De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1935 10 augustus pagina 2

10 augustus 1935 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

? * ! " AALBERSE-COLIJN De ware inzet van den strijd A. C. JOSEPHUS JITTA Het geschil Aalbcrse?Co/ij» is niet opgelost maar slechts opgeschort. Het bedenkelijke van dien strijd is, dat men voortdurend ticist over aanpassing", ^.sluitende begrooting", vermindering ran werkloosheid" en industralisatie", . leuzen die iedere regeer ing moet aan vaarden, maar dat de ware inzet van den strijd, zonder dat men dat te kennen geeft, is: de positie ra n den gulden. HET conflict Aalberse?Colijn is niot opgelost, maar alleen opgeschort. Het staat ermede hls met het geschil tusschen Italiëen Abessinië. Niemand ka» met zeker heid, zelfs niet metseen zekere mate van waar schijnlijkheid voorspellen, hoe dat af zal loopen. . . Wij weten niet, of de poging tot verzoening. die in de opdracht aan den Heer Colijn. om een extra-parlementair kabinet op breeden grondslag te vormen, opgesloten lag, geslaagd 'is. Er kan geen twijfel aart zijn, dat.de Heeren Aalbepse en ' Colijn op dien gedenkwaardigen Maandagmorgen. " elkander beter begrepen hebben. Een persoonlijke tegenstelling, speelt in dit. conflict geen rol. En dp zakelijke geschillen z'ijn niet van dien aard, "dat zij niet tot overeenstemming zouden hebben kunnen leiden, wanneer beide staatslieden dat gewild hebben, zooals ongetwijfeld het geval is geweest. Dat er besprekingen zijn gevoerd met den Heer Goseling over het aanvaarden van een minister portefeuille, die althans niet aanstonds zijn mislukt en die misschien in October nog kunnen worden voortgezet, bewijst zelfs, dat er etmige toenadering ia bereikt. Het aanvaarden van die portefeuille zou op zich zelf natuurlijk geen oplossing van de zakelijke geschillen hebben opgeleverd, maar^hefc ware een duidelijk naar buiten sprekend symptoom geweest van de toenadering, n sanctie op de afspraak, een blijk, dat de Roomsch-Katholieken weder met het kabinet in zee zouden durven gaan. Dat het nieuwe kabinet de regeeringsverklaring tot September heeft uitgesteld, is stellig geen bewijs van vertrouwen. Uitstel kan beteekenen, dat/ men zich nog wil beraden, of dat men hoopt, dat de omstandigheden over eenigen tijd gunstiger zullen zijn. De eerste onderstelling is absurd. Het nieuwe kabinet weet natuurlijk, wat het wil. Rest dus slechte de verklaring, dat men hoopt, dat de om standigheden in September en October gunstiger zullen zijn. Ook dat kan niemand met zekerheid weten. Die onderstelling beteekent echter, dat op bet oogen blik van de formatie van het nieuwe kabinet de omstandigheden nog niet heel gunstig waren. MERKWAARDIGERWIJZE wordt het geheele geschil beheerscht door n onder werp, dat geen van beide partijen uitdruk kelijk pp den voorgrond stelt, alsof zij schromen het aan te roeren: de positip van den gulden. Dat de radicale vleugel van de Roomsch.Katholieke fractie m de Tweede Kamer tegen de aanpassingspolitiek van minister Colijn ge kant is, was reeds algemeen bekend. De conser vatieve vleugel bergt heel wat overtuigde voorstanders van devaluatie, diéongetwijfeld hoopten dat de gulden zou vallen, wannér de i fractie zich eenstemmig'tegen de politiek van bet kabinet-Colijn zou uitspreken. Démidden- , mannen, waartoe de Heeren Aalbcrse en Goseling bebooren, zijn 'door de beide vleugels meegesleept. , Devaluatie van den gulden is een zeer gevaar lijke maatregel, die ongetwijfeld hier en daar in enkele bedrijven voordeel zal verschaffen, maar die op den duur waarschijnlijk meer kwaad zal teweeg brengen, dan goed. Het beteekent een faillissement van den Slaat, die geen kans meer ziet aan zijn ver plichtingen te i voldoen'. Nu, is het faillietgaan voor, een koopman niet altijd een schande. Men kan zich in zaken niet tegen alle risico's dokken. Een koopman kan zoo zeer met tegenslagen worden overstelpt, dat hij zonder dat hij schuld draagt, niet meer in staat i? aan zijn verplichtingen te voldoen. Het faillissement van een particulier wordt door de rechtbank uitgesproken. De zaken van den gefailleerde worden afgewikkeld door een curator onder toezicht van de rechtbank. Wat zou men denkeu van een maatschappij, waarin een koopman zich zelf op het oogenblik, dat hem gewenscht zou lijken, failliet zou kunnen verklaren, waarin hij daarna zelf zijn zaken zou afwikkelen en zonder eonig toezicht zou kunnen aangeven, hoeveel hij aan zijn crediteuren zou uitkeer^n ? Een dergelijke- figuur ware een absurditeit. ' ledere rechtszekerheid zou verloren gaan. Zaken doen ware onmogelijk, omdat niemand verplicht zou zijn zich aan zijn contracten te houden. Toch verkeert een Staat, die failliet gaat, doordat hij devalueert, in die wonderlijke positie. Hij is in dit opzicht, zooals in zoo vele opzichten, souverein. Hij heeft geen macht boven zich. Hij is tege lijkertijd gefailleerde, curator en rechtbank. Van de critiek van zijn soortgenooton. do andere staten, behoeft hu zich niet veel aan te trekken. Op n enkele uitzondering na zijn zij hem reeds op het kwade pad voorgegaan. DEZE overwegingen leiden er toe, dat een Staat zich niet n of twee keer, maar wel tien keer moet bedenken, alvorens hij devalueert. Wij moeten ,.zob lang mogelijk" (minister Oud) volhouden en ons tot het uiterste" (minister Colijn) tegen devaluatie verweren. Door te devalueeren ontneemt de Staat aan degenen, die zuinig geweest zijn en cespoardphebbcn (veelal juist de kleine spaarders), wat zij moeizaam verworven hebben, om dat uit te keeren aan degenen, di gespeculeerd hebben en schulden gemaakt hebben. Beteekent dat, dat de Staat onder geen enkele voorwaarde mag dovalueeren? Die conclusie, gaat mij te ver. ' / Wanneer een koopman werkelijk failliet is door zijn schuld of buiten zijn schuld, dat doet hiep niet ter zake dan is het hoogst verderfelijk om te doen, alsof hij niet failliet is. Het eenige resultaat is, dat het faillissement slechts wordt uitgesteld, maar dat de crediteuren later nog minder zullen ontvangen, dan wannér het faillisse ment tijdig ware aangevraagd. De nood kan zoo hoog geklommen zijn, dat men welbewust in het algemeen belang de kleine spaarders moet opofferen aan de groote zaken lieden, die meer goederen bezitten dan guldens. 'Ten slotte kunnen wy onmogelijk leven van onze besparingen, maar de voornaamste bronnen van onze inkomsten, van onze volkswelvaart, zijn t handel, nijverheid en landbouw. Wannér er geen i ander middel is om die te redden en wanneer dat middel inderdaad doeltreffend is en die beide voorwaarden zijn, als,ik het goed zie, nog niet vervuld?dan ware devaluatie (inderdaad gerecht vaardigd, omdat nood de wet breekt.' , Wanneer de oppositie verklaard had en zou verklaren, dat zij den gulden wil laten devolueeren en dat zij bereid is voor die politiek de verantwoordelijkheid op zich te nemen, dan i kan men bezwaar hebben tegen die politiek, maar dan is de vraag, waarom het gaat, ten' minste zuiver gesteld. En dit is mijns inziens > het bedenkelijke van den strijd,- diéthans ? ' ' ' ? ' ' - ' ? nog even is geschorst en die vermoedelijk binnenkort zal worden voortgezet, don men voortdurend twist over aanpassing" pver n sluitende begrooting", over vermindering van de werkloosheid" en over industrialisatie", leuzen i die ieder redelijk mensen en iedere regeering moet aanvaarden, maar dat de ware inzet van den strijd, zonder 'dat men dit uitdrukkelijk te kennen geeft, is: de positie van dem gulden. ' ' "'" " " PAG. 2 DE GROENE Ne. 3017 r1» If *%* d'. «?: ^ ' **£* -i! t PIERRE IiAYAIi De twee mannen die te Parijs de Bnropn AXTHOXY KÜKX behandelen on daardoor het lot vnn inden hetthcn T^EX Et*?. vroom boódsJiap gebruik icil dat de koninklijk waarmee iedfr wetsontwerp aun eschermmg «/? den weg naar de. inschakeling van. hei gehcele (W/,- van kind tol grijsaard in ren doelmatig verZulk een systeem is noodzakelijk. De tijd is voorbij wtrin oorlogen konden worden uitgevochten door 'f'i<rft. Ten koste van de rolkcn. maar altijd dóór 'f.frs. Ken modern leger is een ontzaglijk accompliw! technisch bedrijf. Een dcstructie-bedrijf. waarin Holitaal slechts een arbeider aan den loopcnden ' is. Evenals een productie-bedrijf heeft ook het 'lit'ructic-bcdrijf behalve arbeiders materiaal en de Tweede Kamer wordt aangeboden met de woorden: En hiermede, bevelen wij V 'm Godcs heilige bescherming." Het gaat tnet woorden als met .dingen: bij vuldig gebruik raken ze versleten, en versleten woorden verliezen hun zin. En toch is er alle reden om zin van deze woorden met grooten ernst te beseffen: "nu zij staan boven het ontwerp van wel tot bescherming^ van de bevolking tegen luchtaanvallen J/c» kan over dit wetsonticerp veel zeggen, muarltxn-h i nes nöodig. die het met groote snelheid verniet dat het te vroeg komt. Sinds jaar en dag was Mmniikt. Zal het dcstructic-apparaat in gang gehouden duidelijk dat een nieuwe Europeeschc oorlog geenssint w?-dcn, dan moet de geregelde, toevoer van menschcn, tot de onmogelijkheden behoort, dat het niet uitgesloten materiaal en machines vcrzekc/d zijn. Hiertoe zal geacht mag worden dat ook Nederland op de etn «?/// men vroeger het ..achterland" noemde al zijn of andere wijze daarin betrokken raakt en datann- kr<whlcn moeien inspannen. Doch hierdoor ook is vallen uit de lucht alsdan te venvachten zij n. jfiemanfy «tf'ivilcil in dit achterland voor den tegenstander met een greintje tcerkelijkheidszin koestert de illv ' dat zoodanige aanvallen beperkt zullen blijven zuiver militaire objecten. Hei was dus duidcl dat er iets zou moeten worden gedaan om deburgt bevolking in tijden van gevaar eenigszins te schermen. uit het thans ingediende wetsontwerp blijkt <l< de regeering het standpunt: Luchtbeschcrming i zaak der gemeenten" heeft verlaten. Weliswaar ds d _ ., t uitvoering der beschermingsmaatregelen in handtmi;, \n itft wetsontwerp zijn vervat. Dal zij. veel om der burgemeesters gelegd, doih de leiding blijft roe een belangrijk deel berusten bij den minister rat Binnenlandschc Zaken. De gemeenten worden ver deeld in drie gevarcnklassen, naar het risico de zij bij een eventucclcn oorlog loopen. Slechts de maat regelen die voor alle klassen gelden komen v<xt rekening van de gemeenten. De bijzondere regelen die in de eerste en tweede gevarenklau*!,! -nu gemakkelijk'en goedkoop zijn dit noodzaketijk zijn sullen door het Rijk worden bt ^>,ltlpnt vol vaagheden en inconsequenties kostigd en uiteraard behoudt Den Haag hierin tv Hminstc even gevaarlijk als de activiteit aan hel .jptnt". I/ct verlammen van die activiteit is voor van meer belang dan het winnen van een veldslag. 'in het middel tot Sulk een verlamming is het luchtt»l>en, dal aanvallen óver het front" heen mogelijk In oorlogstijd is voortaan elke vierkante "?ter van ons grondgebied front en iedere burger Vi'ittsoldaat. , " .1)11 is de zin der eerste aarzelende voorschriften groote mate van zeggenschap Wanneer dit ontwerp tot wet icordt verheven zullf wij dus voor het eerst te zien krijgen dat de gehct bevolking verplicht wordt zi'h te onderwerpen ««*?,/, maatregelen en deel te nemen aan oefeningen & ,./f;,/ ten doel hebben bescherming in oorlogstijd. WelisicM af( lijl hebben zal wel niemand durven betccrèn. tKicaar laten zij veel ruimte voor nadert' regeling 'koninklijke besluiten, doi-h wanneer de memorie toelichting van het huidige ontwerp als ken-, mug worden beschouwd voor het inzicht ' voortvarendheid der regeer ing, zal nu-n goed zijn'verwachtingen niet te. hoog te spannen' naïeve ies -uiteen < rafelen, dot-h daartoe in hel hier niet de plaats. zal do luchtbcschermingsdienst ressorteeren ondt zijn ook v» de landsverdediging van groote beteekenis. Het het 1 geen zin het te verhelen: de instelling eener wettelijk lucMbeschertning is een eerste, voorzichtige sta onn niet hard zijn^ De rcgccring kan niet Zij bevindt, zirti np een hcilloozcn en ont weg waarop zij toch moet voortgaan. De 'i en de ontwikkeling der krijgsvoering hebben tol ecri nieuwen oorlogsvorm. la guerrc dte het onderscheid lusschen front en achteranti. litsschen soldaat en burger opheft. Wie 'oorlog Sinneniandsche Zaken, doch het fij/J voor'de ha* landsverdediging ais onvcrinijdelijkheden aan dat men daar ten aanzien van deze materie in nav (wrilli ait, aanvaardt ook la guerre totale met zijn contact zal blijven met Defensie. Xiet alleen zal < on*e*inffitic*-s de totale oefening-als voorbereiding technische voorlichting in de meeste gevallen vanda )£ Kl:n fvcnlueclc Male jnobm8atie. Waarvan ten moeten femnen, doch verschillende beschertniitT maatregelen b.v. de verduistering nzcni de schuchtere poging om tot een algemcene chtbewhcnming te komen het wankele begin is. Hel is goed dal wij dète dingen ernstig bedenken, Ivorcns wij óns bevelen in Codes heilige bescherming: YOE FOPPEMA WEEKTRDMPET VAN DEN WIJZEN OLIFANT i H KT sociaal-democratischo kamerlid Ds. vnn dor lloideheeft eenigen tijd golodonoonaan tal vragen tot do Kogeering goiioht aangaando do ..W. Afdoelingen" van do X.S.B. Do regeorin.r hooft daarop geantwoord dat de? /aak hcusrh niet zoo org was on da t ergoon rodon was. om aan t«> nomen dat? men hiormet para-militaire for maties to doen had. Dit antwoord liet volon onbevre digd. Het Korst o Kamerlid Henri Polak hoeft de kwestie nu iets schorper geformuleerd on opnieuw gowo/.on op het gevaar dat er schuilt in zulko naar haar roëelo werkingssfeer niet precies omschreven formaties. Bij het stellen van do vragen, die door hom tot do regoering gericht zijn, hoeft hij niot nagelaten or op t e wijzen, datin DuitschlanddeS.A. on do S.S. ook op pon dergelijke ..gepermitteerde" wijze zijn ontstaan. Wij verwacht on niet dat do viagon van don heer Polak do rogoering van hanr traditiurtoole politiek zullen afbrengen, om nojr steeds den wassenden natkmaalsndalistidchon invloed -en bagatelle t.o be handelen. Dat doet zij ook met dos hooien Musserts bezook in Indik' en zijn ..bor.ookon". ..m?poctios" on ..audiënties". Zijn audiënties bij den G.O. heb bon veel stof doon opwaaien. Zelfs worden zij aan leiding tot het valsche gerucht dat do G.Q. in hoogst eigen persoon mot de N.S.B., om het nog maar zacht uit te drukken, zou sympathiseeren. Het is ons uit inlichtingen van de meest be voegde instanties bekend, dat deze audiënties een geheel ander dool hadden dan xlatgene waartoe zij werden opgeblazen door voor- en -tegenstanders van Musserts goweldpolitiok. In opdracht der JRegecring is aan den heer Musserl medegedeeld dat, indien daartoe termen aanwezig geacht zouden worden, het gouvernement niet zo» nalaten gebruik te maken van de verstrekkende be voegdheden, die zij in Indiëhceit, om zich te bemoeien met de vrijheid van beweging en gedragingen die be zoekers en imroners van den Oost plegen te genieten zoolang zij zich fatsoenlijk gedragen. Ware het wellicht verstandiger geweest de ter? men van deze vaderlijke raadgeving tijdig te publiceeren? Dat is een moeilijk te beantwoorden vraag."Mogelijkerwijze zou deze waarschuwing uit gelegd zijn als een politieke daad. In ieder geval zou zij als zoodanig door de vijanden van den inge nieur zyn uitgelegd en uitgespeeld wat de regee? ring natuurlijk wilde voorkomen. Pe uitoefening van het gezag wcnscht zij op een objectieve on onpartijdige wijze te doen geschieden. En nu kom ik even terug op de vragen van don ?hepr Polak. Wat wcnscht hij dan, dat de regeering _doen zal, zoolang de X.S.B, zich aan 's lands wetten "houdt? Dit, evengoed als de ongerustheid omtrent Musserts bezoek aan Indië, raakt tenslotte de kern van de kwestie en die is: hoe moet de Rechts staat zich beveiligen tegen de usurpaties dor ?voorstanders van den Machtsstaat die van de MÜberalistischc" wetgeving gebruik maken om haat* op te ruimen? Moet zij zelf noodwetten maken on, om de vrij heid te verdedigen, met de vrijheden raar om springen? Dus zelf Machtsstaat" worden? Neen, vooralsnog secundecren wij de rogeering in haar «toïcijnschc houding, overtuigd dat het fascistisch hoe "getrappel in rustiger tijden wel weer; zal ver flauwen, dat het crisisverschijnselen zijn. kinder ziekten van oen tijd die nieuwe oriëntaties zoekt on ze >al vinden ook!. Wij mouten ons niet dooi- overdreven ongerust heid op sleeptouw laten nemen. Laat ons eerder beseffen dat er in ons land, binnen en buiten Euro pa wel'degelijk nog iets gepresteerd wordt. Lt. t.z. Wytema h met déLijster naar. Holland' komen vliegen, in zestig uur. om Polygoon te helpen met de samenstelling van de K. 18-film. Zoo zal do reis van dozt?n onderzeeör, waarvan wij nauwelijks btttoflen hoo /.ij in het buitenland do aandacht hoeft getrokken zoowel vanwege hot buitengewoon zeemanRehaf- dat hier getoond werd. als weuons hét wetenschappelijk werk yari prof. Venihg Meinc.sz 7.00 zal de«e reis hol Nedorlandsche volk nader gebracht worden. En dat is maar goed ook, want ons volk is soms ten onrechte te lauw en vaak ten onrechte te emotioneel. Als dollemonhcn sjouwen we met een nagekomen Uiveraar, den armen bur gemeester van Albury. WU vergeten on-e we kc- ? lijke verdiensten en onze historische traditie, .we beginnen ons waarachtig ongerust .te maken over nutionualsocialistischc aanmatigingen en reaiisecPAG. 3 DE GROENE No. 3037 ren niet hoe allerwegen het fascisme leelijk in de penuric zit. Inderdaad, het gaat fascisten en dictatoren niet naar don vleeze! Noch in Italië, waar de populariteit van den Duce te lijden heeft onder liet gefluister en verzet, dat het gevolg is van de evacuatie van duizenden zieken uit Oost-Afrika. Noch in Japan, waar ondanks den moord op generaal Xagata de regeering er niet voor terug deinst om in 's lands belang een einde te maken ? aan het overwicht der militaire fascisten nu de minister van oorlog het er eindelijk aandurft door duizendenschijnbaaronbelangrijke mutatie's in leger en vloot paal en perk te stellen aan de avonturen op het gebied der buitenlandsche politiek, waarin de regcering zich telkens zag meegesleept. Xoch in Duitschland, waar een opzienbarende, angstige rodo van Hit lor slechts zijn verklaring vindt in het alom groeiend verzet tegen het nationaalsocialisme. ? De stelligste berichten leercn ons dat dit verzet nu met don dag groeit. De vervolging der Joden, do geloofsvervolgingen tegen priesters en protes? tantsche geestelijken wekken m Duitsi.hland afschuw en verontwaardiging. En ree'eler factoren komen daar bij: te geringe verdiensten en out* zoglijke prijsstijgingen. In nog benauwder omstandigheden verkeert Mussolini, tenminste wat betreft zijn gezag in de Europceache politiek 'en de vriendschap, die tot nu toe nog steeds do uropeesche politici voor hem gekoesterd hebben. En met het einde van deze vriendschap is ook het einde gekomen aan zijn financieel crcdiet. De Engelsch-Fransch-ltaliaansche conferentie in Parijs is bij elkaar gekomen. Zij begon, met een overwinning van Eden: de afspraak tusschcn Frankrijk en Engeland om dit conl liet geheel en al binnen het kader van den Volkenbond te behandelen. Te behandelen niet: te beslechten. Volkenbonds-idealisten moeten zich dus geen al te groote voorstelling van de zaak maken. Edeti.cn Laval sijn'de mannen van het ooq^nblü;. Iri hun handen is het lot van Europa. Men kan or zeker van zijn, dat zij alles zullen doen om te zorgen, dat het conflict om Abessyniëniet tot wn Europeoschen brand wordt. Zij zullen den Kiu'opoeschon vrede redden.... ten koste van den Vrede», ten koste van de ware vredesgedachte. Mussolini maakt hot hun overigens niet geraakke. lijk. Men zegt, dat Engeland bereid is hem verregaanden invloed te verschaffen in Abessynische zaken, een invloed die tenslotte neerkomt op een totale onderwerping van het rijk van den Xegus. Maar hieraan knoopt het twee bedingen vast: ten eerste, dat de formeéle onafhankelijkheid van Ethiopiëniet wordt aangetast (hetgeen in dezen niets anders is dan een naam) ten tweede, dat dit resultaat moet worden verkregen op vreedzame wijze en door onderhandelingen met Addis-Abeba. ' Indien deze berichten vraar zyn, blijkt het dat er toch een duidelijk einde bestaat aan de con cessies die men Italië, in. het belang van de Europooscho orde (hot woord vrede kan men niet gebruiken) doen wil. Het is nl. de vraag of Musso lini zich nu nog wel kan permitteeren om met de Abessyuische regeering te onderhandelen, of hij niet door de machten, die hij zelf heelt opgeroepen, gedicnngin wordt den strijd te wagen. Als nu Eden en Lava! maar sterk genoeg stonden om tot Mussolini te zeggen: Als je dQzc, laatste concessies niet aanneemt, zijn wij vast besloten oen Abessynischcn oorlog, dien wij niet kunnen dulden, te verhinderen i" Dan was het uit. Dan moest Mussolini den terugtocht aanvaarden. Maar dat kunnen zij op dit oogen blik nog niet «eggen, want ze vreten heel goed dat ze Mussolini te zeer nöodig hebben en dat ze hét e(r vandaag nog niet op aan kunnen laten komen den Volken» ? bond te laten springen, die nog lang geen Volken bond is maar slechts een Verbond tot instand houding van den ? (Eurppceschen) vrede, dat noodgedwongen met zijn eigenlijke) doelstellingen op echigszins vreemde wijze omspringt. Genève 'zal, haar het ons, voorkomt, in deze gevaarlijke ' periode der geschiedenis wegens een betrekkelijk zoo weinig belangrijke zaak geen crisis onder de oogen durven zien en daarom deze kwestie behan- ' delen met huichelbartighcid en Abescynisme. 'i (l t "T""' ,

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl