Historisch Archief 1877-1940
ril
.i
.Jii1,'
u-i
i'
? $
. ?]?! .
? 4' ?-..
? i ? '-i's'?
v ;;'H
*
:|2
J"'
l
}
i.
A
i
Deflatie contra devaluatie
EEN STRIJD TUSSCHEN BELANGENGROEPEN
Het probleem van den gouden standaard
ONDKH dfvnhmtio verstaal nioii gewoonlijk
verschillende, gohoel los van olknnr stnnndo
maatregelen. Ton eerste verstaat uien onder
devaluatie het loslaten van den gouden standaard
dat, zeker in den tegenwoordigon depressietijd,
lot deprocintie van de nationale valuta wil leiden.
Kngolnnd en de Scandinavische landen sinds 1931
zijn hiervan het voorbeeld.
Toen Zweden echter tijdens den wereldoorlog
het guud losliet, had dit tot gevolg een stijging
van de Zweedsche kroon, een bewijs, dat de eco
nomische positie van Zweden toentertijd sterk
werd gracht. Hoewel loslaten van den gouden
standaard dus zoowel tot appreciatie als tot
depivciatie van de valuta kan leiden, behoeft
men ar niet aan te twijfelen dat in den tegen*
woordigcn tijd het prijsgeven van de remmende
werking der goudpunten waardedaling der valuta
bet eekent.
Scherp te onderscheiden van deprecintie is de
eigenlijke devaluatie, waarbij de goudinhoud van
de munteenheid met een .bepaald gedeelte wordt
verlaagd. Indien door een wijziging van de munt wet
ons gouden tientje inplants van 0.043 gram fijn
goud, nog slechts 4.032 gram fijn goud zou gaan
bevatten, dan kan men zeggen dat Nederland met
33.3 pCt. heeft gedevalueerd, omdat do
goudinhoud van onze munteenheid met 33.3 pCt. is
verminderd. De eenige landen, die dezen vorm van
devaluatie hebben toegepast, zijn Tsjecho-Slovnkye
en België. De lofzangen die. niet geheel ten on
rechte, worden gehouden op den gouden standaard,
treffen in geenen deele de voorstanders van devalua
tie; devaluatie, toegepast op de wijze, zóoals dit in
TsjechO'Slovakije en Belgiëis geschied, tast im
mers het goud als grondslag van ons geldstelsel niet
aan. De gouden standaard blijft onverzwnkt ge»,
handhaafd, slechts de goudinhoud van do munt
eenheid wordt verminderd. Een nieuwe schok aan
het internationaal crecliet kan door verandering
van het goudgehttltu natuurlijk niet vermeden
^worden.
Het feit, dat in den tegenwoordigen tijd zoowel
loslaten van den gouden standaard als devaluatie
waardedaling van den wisselkoers ten opzichte van
het buitenland beteekent. is er niet vreemd-.aan
dat beide begrippen onder den naam devaluatie
worden samengevat. '.''-'?
Geheel los van de devaluatie staat déinflatie,
welke veroorzaakt' wordt door een vergrooting
van de hoeveelheid circulatiemiddelen buiten .ver
houding tot de behoefte, welke bij een bepaalden
stand van het ruil verkeer bestaat. *
Zij, die in woord 'en geschrift het begrip inflatie
gebruiken, indien devaluatie wordt bedoeld, doen
dit om, door het in déherinnering oproepen van liet
schrikbeeld van liet na-oorlogsche Duitschland,
stemming te kwceken tegen devaluatie.
Over het begrip deflajbie loopen de meeningen
uiteen. Voor Nederland lijkt mg de beste definitie:
deflatie is een bewust kleiner maken van de
hoeveelheid eirculatiemiddelen of verminderen
van de omloopsnelheid van het geld, waardoor bij
een bepaalden stand van het ruilverkeer, in over
eenstemming mot de quantiteitstheorie, prijsdaling
ontstaat.
De deflatlepoliciek der regeering
DE door de regeering-Coüjn gevolgde
deflatiepolitiek is dan ook gericht op aanpassing"
van het binnenlandscho prijsniveau aan dat
deiwereldmarkt, een aanpassing, dio volgens haar
moet geschieden door verlaging van het levenspeil
der geheele Nederlandsche bevolking. "
Zoowel vpor- als tegenstanders van devaluatie
zijn het erover eens, dat de prijzen der
NederlandKche landbouw* en industrieproducten verre liggen
boven die der andere, meest gedevalueerd hebbende,
landen; de wereldmarktprijzen Jiggcn zelfs in vele
.gevallen aanzienlijk boneden den kostprijs van onze
Voortbrengselen. -.","?'
Men kan nu probeeren den .kostprijs te drukken
.tot beneden de wereldprijzen en huldigt dan de
door de regeering-Colijn gevolgde deflatiepolitiek
of men kan trachten door devaluatie onze prijzen
en kosten, in goud, zoodanig te drukken, dat wij
met behoud van een behoorlijke winstmarge, Ons
internationaal concurrentievermogen hebben te
ruggekregen. ...-??
1 In Nederland is het alternatief: deflatie of deva
luatie. Een consequent doorgevoerd doflatioproces
?/.ou onzen export, inderdaad wel eenige baat
brengen, doch hiertegenover staat de vermindering
der koopkracht, die weer het gevolg is van de
verlaging der loonen en salarissen, die de afzet
mogelijkheid der voor de binnenlandsche markt
werkende landbouw en industrie ernstig zal
benadeelen. Hoewel onze regeering voor een ge
deelte niet bij machte is het deflatieproces conse
quent door te voeren, is zy voor een ander gedeelte
niet geneigd dat te doen.
Onze regeering is niet bij machte consequent te
y.ijn voor zoover betreft den landbouw. Toen de
regeering zag, dat de boeren bij het
aanpassingsproces dreigden te gronde te gaan, greep zij in,
streefde naar een redelijk prijsniveau en verhaalde
dit met den steun, aan den landbouw verstrekt,
op do verbruikers.
Aangenomen dat het de plicht van onze regee
ring was, den landbouw te steunen, kan men toch
moeilijk coneludeeren dat haar politiek consequent
was.
Onze regeering is verdernieJ (/t'Mn't/rfhot deflatie
proces zoo ver door te voeren, dat het de belangen
der bezitters van vaste-rente dragende papieren en
eigendommen even sterk aantast als die der
loontrekkenden en gesalarieerden.
Aldus toekende de Glasgow Record voor enkele weken de
situatie der goudlanden. Men lette op de precaire positie
van Holland!
Het blok der vaste lasten
DIT probleem hangt samen met dat der vaste
lasten van landbouw en.industrie. Op onzen
landbouw on industrie drukt jaarlijks een groot
n vaste lasten; dat zijn schulden, die in
nominaal onveranderlijk bedrag luiden en die
jaarlijks terugkomen. Deze vaste lasten zijn in de
depressiejaren, nu prijzen en omzet geweldig zijn
gedaald, relatief veel zwaarder gaan drukken, op
het budget der ondernemers, terwijl zij tevens,
door hun starheid, een rationale kostenverlaging
onmogelijk Inaken., Een overgroot gedeelte van
doze vaste lasten bestaat uit rente en aflossing van
hypotheken en ubligatieloeningen, uit pachten en
huren.
Door de invoering der Qrisispachtwet heeft men
wel eenige schreden op dit zoo glibberige pad ge
daan; tot een forsch ingrijpen is het echter in het
geheel niet gekomen.
Door de indiening van het wetsontwerp tot
verlaging van de vaste lasten met het doel om te
komen tot huurvcrlaging, kort voor de nu alweer
min of meer vergeten kabinetscrisis, beoogde de
regeering de kosten van -het levensonderhoud te
? drukken om nieuwe loonsverlagingen mogelijk te
maken en zoo hot eigenlijke doel te bereiken: ver
mindering . van de productiekosten.
Indien het loon 50 pCt. van de productiekosten
uitmaakt en de arbeider '/s van zijn loon aan huur
besteedt, dan wordt door do voorgenomen
huurverlaging van 20 pCt. de koopkracht van het arbeids
loon 4 pCt. gröoter. Wordt deze Verlaging van kosten
van levensonderhoud in loonsverlaging omgezet,
dan dalen de productiekosten hierdoor met ge
middeld 2pCt.
In een groot aantal Nederlandsche bcdryven
liggen de, productiekosten veel meer dan 2 pCt. boven
het internationale peil. Dit verklaart waarom het
wetsontwerp tot yerlaging der vaste lasten bij henv
diéconsequent naar aanpassing" streven, een zoo
ongunstige ontvangst heeft gevonden. .,
Het scherpst kwam deze ontevredenheid tob
PAG. 14 DE GROENE No. 3039
uiting in uenieo katholieke bladen, waarin werd
betoogd dat het doel niet kon worden bereikt dan
door aantasting van de hoofdsommen. Stel dat dit
pmctisch mogelijk ware, dan zou deflatie eerst tot
liet doel leiden wanneer van alle obligatie- en hypo
theekschulden 40 p("t. ware afgeschreven, immers
ofrst na deze afschrijving is de rentelast van dit
obligatiekapitaal (in goud) teruggebracht tot den
reutelast die in de devaluaticlundon direct of indi
rect op do bedrijven drukt.
De regeering verzet zich, gel U k bekend, tegen
deze inderdaad wel zeer verstrekkende methode
tot toepassing van do deflatie en onder hen. die
bereid zijn de regceting te volgen, «ooals bijv. de
leider der Christelijk Historis-hen, '/ijn er die do
voorkeur geven aan de radicale devaluatie boven
oen aantasting de* hoofdsommen en '/ehs boven
oon algemeene knotting van do rente.
Mislukte deflatiepolitiek
HOEWEL ik overtuigd ben van de goede be
doelingen van hen, die de deflatiepolitiek niet
willen zien als een eenzijdige loonveüagingspolitiek,
doch die ook het mes willen zetten in de tot nu
toe te veel gespaarde huur- en renteverhoudingen,
meen ik toch dat zij, geremd door de onmacht
en den onwil der regeering en van een deel van ons
volk, uiteindelijk niets kunnen bereiken.
Verschillende aanhangers van de
deflationisHsche richting beginnen den laatsten tijd dan ook
verzet aan te teekenen tegen de loonsverlagingen.
Deze loonsverlagingen zijn indertijd verdedigd
met verschillende argumenten, waarvan de be
langrijkste waren: door daling der kosten moest ons
concurrentievermogen worden hersteld, de afstand
tusschen de loonen in de beschutte en onbeschutte
bedrijven moest worden verkleind, de kosten van
levensonderhoud zouden moeten worden verlaagd
en de werkloosheid moest verminderen.
Na eenige jaren van, noodzakelijkerwijs incon
sequente, deflatiepolitiek blijken de loonsverlagin
gen alleen niet geholpen te hebben: geen van de vier
gestelde doeleinden is werkelijkheid, geworden. .
Ons concurrentievermogen is niet hersteld; do
loonen in de beschutte bedrijven zijn. met 20,
die in de onbeschutte met 30 pCt. gedaald; sinds
het optreden van de regeering-ColUn zijn de kosten
van levensonderhoud iets gestegen en de werk
loosheid is niet afgen omen*
? Devaluatie onontkoombaar
WAARUIT spruit dan toch de tegenstand
van onze regeering tegen cl evaluatie voort?
Devaluatie beteekent verhooging van het prijs
peil; volgens Prof. X. Polak zullen, bij devaluatie
van 25pCt., de kosten van levensonderhoud met
5 a 7 pCt. stijgen. Dit beteekent dus een verlaging
van de koopkracht van de inkomens van het vaste
rente dragende kapitaal, van hot obligatie-,
pandbrief- en hypotheekkapitaal. Doch tevens
beteekent devaluatie een directe aantasting van
dit kapitaal, en wel een vermindering, recht even
redig aan het percentage, waarmede wordt gede
valueerd.
Devaluatie beteekent echter aan de andere zijde
bevoordeeling van het aandeelenkapitaal, waarvan
de koersen, ten gevolge van de te verwachten
hoogere rendementen, veroorzaakt door den op
bloei der industrie, bij devaluatie direct
oploopen. Bevoordeeling van het aandeelenkapitaal is
.een ondernemersbelang bij uitstek en in dit geval
tevens een, arbeidersbelang; de arbeidersklasse*
heeft er .daarentegen geenerlei belang bij het obli
gatiekapitaal te sparen.
. Onze regeering nu, evenals bijna al haar voor
gangsters, voort oen duidelijke rentenierspolitiek,
d.w.z. dat zij het geldkapitaal in bescherming
neemt, tegenover het goederenkapitaal.
Uit liet feit, dat onze regeering in de kapitaal
vorming een allesoverheerschend belang ziet, is
haar tegenstand tegen devaluatie voor een groot
gedeelte te verklaren.
De strijd om den gaven gulden is daarom een
strijd tusschen de belangen van twee groepen:
een strijd van het crodietgcverskapitaal tegenover
het ondernemerskapitaal.
De meening der regeering, zoo goed als die van
de meeste dagbladen, 'wordt in dezen geheel
behecrscht door het inzicht van onze banken, die,
in de eerste plaats depositobanken zijn; uiteindelijk
is dit het inzicht van den president-directeur
der Nederlandsche Bank. ' ?
Hot belang van het obligatiekapitaal, waaraan
dit inzicht weer ontspruit, beheerscht tot dit
oogenblik grootendeels * de publieke opinie, die
.het zij erkend, nog altijd op zijn minst wantrouwig
staat tegenoyer devaluatie, een maatregel, waar
van de 'onontkoombaarheid ook als sluitstuk der
bezuiniging eenmaal zal .blijken. .
TEES 'GULDEN
BEGRAFENIS VEREENIGING
KIPS & Co. * SCHIEDAM
PLAATIJZEREN RESERVOIRS
BUISLEIDINGEN: SCHEEPS-TANKS
AUTOGENE LASSCHING
Inlouifsl
Goedkoope
Boottochten
naar
VlELSINGFORS
LENINGRAD EN
MOSKOU
?123.IEDEREN WOENSDAG EN
ZATERDAG
13 DAGEN
alias inbegrepen vanaf Berlijn
tot weder terug naar
Berlijn
l
Vraagt inlichtingen en geïll. prospect! bij
N.V. Exportchleb"
INTOURIST INFORMATIEBUREAU
Rotterdam, Coolsingel lllb en alle reisbureaux.
LEVENSVERZEKERING
Mij. ARNHEM"
beschermt Uw gezin In moeilijke Jaren.
N.V. DE HOLLANDSCHE
VOORSCHOTBANK
KRUISWEG 70 - HAARLEM
De Bank verstrekt voorschotten met
een minimum van ?1000.- op billijke en
wat de terugbetaling betreft gunstige
voorwaarden, onder borgtocht of zake
lijke zekerheid. Een prospectus wordt
op aanvraag gaarne toegezonden.
n
Cigarros Cadena
In de voornaamste Sigarenwinkels
Bezoekers aan Amsterdam
Victoria Hotel ? Damrak t/0 C. Station - noodigt U uit.
Wij verzorgen U In ons hotel tegen matige prijzen,
U zult tevreden se IJ n l ?
Kamers met Holl. ontbijt Lunch Diner
vanaf f3.50 f 1.60 en f2.?f2.?, f3,?en f4.
D*
EEN SCHIPBREUK
II/" "7 C/*"* . OP' EN AANMERKINGEN
l IX <*£*CV3 . UIT ONZEN LEZERSKRING
Maskers van levenden
. en van doodén
HET artikel in het nummer van
de Groene van 17 Augustus
onder bovenstnanden titel is
in hooge mate misleidend zooals
op 't oogenblik zoo veel misleidend is,
zoo rg.dat men er aan gewend rankt
en men het verschil niet meer voelt.
Do schrijver van het artikel gnnt
over van het geschilderde portret tot
het fotografische portret en zegt dan
dat het plastische beeld op 't
oogenblik iets zeor bijzonders is ou oen
portret (ivelk?) iets zeer gewoons.
Neen ook op 't oogenblik is nog
oen geschilderd portret iets zeer bij
zonders, nog net zoo goed nis in den
tijd toen er geen mechanische weer
gave bestond. ' .
liet verschil tusschon een
,.kun»t"fot-o van Berssenbruggc en een kiekje
met een Baby BroWnio is niet zoo
gjroot als dat tusschen een
..kunst"foto van Borssenbrugge en een schil?
derij. Het eerste verschil ligt in den
beteren of mindere goeden ..kijk"
op het geval de laatston hebben
Hlcchts den kijk" gemeen.
Uw medewerker zegt: ,.Keh*t na
heel veel mislukkingen ziet men
van te voren in welke houding vau
.het hoofd het mnskor moet worden
genomen om het karakter vnn den
kop het best te doen uitkomen,
welke pose voor het masker do natuur
lijkste is." Dit weet iodero ,
boolilhowveiv Maar komt do.schrijver niet
op hot idoo dnt dit ook p»'ldt voor
iedor ondordool vnn don kop -
hnnr?voiiM.- hnnrvorlioiulinp. ooron. do uit
drukking vnn do oogfii. <li- valling
vnn hot luinr alles wnt uitdrukking
geeft nnn hel wozon vnn don tnensch?
Dnt men hier' niet volstnnn kan mot
een nfgiotscl. oen foto. oen
mochnuiecho 'woergnvo vnn don nilcrlijkcn
monsch?
Zoo is hot met rndiomuziok. mot
f i jmspol: men mist- hot levend ou
innerlijk contact dor dingen.
Wij zijn Inngznnm misleid en voelen
.hot niet meer. WILLEM VALK
(Passing Show)
ilHIIIIIIimiMIIIIIIIIIHIHIHIIMIIHHMI MIMIIMMIMMIIIIMMIMMIMIIIIinMMIIIIMIIIIMIIHIIIMIIMIMIMIIMMMIIMIIIHIMIIIIMIIIIIMIIIMl
PAG. 15 DE GROENE No. 3039
J
van rla Redactie
Behoeft het nog betoog' dnt wij hot
volkomen .mot hot bovenstoirtnde' eens
.zijn? Hot begrip ..portret" hooft in
don loop van don tijd .een verruiming
ondergaan; het begrip .'.beeld" (in
den zin van: plastische afbeelding
van n persoon) niet.' Doch het is
waarschijnlijk dnt dit zal veranderen.
Of dat winst of verlies is bleef in
óns artikel button beschouwing. Wij
golooven niet dat de fotografie groote
richado hooft gedaan aan do,schilder
kunst. Zij hebbon elk haar pigqn
torroin. Zoo zal het mot beeldhouw
kunst en mechanische plastiek óók
wol gaan. Dat wij echter allerminst
oon eenzijdige waardecring hobbon
voor de mechanische reproductie blijkt
wol uit do ironie die nan hot slot van
hi-t goxvrnnkto artikel doorklinkt.