rente, die hooger is dan 4% pCt?. ' Uiteraard vertoont een dergelijke uniforme rege ling, die goeden en kwaden op gelijke wijze behandelt, * evenals de landbouwsteun aan de bedrijven, het gevaar, dal -Juist tengevolge van die uniformiteit -iedereen niet op billijke'wijze wordt behandeld: Alleen de misch echter niet. Gaat de exploitatie slecht, door welke oorzaak dan ook, dan heeft de erfpachter een strop. Maar dit zou, indien hij indertijd het terrein had gekocht, voor hem nooit een reden kunnen zijn om zich tot den toenuialigcn ver kooper te wenden en te zeggen: Ik kom niet uit met mijn exploitatie.... geef mij een deel van den betaalden koopprijs terug"! PrecieH hetzelfde geldt nu hij geen prijs-ineens, maar een jaarlijks weerkeerende erfpachtsom moet betalen. De moeilijkheden die de tegenwoordige huis eigenaren ondervinden en die mede ooi-zaak zijn, van het hoog bHjven der huren z^n ha hoofdzaak een gevolg van de conjunctuurverandering, die alle bezitters heeft getroffen. Zij treft echter bijzonder zwaar de huiseigenaren die in den duren tijd huizen hebben gekocht mét het erfpachtrecht op den grond en die in weinige jaren de waarde van het verkregene sterk hebben zien verminderen. Een tweede oor?aa*k waardoor de erfpachters zulke zware klappen krijgen ligt in het feit dat; zij over het algemeen minder kunnen verdragen dan de grondeigenaren. Om grond te koopcn is veel eigen kapitaal noodig. Om grond te pachten kan men met veel minder volstaan. Het erfpachtstelsel heoft het dus mogelijk gemaakt dat lieden met betrekkelijk geringe financieele draagkracht een aanzienlijk huizenbezit verwierven, dank zij het verstrekken van ruime dikwijls témime credieten door de hypotheekbanken. Als een huis eigenaar slechts met een klem eigen kapitaal bij zijn bezit betrokken is, tast een geringe waarde vermindering dit eigen kapitaal direct sterk aan. Wy hebbén dus: huiseigenaren die op zware lasten zitten, en als gevolg daarvan hoogt' huren. Nu grijpt de regeering m en dwingt tot verlaging der lasten om op die wijze te komen tot verlaging der huren. Tot deze lasten behoort in de eerste plaats de hypotheekrente, en wat de verlaging ervan beteekent vindt men elders in dit nummer. Er behoort voorts toe de erfpacht. Verlaging hiervan beteekent een totale ontwrichting van elk gemeentelijk grondbedrijf dat zooals hel Amsterflamsrhe zijn exploitatie niet heeft gebaseerd u p het maken van winst en dus sijn erf pacht ca nonit niet hooger heeft gesteld dan voor het verkrijgen run een sluitende rekening noodig tcas. In dit opzicht staan de gemeenten er precies zoo voor als de kleine rentenier die een deel van zijn bescheiden inkomen verkrijgt uit pandbriefrenten en die door de verlaging hiervan zyn nauw sluitend budget plotseling uit het evenwicht ziet gebracht. Voor beiden beteekent het wetsontwerp een ramp. Voor beiden blijft er, als het aangenomen wordt, maar n ding over: den riem nog nauwer aanhalen. YGE KWIVEM'A' hooge rentes van hypotheken worden verlaagd. Maar dat zijn natuurlijk juist die hypotheken, waarbij het pand minder solide is. Een indiviaueele behandeling van alle belanghebbenden door een soort van huurcommissie zou echter de onzekerheid nog veel grooter hebben gemaakt. ? Dat deze maatregelen passen in de economische politiek van de Regeering kan gemakkelijk worden aangetoond, ff et algemeenc prijsniveau moei ver jaagd worden, tien onmisbare voorwaarde daarvoor in ren verlaging van de loonen. Die honen zijn reeds ?? in tal van bedrijven son ver gedaald, dal een verdere verlaging nauwelijks 1 1> verdragen is. Xootiig is, dal ook de huren verlaagd worden. Dat kan niet sondcr t een verlaging van de hypotheekrente. En die verla ging kan door de hypotheekbanken onmogelijk worden gegeven, wanneer niet.ook de rente van de' pandbr leven wordt verlaagd. ?De groote moeilijkheden, die deze ingrijpeiiilc wijzigingcn in lal van contrarten en in de gumccritclijku begrootingen zullen veroorzaken, zullen in dit nummer . van De Groene door verschillende speciale deskundigeti in, het licht worden gesteld. Men zal daaruit reeds 'kunnen opmaken, dat die' -moeilijkheden niet gering . Hoe staat het met de politieke kansen, van dit wets ontwerp? ? ';"' « ' ' ' i ' Dat zal er in de eerste plaats van afhangen, of de moeilijkheden, die deze wét in het leven roept, zullen kunnen worden ondervangen. Blijkt dit inderdaad mogelijk, dan zal dit .wetsontwerp de kansen van het Bezuinigingsontwerp aanzienlijk verbeteren. De Regeering komt hiermede immers aan de wenschcn van de, katholieke' opposanten tegemoet. Wel zal PAG.. 4 DE GROENE No. 3031 De pandbrief en CA. TOEN ik de laatste keer schreef o v e/ het bezuinigingsontwcrp kwam ik tot do con clusie dat het commentaar, dat de gepro jecteerde maatregelen met betrekking tot het budget uitlokten, duidelijk deed uitkomen dat' meer en meer het vraagstuk van de aanpassing zijn zwaartepunt niet meer in het overheidsbudget vindt, doch veeleer in de ulgemccne kloof tusschen kosten en opbrengst. In het kort gezegd: de staats dienst is een zuo gering deel van het heele maat schappelijk organisme dat met het sluitend mukeu van de begroeting hoewel op zichzelf een nuttig werk, in.de verste verte het doel: overbrugging van dénadeelige margo tusschen kosten en provenu in het heele economische leven, niet is berc-ikt. Het kan geenszins gezegd worden dat do re geering op dit laatste gebied stil heeft gezeten, maar wel dat de economische politiek v:; n de regeer ing op het gebied van de aanpassing" naar een algemeen Jager kostenpeil nog uiterst weinig gepresteerd heeft. Nu is daar plotseling het wets ontwerp gekomen dat beoogt de huren te verlagen en in overeenstemming daarmee de kusten der lumcncxploitatic inclusief de rente van hypotheekkapitaal. Ziedaar in enkele woorden de strekking vun het nieuwe ontwerp, dat ongetwijfeld den meest in bestaande rechtsverhoudingen ingrijpen den maatregel inaugureert welke tot mi toe werd genomen. Natuurlijk bestrijkt het ontwerp, hoe verstrekkend' het ook is, nog maar weet *vn beperkt terreJn. Huren zg"n tenslotte slechts voor een zeer gering gedeelte directe kosten waarmee het bedrijfsleven in zijn rendabiliteit huel't rekening te houden. Maar toch kan het niet ontkend worden dat de hurenkwestie iii zooverre van buitengewone beteekenis is, dut het probleem der loonsverlaging er onmiddellijk mee samenhangt. Hoe vaak werd niet als argument voor de onmogelijkheid van drastische loonsverlagingen aangevoerd, dut dis huren, die juist voor de lagere inkoiuensgt':,.-pen een procentueel zeer groot deel van het inkomen opetechcn, niet of langzaam omlaag gingen. Hier mee is de kracht, maar ook de zwakte van d«* objectskeuze voor dit .? dof talie-ingrijpen aangfrhüd. Want wie zegt dat de huurveriaging ook loonsver laging tengevolge zal hebben? Waarom, wanneer men toch'ingr'üpt, alleen het middel on niet het doel in zyn greep te klemmen? In zooverre wu* er in de del latiomaat regelen, destijds door Uri\i?uui in Duitschhmd genomen, tenminste een conseoaent volhouden: huren, pachten, loonen alk- intresten en tenslotte bepaalde prijzen werden in n slap omlaag gebracht. Hiermee wil niet gezegd zijn dat Brüuing's voorbeeld zoo. aimbcvelenswiiard is. doch deze vergelijking zij slechts gemaakt om de relatieve waarde en de zwakte van dit toch ook men van die zijde klagen, dal niet voldoende, diep wordt ingegrepen, maar men zal daar nii / hel onderste uit de kan kunnen verlangen. Men krijgl /rouwen* sterk den indruk, dut desc oppositie haar eischcn zoo hoog opvoert om tot e eoneluaie IK leitien ilal er gén unilere uitkomst i« dan dcvahtati*. En Paast (Colijn) zal teel mm» kunnen ontwaren, dal vu dim pocdel, dtc.om ilièp ingrijpende aantasting wit de vaste lasten vraagt, de iluirel ra n ili; ilet'a'uali> te voorschijn komt. . Ifet wetsontwerp icortll sccr spoctlig in ile afdeetingen fmdersoeht.. Het verlnnpig verslag stil zekr niet kunnen verschijnen rïwir tfe>'behutuMingl.can ln'l Jh'zuinigingsonticcrp in een openbare verfiaderin>i reeds sul. sijn aangevangen, lid antwounl van ili Regeering zal op sijn ihuegut kunnen verschijnentencijl.de behandeling van het. Resahii{/ingnuniice^i' reeds vrij eer is voortffcsehrriien. Óp hét wigcnblil ran de eindstennning over het Jiezuininginy»onlwerj> zal men reeds eenigennale kunnen beóordeelen en zal tic Kuincr moeten bcoordcelen* hue het ttlant ind ile kansen van het ontwerp betreffende de vaste lasten. K n iïe kansen van dit laaide ontwerp sullen ran biKlissende beteekenis zijn..voor het Bcsainingingsonttccrp. . , Zijn die kansen gunstig, dan heeft 't/c Retjeeriny, haar positie bij het\Bczuinigingsonlwerp versterft. Blijken die kansen echter ongunstig, dan heift de Regeering haar positie bij het Bezuinigingsonlwerp verzwakt. Het indienen van het ontwerp betn ffentle de vaste lasten is dus in ieder geval een waane'tuk. i ( Enmcnkanslechts wcnschen, dal,inditgevalal'hnns, 'hel spreekwoord tocpdwing zal vitulen, dat, ic'uf waagt, wint, t ' A. C.'JOSEPHUS .1ITTA de nieuwe wet KLAASSE weer partieele ingrijpen en wel ingrijpen bij n van de takken en niet bij den wortel in het licht te stellen. Van de vele facetten die naast deze algemeen economische beteekenis van het ontwerp de aan vragen wil ik in de eerste plaats thans het geval bezien uit den gezichtshoek van belegger en hypotheekbanken. Wat den belegger betreft moet in de eerste plaats geconstateerd worden, dat juist de kleine spaarder in hooge mate bij dit geval betrokken zal zijn omdat naast de npaurbunk ook de pandbrief steeds een geliefde toevlucht voor <len kleinen belegger is geweest. Nu wil het toeval dat juist in den laatsten tijd de pandbrief aan merkelijk had ingeboet in gewifdheid bij l u-t publiek. Daaraan zullen verschillende factoren schuldig zijn geweest: het prijsverloop op du niarkt voor onroerend goud, zoowel wat waarde als huren betreft, en misschien ook wel het beruchte geval van de Vaderlandsche Hypotheekbank. Nu hangt liet natuurlijk heelemaal van den invloed der wet op de huizenexploitatie af of speciaal de r»emt genoemde factor aan kracht inboet. Wtit weegt zwaarder: de huurverlaging niet het 'verschil tusschen de voorgeschreven 2U% on dat deel wat daarvan reeds geschiedde, of du verlaging der lasten? Voor bepaalde categorieën huizen zal de lastenverlaging zeker grooter zUn, voor andere andersom. En voor zoover do lastenverlaging ^rvolg is van de rcntevermimloring, is de ver betering van de positie der huiseigenaren rooi den pand brief houder irrelevant, omdat hij zelf daardoor een evenredig mindere intrest ontvangt. /uoclnl de waardeering van zijn belegging daardoor niet hoogor wordt. Op zijn allerbest wordt yjj er niet lager door. . En dan is er natuurlijk nog de zeer belangrijke factor van den psychologisehen invloed van den maatregel» De kwestie der gedwongen conversie M i» reeds verstilden malen onder oogen gezien, en ile conclusie van deze zelfde regeerinjr N in dat ver- . band steeds geweest; terwillo van de handhaving van het crediet moet zooiets niet gebeuren. Dat ,zal inderdaad ook van vele zijden tegen het heele ontwerp dat ongetwijfeld meer critiek en tegenstand zal ontmoeten dan de meeste andere tot nu toe getroffen crisismaatregelen worden aangevoerd: men vernietigt of vermindert althans i Ie standing van het onroerendgoederencrediet op deze wyze. Over het algemeen geloof ik dat aan dergelijke argumenten veel te veel waarde wordt gehecht. De door de crisiswol geverfde menseh . kan heej wat verdragen, en de ervaring leert dat men heel snel dergelijke dingen vergeet. Maar er 'is hier toch wel een zeer bijzonder aspect aan het geval: de gedwongen conversie geldt slechts voor n zeer specialen vorm van knpitaakbelegginp. De staatspapieren, gemeente-obligntiën. industrieele waarden loopen vrij, alleen de pandbrief valt onder de wet. Zulk een eenzijdige behandeling kan riatuurlijk wel degelijk den betrokken be leggingsvorm in discrediet brengen! Wat de hypotheekbanken betreft, dezo zullen de consequenties vun het ontwerp nog nauwelijks kunhen overzien. Een verlaging zoowel van pandbriefrente, a Is van hypotheekrente die gebaseerd is op een rentemarge van | % Jukt geen groot bezwaar. Al is het natuurlijk in hooge mate on logisch dat alle hypotheken onafhankelijk van de dekking in de/.en maatregel over n kam ge??rlum-n worden. Waar nu eenmaal elke i-ente een deel risicopremie bevat, al is dat nog zoo klein.' ' is een uniform»; regeling los van de dekking op zichzelf al te veroordcelen. Wat de draagkracht van de debiteuren aangaat is hot ook moeilijk te . voorspellen welken invloed daarop het ontwerp. indien het wet wordt,-zal hebben. Ik zei hierboven ??eeds, dat <-enerzijds de huurverlaging staat en anderzijds de lasten vermindering. Er zullen onge twijfeld gevallen zijn waarin de huren meer omlaag. moeten en andersom. Hue voor lint heele hypothcekbtuikbedrijf r.ich dfe verhouding zal uitwerken is, zonder voor dat doel speciaal statistisch materiaal te .verzamelen, wol niet te zeggen. In nik'geval blijft zoowel voor de huiseigenaars als du hypo theekgeldgevers* het vraagstuk, van de hoofdsom . bestaan. Daaraan is dooi* dit ontwerp niet getornd, alleen de jnarlijksche aflossing kan verminderd worden, hetgeen echter hoogstens een Hquiditcitsoplossing, geen solvabilitcitskwestic kan zijn. Zoodot alles bijeengenomen dit ontwerp een hachelijk experiment lijkt, waarvan men pro en contra nog terdege zal moeten overwegen." '''? DE WOLF EN HET LAM OF DE STERKSTE HEEFT ALTIJD GELIJK Ttckenlng voor De Crcene Amsterdammer van' F. Hozeyefd Wat!" riep hij met vergramde kaken: Het water dat ik drink komt gij hier troebel maken ?*' (to Fontoine) DE VERLATENE l : EKN licht sli-elus flikkert er in dt«ze duistere lijden. Het licht van vertrouwen in de eindoverwinning Mei- mensehelijke wijsheid en mensi'helijke rechtschapenheid. Wij hebben het vuur. waarmee het gloeit, niet gedolven uit de wereld der feiten. Wij hebben het ontstoken aan het onbluschbaar geloof van oits hart. dat de feiten weerstreeft. Hier ligt het geheim van ons zedelijk vermogen, de nlzijdige ineenstor ting te dragen: dat wij de tijden, in welke wij leven. aanmerken als een vagevuur, waaruit een nieuwe wereld ontstaat. Tot lyden is de mensch bekwaam. Hij heeft het in den loop der eeuwen geleerd. Maar van de illusie. waaruit zijn kracht ontstaat dat leed te verduren. wil l\üeen grondvorm zien in de werkelijkheid. Hu berust bij de eindelooze traagheid der wereld ontwikkeling, hij berust bij katastrofale vergissin gen, maar hij berust niet bij een weloverlegden te ruggang. Daarom berusten wij niet bij de overwel diging van Abessiniëdoor Italië. Om twee polen wentelt zich de wereldgeschiede nis: de Gewetenseiseh en de ..Real"-politiek. Daartusschen ligt het Overleg, het vergelijk. Het ver gelijk is geen zuiverend zout in het bederf der poli tiek, nmor het vergelijk knutselt tenminste een element van reent in het samenstel van maehtsbegeerten, wnordoor do regeeringen en haar slaafsche volken worden gestuwd. Hier lag on« vertrou wen in den Volkenbond. Wij meenden, dat deze internationale; organisatie iets ander? verrichtte drin-het uitwegen vnn behingen, waarin de politiek van voor den oorlog haar doelwit vond, wij meen den dat men in Gencve de plekken zocht, -waar de Macht iets van haar willekeur afstond aan het ^ Recht.;..; ? '?..'.., . ' . . ??'??" ?? : ? . ?; ; Thaiw, nu een aanslag gepleegd wordt op het Wereldgeweten, doordat een groote mogendheid eon ridderlijk, klein volk, met mitrailleurs, stikgasscn, en kanonnen wil uitmoorden om haar bezitsbegeerte to bevredigen, nu maakt nien omwe gen lang» den Volkenbond, en men laat het geweld begaan. : De roof-aan val van Italiëop Abessiniëlaadt op Europa en Amerika een zwaarder schuld, dan heel de wereldoorlog, onder welks gevolgen wij nog ver kommeren. Want in den wereldoorlog stonden er , evenwaardige machten tegenover elkaar; hier PAG. S DE GROENE f40. 3032 f wordt een klein volk Vernietigd ond«-r werkeluo* 'toezien. ZUQ niet heimelijke begunstiging van?Kuropa en van de Vereenigde Staten van Amerika, di»1 mot een laffen dood-doener den Dood laten doen. Terwijl alles achter de schertnen nauwkeurig in gereedheid is gebracht om den weerloozo te wurgen. mompelt Amerika schijnheilig, dat het gelooft, dat de verdragen ..wol zullen worden geëerbiedigd". Dit flegma is bijna weerzinwekkender dan de ver krachting zelf. . Eenmaal groep Groot-Brittanniënaar de Boerenrepublieken, eenmaal overviel Duitschland België. Ook toen nam het geweld zijn loop. Maar liet pro test van Europa brandmerkte don misdadiger. Thans heeft het den schijn of het moment van den diefstal gemeenschappelijk b voorbereid. Alles is uitgevezeld en geschikt, tot zelfs het verschil in tempo, waarmee de wapenen worden geleverd aan den aanstaanden overweldiger en aan het oft'erlam. dat z'un vryheid en zyn bloed zal moeten schenken. Zelden zagen wij in de wereldgeschiedenis een voor val, waarbij de algemeene inedeplichtigheid eeiior eer-vorpeten wereldgemeenschap zoo. duidelijk' aan het licht trad. Eenoud Oostersch volk met eeneigen traditie. inet,eigen bloed en liefde voor eigen 'bodem, o .Fa scisten!, gaat om langs de H.oven en de Gerechts hoven van Europa en Amerika, en bedélt om zijn bestaan; De hooge deuren van de Ho'oge Hoven blijven gealotèn. De wereld slaapt, in het moment. ; waarop het grond beginsel van haar eigen weder opbouw wordt vernietigd. En ons laatste vertrou wen op de dictatoriale staten, die wij Om hun min achting van het menschwaardige in hun binnenlandsche gezag»voering moesten weerstreven, maar die volgens Emil Ltidwig den internationalen vi-ede waarborgden, ons laatst vertrouwen in den v redeswil, \Vaarmee het Fascisme zijn récht verdedigde. het is thans verstikt. Men stelde de monarchen ter zijde, maar de nieuwe leiders nemen het imperia lisme over vun de oude staatsvormen, die zij hebbeu verstpoten. En de Europeesche pel» kronkelt zich in de bochten der casuïstiek. Maar wijl het Nederlandsche traditie is op te komen voor het verdrukte, kwam dit protest uit. onze pen, die door den eisen e/mor vaderlandsche plichtsvervul|ing werd gestuwd. ' ? ? ? '??'.,' ? '. ?'' ?' ! . K.