,f ?ï: DE FOUT IN DE SOM Dr. M. R, J. Brinkgreve IN Amerika is er een dominee, die zijn gehoor ervan tracht te overtuigen, dat de crisis een straf des humels is: te midden van stoffelijken rijkdom moet de menschhcid in ontbering boeten voor haar al te groot en hang naar de schatten dezer aarde. Dat herinnert aan een gedacht en wisseling in den Rotterdamschen gemeenteraad, toen er pokken in do haven waren uitgebroken. Ook bij die ge legenheid legde een boetprediker, die (bij vergissing?) lid van den raad was. den volke uit, dat de pokken een straf des hemels waren. Als ik mij goed herinner, was het destijds een katholiek wet* houder, die antwoordde, dat hij dit wel wilde ge* looven, maar, dat hij óók wenschte te gelooven, dat iln wetenschap een gave des hemels was, bestemd om wat tegen die plaag te doen. De gave des hemels tegen onze plaag schijnt nog niet gevonden. De 10de eeuw en de, 20ste eeuw brachten ons groote veranderingen. Invoering van de stoom machine, toepassing van de elcctriciteit, gebruik van ontploffingsmotoren; spoorwegen, stoomschepen, automobielen, vliegtuigen; kunstmest en koeltechniek, Taylorsysteem, efficiency en zoo zouden we voort kunnen gaan. Door dat alles werd de opbrengst per werkuur steeds groot er, en in steeds korter tijd grootcr. En nu komt de'som, waarin men een fout heeft gemaakt. Wat men voortbracht, teelde, fokte, vervaar digde en verwerkte, bood men ten verkoop omdat wij tengevolge van de steeds voortschrij dende wcrkverdeeling een steeds kleiner deel van de opbrengst van onzer handen werk zelf kunnen gebruiken. Voor wat men verkocht, bedong men een prijs. Die prijs bestaat voor den verkooper uit vier grootheden: het bedrag, noodig om het ver kochte te vervangen, het bedrag, waarvan men zelf moet leven, het bedrag, dat men voor ver betering van zijn bedrijf wil besteden en het bedrag, dat men wil sparen. Alzoo gegeven is een bedrag: gevraagd wordt dit in vieren te verdeelen. Do opgave b wat vaag ~ 't valt niet te ontkennen. De brave burgers do schoolbanken meestal reeds lang ontgroeid hebben de som trachten op te lossen, zooals zij als kleine jongens heel moeilijke sommen ook wel eens trachtten op te lossen sommigen probeerden een oplossing, die hun aannemelijk leek; de anderen keken af". Zoolang in de voortbrenging slechts zelf standige ambachtslieden, boeren en tuinders werk ten met weinig talrijke knechts bestond het bedrag noodig voor do vervanging van de verkochte voortbrengselen in hoofdzaak uit de kosten van grondstoffen en vergoeding voor het gebruik der middelen, noodig bij de voortbrenging (pacht, brandstoffen enz.). Do werkkracht vond haar belooning in hoofdzaak uit bet bedrag voor levens onderhoud. In de grootere bedrijven is dit wezenlijk anders. Het bedrag bestemd voor het levensonder* houd van den ondernemer neemt een hoe langer zoo meer ondergeschikte plaats in. De belooning van de werkkracht gaat als loon met de grondstof en de zoogenaamde eerste kosten (pacht, brand stoffen enz.) het bedrag noodig voor vervanging van de verkochte goederen vormen. Dit bedrag nu nemen de ondernemers als regel vél te laag. Want dit bedrag vormt weliswaar niet recht streeks de koopkracht", welke het geheele bedrag bepaalt, dat de ondernemers gezamenlijk voor al hun voortbrengselen kunnen krijgen maar mid dellijk (of indirect) bepaalt het loonpeil wél het hcele inkomstenpeil. KLEINE VERRASSINGEN Onder dezen titel publiceerde het Oostenrijksche Tijdschrift Wirtschaftliche Rundschau" een viertal caricat ure n die het verschil in opzet en uitwerking van de Belgische en de Nederlandsche müntpolitiek in beeld brengen BELGI Z6Y» mooi had de Belga zich de devaluatie niaar als het kassen wee -8 komt men hord voorgesteld , neer HOLLAND ?«, _/ HfRAUS MUNtTlONIU Wat deed Nederland toen de Internationale speculatie een aanval on d en gulden deed? Bracht het de munitie In veiligheid door geen goud meer beschikbaar te stellen voor Inwisseling van bankbiljetten en een deviezenregeling in te voeren? Integendeel! Elk bankbiljet werd onmiddellijk tegen goud ingewisseld. De internationale speculatie was .teleurgesteld. Ja, als er m a n n e n achter het kanon staan... PAG. 14 DE GROENE Ne. 3037 Zonder het te weten ui i zonder het t e willen, drukt dus de ondernemer met hot peil dor looncn, die hij betaalt, middellijk het peil van de prijzen, die hU kan ontvangen. In zooverre is de zoogenaamde koopkracht-theorie (Ford) lang zoo dwaas niet als sommige, overigens geleerde, schrijvers ons willen doen gcluovcn. Het ongeluk is, dat er tusschen loon en prijs zóó veel schakels zijn geschoven, dat men het verband eerst op den langen duur ervaart met schade en schande. Immers als de ondernemer zya fuut in de som gemaakt heeft, laat hij om te beginnen het bedrag, dat hij aan loon te weinig betaalt, grootendeels ten goede komen" aan het bedrag der besparing" welke wjj bij de bedrijven als winst" kennen. Wat gebeurt er nu met die besparingen? Om te beginnen wenden de daardoor tot welstand komen de ondernemers deze, althans gedeeltelijk, aan tot verhooging van hun levenspeil en bewijzen daar mee aan de cultuur onschatbare diensten. In tweeden aanleg stellen zij hun besparingen in den vorm van leeningen aan de overheid ter beschik king. Deze laat daarmee werken uitvoeren ten algemeencn nutte (tenminste dat hopen we) en diensten verrichten evenzeer ten algemeenen nutte (dat is althans de vrome wensen). Ook op deze w{jze vloeien de bespaarde bedragen weer in bet ruilverkeer terug. Maar o wee! Dan, begint de ellende. De overheid vergoedt voor de leeningen rente. Maar in de bedrijven maakt men met z|jn geld veel grootcr winst. Als dan de naamlooze vennoot schappen de mogelijkheid openen kapitaal in bedrijven te steken, die men niet zelf beheert, begint een kringloop die noodlottig wordt, vooral als de deposito-banken", die het geld van tallooze kleine spaarders (welke zelf er nooit aan zouden denken aandeelhouder van een bedrijf te worden) tot groote bedragen verzameld aan de nijverheid ter beschikking gaan stellen, en verder de beurs handel en de invoering van industrieele obligatieleeningen en ? aandeelen aan toonder in verschil lende soorten het den bedrijven mogelijk maken steeds grooter bedragen tot zich te trekken. Vernieuwing en uitbreiding der bedrijven gaat nu koortsachtig snel. Steeds nieuwe vindingen verhoogen het vermógen tot voortbrenging (de productie-capaciteit). De winsten en daarmee de prikkel tot het openen van nieuwe, bedrijven of uitbreiding der bestaande groeien steeds meer. Want de bedragen noodig voor vervanging der verkochte goederen (de kostprijzen) dalen en wel veel sneller dan de uiteindelijke verkoopsprijzon. De gebruikers of verbruikers van bepaalde goederen zijn in de meeste gevallen bepaalde lagen van de bevolking. Zoolang het inkomen van degenen, die deze laag vormen, weinig verandering ondergaat, treedt een neiging om de verkoopsprijzen te laten dalen, eerst op, als heel de tusschenhandel met veel te groote voorraden zit. Maar dan is het ook te laat. Dan toch is de markt ovcrverzadigd: daling der prijzen voert den omzet niet op doch leidt tot verliezen. De banken vragen nu de bedragen, welke zij aan den handel verstrekten, terug: door de dwingende noodzaak zich baar geld te verschaffen, . ziet deze zich genoopt tegen snel dalende prezen te verkoopen en zijn voorraden niet aan te vullen; de bedrijven kunhen hun voortbrengselen niet kwyt. Werkloosheid treedt op om te beginnen in de bedrijven, die verbruiks- en gebruiksgoederen voortbrengen; vervolgens in de grondstoffenbedrijven en de bedrijven, die machines en gereed schappen vervaardigen. Nu heeft men de proef op de som gemaakt en gezien, dat deze fout is.... maar nog niet waar de fout zit. Wanneer het inkomstenpeil niet stijgt (of het prijspeil niet daalt) in evenredigheid met de stijging van het vermogen tot voortbrenging (de productie capaciteit), dan verkeeren de bedrijfswinsten (die de ondernemer te boog nam) in bedrijfsverliezen. De fout in de som wreekt zich meedoogenloos. ' Hét billijke loon is niet alleen een eiseh van sociale rechtvaardigheid, maar een economisch belang, het economische belang bij uitnemendheid zelfs. En den rechtzinnlgen economen ten spijt is het sociaal wenschelyke niet bepaald door het economisch mogelijke, maar is het economisch mogelijke in laatsten aanleg afhankelijk van het. sociaal wenschelyke. BOUWTERREINEN en HUIZEN te koop in het Centrum der Gemeente Inlichtingen: PARK KERSBERGEN ? Kantoor: Montaubanstraat 4, ZEIST Recht en wet Scheidingsproblemen VOOGDIJ EN BEZOEKRECHT Scheiding ALVOKKNc? men een vordering tot echtscheiding of scheiding van tafel en bed kan instellen, moet de President der Rechtbank daartoe aan de eischende partij verlof verleenen. Aan dit verlof gaat vooral' een poging van den president om een verzoening tusschen do. echt genoot en : te bewerkstelligen. Deze poging slaagt slechts zelden, omdat de verhouding van partijen vóór het instellen der vordering gewoonlijk reeds te zeer is ontwricht en de verzoeningspoging van den voorzitter, vooral bügroote rechtbanken, zich wel beperken moet tot de vraag of partijen er bij vol harden zich niet te willen verzoenen. Bij niet-verzoening kan de president o.a. bepalen, bij wien der ouders de kinderen tijdens de procedure zullen verblijven en welk bedrag de man voorloopig aan vrouw en kinderen, indien laatstgenoemden aan haar zijn toegewezen, tot onderhoud moet verstrekken. Den president ontbreken echter meermalen voldoende gegevens on tijd, om deze beschikkingen, die van langdurigen en ingrijpenden aard kunnen zijn en met den meesten spoed moeten worden genomen, met de noodzakelijke waarborgen voor haar juistheid te kunnen nemen. Nadat de echtscheiding is uitge sproken moet door de Rechtbank voorzien worden in de voogdij en toeziende voogdij der minderjarigen; na scheiding van tafel en bed wordt voorzien in de ouderlijke macht. Behoudens enkele uitzonderingen moet n der ouders met de voogdij c.q. ouderlijke macht worden belast. Hot behoeft geen betoog, dat de desbotreffen<|p beschikking der rechtbank van het allergrootste belang is voor de toekomst der kinderen. In de practijk wordt evenwel menigmaal een be slissing gegeven, waarvan met recht mag worden betwijfeld of deze in overeenstemming is met de belangen van den minderjarige. Dit is een gevolg van het feit, dat de wet do voorbereiding dezer beschikkingen onVoldoende heeft geregeld. Zoo be staat er geen verplichting van de ouders om in persoon te verschijnen. Voorts moeten opgeroepen worden, voor zoover deze er zijn, vier meerder jarige bloedverwanten of aangehuwden van den minderjarige, in, het Konink rijk woonachtig, zoo mogelijk twee van vaderszijde en twee van moederszyde. Deze bloedverwanten kunnen echter by schriftciyke volmacht op komen en nu komt het in de practijk. zeer veel voor, dat geen der bloed verwanten zelf verschijnt en wille keurige personen als gemachtigden 'van grootouders of ooms on tantes optreden om slechts ja" te knikken, indien de president hun voorleest, ' dat de lastgcvcr het in het belang van den minderjarige acht ??zonder. nige motiveering ? dat deze of gene tot- voogd moet worden benoemd! Indien er nstemmigheid onder de bloedverwanten heerscht of een meer derheid -zich voor de benoeming hetzij van den vader, hetzij van de moeder uitspreekt, wordt gewoonlijk zonder nader onderzoek dit gevoelen door de rechtbank gevolgd, waarbij van zelfsprekend geheel andere motieven in-het spel kunnen zijn dan het ecnige juiste, heb belang der kinderen. Indien de gevoelens te zeer uiteenloopen, wordt dikwijls ??al spreekt de wet er piet over een rapport van den t voogd ij raad ingewonnen om de .recht.'bank van ad.vies te dienen. Het komt veelvuldig voor, dat het' maanden duurt, alvorens het rapport by de rechtbank is binnengekomen en deze haar beslissing kan nemen. Mij is zelfs een geval bekend, waarin eerst een jaar nadat het bloedverwantenverhoor had plaats gehad in de voogdy werd voorzien. Vooral in die ge vallen, waarin de rechtbank een an deren ouder tot voogd benoemt dan dengeen, aan wien de president den minderjarige tijdens de procedure had toegewezen, is een zóó langdurig t u'druimte weinig bevorderlijk voor de opvoeding van het kind. ? Geheime rapporten DOCH erger is het m.i. dat de rapporten van den Voogdijraad als geheime rapporten worden be handeld, waarvan inzage aan de par tyen of haar raadslieden pleegt te worden geweigerd. Het is naar myn oordeel een mis stand, dat dergelijke stukken, welke den grondslag vormen voor 's rechters beschikking en beslissend zijn voor de toekomst der kinderen, geheim zijn, te meer, daar in de rapporten bewe ringen kunnen voorkomen van onbcëedigde getuigen, welke thans vol komen oncontroleerbaar zijn, doch waarop de rechter zijn beslissing grondt. , Noch in het strafrecht, noch in het civiel recht wordt re'cht gedaan op stekken, welke aan partijen worden onthouden. Alleen ten aanzien van deze rapporten zijn zij van iederen invloed daarop verstoken. Terecht heeft de wetgever in deze leemte voor zien bij de dit jaar in werking getre den wet tot vereenvoudiging van de alimentatieprocedure. Het behoeft ech ter geen betoog, dat het belang dezer voorziening bij voogdijbeslissingen nog veel grooter is. NQ. overlijden van n der ouders kwam vóór 1029, ook na echtschei ding en scheiding van tafel en bed, de voogdij van rechtswege aan don langst lovende, tenzij 'dezo van de ouderlijke macht was ontheven of ontzet. Daar het evenwel niet onder alle omstan digheden wenschelyk is, dat de over gevende ouder, met wien dikwijls sinds jaren het contact is verbroken, 'onder alle omstandigheden voogd wordt, bepaalt de wet sinds 1020. dat gezegde ouder het verzoek tot de rechtbank kan richten om tot voogd te worden benoemd. Na bloedverwantenverhoor wordt dit verzoek in gewilligd, tenzij er gegronde vrees be staat, dat de kinderen hierdoor zullen worden verwaarloosd. Met/ de rechtmatige belangen der kinderen is in dit opzicht bptor nkpning gehouden dan vnurhoph. i' ' Bezoekrecht KEEREiY wij terug tot de rechts positie der ouders na echtschei ding pf scheiding van tafel en bed, In ons recht is ongeregeld de bevoegd heden van -dongeno der ouders, die niet mot de voogdtf of ouderlijke macht is belast, zoodat een recht van dezen Op omgang met zijne minder jarige kinderen?z.g. droit de visite niet is erkend. , In principe is dit recht in de Duit fiche en Zwitsersche wetboeken uit drukkelijk, neergelegd. Dozo lacune in onze wet kan zeer ongcwenscht zijn, omdat het nfonigmanl in het belang der kindoren kan zijn, dat ook d niet met voogdij of ouderlijke macht i belaste ouder geregeld contact met hen onderhoudt. Het is minstgcnomen dubieus of overeenkomsten, welke vóór de scHeiding tusschen de ouders betreffende het bezoekrecht worden gemaakt, bindende kracht hebben. Een polls der Mij. ARNHEM" eehept kapitaal voor moeilijke tijden. BEGRAFENIS VEREENIGING «???«???????????«?^??«????????????????t******«« N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 70 - HAARLEM ' ? * De Bank verstrekt voorschotten met een minimum van ?1 000. -op billijke en wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden, onder borgtocht of zake* lijke zekerheid. Een prospectus wordt Op aanvraag gaarne toegezonden. Cigarros Cadena In da voornaamste Sigarenwinkels SANATORIUM BERKENOORD" GRAAFSCHEWEG 29é- NIJMEGEN Voor rimb«ho«v«nd«n, h«r*t«llind«n ?n licht* i«nuwp»tllnt«n G«n«»ihMr-Dlr«cuur: Dr. ). Wlirdl Btckmftn Twt«dt Gtnt«»ht«r. Dr. A. Rl|pp«rd* Wltrdim* Thans ook kamers met stroomend water X.V. UURWERK, GOUDEX ZILVERHAXDEL v/« GEBR. BREKX Meuwendijk 172 ' Haarlemmerstr. 34 ?'??'? RFIME SORTEERING ELECTJR. KLOKKEN ? , Ver t. Zciit Ra Horloges j Reparatie Inrichting voor UURWERKEN, GOUD EN ZILVER Langs een omweg is toch wel eens eenigc sanctie aan de niet-nakominz van dergelijke afspraken gegeven. De wet geeft n.l. den rechter de bevoegdheid om, wanneer nn voogdij voorziening de omstandigheden ge wijzigd zijn, in de voogdij verandering te brengen. Aan den vader nu van een minderjarige was de voogdij opgedragen. Tusschen de ouders was eon overeenkomst getroffen, dat het kind tot zijn twaalfde jaar bijna de geheele week by de moeder zou ver toeven. I>e vader weigerde desondanks ieder verkeer tusschen moeder en kind. Op grond hiervan zocht de moeder met de voogdij te worden belast. Het Hof, in tegenstelling mot do Rechtbank, achtte het verzoek gerechtvaardigdj omdnt de vader zich zonder redelijken grond han do over eenkomst, welke tot basis had ge strekt voor het advies der bloedver wanten en de beslissing der K echt bank, had onttrokken en yoorts gebleken was, dat het kind de moederlijke zor gen niet kon ontberen.' De Hoogc Raad heeft deze beslissing aanvaard. In een ander geval echter werd door de Rechtbank iedere invloed aan een overeenkomst. tusschen de ouders betreffende het bezoekrecht ontzegd. Dezen hadden vóór de echt scheidingsprocedure een overeenkomst getroffen, waarbij zij zich verbonden ertoe medo t o werken, dat de vader tot voogd werd benoemd, terwijl de moeder het recht werd toegekend om geregeld haar kinderen te zien. T)e vader werd door de Rechtbank met do voogdij belast. ' , Toen riu de omgang 'txtsschen moe der en kinderen, na aanvankelijk ge regeld te hebben plaats gevonden. plotseling door den vader-voogd werd verhinderd, heeft de moeder aan de Rechtbank verzocht de voogdijbeschikkihg to wijzigen on haar de voogdij op te dragen..op grond, dat de vader gehandeld had in strijd mot de getroffen overeenkomst on boven dien zijn handelwijze in strijd zou zijn met het belang der kinderen. De Rechtbank wilde evenwel van geen dezer argumenten weten, omdat zij hot in strijd achtte met de begin selen en geschiedenis onzer wet, om n bezoekrecht te erkennen van de niot mot di» voogdij belaste ouder. zoodat deze ook niet volgens over eenkomst zulk oen recht zou kunnen doen gelden. Bovendien is dn? Recht bank van lueening dat slechts- do ouder-voogd verantwoordelijk is voor de opvoeding dor minderjarigen, zoodut deze geheel vrij moet zijn ui do beoordéelinp of on .in hoeverre daar* mode con contact tussclien de kinderen en den- ouder, nietvoogd, strookt. laatstgenoemde hecTt zich bij het inzicht van den voogd neder te leggen. ' ??'?.-... Vit het voorafgaande blijkt mijns inizeris, dat het wenschelijk ia* dat oenerzijds ook onze.wet het bezoek recht, nader door de .daartoe aan t wijzen instantie te regelen, erkent, anderzijds db Rechter desbetreffende door déouders gemaakte afspraken sanctionneert, tenzij hjj ze als klaar blijkelijk strijdig met het belang' der kinderen moet wijzigen.' . , Mr. B. C. G« l : PAG, IS DE GROENE Ne. 3017