Historisch Archief 1877-1940
$W&4'4*'~i*-*V'<S
. X7 /S
Verraad zwart op wit
HET HANDSCHRIFT ALS SPIEGEL DER ZIEL
WANNEER \\ 'm een boekwinkel of zelf*
in menige goed geordende bibliotheek
komt kunt n in de meeste gevallen de
boeken over graphologie zoo ze er zyn vinden
in het hoekje waar ook de sterrenwichelarij, de
handlijnkunde en een aantal andere min of meer
occulte ..wetenschappen" zijn opgeborgen. En
wanneer in gezelschap iemand van eenige belang
stelling in de psychologie van het handschrift'
blijk geeft is er altyd wel een ander die de vraag
stelt: Maar geloof je dan aan graphologie?"
Grappige vraag. Men zou even goed kunnen
zeggen: Geloof je aan scheikunde?" Natuurlijk
geloof ik aan scheikunde. Dat wil niet zeggen dat
ik alles aanneem wat ooit over chemie is ge
schreven, noch dat ik de huidige opvattingen der
chemici als tot in alle eeuwigheid geldende waar
heden beschouw, maar dat ik vertrouwen heb in
de scheikunde als experiménteele wetenschap.
Zoo ook met de graphologie. Ik heb vertrouwen
in de graphologie als experimenteele wetenschap.
Dat velen er met zoo groot c hardnekkigheid
iets geheimzinnigs achter blijven zoeken is het
gevolg van een begripsverwarring die eeiiige op
heldering behoeft. Ik ken een dame die, wanneer
men haar een briefje van een haar onbekend
persoon geeft, dikwijls in staat is allerlei treffende
bijzonderheden van die persoon te. vertellen. Maar
y.e behoeft daartoe het brief je niet te zien l Het is
voldoende als ze het ineengefrommeld in de hand
houdt. En het behoeft ook niet juist een briefje
te zijn: een zakdoek, een sleutel, een handschoen
?/.ijn even good bruikbaar. Huéze het doet weet ze
zelf niet, maar ze doet het. Het feit is door ver»
schillende geleerden geconstateerd.
Dei-gelijke verschijnselen bohoorcu tot de
supernormale vermogens. Men duidt dit aan als psycho
metrie en het heeft met graphologie niets te maken.
Doch nu is het mogelijk dat iemand slechts een
?/wakken psychometrischen aanleg heeft. Dr t
Fragment uit een brief van een kantoorbediende (iets
vcrklelnj). Merk op dat tweemoof achtereen geknoeid
It In het woord kwitantie"!
hij langs supernormalen weg uit een briefje
Aan een hem onbekend persoon wel em zekeren
indruk krijgt, doch dat hij zich daarbij tevens
laat leiden door de dingen die hij in het ham'sihrift
ziet en die u en ik, die beiden hopeloos nuchter
en zonder eenigen occulten aanleg zijn. er ook in
kunnen zien. In dat geval hebben we te maken
met een mengsel van graphologie en psychometrie,
en zulk een vermenging schijnt nog al eens voor
te komen. De betrokkenen zelf houden deze dingen
niet altijd even scherp uit elkaar, kunnen dit
neestal ook niet. En van dezo situatie profiteert
een derde soort lieden. Zij hebben ontdekt dat
het gemakkelijker en loonender is occult te doen
dan handschriften experimenteel te ontleden, want
dit laatste is een even moeizaam, werk als elke
andere wetenschappelijke analyse. En dan is de
baan vrij voor allerlei dilettantisch geknoei en
als het om geld bedreven wordt boerenbedrog.
Wy willen verder alle supernörmale verschijn
selen buiten beschouwing lat» n en dan de vraag
stellen: Wat zit er in het handschrift en belai
grgker t wat kan men er uit halen? Is het hand
schrift inderdaad de spiegel der ziel?
Ja en neen. In iedere beweging, in zijn oogopslag.
in al z^n gedragingen drukt de ménsch iets uit
van zichzelf. In al wat hij doet weerspiegelt zich
zijn persoonlijkheid. Ook in zijn schrijfbeweging.
In zooverre is do ondertitel van dit opstel vol
komen verantwoord. Maar even dwaas als het zou
/ijn uit iemands gang of oogopslag allén zijn
geheele persoonlijkheid te willen bepalen, even
dwaas is het uit niets dan een. handschrift alle
karaktertrekken te willen lezen. De graphologie
heeft haar plaats als bescheiden onderdeel van de
experimentecle psychologie. Meer niet.
Nu is het aardige van een handschrift dat het
zich zoo gemakkelijk laat onderzoeken. Men noemt
het oog de spiegel der ziel maar hoc vluchtig,
hoe onbepaalbaar is een oogopslag! Wat u daaren
tegen zwart op wit hebt kunt u getroost mee naar
huis nemen en meten en onder het microscoop
leggen. Papier is, geduldig, ook wanneer het be
schreven is. . ' ' :
De tegenwerping dat het handschrift iets
aangeleerda is ligt voor de hand. Maar niemand schrijft
zooals hij het geleerd heeft, leder kind slaagt min
of meer in het nabootsen der lettervormen en
-verbindingen van zijn schoolvoorbeeld, maar
uit die nabootsing ontwikkelt zich op den duur
een eigen, persoonlijk schrift, dat men?en dit
is van groot belang automatisch produceert.
Wanneer u schrijft denkt u niet aan de lettervormen
die u maakt. U denkt in woorden en zinnen. De
letters vloeien vanzelf" uit uw pen. En het is
heel moeilijk het schrift dat.,bjj u hoort, dat u
van nature eigen is, opzettelijk te' veranderen.
U kunt het wel probeeren, maar u houdt het niet
vol, tenzij u letter voor letter welbewust teekent.
De jongeman die den sollicitatiebrief schreef
waaruit hierboven een paar regels zijn weergegeven
(om begrijpelijke redenen is er een en ander ge
schrapt) dacht dat hty zich wél anders kon voor
doen dan hij was. Hij was eigenlijk maar een banaal
PAO. 10 DE GROENE No, MM .
Fragment uit een sollicitatiebrief (Iets verkleind).
Kunt u bij aandachtige beschouwing uit het
hondschrift afleiden welke referentie niet deugt ?
jochie, maar hij deed zich graag gewichtig voor.
7ie die quasi forsche en zwierige J van ..Journali
stieke" ! Ze lukt hem niet heelemaal, de ophaal
krijgt hy maar half klaar en dan nog gebroken.
en hij verknoeit er zijn volgenden regel mee, maar
het lijkt tóch wat! In andere hoofdletters ziet u
hetzelfde moeizame pogen, dat hem dan ook zooveel
inspanning kost dat hij na zoo'n forsch begin
meteen terugzakt tot zijn alledaagsche prestatie.
Maar let nu op den zevenden regel! l lier zinkt
hem eensklaps alle moed in de schoenen. Vijl'
hoofdletters: .-l, l*. O, D en B, en alle vijf even
aarzelend en benepen. Misbaksels van hoofdletters.
Vin als u goed kijkt ziet u dat die heele regel kleiner,
onvast en wankel is geschreven.
Er is niet veel menschenkennis noodig om te
concludeeren dat er met deze referentie iets niet
in den haak is. Inderdaad bleek achteraf dat de
oud-ontvanger moest getuigen van de
kantoorroutine die de sollicitant bühem zou hebben
opgedaan. De jongeman had echter slechts drie
maanden op het out vangerskantoor gcvolontaird
toen hy pas van school kwam, zeven jaar vói'r
liet schrijvt-n van dezi u brief. Daarna was hij steeds
in winkels en op het pad geweest. Voor de be
trekking waarnaar hy solliciteerde werd echter
kant ooi routii.e Bevraagd en dan die je al wat.
.Slecht is deze jongeman niet. Het feit dat hij
y.oo weinig virtuositeit in het liegen heeft wijst
«?r op. Het blijkt ook uit den volgenden rege',
waar hij de eerste hoofdletter de beste, de O .
weliswaar nog wat klein schryft de angst zit
hem nog in de vingers maar met een zwaien
nadruk van opluchting* (De neerhaal is de dikste
Van den heelen brief, en onder het microscoop
is te zien dat deze dikte een gevolg is van druk op
do pen en niet b.v. van een vezeltje.)
De regel onder de stippellijn is uit een tweeden
brief over httzelfde onderwerp. Hier heeft hij zich
met den leugen reeds eenigszins vertrouwd ge
maakt en gaat hij hem wat gemakkeiyker af. De
eenzame L midden in het facsimile is daar geplakt
ter vergelijking. Het is de eerste letter van de
handtcekening onder den brief. Zou iemand die
in verhouding tot zyn noimaal handschrift zooveel
ruimte in beslag neemt voor zijn eigen naam
geheel vry zyn van eigendunk?
Merkwaardig is ook onderstaand handschrift
van een kantoorbediende die dagelijks met
kwitanties te maken heeft en het woord duizenden
malen heeft geschreven en gelezen. Er is hem een
kwitantie aangeboden die hy niet kan betalen.
Ze is hem herhaaldelijk aangeboden en dat hindert
hem vreeseiyk. Hij schrijft zyn crediteur e»
ziedaar, het woord. ..kwitantie" wil hem niet uit
de pen. Hy schrijft het't wee keer en twee keer
knoeit hij er in. Iiy kan het letterlijk niet zien.
En ook hij verraadt zich, zwart op wit.
Er is maar n middel om zulk verraad te
ontloopen, en dat is de schryfmachino!
AUTO - B I O S C O O P
Knorrende beesten en levende schaduwen
Het nieuwe
f f ET betrekkelijk nieuwe verschijnsel, dat men
/""T op rm ontmoet, ia de Autobus-voor-ïedereen.
??^ ? Dut heeft nifta te maken met democratie, maar
wél ntfl gocdkoopie en..» kudde. De motor
veroorsadkle de auto en «amen met de crisis ook de autobus.
die zoo goedkoop langs 'a Heeren icegen rolt. Maar
het succes zon nooit zoo groot zijn geweest, als niet dt
kuddedrift tot aanpappen had genood. Want wordt
niet het auto-reisgezelschap tot n groote familie nog
eer het twee dagen op reis ia t Een maatschappij w
't klein wordt het met sympathieën en antipathie
nmet standen n gevoeligheden en machtsbefdreving en
voorrang onder elkaar. En van allen tezamen,de min
of meer verhulde animoaiteit tegenover den Leider.
die de reiaondernemera vertegenwoordigt. Zijn lot i*
niet altijd te benijden. Hij moet zorgen, dal het reisplan
binnen den gestelden tijd ordelijk afloopt. Maar d?
kudde, hoe lijdzaam ook,' wil, instinctief
wantrouwend, telkens meer dan Tiet reisplan toelaat. Zij is
moeilijk op gang tékrijgen, zij ia traag op het on
willige af en er zijn eeuwig achterbUjvera. Zoo ia er
gemeenlijk een pndergfondache strijd tuaachen den
Leider, wien het enkel om anel afwcrkwn te doen ie,
opdat zijn compagnie geen schade lijde en de reizigers,
die rekken en treuzelen om er zooveel mogelijk van te
halen. ? ,
De uiterlijke leekenen van dezen heimelijkcn atrijil
ontbreken dan ook geenazina. In de eetzalen der
hotela worden zij binnengedreven, schutterig en
afmechlig van het langdurig geschokt worden in den
IN den beginne was hét volk» verman k. Een paar
tonnetjes, wat planken er overheen en rond dit
wankele geval een schare juichende en zich ver
gapende kcrmisgangers, genietend van de
verl oorring der gezellen van den spele: dat was t oom-el.
Uit er verhuisde het naar min of meer deftige zalen ?
«?n werd gewichtige Kunst. En nog weer
lateikeerde het terug naar waar het was begonnen.
niet als volksspel op de kermis wat denkt u'wel I
maar dan toch onder den blooten hemel, als
openluchttooneel, als zeer geraffineerde,
hyperartistiekc vermenging van natuur- en kunstgenot,
rftreelihg voor ziel en zinnen van
schoonheidpinnende Heden.
Meen niet dat ik het openlucht t oonccl veracht.
Ik wensch het integendeel een hoogen bloei. Docli
laten wij eerlük zijn en vaststellen dat de schouw
burgen nifl leeg blijven omdat het publiek liever
«Ie natuur in gaat en dat, als het openluchttooneel
l rekt, en het theater niet. een hél klein pietsie
snobisme daaraan waarschijnlijk toch niet vreemd is.
En nu hebben we ook onzen o}:enUicht-bioscoop
terug. Mijn eerste films zag ik als volksvcrtooning
»p de markt in mijn geboortestadje, twintig of
vijf on twintig jaar geleden. Het doek gespannen
tegen den gevel van het oude waagt ebowv en h« t
projectietoestel opgesteld in een vrachtwagen.
Eerst de portretten van het koninklijke huis in
alle houdingen en costumes en dan zoo'n schok
kende, trillende val- en smijtfilm. Wat cleerce het
of de stroperige beelden flikkerden voor onze
duizelende oogcn? We stonden schouder aan
schouder gedrukt en genoten uitermate.
Dat was het begin. Nu kunnen we eiken avond
in zachte stoelen wegzakken en het wondi r
deilevende schaduwen op min of meer volmaakte
wyze hooren en aanschouwen. Het is allemaal
buitengewoon mooi maar het begint alledafegsch
te worden. De sjeu is er af. We moeten noodig
iets nieuws hebben.
En ziedaar: het niem\e is er. Ook de bioscoop
is teruggekeerd naar. waar lig begon. Weliswaar
nog slechts in Amerika, maar do rest volgt wel,
Als u in de buurt van Hollywood naivr een bios
coop een gewonen bent geweest, is de kans
groot di. t u. in uw auto teruggekeerd, een keurig
gedrukt kaartje achter uw ruitenwissclicr geklemd
zult vinden: ..Twelve reasons why you will love
the Drive-In Thcatre". Wanneer u deze redenen
inderdaad gewichtig genoeg vindt om uw hart
aan het ry-naar-binnen-thcater te virpanden gaat
u er den volgenden avond heen. Een geweldige
lichtreclame, een naambordje van twaalf meter
hoog lokt u van ver. t* rijdt naar binnen en komt
op een ruim parkeerterrein met keurig afgebakende
plaatsen. Cw tickets (33 dollarcents per persoon.
kinderen 10 cents, wagen vrij) worden gecontro
leerd .en een boy in uniform wijst u een plaats
waar u het knorrende beest kunt neerzetten. V
blijft zitten en kijkt. Aan het einde van het parkeer»
terrein, vóór de auto's en hoog er boven uit. ver
heft zich ..the world's la i ges t screen" het
grootste projectiescherm ter wereld en daar boven
uit steken een paar luidsprekers, misschien niet de
grootste ter wereld maar krachtig genoeg om Greta
Garbo en Betty Boop verstaanbaar te maken tot
in de verste wagens. Als de voorstelling afgeloopen
is of het programma u verveelt rijdt u weg zonder
iemand te hinderen.
De twaalf redenen, die u aan dit openlucht
theater dévoorkeur moeten doen geven zijn ge
makkelijk te bedenken. Maar er is een dertiende
die niet genoemd is en vermoedelijk meer dan alle
andere tot het succes van doze onderneming bij
draagt. In Californiëwordt 's avonds ijverig lang*
de wegen gepatrouilleerd en minnekoozende paar
tjes in stilstaande auto V loopcn groot kans op een
proces verbaal wegens schennis der openbare
oerbaarheid, die daar te lande zér gevoelig is. Doch
Jh den autobioscoop zijn ze veilig. Hun ticket van
35 cent geeft hun het recht, maar geenszins den
plicht om te kijken. En niemand kijkt naar hen.
voertuig
TIJDGENOOTEN: Terug tot de natuur
reiswegen. Muar nadat :ij aan lm\ue la/dn
:»jn neergezet, komt hel goed humwr 'en de jorialileil
Irrug. Zij krijgen tastbare waar voor hun geld en
trachten er veel voor te krijgen. Er vallen zoowaar
sicijgpauzen, waarin alleen het gehanteer en soms
??m raar gehanleer ! -van- vork en mes gehoord
irnrdt. Want eten ia een ernstige bezigheid, vooral
Hls er voor betaald wordt. Maartencijl het gezelschap
nog bezig ia zich te verzadigen en het leven goed gaat
r'<nden, ataat daar alweer een dikke man, de Leider,
?>/>. en roept, dat men zich haasten moet voor de
bezichtiging van Het museum, of den burcht, of het
fxtrk of den dom of de Romeinache arena. En brengt
onruat over de tafelronde* waarvan sommigen zich
kwaadwillig nog eena extra bedienen gaan. Maar de
nieeaten loten op hun bord icat in den atcek n staan
«l hurrieïg op. Vrouwen verdwijnen haastig bij
licceën en drieën, nog in het hotel, en rumoerig, bij
troepjea, komt het gezelschap naar buiten, waar de
leider al op straat hen wacht, hij, n gespannen
ongeduld van houding 'en gezicht.
Ben half uur later ziet menzeferug komen dwalen^,
«ie( leege gezichten eti leege hoofden. Maar $
vrouHrn.hêbben het onder elkaar dnik.over huishoudelijke
Ongelegenheden. In de zware auto worden zij dan
rr aaamgepakt, tevreden nu tenminste weer rust
hebben. En in snelle vaart, want er ia vertraging,
Horden zij weggealeept, nieuwe heerlijkheden
tege.. tegen denzelfden civielen prijn.
* F. C.
TMMnlns voor D« Gretn* vin
'f:
'l
PAS. n Dl GftOENE N* MM