> .": PLAN-REGEERING IN BELGI Inzet der tweede phase OP 20 Maart 1036 treedt het. kabinet-Van Zeeland voor het parlementaire voetlicht, geaccompagneerd door een mengsel van fanfare en treurmuziek. Treurmuziek om de devaluatie van den franc, die niet meer te ver mijden bUJkt; fanfare over de constructieve, plan-matige welvaartspolitiek, die het nieuwe ministerie zal voeren «n zich in staat acht te voeren omdat het steunt op de vooruitstrevende elementen van alle drie de groote Belgische partyen: katholieken, liberalen en socialisten. ' Thans zijn wy vyf maanden verder en in hot zicht van een dergeUJk plan"datdeNederlandsche sociaal-democratie ons belooft, is er alle aan leiding ? zich af te Magen of er reeds resultaten zijn in onzen buurstaat, die het volgen van een dergelijk project aanlokkelijk of afschrikwekkend maken. Vooraf moeten wij ons echter duidelijk maken ? wat do welvaartspolitiek van het ministerie-Van B* 111| Mrt- -M»r. Mei Juni Juli Aug. i'; ? i:: M $ lif? fc^T $& 390 380 370 360 350 340 330 .' 320 310 300 290 280 270 260 250 240 230 220 210 200 190 180 170 160 150 k IV ^v. ^ M.I Ns. "?^i m' '~>».K ? * t«v '»._ !?.».... .???-*: in - « M* \ X < N \ * \ ? ? > <tt '*-.. ->«, SS) \. >y ilf »?*?'£« r,; ?v .ftlciVV.V lW*" *W« '*'??. H«---.. '»tt »v . . iti - * " " 1 S!.?;;.* .?' ;»' »' .' W!» *is?^"""**"" ? _? ? ^, 3^' ? ip». ? *v ?> Jol T 165 1 40 : Verloot) der werkloosheid in Nederland en Belgiëin 1934 en 1935 Zeeland beoogde. De ziel daarvan was wel prof* Hendrik de Man, in het kabinet als minister van Openbare Werken en Werkloosheidsbestrijding opgenomen. Deze merkwaardige arbeidersleider ontwikkelde zich onder invloed van zijn ervaringen bij het uitbreken van den oorlog en als frontsoldaat van een dogmatisch marxist tot een voorstander van een socialistische theorie, die in zeer sterke mate gebouwd is op psychologie en ethiek. Na den oorlog naar Duitachland verhuisd, maakt hij daar de geheele tragedie van het Duitsche socialisme mee. De koersverandering door hem ea zijn geestverwanten van het sociaal-economisch instituut der Frankforter universiteit bepleit, vindt niet of slechts halfslachtig plaats en als de strijd hopeloos blijkt keert hij naar Belgiëterug, ook hier als hoogleeraar en wel aan de Vrije Univer siteit te Brussel. Hier te lande is De Man vooral bekend door z^jn fundamenteele critiek op het marxisme: De psychologie van het socialisme" dat in 1920 in .het Duitech en het volgend jaar in het Neder landsen verscheen; in wat mindere mate ook door zijn volgende boeken, waarvan het laatste, ,,De socialistische idee" zijn samenvattende theorie opbouwt, welke sterk van het populaire marxisme blijft afwijken, maar weer veel meer dan vorige werken aanknoopt bij den jongen Marx. In dit boek is ook de achtergrond voor de plan gedachte te vulden. De Man ziet n.l. zeer goed in dat het een vergissing van het socialisme was geworden zich vooral tot de arbeiders te richten: door de mechanisatie zelf is de kans verkeken dat deze groep ergens de meerderheid der bevolking zal gaan uitmaken en zij zal nog voortdurend afnemen in verhouding tot den nieuwen midden-. stand" (kantoorbedienden, technici, handelsrei zigers) die psychologisch anders ingesteld is dan die der industrie-arbeiders, hoewel zij economisch en sociaal vaak in zeer gelijksoortige situatie verkeert. Een tweede correctie in De Man's theorie betreft, dat hU slechts socialisatie van die pro ductie-middelen noodig acht, welke niet meer in handen zijn van hen, die ze als arbeidsmiddelen gebruiken: zoowel consumptie-middelen, als do productie-middelen van zelfstandige boeren* hand werkslieden en middenstanders vallen er dus buiten. Een derde frontverbreeding voor zijn politiek brengt de overbrugging van de tegen stelling tusschen werkende en werklooze arbeiders door zakelijke verwerking van loonhoogte en om vang der productie in een economisch plan. En op dit breede front wordt een crisispolitiek opgebouwd, die het evenwicht moet herstellen tusschen do voor consumptie en voor accumulatie .van het kapitaal bestemde winst; dit is niet een politiek van loohsverhooging of werktSjdsvcrkorting, welke na hot uitbreken van een crisia evenmin iets kan helpen als het omgekeerde, loonsverlaging Of werktijdsvorlenging; evenmin con van belastingverzwaring; doch een mobiel maken van liet opgepotte kapitaal, het gedwongen in vesteeren, wanneer de lage rentestandaard De gruwel der douane D L/i douane is feu rechtuit onzedelijk insti tuut. ' Dal H'// f r aan geieend sijn, al* aan soorcul onzedelijks. verontschuldigt hel natuurlijk niet. Onzedelijkheid blijft onzedelijk. ?'/Vu. verste is het al slecht, ja onchristelijk, aan 'Ii' grens het. product van den cvennaasten buur te weren, dat hij zoo noodig bij ons moei verkoopen. Vooral wijl dit geschiedt met Mammonistisfhe bedoelingen, uit vuige winzuchl. ? . Zoo is de opzet al uit den Boozc, enkel als idee. Maar het ergste komt in de practijk. Kan men zich iets onzédelijkers denken dan vreemde mannen, die in de vrouwelijke intimitei ten icoelên, die met begeerige vingers tusschen en in de teere linyerics" krabbelen, om er, sadistisch triomfantelijk, pakjes mét smokkelwaar uit op to diepen f Rekent men dan die wreede satisfactie, dit nauw bedwongen leedvermaak niet tot schade. der douaneziel? En de vrouw.?want het zijn meest vrouwen die smokkelen zal de vernede-, ring en-schaamte der ontdekking en de verbittering jegens den ontdekker haar ziel niet schaden, die rein gebleven ware, als het verbod-niet tot over treding gelokt had l Bestond er ooit schandelijker uitlokking, geschikt de laagste instinkten des mctwhen uil den poel des Onder- en Onbewusten omhoog te doen borrelen f . . Want hel zwartste verderf van het instituut is wél, dat het een ware leerschool voor leugen en geveinsheid vormt. Waar wordt zoo liederlijk gelogen als bij de grenzen op de eenvoudige vraag: hebt u. niet* aan ie gevent Pure jonge vrouwen doen daar, wellicht voor 'f eerat, de ontdekking, hoe met een onschuldigen oogopslag en een hartvervoerenden glimlach dei stugste beanibtenziet tol plichtvergeten smetten is te brengen. Fatale ont dekking, die zij voortaan tegenover den Man niet meer zullen vergeten., ' Ignobele iachtinstinkten ter cene, duivelschc list ei» geveinsdheid ter andere zijde, zie daar de eerste wrange vruchten eener instelling, die al van den beginne uit den Booze is. In het vervolg komt het dan ook nog tot moord en doodslag, enksl op dat de. Staatskas zich spekken zal en wij minder profiteeren van wat het leven aan genotnmiddelen biedt. . . F. C. het vrijwillige in vesteeren onaantrekkelijk heeft gemaakt. De uitvoering vereischt dus tot het uit oefenen van dien dwang een versterkte macht van de overheid over het credietapparaat, waarin by het Plan van den Arbeid is voorzien door ver sterking van de uitvoerende macht met regerings commissarissen, die uitgebreide bevoegdheden krijgen, en met behulp van een ingenieus stelsel van contröle-aandeelen van de groote bankinstel lingen voor de regeering, welke haar geen dividend opleveren maar haar wel zeggenschap als groot aan deelhouder geven. De Plangedachte vond spoedig ingang onder de Belgische socialistent De Man werd leider van een sociaal-economisch bureau, dat het Plan op bouwde en er een grootscheepschc propaganda voor maakte, die haar invloed tot ver buiten de partij deed voelen. Een der propaganda middelen was een voortreffelijk orgaan Plan", waaruit wij eenigc prentjes overnemen. Gelelde economie met liberale sous: de ijzeren pot Aanbod" en de aarden pot Vraag" (Uit Hm") VOORTDUREND geeft De Man te kennen dat deze bezetting der commandaposten" vooraf moet gaan aan de eigenlijke reconstructiepolitiek, opdat niet?als bij de regeering-Poullet de plannen doorkruist worden door die der banken* Zoo is het dan nu ook niet verwonderlijk dat wij, terugkeerend naar den huldigen stand van zaken in België, De Man, als minister, hu eerst dezer dagen hooren verklaren dat thans de strijd op het economische front" gaat beginnen; te . minder omdat n de macht over het bankwezen niet zoo sterk is uitgebreid als in het Plan was bedoeld en de geheelo financieele politiek ernstig gecompliceerd werd door de devaluatie en de daarmee verband houdende maatregelen tegen de prijsstijging. Nu deze periode achter den rug is kan het fonds van 3,7 millard francs, dat vrij gekomen is bij de Nationale Bank door do devalua tie, gebruikt worden voor do crediet verruiming; het millard bestemd voor de verdediging van den franc heeft men niet behoeven te gebruiken, het milliard voor het hét op peil houden dia-staatsobligaties is sterk aangetast, maar begint weer terug to vloeien nu het vertrouwen in de obligaties terugkeert. Dit fonds, dat dut? ongeveer drie maal zoo groot is als het Nederlandsen werkfonds. gaat men nu gebruiken voor werkverruiming; het wordt beheerd door het Office de la Rénovation conomique (Orec) dat bestuurd wordt door de ministers Van Zeeland, De Man, Van Isacker en Bovesse; het is sinds 21 Augustus pok van een (?igen bureau met economisch geschoolde ambtv naren voorzien. Op het programma staan: mqderniseering van de spoorwegen door aanschaffing van 600 metalen wagont», vervanging van bruggen. moderniseering van post- on telegraaf evenals van do scheepvaart; ook zal het verwerken van in Belgiëgemaakte ', halffabrikaten bevorderd worden. Ook staat een groot wegenplan op stapel. Het terrein, dat., voor de 9,7 mllHard mag worden gebruikt zal ook zonder dat nog aan zienlijk ruimer zijn dan ons 60 mUUöenfonds. Evenwel, dat alles is nog toekomstmuziek; en voor een gemakkelijk de-kat-uit-den-boornkijken is er in Nederland nog geen gelegenheid. Toch hebben er reeds een aantal 'opmerkelijke verschijnselen plaate gehad die wijzen op een welvaartsherstel: ? '.'.'??.-' Ie. Het werkloosheidscijfer is van 206.600 in eind Maart gedaald tot 146.600 in Juni. Daarna is het echter weer gestegen tot ruim 170.000 in begin Augustus. 2e. De werkloosheidvermindering is uitsluitend te danken aan een opleving in de consumptie industrieën, welko 37 % bedroeg, en heeft zich vrijwel niet vertoond bij do sleutel-industrieën. 3c. Hot vertrouwen in het bankwezen is terug gekeerd: de particuliere bedragen in rekening courant bij de banken stegen van 0,9 milliard francs in Maart tot 5,7 milliard in Augustus. Deze opleving is op zich zelf reeds belangrijk, al zit er een kleine factor seizoensopleving in on een extraatje van wcge do Brusselsche tentoon stelling en het daarvoor verhoogde vreemdelingen verkeer. Dat do werkloosheid weer toenam bewijst echter ook dat deze opleving voor een stuk geforceerd werd door de devaluatie, waarvan de invloed thans over haar hoogtepunt heen is. Toch is het opmerke lijk dat hierdoor do werkloosheid in de consumptieindustrieën in zoo sterke mate afnam. Dit wijst er wol op, dat da onderconsumptie bij do workloozen groot is, en elke vermeerdering van inkom sten in die gezinnen dus dadelijk de vraag naar consumptieartikelen vergroot. Deze ? veronderstelling wordt niet alleen t.o.z. van do werkloozen, maar zelfs van een groot deel der arbeidersbevolking volkomen bevestigd door de enquêtes naar het gezinsinkomen, bij het opmaken van het Plan van den Arbeid ingesteld. Bij een bescheiden norm blijkt uit deze over een duizendtal gezinnen loopende enquête dat bijna 39% der werkenden en ruim 81% der werkloozon te klein behuisd is, wat nog verergerd wordt door hot feit dat 's winters buiten de keuken zeer weinig vertrekken verwarmd worden. Er blijkt voorts uit, dat evenals hier te lande petroleum verlichting uit zuinigheid weer wordt gebruikt, ook waar men reeds electrisch licht had; hoc in bijna elk arbeidersgezin een bed te kort is. met allo bedenkelijke kanten van het in n bed slapen van jongens en meisjes en van gezonden en zieken. Voorts is er een schromelijk t f'kort aan beddegoed, aan hygiënische artikelen van bad kuipen af tot tandeboratels toe, aan keukengerei. Wat dit voor do consumptie-industrie wil zeggen blijkt wel uit de berekening dat bij oen verhooging van deze gezinsinkomens een tekort. van 10 millioen paar schoenen, zes millioen paar lakens, 45 millioen borden, 1,0 millioen kasten enz. zou worden aangevuld. Overduidelijk blijkt uit dit alles, dat drinzet van de Belgische regeering voor de eco nomische welvaartsvorheffing aan de noodca van een groot deel der bevolking tegemoet komt en tegelijk daarmee een aanzienlijk deel der consumptie-industrie op de been blijft houden. Voor ons eigen land is het vraagstuk door den grootcn factor van do export-industrie aanzienlijk zwaarder, doch ook hier is de onderconsumptie bij werkloozon, op het platteland en anderen groot. H ot is» zeer te betreuren, wij hier over zoo weinig gegevens beschikken, die aanwijzingen geven, hof groot- de acute ondercomsumptio is. Zelfs wordt in de werkloosheidsstat blieken geen onderscheid gemaakt tusschen de consumptie- en de grondstoflenindustric. En al is het natuurlijk waar, dat ople ving in export en transito dadelijk opleving in de consumptie-industrieën meebrengt, dat is nog «een reden, om, nu de internationale omstandig heden ons opleving op deze terreinen belemmeren l' ons hierop blind to staren on de consumptie industrie to laten wat voor zij is. Het Belgische Plan van den Arbeid leert ons, dat loonsvcrtiooging hiervoor niet noodig i», maar wel credietverruïming waardoor hot geld sneller circuleert. Wat dit betreft is er reeds alle aanleiding het Belgische voorbeeld ter harte te nemen: en in sterkere mate dan dit tot nu too door het Werkfonds is geschied. En ook voor hot overige dient do politiek van de huidige Welgische regeering mot groote aandacht te worden gevolgd, opdat wij 7.00 snel mogelijk van geslaagde experimenten aldaar in ons land prof Hoeren. Mu. W. VKUKAUK Internationale ruilhandel ? De Nederlandsche refeering heeft vin Duiuchland 13000 ton tarwe f «kocht. Tegen deze tarwe, die in Nederland zal worden Ingevoerd, zal varkensvleesch en vleetch In blik naar Duitschland worden uitgevoerd. (Courantenbericht) T««ktnln| voor D« Gro«n« AmiMr4tmm«r" door f. Haz«v*ld De oude Germanen deden het óók zoo ???-Marktondètzjöek . SLEUTEL TOT GEORDENDE PRODUCTIE werk l of je leven ...." (Het herstelplan voor levensgevaarlijke wegen) , t* i (Uit?pi»n") illllllHMMtinilllllltlMHIMtlMinilHMIItlHUmiMMHIHIHIHIMIIIIMMIIIIHMIIItllHIIU S | f Verschenen is het rapport der commissie-f | Minderhoud, die tot taak had in opdracht f l der Provinciale Staten van Noord-Holland I 'S'*' ' S l een onderzoek in te stellen naar land- en | | tuinbouw in die provincie. De conclusies f J van dit rapport bevestigen de opvatting l | dat er nog groote hiaten zijn tusschen de f 'f tegenwoordige steunmaatregelen en een f | welbewust geregelde productie. -1 TiiiiiriiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiitiMiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiitMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiKiiiiiT NU wc hi hot zesde crisisjaar zijn aangeland beginnen er langzamerhand meer gegevens te komen over het verloop van prijsren on verkochte hoeveelheden onder abnormale om standigheden. Vooral de landbpuwcrisisorganisaties hebben, gedwongen dóór de omstandigheden, het goederenverkeer althans op agrarisch gebied vrij nauwkeurig bestudeerd. De regelingen waren aanvankelijk gebaseerd op de oude statistische overzichten van de directie van landbouw, die heel weinig op tellingen en al to voel op schattingen .berustten en dan ook tot zeer groote misrekeningen hebben geleid. Alle crisisregelingen hebben tot dusver een heel groote fout gemeen on dat is dat men aanvankelijk meende met zoo min mogelijk ingrijpen te moeten volstaan. Dan bleek echter, dat de beperkte maat* regelen onvoldoende waren om het gewenschte effect to bereiken, zoodat men langzamerhand verder heeft moeten gaan, om tenslotte het geheele bedrijf aan banden te leggen. Dat op liet oogenblik de laatste stap is gezet, kan niet worden beweerd. Een typisch voorbeeld van aarzelen bij het ingrijpen levert de veehouderij. In het begin meende men. dat men kon volstaan met een ver plichte menging van boter door de margarine en met een crisisheffing op melkvot en de onmiddellijk daarmee coricurreerende producten onv?ón vasten prijs voor de melk to garandeeren. Die prijs kon niet bereikt worden wegens daling van den wereld-' prijs, vermindering van den export on terugloopon van de binnenlandsche consumptie. Hot aantal producten dat met melkvet concurreert bleek veel groot er te zijn dan men gedacht had n langzamer hand is alles wat vet is belast mot een crisis heffing. Ook dit was echter nog niet voldoende. Do melk productie steeg snel on ons overschot werd dus steeds grooter. Op een gegeven moment meende inen door een eenvoudige afslachting van het .'overschot aan'koeien de productie weer op een verkoopbare hoeveelheid te kunnen brongen. Dat werd de bekende eerste afslachting, die nooit ecnig resultaat op de melkproductie hoeft gehad. De boeren leverden hoofdzakelijk weinig productief vee in en de aanlok van jong vee was zoo groot, dat de melkproductie steeg inplaats van daalde. Behalve de afslachting moest dan ook een teeltregoling worden ingevoerd. Het;aantal kal-.. . voren werd beperkt en zoo hoopte men dan eindelijk definitief de grootte van den melkveestapel in d<* hand te hebben. Dit is inderdaad hot geval, maar daarmee heeft men niet de melkproductie in do hand, en daarover gaat het toch eigenlijk. Het aantal koeien dat langer doorgcmolken wordt dan anders het geval zou zijn geweest is vrij aanzienlUk, waardoor op den duur slechte schade aan den veestapel wordt toegebracht. Het aanhouden van oude koeien verhoogt do productiekosten en doet de waarde van den veestapel dalen, omdat die oude taaie beesten een veel 'geringere slachtwaarde hebben dan wanneer hei vee op een jongeren leeftijd vervangen wordt door jongen J PAG. 4 Di GROENE Ne. 3019 PAG. 5 DE GROENE No. 3039 --.?az